Η διήμερη (30 Νοέμβρη - 1 Δεκέμβρη) Σύνοδος Κορυφής του G20, στο Μπουένος Αϊρες της Αργεντινής, δηλαδή του άτυπου φόρουμ των 20 πιο ανεπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών του πλανήτη (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, Καναδάς, Αυστραλία, Ιαπωνία, Βραζιλία, Αργεντινή, Μεξικό, Ινδία, Νότια Αφρική, Ινδονησία, Νότια Κορέα, Σαουδική Αραβία, Τουρκία και ΕΕ ως σύνολο), δεν ξέφυγε από τη γνωστή πρακτική των προηγούμενων συνόδων. Αυτή η συνάντηση πρωτοξεκίνησε λίγα χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τις άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, το 1998, μετά από πρόταση των υπουργών Οικονομίας του G7 (που υπήρχε από το 1976), και συγκροτήθηκε 10 χρόνια μετά, το 2008, υποτίθεται ως φόρουμ συνεννόησης. Και μόνο το ότι οι καπιταλιστικές οικονομίες που συμμετέχουν κατέχουν το 85% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ελέγχουν το 75% του παγκόσμιου εμπορίου και το 80% των επενδύσεων και αντιστοιχούν στο 66% του παγκόσμιου πληθυσμού, εξηγεί τη σημασία του.

Αυτό ωστόσο που αποδείχτηκε τα 10 χρόνια που πέρασαν, είναι ότι πάντα καταγράφει τις ανειρήνευτες αντιθέσεις και τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ισχυρότερες δυνάμεις στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, και τα γενικόλογα ευχολόγια των πανομοιότυπων σχεδόν τελικών διακηρύξεων συμβαδίζουν με τις ιδιαίτερες επιδιώξεις της κάθε αστικής τάξης από τις 20 χώρες, για να ωφεληθεί αυτή από τους όποιους συμβιβασμούς επιτυγχάνονται με τους ανταγωνιστές της.

Το σχετικά νέο αυτής της χρονιάς είναι το γεγονός ότι παρατηρείται μια ακόμη μεγαλύτερη όξυνση της αντιπαράθεσης των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ με τη Ρωσία και την Κίνα, όπου φυσικά ξεχωρίζουν οι τεταμένες σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία σε στρατιωτικό επίπεδο και με την Κίνα κυρίως σε οικονομικό (προς το παρόν). Το όλο κλίμα, παρά τη γλώσσα της διπλωματίας που χρησιμοποιήθηκε και στην Αργεντινή, με τη νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση του Μ. Μάκρι να πρωτοστατεί, δεν μπορεί να συγκαλύψει ότι πρόκειται στην πραγματικότητα για μια διαρκή πολεμική προετοιμασία. Το τελεσίγραφο των ΗΠΑ (διατυπώθηκε από τον Αμερικανό ΥΠΕΞ στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ και έγινε ομόφωνα αποδεκτό) στη Ρωσία, ότι θα αποχωρήσει από τη Συμφωνία INF για τα πυρηνικά όπλα μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, αποτελεί μια τρανή απόδειξη και μια πολύ επικίνδυνη εξέλιξη, μαζί με την εξελισσόμενη αντιπαράθεση στη Μαύρη Θάλασσα, όπως και τα άλλα πεδία όπου συγκρούονται οι ισχυρές ιμπεριαλιστικές και περιφερειακές δυνάμεις.

Η τελική διακήρυξη του Μπουένος Αϊρες, που καταλήχτηκε μετά από ώρες παζαριού, και πάλι επιχειρεί να εμφανίσει όλους τους οργανισμούς του κεφαλαίου που συμμετείχαν, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα κ.ά. και «κερασάκι» τον γγ του ΟΗΕ, ως εγγυητές της ανάπτυξης και της λαϊκής ευημερίας, με δεδομένη την καπιταλιστική βαρβαρότητα που διευρύνεται σε όλο τον κόσμο ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξης της κάθε χώρας.

Οι ηγέτες των δυνάμεων που συγκρούονται θανάσιμα για σφαίρες επιρροής, αγορές, ενεργειακούς πόρους και αγωγούς μεταφοράς τους, που αιματοκυλούν λαούς και δημιουργούν καραβάνια απελπισμένων προσφύγων και μεταναστών, εμφανίζονται στη διακήρυξή τους να ...ομνύουν για «διεθνή συνεργασία για βιώσιμη ανάπτυξη», «προστασία του δικαιώματος στην αξιοπρεπή εργασία και την εκπαίδευση», «μοίρασμα των πλεονεκτημάτων από την τεχνολογική μετάβαση», «προστασία της παιδικότητας και της ισότητας των φύλων», «αντιμετώπιση της πείνας και των ασθενειών», «προστασία των προσφύγων». Δηλαδή αυτών που οι ίδιοι ξεριζώνουν από τις εστίες τους με τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και την εξαθλίωση.

Πέρα από τα ...καλολογικά στοιχεία μιας έκθεσης ιδεών, αν κανείς «στύψει» την τελική διακήρυξη των 8 σελίδων, αυτό που τελικά μένει είναι η ανησυχία ότι η «παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη» γίνεται «όλο και λιγότερο συγχρονισμένη μεταξύ των χωρών» και εξακολουθούν να υπάρχουν «βασικοί κίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών αδυναμιών και γεωπολιτικών ανησυχιών». Διαπιστώνεται δηλαδή ότι η αναιμική ανάπτυξη σε πολλές χώρες, έκφραση της ανισόμετρης ανάπτυξης στον καπιταλισμό, μπορεί να οδηγήσει σε νέα φάση κρίσης.

Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και τα μέτρα υποτιθέμενης αντιμετώπισής της, κάτι που έχει άμεσα σχέση με τη βιομηχανική παραγωγή, δηλαδή με ισχυρά μονοπωλιακά συμφέροντα όπως και με το σε ποιες μορφές Ενέργειας θα δοθεί προτεραιότητα και πότε, ήταν άλλο ένα πεδίο σφοδρού ανταγωνισμού. Ολοι οι ηγέτες, με εξαίρεση τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντ. Τραμπ, δήλωσαν ότι στηρίζουν τη «δέσμευση στη Συμφωνία του Παρισιού για να προωθηθεί η αειφόρος ανάπτυξη», έναν συμβιβασμό βέβαια που επίσης δεν μπορεί να κρύψει τα αντιτιθέμενα συμφέροντα. Οι ΗΠΑ σημείωσαν σε ξεχωριστή παράγραφο της Διακήρυξης ότι «επαναλαμβάνουν την απόφασή τους να αποσυρθούν από τη Συμφωνία του Παρισιού και επιβεβαιώνουν την άποψή τους για ισχυρή δέσμευση για οικονομική ανάπτυξη και πρόσβαση στην Ενέργεια και στην ασφάλεια, χρησιμοποιώντας όλες τις πηγές Ενέργειας και τεχνολογιών και παράλληλα προστατεύοντας το περιβάλλον». Ουσιαστικά πρόκειται για την προσπάθεια του κυρίαρχου τμήματος της αστικής τάξης των ΗΠΑ, που εκφράζεται με την κυβέρνηση Τραμπ, να αναθεωρήσει όποιες διεθνείς συμφωνίες θεωρεί ότι την βλάπτουν, όπως βλέπουμε σε σειρά άλλα παραδείγματα.

Πάντως, σύσσωμοι οι πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου υποστηρίζουν τις λεγόμενες «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», δηλαδή τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις, ενώ γίνονται και πάλι προτροπές και εκκλήσεις για τήρηση συμφωνιών για «συναλλαγματικές ισοτιμίες», «δίκαιη φορολογική πολιτική» ή «καταπολέμηση της διαφθοράς» και «λειτουργία του διεθνούς εμπορίου με κανόνες». Σημειώνεται ακόμα η συμβολή που έχει το πολυμερές εμπορικό σύστημα ως «κινητήρας της ανάπτυξης της παραγωγικότητας, της καινοτομίας, της απασχόλησης». Στο κρίσιμο αυτό σημείο αποφεύχθηκαν αναφορές στην πολιτική εθνοκρατικού προστατευτισμού, που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ και άλλοι, και διατυπώθηκε η γενικόλογη διάθεση για «μεταρρύθμιση» του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Στο περιθώριο της Συνόδου, ΗΠΑ, Καναδάς και Μεξικό υπέγραψαν τη λεγόμενη νέα Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου που είχαν συμφωνήσει, η οποία αντικαθιστά την προηγούμενη NAFTA, σε μια προσπάθεια συγκερασμού των συμφερόντων των μονοπωλίων των τριών χωρών, με δεδομένες τις αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους και τους λαούς.

Οπως επίσης ήταν φυσικό, οι εξελίξεις σε περιοχές όπου εξελίσσονται ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, όπως η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική, η Ουκρανία με την πρόσφατη επικίνδυνη κλιμάκωση στην Κριμαία και τη Μαύρη Θάλασσα, η Κορεατική Χερσόνησος, το Βrexit, απασχόλησαν τις διμερείς επαφές. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλ. Πούτιν είχε συναντήσεις με ομολόγους του από τη Γερμανία και τη Γαλλία, αλλά η εξέλιξη στη Μαύρη Θάλασσα ανέβαλε τη συνάντησή του με τον Τραμπ. Για αυτές τις εξελίξεις ωστόσο δεν υπάρχουν αναφορές στη Διακήρυξη, παρά μόνο γενικόλογες διατυπώσεις για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας».

Πάντως, ο Κινέζος Πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, υπερασπιζόμενος την «πολυμέρεια στις διεθνείς σχέσεις» και το «ελεύθερο εμπόριο ως παράγοντα ευημερίας και σταθερότητας στον κόσμο», χαρακτήρισε θετικό το αποτέλεσμα της Συνόδου, ενώ σε διμερή συνάντηση με τον Αργεντινό ομόλογό του υπέγραψε 30 συμφωνίες στο εμπόριο, περιλαμβανομένης και αυτής ανάμεσα στην Κεντρική Κινεζική Τράπεζα και την Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής για συναλλαγές ύψους 60 δισεκατομμυρίων γουάν (που ισοδυναμεί με 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια) οι οποίες αφορούν κινεζικές επενδύσεις στη χώρα. Από το 2017 υπήρχε επίσης μια πρώτη συμφωνία άλλων 70 δισ. γουάν.

Τη Σύνοδο των ηγετών «υποδέχτηκαν» αγωνιστικά με συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας χιλιάδες εργαζόμενοι.

Η πολυαναμενόμενη συνάντηση του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ, κατέληξε σε μια λεγόμενη εμπορική «εκεχειρία» για 90 μέρες, ώστε να «παγώσει» η επιβολή νέων δασμών και να επιχειρηθεί να βρεθεί συμβιβασμός. Πρόκειται για «αναβολή» στην αύξηση κατά 25% στους δασμούς σε εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα αξίας 200 δισ. δολαρίων, που είχε προγραμματιστεί για τις αρχές του χρόνου και εντάσσεται στα λεγόμενα μέτρα της αμερικανικής κυβέρνησης για να αντιμετωπιστεί το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα, που φτάνει τα 360 δισ. δολάρια. Η Κίνα δεσμεύτηκε ότι θα αγοράσει μια «πολύ σημαντική» ποσότητα αμερικανικών προϊόντων, χωρίς να δίνονται λεπτομέρειες.

Ωστόσο, πριν «σβήσει το μελάνι» της εν λόγω «συμφωνίας», για να δοθεί χρόνος στο παζάρι, άρχισαν οι απειλές και οι επιθετικές ενέργειες. Ο Τραμπ, ούτε μια βδομάδα μετά τη συνάντηση με τον Σι, επανέλαβε τις απειλές. Την Τετάρτη, δήλωσε με ανάρτησή του στο προσφιλές του «Twitter»: «Είτε θα κλείσουμε μια αληθινή συμφωνία με την Κίνα, ή δεν θα κλείσουμε καμία συμφωνία - και στο σημείο αυτό θα χρεώσουμε μεγάλους δασμούς εναντίον κινεζικών προϊόντων που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες». Επίσης κατ' εντολή των ΗΠΑ συνελήφθη στον Καναδά (όπως έγινε γνωστό χτες από την 1η Δεκέμβρη) η οικονομική διευθύντρια της κινεζικής εταιρείας - κολοσσού των τηλεπικοινωνιών «Huawei» Ουάνγκζου Μενγκ, με το πρόσχημα της παραβίασης των κυρώσεων κατά του Ιράν, και εκκρεμεί έκδοσή της στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, λόγω του ότι η εν λόγω εταιρεία έχει μπει χοντρά στον ανταγωνισμό του τομέα των τηλεπικοινωνιών (δες σχετικό θέμα στην τελευταία σελίδα). Προφανώς η αντίδραση της κινεζικής πλευράς ήταν έντονη, επιβεβαιώνοντας ότι ο «εμπορικός πόλεμος» όχι μόνο συνεχίζεται αλλά και θα κλιμακωθεί.

Αυτό ισχύει και για όλες τις δυνάμεις αυτού που παρουσιάζουν διάφοροι ως «πολυπολικό κόσμο», που δήθεν μπορεί να λειτουργήσει «αρμονικότερα», αλλά πρόκειται για τον κόσμο του μονοπωλιακού καπιταλισμού, του ιμπεριαλισμού που σπαράσσεται από τις αντιθέσεις του.