Η Frontex, o ευρωπαϊκός αυτός κατασταλτικός μηχανισμός, δημιουργήθηκε στις 26 Οκτώβρη 2004 και η δραστηριοποίησή του ξεκίνησε το 2005.

Στην Ελλάδα η Frontex «συστήθηκε» το 2009 και τον Οκτώβρη του 2010 ζητήθηκε η «βοήθεια» της ΕΕ, προκειμένου να ελέγξει τα σύνορά της. Η Frontex απέστειλε την πρώτη Ομάδα Ταχείας Επέμβασης για τα σύνορα (Rapid Border Intervention Teams-RABITs), στην περιοχή της Ορεστιάδας. Την 1η Οκτώβρη 2010, άνοιξε το επιχειρησιακό γραφείο της Frontex (Frontex Operational Office-FOO) στο λιμάνι του Πειραιά, το πρώτο που άνοιξε εκτός της έδρας της και διοικείται από τα κεντρικά γραφεία στη Βαρσοβία, όπου και λαμβάνονται όλες οι αποφάσεις. Εχοντας ως έδρα την Ελλάδα, καλύπτει την Ιταλία και τη Βουλγαρία.

Τον Σεπτέμβρη του 2019 ο εκτελεστικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex), σε ομιλία του προς την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου, ήταν ξεκάθαρος σχετικά με το μέλλον της και του κατασταλτικού προσανατολισμού της. «Για πρώτη φορά θα έχουμε αξιωματούχους που θα επιβάλλουν το νόμο, οι οποίοι θα είναι όργανα της ΕΕ, θα φέρουν όπλα και θα φορούν στολή, ευρωπαϊκή στολή».

Ηταν η ακριβέστερη περιγραφή του τρόπου με τον οποίο η Frontex εξελίσσεται σε βασικό μηχανισμό άσκησης του αστυνομικού - κατασταλτικού προσανατολισμού από την πλευρά της ΕΕ και επιβεβαιώνεται από τον νέο κανονισμό, που ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2019, 3 χρόνια μετά την τελευταία μεταρρύθμισή του. Τέθηκε σε ισχύ από τις 4 Δεκέμβρη 2019 και την καθιστά την πιο ισχυρή και καλύτερα χρηματοδοτούμενη υπηρεσία στην ιστορία της ΕΕ. Για το σκοπό αυτόν η Frontex προχώρησε στην πρόσληψη 700 συνοριοφυλάκων και είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ συστήνει υπηρεσία ένστολων στην Ευρώπη, το μόνιμο σώμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.

Μετασχηματίζεται η υπηρεσία, μετατρέπεται η δομή της, ενισχύονται περαιτέρω οι λειτουργίες της, με στόχο τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, αλλά και τα οικονομικά μεγέθη που διαχειρίζεται, όπως και το νομικό κενό, μέσα στο οποίο επιχειρείται ο μετασχηματισμός αυτός, σύμφωνα με όσα είπε ο εκτελεστικός διευθυντής της, με απόλυτα αρνητικό πρόσημο.

Η έκρηξη του προϋπολογισμού της σε πάνω από 11 δισ. ευρώ την επταετία 2021-2027 τη μετατρέπει από προνομιακό συνομιλητή της βιομηχανίας ασφάλειας και αμυντικών εξοπλισμών σε ομοτράπεζό της.

Το επιχειρησιακό σκέλος της υπηρεσίας γιγαντώνεται με την ανάπτυξη της μόνιμης δύναμης Ευρωπαίων συνοριοφυλάκων. Η ουσία αυτής της εξέλιξης βρίσκεται στα λόγια του επικεφαλής του μηχανισμού αυτού, για τη δημιουργία ενός «νέου είδους διακρατικού κατασταλτικού μηχανισμού».

Η Frontex μετατρέπεται σε διαχειριστή διαφόρων συστημάτων και βάσεων πληροφοριών και στο πλαίσιο των νέων της εξουσιών μπορεί να ανταλλάσσει πληροφορίες με υπηρεσίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της EUROPOL, αλλά και τρίτων χωρών. Αυτό καθιστά την αποστολή της αρκετά διευρυμένη όσον αφορά την επεξεργασία και, κυρίως, την ανταλλαγή πληροφοριών εντός και εκτός ΕΕ.

Η πρόσληψη του δικού της μόνιμου προσωπικού καθιστά πιο πολύπλοκα τα θέματα ευθύνης, λογοδοσίας, αλλά και ζητήματα κυριαρχίας των χωρών - μελών της ΕΕ. Πολλές υπηρεσίες εντέλλονται όλο και περισσότερο από την υπηρεσία στη Βαρσοβία, χωρίς την ανάμειξη των κρατών - μελών. Το προσωπικό της Frontex, ως προσωπικό της ΕΕ, τυγχάνει διπλωματικών προνομίων και ασυλίας. Ως εκ τούτου, ουσιαστικά είναι εκτός αρμοδιότητας των δικαστηρίων της κάθε χώρας, για πράξεις που διέπραξαν κατά την εκτέλεση των υπηρεσιακών καθηκόντων τους.

Ακόμη και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE), με έδρα τις Βρυξέλλες, εξέφρασε μεγάλη ανησυχία «για τις δυνητικά ευρείες εξουσίες που έχουν ανατεθεί στα μέλη ομάδων της Frontex βάσει των Συμφωνιών για το Νομικό Καθεστώς. Αυτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποτροπή της παράτυπης μετανάστευσης προς την ΕΕ, πέρα από τα φυσικά σύνορα της ΕΕ, χωρίς ανεξάρτητη εποπτεία».

Καθώς η ΕΕ δεν είναι συμβαλλόμενο μέλος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), ο δρόμος μέσω του Στρασβούργου και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι κλειστός για όσους αναζητούν να προσφύγουν νομικά εναντίον των ενεργειών της υπηρεσίας. Μια εναλλακτική θα μπορούσε να είναι η προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ), αλλά μια ατομική προσφυγή είναι αποτρεπτικά χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία.

Ο μηχανισμός καταγγελιών της Frontex προβλέφθηκε στον Κανονισμό του 2016 και ελέγχεται εσωτερικά από τον εκτελεστικό διευθυντή της. Η απροθυμία της υπηρεσίας να υλοποιήσει σωστά τον μηχανισμό καταγγελιών έχει επισημανθεί πολλές φορές από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), το Συμβουλευτικό Φόρουμ της Frontex και την Υπηρεσία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, καθώς και από αρκετούς εμπειρογνώμονες νομικούς.

Το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης το 2015 ήταν η μεγαλύτερη «ευκαιρία» για τη Frontex. Οι αποφάσεις των ηγετών της ΕΕ για ραγδαία στρατιωτικοποίηση των συνοριακών ελέγχων την κατέστησαν κεντρικό μηχανισμό στην εφαρμογή της κατασταλτικής πολιτικής τους. Ηδη εξελίσσεται σε έναν ένοπλο και εξοπλισμένο με τεχνολογία αιχμής μηχανισμό, ο οποίος διαχειρίζεται συστήματα που παρακρατούν και αποθηκεύουν προσωπικά δεδομένα χιλιάδων ανθρώπων. Κεντρικό ρόλο σε αυτόν τον τομέα παίζει η ανάπτυξη του συστήματος Eurosur, που είναι ο βασικός διαχειριστής.

Στα μέσα Γενάρη 2020, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, ενημέρωσε τα μέλη των Επιτροπών Αμυνας - Εξωτερικών Υποθέσεων και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής για τον νέο γύρο ενίσχυσης των κατασταλτικών μηχανισμών σε βάρος των προσφύγων και μεταναστών από πλευράς ΕΕ. Ανέφερε μάλιστα πως η ΕΕ σχεδιάζει ένα ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο, το οποίο θα παρουσιαστεί το πρώτο τρίμηνο του 2020.

Συμπερασματικά, στην ΕΕ, με ταχύτατους ρυθμούς γιγαντώνεται ένας οργανισμός, με στόχο την ένταση της καταστολής. Τις επιπτώσεις από αυτό το γεγονός θα τις δούμε πολύ σύντομα. Ασφαλώς, όλα τα μέσα που αποκτά, η στεγανότητα της λειτουργίας του, δεν προοιωνίζονται κάτι καλό για τους λαούς. Μέσα σε όλη αυτήν τη λαίλαπα εξελίξεων, συμμετέχει και η χώρα μας, που εμπλέκεται όλο και περισσότερο σε μηχανισμούς όπως η Frontex, χωρίς ο λαός μας να γνωρίζει ή να έχει δώσει την έγκρισή του.

Η βουλευτής του ΚΚΕ Διαμάντω Μανωλάκου σε σχετική τοποθέτησή της σημείωσε ανάμεσα σε άλλα: «Ο ρόλος της Frontex είναι να εγκλωβίζονται οι πρόσφυγες στην Ελλάδα, να μην ενοχλούνται οι άλλες χώρες», με τη Γερμανία, για παράδειγμα, να παίρνει το εργατικό δυναμικό που θέλει όταν το θέλει. Καταπατούνται, τόνισε, απροκάλυπτα τα δικαιώματα των ευάλωτων ομάδων, τα δικαιώματα των προσφύγων, η Συνθήκη της Γενεύης και τα Πρωτόκολλα της Ν. Υόρκης.

Ποια είναι όμως η στάση των Ευρωπαίων «εταίρων» της Frontex εκεί όπου η Τουρκία αμφισβητεί τα θαλάσσια σύνορα και στις αμφισβητούμενες ελληνικές νησίδες; Η ίδια η ΕΕ «νίπτει τας χείρας της» για τις τουρκικές διεκδικήσεις σε βάρος της χώρας! Αλλά και για το ΝΑΤΟ, το Αιγαίο είναι ενιαίος επιχειρησιακός χώρος. Πίσω από όλα αυτά κρύβεται η συνδιαχείριση - συνεκμετάλλευση του πλούτου του πελάγους, που σημαίνει ότι σιγά σιγά τα κυριαρχικά δικαιώματα πάνε στην άκρη, με ...χειροκροτητές διαχρονικά τις ελληνικές κυβερνήσεις και τους ντόπιους μεγαλοεπιχειρηματίες που επείγονται να πάρουν το μερίδιό τους από τα κέρδη! Καμιά εμπιστοσύνη σε μηχανισμούς καταστολής της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ.

Η ανάγκη αποδέσμευσης της χώρας μας από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ καθημερινά γίνεται και πιο επιτακτική.