Η σύγκλιση όλων των αστικών κομμάτων με τις στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ για το σοβαρό πρόβλημα της τοξικοεξάρτησης επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά με αφορμή το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας «Εκσυγχρονισμός και αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου ιδιωτικών κλινικών, σύσταση Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, Σύσταση Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών και λοιπές διατάξεις», που συζητιέται από χτες στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής.

Στις «λοιπές διατάξεις» (!) του νομοσχεδίου η κυβέρνηση περιέλαβε τη νομοθέτηση της δημιουργίας «χώρων εποπτευόμενης χρήσης» (ΧΕΧ) ναρκωτικών ουσιών, τη δημιουργία προγραμμάτων απεξάρτησης από ιδιώτες, ΜΚΟ κ.ά. Οι ΧΕΧ εντάσσονται στην πολιτική «μείωσης της βλάβης», όπως απορρέει από την ΕΕ και αποτελεί ένα από τα πιο απάνθρωπα κι εγκληματικά μέτρα διαχείρισης του προβλήματος των ναρκωτικών.

Οικονομικά συμφέροντα ιδιωτών και ΜΚΟ εξυπηρετεί και το άρθρο του νομοσχεδίου με το οποίο «δίνεται νομοθετική εξουσιοδότηση στον υπουργό Υγείας όπως με απόφασή του καθορίζονται οι βασικές αρχές και προδιαγραφές, οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα δικαιολογητικά (...) για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας συμβουλευτικών σταθμών, κέντρων θεραπευτηρίων σωματικής και ψυχικής απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης ή άλλων σχετικών μονάδων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, πέραν των ήδη αναγνωρισμένων με το άρθρο 51».

Οσο για τα δημόσια προγράμματα που ασχολούνται με την τοξικοεξάρτηση, αντί για μόνιμο προσωπικό το νομοσχέδιο προβλέπει εργαζόμενους με ημερομηνία λήξης (12μηνα), οι οποίοι θα πληρώνονται από τους ίδιους και ήδη οικονομικά επιβαρυμένους Οργανισμούς.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τους ΧΕΧ, ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται να ολοκληρώσει άλλη μια βρώμικη, αντιλαϊκή αποστολή, καθώς η συζήτηση για την εφαρμογή του μέτρου στην Ελλάδα έχει ανοίξει εδώ και 15 χρόνια από τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ. Με επιστημονικοφανείς «αναλύσεις» οι άνθρωποι που βρίσκονται στην ενέσιμη χρήση πλασάρονται ως «τελειωμένη υπόθεση» και σπρώχνονται στη «φυλακή» των ΧΕΧ, δηλαδή στους τέσσερις τοίχους ενός νομιμοποιημένου περιθωρίου.

Μαζί με τη διά βίου υποκατάσταση, οι ΧΕΧ αποτελούν μέτρο που αφαιρεί τη δυνατότητα απ' τον εξαρτημένο να αλλάξει την πορεία του, να κερδίσει τη ζωή του. Ωστόσο, η αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα των «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων, με ποσοστά επιτυχίας πάνω από 70%, επιβεβαιώνει πως η απεξάρτηση είναι εφικτή, αν υπάρχουν οι απαιτούμενες σύγχρονες δημόσιες και δωρεάν δομές, με την απαιτούμενη στελέχωση και χρηματοδότηση.

Αντ' αυτού, η κυβέρνηση με χυδαίο τρόπο πλασάρει τους ΧΕΧ, επικαλούμενη «το δικαίωμα του κάθε ατόμου να κάνει επιλογές αναφορικά με την υγεία και τη ζωή του», στην κατεύθυνση του ιδεολογήματος της «ατομικής ευθύνης», που απαλλάσσει το κράτος από την ευθύνη για οργάνωση της πρόληψης και της θεραπείας.

Η κυβέρνηση μετατρέπει το πολυσύνθετο πρόβλημα της τοξικοεξάρτησης σε «ιατρικό» και «δημόσιας τάξης», προωθεί τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών και του εμπορίου τους και τη νομιμοποίηση του προβλήματος ως «άλλου ενός φυσικού φαινομένου» στη συνείδηση του λαού.

Στη χτεσινή συνεδρίαση, ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, κάνοντας το μαύρο άσπρο παρουσίασε τους ΧΕΧ ως «μια επιστημονικά τεκμηριωμένη παρέμβαση, με κοινωνική ευαισθησία, με ανθρωπιστική ευαισθησία αλλά και πρωτίστως και κυρίως, με όρους προστασίας της δημόσιας υγείας», ως «μια προοδευτική ρύθμιση», την οποία «περιμένουμε να στηρίξουν οι πολιτικές δυνάμεις που αυτοαποκαλούνται προοδευτικές»!

Το κάλεσμά του βρήκε εύφορο έδαφος, καθώς όλα τα αστικά κόμματα, μηδενός εξαιρουμένου, δήλωσαν τη στήριξή τους στο νομοσχέδιο, που συνδέεται άμεσα με τη διασφάλιση των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που εποφθαλμιούν κέρδη από επενδύσεις στο κέντρο της Αθήνας.

Πιο συγκεκριμένα, ο εισηγητής της ΝΔ, Ι. Φωτήλας, πρότεινε να γίνει όπως στην Ευρώπη, όπου «στους εποπτευόμενους χώρους χρήσης την ουσία τη δίνει το κράτος, γιατί έτσι θα προλάβουμε και το να μην είναι νοθευμένη και να μην πεθάνει και το να μην τρέχει να πάει να το αγοράσει από τους εμπόρους, αλλά να μπορεί να δουλεύει, γιατί θα ξέρει ότι το κράτος θα του τη δώσει».

Από το ΚΙΝΑΛ (ΠΑΣΟΚ) ο ειδικός αγορητής, Κ. Μπαργιώτας, υπενθύμισε ότι το κόμμα του πρωτοστάτησε στην ίδρυση τέτοιων χώρων, καταθέτοντας από τον Ιούλη του 2018 σχετική τροπολογία. Ο ειδικός αγορητής της ναζιστικής Χρυσής Αυγής, Γ. Αϊβατίδης, ζήτησε να γίνουν «νομοτεχνικές βελτιώσεις και προσθήκες, προκειμένου να εμφανίζεται ως ένα άρθρο, το οποίο είναι προς την κατεύθυνση να βοηθήσει κάποιους ανθρώπους», ενώ για «άρθρα που είναι προς τη σωστή κατεύθυνση» έκανε λόγο ο ειδικός αγορητής της Ενωσης Κεντρώων, Αν. Μεγαλομύστακας, αναφερόμενος συνολικά στο νομοσχέδιο.

Μόνο το ΚΚΕ έχει ξεκάθαρη θέση ενάντια στις διατάξεις αυτές του νομοσχεδίου, καταγγέλλοντας την κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα για τη δημιουργία «χώρων εποπτευόμενου θανάτου».

«Οι ΧΕΧ αποτελούν μια από τις επιστημονικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις μείωσης της βλάβης (...) Λειτουργούν στην Ευρώπη 3 δεκαετίες», αναφέρεται στο νομοσχέδιο. Η αλήθεια είναι:

• Πράγματι, στην ΕΕ λειτουργούν 78 «shooting rooms» («χώροι να τρυπιέσαι» ή ΧΕΧ), εκ των οποίων οι 45 βρίσκονται στην Ολλανδία. Εκεί λειτουργούν παράλληλα με τα προγράμματα χορήγησης ηρωίνης σε χρήστες με την ευθύνη του κράτους και με εμπλοκή δήμων και 180 φορέων (υπουργείων, Τοπικής Διοίκησης, Εκκλησίας, ΜΚΟ, ακόμα και του «Κόμματος των Ναρκωτικών»). Από τα ίδια τα στοιχεία που δίνει η κυβέρνηση της Ολλανδίας προς το EMCDDA, δεν προκύπτει από πουθενά η αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου ως προς τη μείωση της χρήσης ή ως προς τη μείωση των θανάτων από ηρωίνη. Αντίθετα, διαγράφεται σταθερά αύξηση της χρήσης ηρωίνης. Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν ότι λόγω των «shooting rooms» στην Ολλανδία δεν υπάρχει τάση ένταξης χρηστών σε πρόγραμμα θεραπείας.
• Στην Ελβετία, οι αρχές αναγκάστηκαν να κλείσουν τέτοιο χώρο στο πάρκο της Ζυρίχης, καθώς μέσα σε λίγα χρόνια μετατράπηκε σε κόλαση ζωντανών νεκρών.
• Οι έρευνες που μιλούν για τα θετικά αποτελέσματα στην πρόληψη οξέων περιστατικών υπερδοσολογίας στους ενδοφλέβιους χρήστες οπιοειδών, αναφέρονται σε μονάδες που τηρούν πολύ υψηλές προδιαγραφές λειτουργίας κι ωστόσο δεν διαθέτουν το σύνολο των στοιχείων που απαιτούνται για τη συνολική και σε βάθος αποτίμηση των αποτελεσμάτων λειτουργίας τους.
• Το ΚΕΘΕΑ αναφέρει: «Η λειτουργία τέτοιων χώρων εγείρει σημαντικά ζητήματα, γιατί μπορεί να ενθαρρύνει τη χρήση, να ενισχύσει τοπικά τις "πιάτσες" και να μειώσει το κίνητρο για θεραπεία. Παρ' όλα αυτά, η δημιουργία χώρων εποπτευόμενης χρήσης προβάλλεται από πολλές πλευρές ως καινοτόμος και "σωτήρια", χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα επιστημονικά δεδομένα που ενισχύουν την αντίθετη άποψη. Η Αθήνα δεν χρειάζεται αποσπασματικά και αμφιλεγόμενα μέτρα. Χρειάζεται έναν μακροπρόθεσμο, ολοκληρωμένο σχεδιασμό, που θα αξιολογεί τις ανάγκες και θα προσφέρει όλο το εύρος των υπηρεσιών, ώστε να ανταποκρίνεται στους διαφορετικούς βαθμούς εξάρτησης και κοινωνικού αποκλεισμού του πληθυσμού των χρηστών, αλλά και στις πολλαπλές ανάγκες κάθε ατόμου ξεχωριστά. Διαφορετικά το πρόβλημα θα συνεχίσει να ανακυκλώνεται».

Πάνω από 23 φορείς και σύλλογοι της Πάτρας συμφώνησαν ομόφωνα να συναντηθούν το επόμενο διάστημα με τη διοίκηση του ΚΕΘΕΑ και του υπουργείου Υγείας, διεκδικώντας τη λειτουργία κλειστού θεραπευτικού προγράμματος απεξάρτησης απ' τα ναρκωτικά του ΚΕΘΕΑ και συμβουλευτικών σταθμών για τις άλλες εξαρτήσεις.

Στα παραπάνω κατέληξαν κατά τη διάρκεια σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας, μετά από πρόσκληση του δημάρχου Πατρέων, Κώστα Πελετίδη. Υπενθυμίζεται ότι οι δύο θεραπευτικές κοινότητες, το «ΟΞΥΓΟΝΟ» του ΚΕΘΕΑ και ένα απ' τα ελάχιστα «στεγνά» προγράμματα του ΟΚΑΝΑ, η «ΓΕΦΥΡΑ», τους τελευταίους μήνες έπαψαν να λειτουργούν και μετατράπηκαν σε συμβουλευτικούς σταθμούς. Σήμερα, όσοι νέοι της πόλης θέλουν να δώσουν τη μάχη της απεξάρτησης θα πρέπει να μετακομίσουν στην Καλαμάτα ή στην Αθήνα.

«Στις αρχές του προηγούμενου χρόνου πραγματοποιήσαμε δύο συναντήσεις με στελέχη του ΚΕΘΕΑ για να διερευνήσουμε τη δυνατότητα δημιουργίας κλειστού προγράμματος στην Πάτρα. Δεν συναντήσαμε άρνηση στο αίτημά μας, αλλά ενστάσεις για τη δυσκολία εξασφάλισης των προϋποθέσεων (κτίριο, προσωπικό, χρηματοδότηση) της λειτουργίας μιας τέτοιας μονάδας. Μας αντέταξαν το επιχείρημα ότι τα περιστατικά που αποφασίζουν να απεξαρτηθούν εξυπηρετούνται στις κοινότητες του ΚΕΘΕΑ.

Για μας όμως η ύπαρξη θεραπευτικής κοινότητας στην πόλη μας δεν είναι μόνο για τα παιδιά που παίρνουν τη μεγάλη απόφαση της απεξάρτησης. Είναι ένας φάρος για τα παιδιά που βρίσκονται στη χρήση, για τους γονείς τους, γι' αυτούς που καταφεύγουν στα υποκατάστατα», σημείωσε ο δήμαρχος Πατρέων, Κ. Πελετίδης, ενώ στάθηκε στις νέες εξίσου καταστροφικές εξαρτήσεις (τζόγος, αλκοόλ, διαδίκτυο). «Στην πόλη μας», είπε, «και την ευρύτερη περιοχή δεν υπάρχει δημόσια και δωρεάν δομή για να βοηθήσεις αυτούς τους ανθρώπους και γι' αυτό το ζήτημα το αίτημά μας είναι σαφές. Θέλουμε να δημιουργηθεί στην Πάτρα συμβουλευτικός σταθμός και γι' αυτές τις εξαρτήσεις».

Να σημειωθεί ότι η δημοτική αρχή καταπιάστηκε με το μεγάλο πρόβλημα των ναρκωτικών από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων της. Τον Ιούνη του 2016, σε ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με τη συμμετοχή δεκάδων φορέων της πόλης, καθόρισε την πολιτική και τις δράσεις που πρέπει να αναλάβει ο δήμος με στόχο την πρόληψη, την απεξάρτηση και επανένταξη.

Ειδικά στον τομέα της πρόληψης, με πρωτοβουλία της αντιδημαρχίας Παιδείας, για δύο σχολικές χρονιές επιτεύχθηκε η έγκριση του υπουργείου για οργανωμένη επικοινωνία με τους μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων στο χώρο τους και το Πάρκο Εκπαιδευτικών Δράσεων. Τα στελέχη του ΕΣΥΝ, του ΚΕΘΕΑ έχουν επισκεφθεί 19 σχολεία και 2.500 μαθητές έχουν πάρει μέρος σε αυτήν τη δραστηριότητα.