Μέσα και σχέδια για την απόκρουση αντίπαλων επιδιώξεων παρατάσσουν γύρω από την Κύπρο ισχυρά μονοπωλιακά και ιμπεριαλιστικά συμφέροντα που ενδιαφέρονται για τους υδρογονάνθρακες και τη γεωστρατηγική θέση της ευρύτερης περιοχής.

Η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε χτες ότι μέσα στο 2020 η κρατική ενεργειακή ΤΡΑΟ θα προχωρήσει σε πέντε νέες γεωτρήσεις για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και έρευνες για σχιστολιθικό φυσικό αέριο, όπως και για μεθάνιο. Στόχος είναι η Ενέργεια να καταστεί ο κλάδος με τις δεύτερες περισσότερες επενδύσεις, ενώ μεταξύ άλλων ιεραρχείται και η έναρξη της λειτουργίας του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα στο Ακουγιού (που κατασκευάζεται σε συνεργασία με ρωσικά κεφάλαια) να λειτουργήσει έως το 2023 και οι υπόλοιποι μέχρι το τέλος του 2026. Οι γεωτρήσεις αφορούν και «οικόπεδα» για τα οποία την ΤΡΑΟ έχει αδειοδοτήσει το ψευδοκράτος.

Οξυνση της κινητικότητας γύρω από τα Ενεργειακά προμηνύουν και μια σειρά από συναντήσεις, όπως ένα «συμπόσιο» που διοργανώνει σε λίγες μέρες το «Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής» στην Κατεχόμενη Μόρφου της βόρειας Κύπρου, με βασικό χρηματοδότη την τουρκική εταιρεία «Aselsan», γνωστή για την κατασκευή συστημάτων υψηλής τεχνολογίας. Στους βασικούς ομιλητές περιλαμβάνεται και ο πρώην πρόεδρος της Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου και σήμερα διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας «E-C Natural Hydrocarbons Company», Τσαρλς Ελληνας (για χρόνια συνεργάτης «δεξαμενών σκέψης» όπως η αμερικανική «Atlantic Council»), που τάσσεται υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων με έμφαση στις διαπραγματεύσεις για «αποδέσμευση του δυναμικού των περιφερειακών αγορών φυσικού αερίου».

Εξίσου ενδιαφέρον είναι ότι εκτός από τις διεργασίες για την «αξιοποίηση» των υδρογονανθράκων της περιοχής προχωρούν και οι διεργασίες για τους όρους διχοτόμησης της Κύπρου, ενόψει και της άτυπης τριμερούς συνάντησης, που θα γίνει στις 25/11 στο Βερολίνο, με τον γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και το Κέντρο Μελετών «Τάσσος Παπαδόπουλος» διοργανώνουν στις 8 και 9 Νοέμβρη διήμερο συνέδριο με θέμα «Μια αποτίμηση. 60 χρόνια από την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου», εστιάζοντας στις συνθήκες μέσα στις οποίες προέκυψε η Κυπριακή Δημοκρατία ως αποτέλεσμα ενδοϊμπεριαλιστικών συμβιβασμών, πάνω από μισό αιώνα πριν, και ενώ αυτοί επαναξιολογούνται σήμερα με φόντο βαθύτερους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς.

Οσον αφορά τη συνάντηση της 25ης Νοέμβρη με τον ηγέτη του ψευδοκράτους Μ. Ακιντζί, ο Κύπριος Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης δήλωσε ότι «έχουν τεθεί οι βασικές προϋποθέσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν και τους όρους αναφοράς. Πέραν τούτου, η οποιαδήποτε απόπειρα να επιβληθεί εκ των προτέρων ή να δοθεί απάντηση εκ των προτέρων για θέματα που πρέπει να συζητηθούν στο τραπέζι του διαλόγου, το θεωρώ ότι θα ήταν αδιανόητο, και ως απόπειρα και ως πολιτική ενέργεια, είτε από πλευράς μας είτε από πλευρά των Τουρκοκυπρίων». Ανέφερε ακόμα ότι «υπάρχει το ενδεχόμενο η κα Λουτ (σ.σ. Αμερικανίδα ειδική σύμβουλος του γγ του ΟΗΕ) να βρίσκεται στην Κύπρο προ της 25ης Νοεμβρίου που θα είναι η τριμερής στο Βερολίνο».

Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην περιοχή, επιδιώκοντας ισορροπίες που θα υπηρετούν όσο το δυνατόν περισσότερο την «αντιμετώπιση» Ρωσίας, Κίνας κ.τ.λ.

Ενδεικτική είναι η συζήτηση που οργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο (American-Hellenic Institute) στην Ουάσιγκτον, με θέμα «Η σημασία των πυλώνων σταθερότητας σε μια θάλασσα αστάθειας», εστιάζοντας στον αυξανόμενο ρόλο που έχουν Ελλάδα - Κύπρος στη νέα στρατηγική των ΗΠΑ για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Νίκος Λαρυγγάκης μίλησε για ένα «τόξο αστάθειας», καλώντας σε πιο αποφασιστική αντιμετώπιση της Τουρκίας, αναφέροντας ότι «εάν δεν μπορούμε να προασπίσουμε τα πιστεύω μας απέναντι σε μια χώρα όπως η Τουρκία που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, τότε δεν θα έχουμε αξιοπιστία απέναντι σε χώρες όπως η Ρωσία, το Ιράν ή η Κίνα». Επίσης, η νέα διευθύντρια του γραφείου Υποθέσεων Νότιας Ευρώπης στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μαρία Ολσον, τόνισε ότι το ΥΠΕΞ παρακολουθεί με ενδιαφέρον την πορεία υλοποίησης του νομοσχεδίου «East Med Act» (που αφορά τη σύσφιξη της ενεργειακής και στρατιωτικής συνεργασίας με Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρο), που αξιοποιείται και για την κλιμάκωση του παζαριού με την Τουρκία, με την οποία άλλωστε οι ΗΠΑ έχουν πολλούς «ανοιχτούς λογαριασμούς» αυτή την περίοδο (Συρία, Ιράν κ.τ.λ.).

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, πάντως, ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας Ισμαήλ Ντεμίρ είπε χτες ότι η παράδοση στην Τουρκία μιας δεύτερης παρτίδας του ρωσικού συστήματος αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας «S-400» μπορεί να καθυστερήσει πέραν του προγραμματισμένου χρονοδιαγράμματος για το 2020, λόγω των συνομιλιών που γίνονται για ανταλλαγή τεχνολογίας και κοινή παραγωγή. Θυμίζουμε ότι η Ουάσιγκτον έχει αντιδράσει έντονα στην τουρκική αγορά των ρωσικών «S-400» και μάλιστα «πάγωσε» η συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα παραγωγής των «F-35», αν και η οριστική έξοδος της Αγκυρας από αυτό είναι ένα πολύ σύνθετο ζήτημα.

Ο Ντεμίρ επανέφερε το ενδεχόμενο η Τουρκία να αγοράσει και μαχητικά αεροσκάφη «Su-35» από τη Ρωσία, αναφέροντας πάντως ότι «δεν θα ήταν σωστό να πούμε ότι "τελείωσε η εποχή των "F-35", αρχίζει η εποχή των "Su-35", αλλά εξακολουθούμε να αξιολογούμε την προσφορά».

ΤΕΧΕΡΑΝΗ - ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ.--

Απαντώντας στις ασφυκτικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ και στην απροθυμία της ΕΕ να στηρίξει τις εξαγωγές πετρελαίου, η κυβέρνηση του Ιράν έκανε χτες ένα ακόμη βήμα διαφοροποίησης από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Συμβολικά, στην 40ή επέτειο της επεισοδιακής κατάληψης της αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη, ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, Αλί Ακμπαρ Σαλέχι, ανακοίνωσε ότι τέθηκαν σε λειτουργία 30 νέες συσκευές φυγοκέντρισης για τον εμπλουτισμό ουρανίου που είναι 50 φορές ταχύτερες από προηγούμενα μοντέλα. Πρόσθεσε πως επιτεύχθηκε 10πλάσια αύξηση της παραγωγής χαμηλού εμπλουτισμού ουρανίου τους τελευταίους δύο μήνες φθάνοντας πλέον τα 5 κιλά τη μέρα. Εξήγησε επίσης πως το Ιράν προχώρησε σε αυτήν την κίνηση εξαιτίας της λαθεμένης πολιτικής των ΗΠΑ.

Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών, Χάικο Μάας. Από την Ουγγαρία, όπου βρέθηκε χτες, χαρακτήρισε απαράδεκτη την τελευταία κίνηση του Ιράν, εκτιμώντας πως είναι «μακριά από τη συμφωνία του 2015». Παράλληλα, χτες, η εκπρόσωπος Τύπου της ΕΕ, Μάγια Κοτσίγιανιτς, επιβεβαίωσε την υποστήριξη της ΕΕ στη συμφωνία του 2015, τονίζοντας ότι «παραμένει αφοσιωμένη στη συμφωνία» γιατί «είναι θέμα της ασφάλειας όχι μόνο της περιοχής και της Ευρώπης αλλά και διεθνούς».

Μερικές ώρες νωρίτερα, ο Ιρανός ανώτατος Σιίτης ιερωμένος, Αλί Χαμενεΐ, αποδοκίμασε τον Πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, για τις προσπάθειές του να προωθήσει τις συνομιλίες μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Οποιος λέει ότι μια συνάντηση θα επιλύσει όλα τα προβλήματα μεταξύ της Τεχεράνης και της Αμερικής, είναι είτε αφελής είτε συνεργός της Αμερικής».

Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν χτες και νέες κυρώσεις σε βάρος του Ιράν. Αφορούν εννιά Ιρανούς και έναν ιρανικό οργανισμό, σημειώνοντας ότι θα συνεχίσουν αυτήν την τακτική «μέχρι το Ιράν να αλλάξει συμπεριφορά».