«Εφυγε» χτες από τη ζωή ο σύντροφος Τάκης (Δημήτρης) Ψημμένος. Σε ανακοίνωσή της η ΚΕ του ΚΚΕ σημειώνει:

«Η ΚΕ του ΚΚΕ αποχαιρετά τον σύντροφο Τάκη (Δημήτρη) Ψημμένο, που "έφυγε" σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, ο οποίος υπηρέτησε τους σκοπούς και τα ιδανικά του ΚΚΕ για 75 χρόνια.

Ο σύντροφος Τάκης Ψημμένος γεννήθηκε το 1929 στην Καρδίτσα. Ηταν το μεγαλύτερο παιδί μιας οικογένειας αγωνιστών, μελών του ΚΚΕ που δόθηκε ολοκληρωτικά στον αγώνα.

Εντάχτηκε στο ΚΚΕ τον Γενάρη του 1945. Την Πρωτομαγιά του 1943 οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ, όπου πήρε μέρος σε διάφορες δύσκολες αποστολές, όταν η πόλη της Καρδίτσας κατακτήθηκε από τους Γερμανούς. Τον Σεπτέμβρη του 1944 κατατάχτηκε στον εφεδρικό ΕΛΑΣ Καρδίτσας και τον ίδιο μήνα του 1946 στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Πήρε μέρος και τραυματίστηκε στη μάχη της Καρδίτσας. Σύνδεσμος, αρχικά, στο Αρχηγείο Αγράφων, τηλεγραφητής στη συνέχεια, στην 1η Μεραρχία του ΔΣΕ, "όργωσε" κυριολεκτικά απ' άκρη σ' άκρη ολόκληρη εκείνη την περιοχή που ανατολικά ορίζεται απ' το Σμόκοβο και δυτικά καταλήγει στους Απεράντιους.

Με την υποχώρηση του ΔΣΕ το '49 παραμένει στην ομάδα που είχε βασική αποστολή να κρατήσει τη φυσιογνωμία του αντάρτικου στο χώρο των Αγράφων, με σκοπό τη συγκέντρωση των ξεκομμένων ανταρτών. Η ομάδα εκπλήρωσε στο ακέραιο την αποστολή της και την άνοιξη του '50, τελευταίοι των τελευταίων, μετά από μία επική πορεία από τα Αγραφα έως τα σύνορα με την Αλβανία, πέρασε στις Λαϊκές Δημοκρατίες. Ακολούθησε ο δρόμος της πολιτικής προσφυγιάς και ο σ. Τάκης εγκαταστάθηκε στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας. Εκεί παντρεύτηκε την σ. Ευγενία Παπαγεωργίου, αντάρτισσα επίσης του ΔΣΕ και απέκτησε δύο παιδιά.

Το 1953 πήρε το πτυχίο του δασκάλου και φοίτησε στο ελληνικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης, όπου και πήρε το πτυχίο του ως καθηγητής της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας για τις μέσες σχολές. Εργάστηκε ως ανειδίκευτος εργάτης στο χωριό "Νίκος Μπελογιάννης" και αργότερα ως δάσκαλος στα ελληνόπουλα. Τα τελευταία χρόνια και μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1982, εργάστηκε στο μηχανισμό της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ στη Βουδαπέστη.

Ο σ. Τάκης υπερασπίστηκε τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στην Ουγγαρία, παλεύοντας ένοπλα στο πλευρό της σοσιαλιστικής εξουσίας ενάντια στην αντεπανάσταση που εκδηλώθηκε το 1956.

Επαναπατρίστηκε το 1986, εργάστηκε για ένα διάστημα στο Αρχείο του ΚΚΕ και μετά ως μέλος του Ιστορικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ ασχολήθηκε με το "Μαρτυρολόγιο" - "Επεσαν για τη ζωή", την έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ. Εχει αφήσει, επίσης, σημαντικό ντοκουμέντο το βιβλίο "Αντάρτες στ' Αγραφα" (έκδοση "Σύγχρονη Εποχή"), ένα μοναδικό κείμενο για τη δράση του ΔΣΕ στα Αγραφα.

Η Κεντρική Επιτροπή εκφράζει τα πιο θερμά της συλλυπητήρια στην οικογένειά του, στα δύο παιδιά του, Βασίλη και Μαρίνα, στα εγγόνια του».

Η κηδεία του συντρόφου Τάκη Ψημμένου θα γίνει σήμερα Πέμπτη 13 Αυγούστου, στις 3 μ.μ., στο χωριό Μεσενικόλα Καρδίτσας και θα είναι πολιτική.

• Η ΕΠ της ΚΟ Θεσσαλίας του ΚΚΕ με μεγάλη θλίψη αποχαιρετά τον σύντροφο Τάκη Ψημμένο, έναν άξιο αγωνιστή για τα ιδανικά του ΚΚΕ και του εργατικού - λαϊκού κινήματος, πρωτοπόρο και αταλάντευτο μαχητή της ταξικής πάλης, που στάθηκε όρθιος σ' όλη τη διάρκεια της πολύχρονης κομματικής ζωής του. Εκφράζει τα συλλυπητήριά της στα παιδιά και την οικογένειά του και σημειώνει πως «το παράδειγμά του, η πολύχρονη και πολυκύμαντη αγωνιστική ζωή του, το έργο του μένουν ως μια μεγάλη παρακαταθήκη για άντληση πείρας, γνώσης, δύναμης και αισιοδοξίας».

Με αφορμή τη συγκέντρωση υλικών για την έκδοση ενός ιστορικού - ταξιδιωτικού οδηγού για τη δράση του ΔΣΕ στη Ρούμελη και τ' Αγραφα, τον Απρίλη του 2019, ορισμένοι σύντροφοι από την Επιτροπή Αρχείου του ΚΚΕ είπαμε να πάρουμε τις οικογένειες και να ανέβουμε στ' Αγραφα, να κάνουμε Πάσχα εκεί.

Ηταν κοντά η επέτειος για τα γεγονότα της Νιάλας (Πάσχα του 1947), είχαμε κι ένα χρέος να ξοφλήσουμε: Χρόνια πριν είχαμε υποσχεθεί στον Τάκη Ψημμένο και τον Γιώργη Μωραΐτη, ασυρματιστές του ΔΣΕ σε Αγραφα και Ρούμελη, να κάνουμε μαζί τους ξανά το μεγάλο ταξίδι που είχαν κάνει εκείνοι τον Απρίλη του 1950, όντας μέλη της τελευταίας αντάρτικης ομάδας που πέρασε στις Λαϊκές Δημοκρατίες, αφού πρώτα είχε εκπληρώσει ένα καθήκον: Να συγκεντρώσουν και να προωθήσουν «έξω» τους τελευταίους ξεκομμένους μαχητές που είχαν παραμείνει στα βουνά μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ, τον Αύγουστο του 1949. Η ομάδα εκτέλεσε το καθήκον της στο ακέραιο και η πορεία τους από τη Ρούμελη έως τον Γράμμο περιγράφεται στο βιβλίο «Αντάρτες στ' Αγραφα» που είχε γράψει ο Τάκης Ψημμένος.

Τον Γιώργη τον είχαμε ήδη χάσει. Δεν σήκωνε καθυστέρηση. Με εφόδιο, λοιπόν, το βιβλίο «Αντάρτες στ' Αγραφα» και χάρτη κατασκευασμένο ειδικά για την περίπτωση, πήραμε οδηγό, ποιον άλλον, τον ίδιο τον σύντροφο Τάκη Ψημμένο. Θα κάναμε μαζί ένα «οκτάρι», δηλαδή μια διαδρομή που με κέντρο τα καλύβια του Σερμενίκου (Φυλακτή) θα στριφογύριζε στ' Αγραφα καταγράφοντας τις σημαντικότερες διαδρομές των μαχητών του ΔΣΕ αλλά και του ΕΛΑΣ στην περιοχή.

Πρώτη στάση στην Πόρτα, ανάμεσα Καζάρμα και Γκαβέλ (Βουτσικάκι), κουβέντα για μια απ' τις μάχες εκεί και για το πέρασμα του φοβερού Γκαβέλ με χιονοθύελλα.

Επόμενη στάση στο διάσελο του Αη Νικόλα με φόντο την Καζάρμα, την υψηλότερη κορφή των Αγράφων.

Και στάση στα Πετρίλια, συνάντηση με παλιό ΕΛΑΣίτη και καταγραφή της μνήμης. Στάση στον Μάγειρο και στο σχολείο που συνεδρίαζε η Κυβέρνηση του βουνού, η ΠΕΕΑ.

Πέρασμα απ' τα Τρία Σύνορα, κατέβασμα στην Κουστέτσα κι από κει στα Βραγγιανά. Κουβέντα για το τελευταίο βράδυ που συναντήθηκαν το Αρχηγείο Αγράφων του ΔΣΕ με την ομάδα των στελεχών της Πολιτικής Επιτροπής Καρδίτσας του ΚΚΕ, στις 10 Απρίλη 1947. Ηταν οι μέρες που έσφιγγε ο κλοιός του σχεδίου του αστικού στρατού με την ονομασία «Τέρμινους», που εδώ πάνω ονομαζόταν «Αετός». Το Αρχηγείο με πορεία Καμάρια - Καροπλέσι βγήκε έξω από τον κλοιό κι έφτασε στη Βουλγάρα.

Η ΠΕ Καρδίτσας του ΚΚΕ αποφάσισε, για να παραμείνει κοντά στους κατοίκους της πόλης, να πάρει το δρομολόγιο Νιάλα - Σάικα.

Μια χιονοθύελλα τους έκλεισε το πέρασμα κι έγινε ό,τι έγινε (δεν είναι του παρόντος να αφηγηθούμε).

Επόμενη στάση Νιάλα κι ύστερα στο χωριό Αγραφα. «Να δω, είπε ο Τάκης, το μέρος που κοιμήθηκα τελευταία βραδιά και γλίτωσα τον κλοιό».

Την άλλη μέρα πήραμε τ' ανατολικά. Βουνέσι, Μεσενικόλας (εκεί θα αποχαιρετήσουμε σήμερα τον σύντροφό μας), κουβέντα για τη μάχη στο ύψωμα 625, πέρασμα από το Βλάσδο (Μοσχάτο) κι ανέβασμα στο Τσαρδάκι.

Στάση στο μνημείο για τους Σοβιετικούς Αεροπόρους που προσγειώθηκαν στα χρόνια της Κατοχής στο αεροδρόμιο της Νευρούπολης (σήμερα είναι η λίμνη Πλαστήρα).

Δρόμο νότια για Τιτάι (Λαμπερό), Καστανιά, Ζωγλόπι (Ραχούλα) κι από κει Μαστρογιάννη (Αμάραντος), κουβέντα για τις μάχες στο Καπροβούνι, μετά στη Σπινάσα (Νεράιδα) για τις «λούφες», ύστερα στα Φουρνά, στο Ζαχαράκι και τη Ρεντίνα.

Κουβέντα για την πάντα φιλόξενη για τους αντάρτες Βουλγάρα, το Λακρέσι και το Σμόκοβο.

Στάση βόρεια από τον Πάπα, στα υψώματα απέναντι από τον «μικρό Γράμμο», δηλαδή την κορυφογραμμή από τη Δρανίστα έως την Καΐτσα, που το 1949, ενώ είχε διαλυθεί ήδη η 2η Μεραρχία της Ρούμελης και είχε χτυπηθεί άγρια η 1η της Θεσσαλίας, τμήματά τους έδωσαν σκληρή μάχη και κράτησαν τη φυσιογνωμία του μετώπου εδώ, ώσπου με ελιγμό πέρασαν στα μετόπισθεν του αντιπάλου, στους Απεράντιους (στην πλευρά του Αχελώου).

Επιστροφή στη βάση μας με μερικές εκατοντάδες φωτογραφίες και τον Τάκη χαρούμενο, γιατί τέλειωνε εκείνες τις μέρες το επόμενο βιβλίο του και θα είχε κι αυτός φρέσκο φωτογραφικό υλικό.

Από καρδιάς το ευχαριστώ μας σύντροφε.

Θ.

• Στη μνήμη του συντρόφου Τάκη Ψημμένου προσφέρουμε στο ΚΚΕ μέσω ΚΟΒ «Ριζοσπάστη» 50 ευρώ. Θανάσης, Ευαλούνα, Ορέστης.