Associated Press

Από παλιότερη κινητοποίηση ενάντια στο χτύπημα της Κοινωνικής Ασφάλισης στη Γαλλία

Για άλλη μια φορά, η Γαλλία του «μεταρρυθμιστή» Μακρόν αποτελεί παράδειγμα στο περαιτέρω ξήλωμα της Κοινωνικής Ασφάλισης. Το περασμένο καλοκαίρι δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση του Υπατου Αρμοστή για τις συντάξεις, Ζαν - Πολ Ντελεβουά, στον οποίο ο Γάλλος Πρόεδρος είχε αναθέσει τη συμπύκνωση των βασικών αξόνων για την κλιμάκωση της αντιασφαλιστικής επίθεσης. Στόχος είναι η νέα «μεταρρύθμιση» να ψηφιστεί έως το καλοκαίρι του 2020. Ωστόσο, ήδη υπάρχουν σημαντικές αντιδράσεις. Μια σειρά κλάδοι εργαζομένων ξεκίνησαν κινητοποιήσεις ζητώντας την απόσυρσή της, μάλιστα στις 5 Δεκέμβρη έχει προγραμματιστεί 24ωρη απεργία.

Ηδη από την περασμένη άνοιξη, όταν ο ίδιος ο Μακρόν είχε κηρύξει την έναρξη «κοινωνικού διαλόγου» για τη νέα «μεταρρύθμιση» του συνταξιοδοτικού συστήματος, που ξεχώριζε ως στόχο πριν ακόμα εκλεγεί, το Μάη του 2017, εξέφραζε ανησυχία για τη «βιωσιμότητα των συντάξεων» και των ασφαλιστικών ταμείων, τονίζοντας ότι «για να τη χρηματοδοτήσουμε πρέπει να δουλεύουμε περισσότερο». Εκ των υστέρων φάνηκε ότι αυτό το «περισσότερο» δεν αφορά απλά την προετοιμασία νέας αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλά συνολικά την ακόμα μεγαλύτερη μετακύλιση της ευθύνης στους ίδιους τους εργαζόμενους, σε τελική ανάλυση στο περαιτέρω χτύπημα του ίδιου του κοινωνικού χαρακτήρα της Ασφάλισης.

Από παλιότερη διαδήλωση στη Μασσαλία ενάντια στις ανατροπές στην Κοινωνική Ασφάλιση

Μεταξύ άλλων προτείνεται η καθιέρωση ενός συστήματος «συγκέντρωσης μορίων», με βάση το οποίο θα υπολογίζεται η σύνταξη που θα παίρνει κάποιος όταν σταματά να δουλεύει. Οι πόντοι - μόρια θα συγκεντρώνονται «καθ' όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής του καριέρας», είτε κάποιος δουλεύει σε θέση πλήρους απασχόλησης είτε μερικής, είτε δουλεύει είτε είναι άνεργος, είτε βρίσκεται σε άδεια λοχείας, αναρρωτική κ.ο.κ. Φυσικά, από τις παραπάνω συνθήκες θα εξαρτάται και το ποσό των πόντων που κάποιος συγκεντρώνει. Είναι σαφές ότι για τα αυξανόμενα ποσοστά των υποαπασχολούμενων και των - έστω βραχύχρονα - ανέργων, οι συντάξεις θα είναι πολύ μικρότερες, αφού η πρώτη και κύρια προϋπόθεση για μια αξιοπρεπή σύνταξη είναι μια πλήρης και με μισθολογικά, ασφαλιστικά κ.ά. δικαιώματα εργασία.

Ακόμα και αστικά ΜΜΕ σχολιάζουν ανοιχτά ότι βασικός στόχος της νέας «μεταρρύθμισης» είναι «η σταθεροποίηση του ποσοστού των συντάξεων που αναλογούν στο ΑΕΠ, δηλαδή η μείωσή τους, το πέρασμα από το σημερινό σύστημα, που προσφέρει ορισμένες εγγυήσεις στους μισθωτούς όσον αφορά τα ποσοστά αναπλήρωσης (σ.σ. υπολογισμού των συντάξεών τους) και της ηλικίας συνταξιοδότησης, σε ένα ευέλικτο σύστημα, που θα επιτρέπει να χρησιμοποιούνται οι συντάξεις ως μεταβλητή δημοσιονομικής προσαρμογής».

Εξίσου χαρακτηριστική είναι και η πρόβλεψη του διαρκούς ελέγχου και επανακαθορισμού της αξίας των μορίων, εμποδίζοντας ουσιαστικά κάθε οικογενειακό ή προσωπικό προγραμματισμό στους συνταξιούχους, αφού ουσιαστικά δεν θα έχουν ιδέα για το ύψος της σύνταξης που θα πάρουν όταν σταματήσουν να δουλεύουν. Κι αυτό γιατί ναι μεν στην έκθεση περιγράφονται διάφοροι αλγόριθμοι για τον υπολογισμό της αξίας ενός πόντου ανά περίπτωση, ωστόσο η έκθεση ξεκαθαρίζει ότι η αξία των πόντων που θα συγκεντρώνει κανείς στη διάρκεια του εργάσιμου βίου του θα βρίσκεται υπό συνεχή αναπροσαρμογή. Δηλαδή, όσο δουλεύει ένας εργαζόμενος θα μαζεύει πόντους, αλλά δεν θα ξέρει ποτέ με σιγουριά σε τι θα αντιστοιχούν αυτοί όταν θα βγει στη σύνταξη.

«Στο "καθολικό σύστημα" προτείνεται η βελτίωση της αναπροσαρμογής των (σ.σ. συνταξιοδοτικών) δικαιωμάτων στη διάρκεια της καριέρας, ευνοώντας έναν κανόνα εξέλιξης της αξίας των πόντων που θα συνυπολογίζει το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα», αναφέρεται, και ρητά υπογραμμίζεται ότι βασική επιδίωξη είναι «η σταθεροποίηση του ποσοστού των συνταξιοδοτικών δαπανών επί του συνολικού ΑΕΠ».

Τολμούν δε να εμφανίζουν τις νέες ανατροπές ως «τρόπο υπολογισμού πιο πλεονεκτικό» για «άτομα που έχουν επαγγελματική καριέρα σύντομη ή διακεκομμένη», εννοώντας τους δεκάδες χιλιάδες που εγκλωβίζονται διαρκώς στις άθλιες νέες σχέσεις εργασίας. Αυτούς δηλαδή που δεν κατοχυρώνουν το ελάχιστο ουσιαστικό δικαίωμα όχι για το συνταξιοδοτικό μέλλον τους, αλλά ούτε καν για το παρόν τους.

Πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα, στον μεν ιδιωτικό τομέα η σύνταξη υπολογιζόταν με βάση τα 25 καλύτερα χρόνια του εργάσιμου βίου ενός εργαζόμενου (πριν υπολογιζόταν με βάση τα 10 καλύτερα), στο δε Δημόσιο με βάση το τελευταίο 6μηνο.

Οσον αφορά την ηλικία συνταξιοδότησης, η έκθεση αναφέρει: «Οι ασφαλισμένοι θα έχουν την ελευθερία αποχώρησης στα 62 χρόνια», όπως ισχύει και σήμερα, ωστόσο καθιερώνεται η λεγόμενη «βασική ηλικία» («age pivot») συνταξιοδότησης με «πλήρες ποσοστό».

Και ενώ αναγνωρίζεται η - υποτιθέμενη - ελευθερία αποχώρησης στα 62, πλήρη σύνταξη θα μπορεί να παίρνει κάποιος από τα 64 χρόνια του και μετά. Μάλιστα, καθιερώνεται μια «έκπτωση» και μια «επιδότηση», της τάξης περίπου του 5%, που αντίστοιχα θα μειώνει ή θα αυξάνει τις συντάξιμες αποδοχές για κάθε χρόνο περισσότερης ή λιγότερης δουλειάς. Δηλαδή θα «τιμωρεί» την «πρόωρη» αποχώρηση και θα ευνοεί την παραμονή στη δουλειά, ακόμα κι αν η ηλικία επιβάλλει τη διακοπή της. Στην πραγματικότητα, καθιερώνεται ένα σύστημα εκβιασμού των εργαζομένων να «παρατείνουν τον εργάσιμο βίο τους» - όπως εκλεπτυσμένα περιγράφεται σε όλες αυτές τις εκθέσεις η παραμονή σε ένα εργασιακό περιβάλλον όλο και πιο επικίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων, με όλο και πιο πετσοκομμένα δικαιώματα.

Αλλά και η «βασική ηλικία» προβλέπεται ότι «θα εξελίσσεται σε συνάρτηση με το προσδόκιμο ζωής της γενιάς του κάθε ασφαλισμένου. Επομένως, θα πρέπει να "μεταφέρεται" για να γίνονται σεβαστοί οι δημοσιονομικοί περιορισμοί του καθεστώτος συνταξιοδότησης».

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και στα αστικά ΜΜΕ έχουν εμφανιστεί προβληματισμοί για τους εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένους οι οποίοι με βάση το νέο καθεστώς θα εξαναγκαστούν να δουλεύουν ακόμα περισσότερο, ενώ το λεγόμενο «προσδόκιμο ζωής με καλή υγεία» είναι αισθητά πιο χαμηλό από το προσδόκιμο ζωής συνολικά. Συγκεκριμένα, ενώ με βάση τα επίσημα στοιχεία του 2017 το προσδόκιμο ζωής στη Γαλλία ήταν για τις γυναίκες τα 85 χρόνια και για τους άνδρες τα 79, το «προσδόκιμο ζωής με καλή υγεία» ήταν πολύ μικρότερο, στα 64 και 62 χρόνια αντίστοιχα.

Τις ανατροπές για την περαιτέρω επιδείνωση των όρων συνταξιοδότησης των εργαζομένων (νέα μείωση συντάξεων, νέα αύξηση στα όρια ηλικίας κ.λπ.) συνοδεύει ως βασικό ζητούμενο η ακόμα πιο αποφασιστική προετοιμασία για τη διάδοση του κεφαλαιοποιητικού συστήματος συνταξιοδότησης.

Στόχος, όπως και σε όλη την ΕΕ, είναι να αναβαθμιστούν και να κυριαρχήσουν τα λεγόμενα «επαγγελματικά ταμεία», αλλά και να ενισχυθεί η απευθείας ιδιωτική ασφάλιση.

Καθόλου αθώα λοιπόν, στην εισαγωγή των προτάσεών του, ο Ζαν Πολ Ντελεβουά έκρινε σκόπιμο να σημειώσει: «Αν κοιτάξουμε την ιστορία των συντάξεων, διαπιστώνουμε ότι τα συστήματα της Κοινωνικής μας Ασφάλισης αποτελούν τους καρπούς της κρίσης της δεκαετίας του 1930 και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο υψηλός πληθωρισμός που ακολούθησε την κρίση των αγορών κεφαλαίου κατέστρεψε την εμπιστοσύνη στην εξατομικευμένη αποταμίευση».

Η έκθεση επιχειρηματολογεί υπέρ του χτυπήματος του καθολικού και ενιαίου χαρακτήρα των ασφαλιστικών - συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, ο οποίος σε έναν σημαντικό βαθμό διατηρείται σε πολλά κράτη της ΕΕ, ζητώντας επιτάχυνση μέτρων που θα μετατρέψουν τη σύνταξη και συνολικά την Κοινωνική Ασφάλιση σε καθαρά ατομική υπόθεση.«Οι συλλογικοί μηχανισμοί πρόβλεψης, με το σύστημα αναδιανομής, φάνηκαν τότε πιο αποτελεσματικοί για να αντιμετωπιστεί η φτώχεια των ηλικιωμένων», αλλά - θα ήθελε να συνεχίσει ο συντάκτης - αυτό πρέπει να σταματήσει.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι τον τελευταίο καιρό πυκνώνουν και αναλύσεις στα αστικά ΜΜΕ που εκτιμούν ότι ένας βασικός λόγος για την αδύναμη «αποταμιευτική κουλτούρα» που έχουν οι Γάλλοι εργαζόμενοι είναι ο χαρακτήρας του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης. Ενα τέτοιο άρθρο στις 19/11, με τίτλο «Γιατί οι Γάλλοι δεν επενδύουν στο χρηματιστήριο και πώς θα διορθωθεί αυτή η κατάσταση», σημείωνε: «Σε αντίθεση με τις αγγλοσαξονικές χώρες, η Γαλλία υιοθέτησε ένα σύστημα συνταξιοδότησης με αναδιανεμητικό χαρακτήρα, το οποίο δεν καθιστά απαραίτητη την επένδυση στο χρηματιστήριο για να περιμένει κανείς να πάρει σύνταξη όταν τελειώσει ο εργάσιμος βίος του».

Και εκφράζοντας τη μεγάλη δυσαρέσκεια του αστικού κράτους και του κεφαλαίου επειδή δεν αναγκάζονται οι εργαζόμενοι να τζογάρουν αποταμιεύσεις τους προσδοκώντας να πάρουν σύνταξη, συνέχιζε: «Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η συνταξιοδότηση μέσα από την κεφαλαιοποίηση μετατρέπει το σύνολο των πολιτών σε επενδυτές, με πλήρη επίγνωση των δεικτών των χρηματιστηρίων»...