Associated Press

Σχολείο στην Αβάνα

Τα όσα οι ίδιοι γνωρίσαμε, τα όσα πληροφορηθήκαμε από τους Κουβανούς αξιωματούχους και από τα στοιχεία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών είναι, νομίζω, χρήσιμα για τους αναγνώστες του «Ριζοσπάστη», έστω και σε μια συνοπτική παράθεσή τους:

• Από το 1989-1993 υπάρχει μείωση του ΑΕΠ κατά 35% λόγω των εξελίξεων στην ΕΣΣΔ και το μονόπλευρο προσανατολισμό των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων με το σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Εφτασαν σε σημείο να έχουν περιορισμένα καύσιμα που επέτρεπαν παροχή ηλεκτρικής ενέργειας μόνο για 6 ώρες την ημέρα.

Από το 1994 αρχίζει η οικονομική ανάκαμψη. Οργανώνεται ο αναπροσανατολισμός της οικονομίας, κύρια προς τον τουρισμό. Δημιουργούνται μεικτές επιχειρήσεις, με την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων σε ξενοδοχεία, αλλά και άλλες επιχειρήσεις, στη βάση 50% στην Κούβα και 50% οι ξένοι επιχειρηματίες.

Από μεγάλη παλλαϊκή συγκέντρωση ενάντια στο εμπάργκο

Κύριο εμπόδιο στην προσπάθειά τους είναι το εμπάργκο των ΗΠΑ. Ο Κλίντον με ανανεούμενες ανά 6μηνο αποφάσεις του δεν ενεργοποίησε τον τελευταίο αρνητικό νόμο. Φοβούνται όμως ότι ο Μπους θα τον ενεργοποιήσει από το προσεχές καλοκαίρι. Ζητούν από την Ελλάδα να συμβάλει και αυτοτελώς και στα πλαίσια της ΕΕ για την άρση του εμπάργκο και γενικότερα να βοηθήσουν στην ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων με την Κούβα.

Ηδη οι περισσότερες επενδύσεις και οι περισσότεροι τουρίστες προέρχονται από την Ευρώπη και κατά δεύτερο λόγο από τον Καναδά και από τη Λατινική Αμερική.

Κατά το 1993, δε λειτουργούσαν, ή υπολειτουργούσαν πολλές επιχειρήσεις. Εάν τις έκλειναν θα είχαν ένα εκατομμύριο ανέργους. Αποφάσισαν όμως και τους κράτησαν στη δουλιά, με πλήρεις αποδοχές. Στην πορεία εξομαλύνθηκε η κατάσταση (Σήμερα το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών μιλάει για 8% ανεργία). Το 1993 ο πληθωρισμός έφτασε το 35%, κράτησαν όμως καθηλωμένες τις τιμές στα είδη πρώτης ανάγκης. Σήμερα ο πληθωρισμός είναι στο 2% περίπου.

Οι παράγοντες της ελληνικής πρεσβείας επιβεβαίωσαν ότι η Κούβα έχει άριστο επίπεδο δωρεάν Υγείας, Παιδείας και Πρόνοιας. Σύμφωνα με τα ελληνικά στοιχεία, η Κούβα έχει 50% περίπου ΑΕΠ σε σύγκριση με την Ελλάδα (20 τρισ. και 43 περίπου αντίστοιχα, το οποίο όμως μοιράζεται ισομερώς, περίπου, σ' όλους τους Κουβανούς, ενώ στο ελληνικό ΑΕΠ συμπεριλαμβάνεται ο πλούτος των «εχόντων και κατεχόντων»). Αναγνωρίζεται επίσης ότι βρίσκεται πιο μπροστά από τις άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Μας έλεγαν από την ελληνική πρεσβεία ότι η Κούβα μπορεί να μην είναι πλούσια, δεν έχει όμως εξαθλίωση όπως στις άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Στην Κούβα όλοι έχουν δωρεάν σπίτι, φως, νερό, τηλέφωνο. Τρώνε ένα γεύμα στο χώρο εργασίας ή στα σχολεία. Επιδοτούνται ποσότητες τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης, ανάλογα με τα άτομα της οικογένειας.

Τα επιδοτούμενα προϊόντα τα πληρώνουν μέχρι και στο 1/10 της ελεύθερης τιμής. Από κει και πέρα, αγοράζεις ό,τι θέλεις σε αρκετά υψηλές τιμές.

Τα είδη πολυτελείας φορολογούνται πολύ ακριβά.

Το θέατρο, ο κινηματογράφος είναι πάμφθηνα (40-50 δραχμές), πανάκριβα όμως τα ψυχαγωγικά κέντρα για τουρίστες. Οι οδικές μεταφορές είναι πολύ δύσκολες, κύρια λόγω έλλειψης καυσίμων. Βλέπεις, όμως, τώρα αρκετά αυτοκίνητα στους δρόμους, σε σύγκριση με το 1993.

Υπάρχει ελάχιστη εγκληματικότητα και κλίμα ασφάλειας για τους τουρίστες ακόμα και τη νύχτα, πράγμα σπάνιο για τις χώρες της κεντρικής και Λατινικής Αμερικής.

Οι υποψηφιότητες για τα τοπικά όργανα εξουσίας (Δήμους - Νομαρχίες κλπ.) και τη Βουλή μπαίνουν στην κρίση συνελεύσεων στους τόπους δουλιάς και κατοικίας. Από τους εγκριθέντες υποψήφιους επιλέγονταιορισμένοι με καθολική και μυστική ψηφοφορία. Η Βουλή αποτελείται από βουλευτές που εκλέγονται από τη βάση και αρκετοί εκλέγονται από τα Δημοτικά και Νομαρχιακά όργανα εξουσίας.

Υπάρχει μόνο ένα Κόμμα, το ΚΚ Κούβας (για λόγους παράδοσης από τον καπιταλισμό, όπως μας εξηγούσαν). Το κόμμα δεν υποδεικνύει υποψήφιους και στη Βουλή υπάρχουν μέλη και μη μέλη του Κόμματος.

Οι βουλευτές συνεχίζουν να εργάζονται στις εργασίες τους και είναι ανακλητοί. Τα νομοσχέδια συζητούνται από τη βάση και σε πολλά επίπεδα μέχρι να φτάσουν στη Βουλή (π.χ., το νομοσχέδιο για τις επενδύσεις τροποποιήθηκε 12 φορές μέχρι να φτάσει στη Βουλή).

Το Υπουργικό Συμβούλιο και ο Πρόεδρος εκλέγονται από τη Βουλή.

Οι δικαστές εκλέγονται οι περισσότεροι, είναι λαϊκοί και οι πρόεδροι άτομα με νομικές γνώσεις.

Η Κούβα, παρά τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει, συνεχίζει τη διεθνιστική της αλληλεγγύη, κύρια με την αποστολή γιατρών σε φτωχές χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Ηδη υπάρχουν περίπου 400 γιατροί εκτός Κούβας, γι'αυτό το σκοπό. Ζητούν μάλιστα από την Ελλάδα και άλλες χώρες ενίσχυση (με εργαλεία, φάρμακα, υποδομές) στην προσπάθεια αυτή των γιατρών τους.

Στην Κούβα υπάρχουν 22 ιατρικές Σχολές.

Εμείς επισκεφτήκαμε ένα τεράστιο συγκρότημα, όπου φιλοξενούνται και φοιτούν δωρεάν 1.700 φοιτητές ιατρικής, για κάθε έτος, που προέρχονται από τις πιο φτωχές περιοχές της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής. Η φοίτηση είναι 6ετής και αφορά συνολικά 10.000 ξένους φοιτητές.

Μας επιβεβαιώθηκε η πρόοδος της Κούβας στην ιατρική και στη φαρμακολογία. Πρόοδος που όμως παρεμποδίζεται από το εμπάργκο των ΗΠΑ.

Φύγαμε από την Κούβα με τις καλύτερες εντυπώσεις. Οχι μόνο από τις απαράμιλλες ομορφιές της, τις παραλίες, την τροπική βλάστηση, την παλιά Αβάνα (και άλλες πόλεις) που αναπαλαιώνονται ταχύτατα κ.ά. Οχι μόνο γιατί είδαμε στην πράξη τι σημαίνει μια κοινωνία χωρίς φυλετικές διακρίσεις, όπου μαύροι, λευκοί, μιγάδες ζουν όλοι μαζί σε πλήρη ισοτιμία, στη δουλειά, στο σχολείο, στην παρέα. Οχι μόνο από όσα είδαμε στο κατάμεστο μουσείο της επανάστασης, παντού, και στο μουσείο του Χοσέ Μαρτί. Αλλά κύρια γιατί είδαμε ένα λαό που μάχεται με εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, και στην ηγεσία του... «Μέχρι τη νίκη, πάντα», σύμφωνα με το γνωστό σύνθημα του Τσε Γκουεβάρα.

Τέλος, επιστρέψαμε στην Ελλάδα νιώθοντας πιο έντονα το χρέος να δυναμώσει η συμπαράσταση στη σοσιαλιστική Κούβα.

«Εδώ μπροστά στον τάφο των νεκρών μας συντρόφων, εδώ κοντά στα λείψανα των νέων ανθρώπων, των καρπών των εργατών και των ταπεινών οικογενειών, σήμερα θα προσθέσω δύο ακόμη ζητήματα: εις μνήμη αυτών που έχασαν τη ζωή τους για την πατρίδα και τη δικαιοσύνη τα τελευταία 133 χρόνια, και εις το όνομα αυτών που έδωσαν τη ζωή τους για την ανθρωπότητα σε ηρωικές διεθνιστικές αποστολές, επαναβεβαιώνουμε την προσήλωσή μας όπως αυτών που στάθηκαν μπροστά στις σφαίρες, όπως αυτών που έδωσαν τη ζωή τους, όλοι μαζί, υπερήφανοι για την Επανάστασή μας, υπερήφανοι που υπερασπίζουμε ακόμη την Επανάσταση των ταπεινών, την εξέγερση των ταπεινών για τους καταφρονημένους, δε θα λυγίσουμε μπροστά σε οποιοδήποτε, και θα υπερασπίζουμε την Επανάστασή μας μέχρι την τελευταία ρανίδα του αίματός μας».

Φιντέλ Κάστρο. Σαράντα χρόνια μετά. 16 Απρίλη 2001. Γωνία 23ης Λεωφόρου και 12ου δρόμου, Αβάνα.

Με τα λόγια αυτά, ο ηγέτης της κουβανικής επανάστασης σημάδεψε την 40η επέτειο από την ανακήρυξη του σοσιαλιστικού χαρακτήρα της επανάστασης που εδραιώθηκε την 1η Γενάρη του 1959 με τη νίκη των ανταρτικών δυνάμεων επί του Μπατίστα. Η ημερομηνία αυτή συμπίπτει και με το γιορτασμό των 40 χρόνων από τη νίκη επί της εμπνεύσεως και εκτελέσεως της CIA, επιχείρηση «Πλούτων» που κατέρρευσε μέσα στην αμμώδη και ελώδη έκταση του Κόλπου των Χοίρων σαν πύργος χτισμένος στην άμμο. Τα διδάγματα είναι πολλά από αυτές τις μέρες του Απρίλη που σημάδεψαν για πάντα όχι μόνο την κουβανική επανάσταση αλλά και τη διεθνή σκηνή...

Τα πάντα ξεκίνησαν από τις σκοτεινές αίθουσες του Λάνγκλεϊ, και βρήκαν χώρο κυρίως στην εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς» που από τις αρχές του Απρίλη με σειρά άρθρων αποκάλυπταν το σχέδιο επέμβασης στην Κούβα από «δυνάμεις κατά του Κάστρο» που έχουν εκπαιδευτεί από «ειδικούς» στη Γουατεμάλα και στο νότο των ΗΠΑ, στις Πολιτείες της Λουιζιάνα και της Φλόριδα. Τα συνεχή άρθρα και κυρίως η φημολογία που μονοπωλεί την ειδησεογραφία της εποχής θα εξαναγκάσει τον Πρόεδρο Κένεντι την επομένη να παραχωρήσει έκτακτη συνέντευξη Τύπου, όπου θα απορρίψει στρατιωτική επέμβαση, «υπό οιεσδήποτε συνθήκες» των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ στην Κούβα.

Εντούτοις, «πριν αλέκτορας λαλήσαι τρις», το σχέδιο της επίθεσης θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται στις 13 Απρίλη. Πρόκειται για μία επονείδιστη πράξη σαμποτάζ. Πολύ ισχυρή έκρηξη θα καταστρέψει το εμπορικό πολυκατάστημα «Ελ Ενκάντο» και ανάμεσα σε αυτούς που θα χάσουν τη ζωή τους, είναι και ο Φε ντε Βάγιε, μία από τις ηγετικές επαναστατικές φυσιογνωμίες.

Δύο μέρες αργότερα, στις 15 Απρίλη, βομβαρδιστικά Β-26 ξεκινούν τις αεροπορικές τους επιδρομές. Τα βομβαρδιστικά πετούν από την αμερικανική βάση στη Νικαράγουα με πιλότους που βρίσκονται στο μισθολόγιο της CIA, αλλά με μία διαφορά. Καθώς η CIA θέλει τα βομβαρδιστικά να φαίνονται ότι είναι κουβανικά με Κουβανούς πιλότους, έχουν ήδη εκπονήσει το σχέδιο. Ενα βομβαρδιστικό με πιλότο το Μάριο Ζουνίγκα πετά με προορισμό το Μαϊάμι και δηλώνει ότι είναι «αποστάτης».

Σε έκτακτη σύνοδο της Πολιτικής Επιτροπής της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Κουβανός ΥΠΕΞ Ραούλ Ρόα Γκαρσία δηλώνει ότι εν εξελίξει αεροπορικές επιδρομές είναι «το προοίμιο μίας μεγαλύτερης κλίμακας επέμβασης». Την ίδια στιγμή ο πρέσβης των ΗΠΑ, Αντλάι Στίβενσον, αρνείται κατηγορηματικά αμερικανική ανάμειξη, και για να το αποδείξει καταδεικνύει το ντοκουμέντο με τη φωτογραφία του Ζουνίγκα μπροστά στο κουβανικό βομβαρδιστικό. Η υπόθεση είναι διάτρητη και οφθαλμοφανής και τα δημοσιεύματα της επομένης μέρας σύσσωμου του αμερικανικού Τύπου αποκαλύπτουν σχεδόν όλες τις πτυχές της υπόθεσης, ενώ διαδηλώσεις κατά της αμερικανικής επιδρομής λαμβάνουν χώρα σε πολλά κράτη της υφηλίου και κυρίως της Λατινικής Αμερικής.

Στις 16 του Απρίλη μετά την ομαδική δημόσια κηδεία των θυμάτων των βομβαρδισμών, ο Φιντέλ Κάστρο ανακήρυξε την κουβανική επανάσταση, σοσιαλιστική: «Πόσο βοήθησαν αυτά τα γεγονότα το λαό μας να διδαχθεί! Αυτά τα μαθήματα είναι πολύτιμα, είναι οδυνηρά, είναι αιματηρά, αλλά πόσα ο λαός δεν απεκόμισε ως γνώση... Οι ιμπεριαλιστές δεν μπορούν να μας συγχωρέσουν που είμαστε εδώ κάτω από τη μύτη τους ή να βλέπουν να οικοδομούμε την επανάστασή μας, μία σοσιαλιστική επανάσταση, ακριβώς στο υπογάστριο των Ηνωμένων Πολιτειών»... Και από αυτή τη γωνιά της Αβάνας, προειδοποιεί τον κουβανικό λαό για την επέμβαση που είναι καθ' οδόν.

Πράγματι λίγο πριν το χάραμα της 17^ης Απρίλη, το γραφείο Τύπου της CIA δίνει μήνυμα που τάχα προέρχεται από τον εξόριστο Πρόεδρο του Επαναστατικού Συμβουλίου, Χοσέ Μιρό Καρδόνα. Στην πραγματικότητα είναι συνταγμένο από τον πράκτορα Ε. Χάουαρντ Χαντ Τζ. Σε αυτό ανακοινώνεται ότι «Κουβανοί πατριώτες» ξεκίνησαν να «απελευθερώνουν την Κούβα», ενώ το Ράδιο Σουάν (της CIA) εκπέμπει κάλεσμα προς τον κουβανικό λαό να πάρουν τα όπλα. Η δύναμη επέμβασης της CIA, η «Μπριγάδα 2.506», η οποία αποτελούνταν από 1.200 έως 1.400 άνδρες αποβιβάζεται στην Πλάγια Χιρόν του Κόλπου των Χοίρων. Ηγούνταν ο πράκτορας Γκρέιστον Λιντς και το εκτελεστικό στέλεχος της CIA Γουίλιαμ (Ριπ) Ρόμπερτσον. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά από την απόβαση ο Φιντέλ Κάστρο καλεί σε παλλαϊκό συναγερμό, ενώ ο λαϊκός στρατός παίρνει αμέσως τις θέσεις μάχης. Νωρίς το πρωί η αεροπορία της Κούβας έχει ήδη βυθίσει και καταστρέψει τα πλοία Χάουστον και Ρίο Εσκοσίνδο, που μετέφεραν άντρες και όπλα, ενώ η «Μπριγάδα 2.506» θα αποτύχει παταγωδώς στην προσπάθειά της να έχει κάποια ενίσχυση εκ των έσω.

Το επόμενο ξημέρωμα η όλη επιχείρηση είναι αποκομμένη στην ελώδη αυτή του κουνουπιού χωρίς διεξόδους περιοχή και είναι έτοιμη να καταρρεύσει, γεγονός που εξαναγκάζει το διευθυντή του τμήματος μυστικών επιχειρήσεων της CIA, τον Ρίτσαρντ Μπίσελ, να δώσει εντολή σε έξι πιλότους να απογειωθούν από τις ΗΠΑ με τρία βομβαρδιστικά που φέρουν και βόμβες ναπάλμ, και να επιτεθούν. Τέσσερις πιλότοι θα χάσουν τη ζωή τους, ενώ οι κουβανικές δυνάμεις θα κατορθώσουν να ανασύρουν το ένα πτώμα, που αποτελεί και την πιο τρανή απόδειξη της άμεσης αμερικανικής επέμβασης.

Την 19η Απρίλη θα λήξουν όλες οι μάχες. Μία συντριπτική ήττα των Αμερικανών σε διάστημα λιγότερο των 72 ωρών. Η Κούβα ανακηρύττει τη νίκη και παρουσιάζει τα αποτελέσματα αυτού του αμερικανικού φιάσκου. Περισσότεροι από 1.000 αιχμάλωτοι, περισσότεροι από 200 νεκροί και 150 Κουβανοί. Σύμφωνα με την ανακοίνωση των Επαναστατικών Δυνάμεων ανάμεσα στους αιχμαλώτους συγκαταλέγεται και μία πλειάδα που πριν την επανάσταση είχε στην κατοχή της 914.859 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης, 9.666 σπίτια, 70 βιομηχανίες και εργοστάσια, 5 ανθρακωρυχεία, 2 Τράπεζες και 10 μεγάλες μονάδες παραγωγής ζάχαρης, το κύριο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας.

Στις 20 Απρίλη, ο Πρόεδρος Κένεντι σε μία ύστατη προσπάθεια συμφιλίωσης με την κουβανική κοινότητα της Φλόριδα, που τον κατηγορούσε ευθέως για δειλία επειδή δε διέταξε ευρύτατες αεροπορικές επιδρομές και άμεση στρατιωτική επέμβαση, θα διακηρύξει ως μία ψυχαναγκαστική ανάγκη πλέον ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται ποτέ να επιτρέψουν στους «κομμουνιστές να καταλάβουντο νησί». Ενα πόνημα που ενορχηστρώθηκε επί προεδρίας Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και τέθηκε σε εφαρμογή από τον Κένεντι, είναι σε ισχύ εννέα Προέδρους μετά!

Παρά το γεγονός ότι σε κάποια στιγμή ο Κένεντι θα αναλάβει την ευθύνη της αποτυχίας της επιχείρησης, παρά το γεγονός ότι μόλις το 1998 ήρθαν στο φως της δημοσιότητας τα απόρρητα έγγραφα, παρά το γεγονός ότι την επόμενη χρονιά ο πλανήτης έφθασε για πρώτη φορά στα πρόθυρα ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος με την κρίση των πυραύλων, παρά το γεγονός ότι η πολύχρονη επιχείρηση Μούνγκους κατά της ίδιας της ζωής του Κάστρο, πάντα έπεφτε στο κενό, παρά το γεγονός ότι οι «δεξαμενές σκέψης» που τροφοδοτούν την αμερικανική εξωτερική πολιτική είχαν προβλέψει το 1990 ότι «το καθεστώς του Κάστρο θα καταρρεύσει με πάταγο μέσα σε άμεσο χρονικό διάστημα», παρά το γεγονός της ύπαρξης του δολοφονικού εμπάργκο από το 1962 το οποίο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 ισχυροποιήθηκε ακόμη περισσότερο με τους νόμους Χελμς Μπάρτον και Τοριτσέλι, οι Αμερικανοί δε δείχνουν να έχουν μάθει τίποτα και εμμένουν στην ίδια, άκρως επιθετική, πολιτική μέχρι σήμερα, υπό την ηγεσία του Τζορτζ Ουόκερ Μπους...

Εμμένουν όμως και οι Κουβανοί: «Σοσιαλισμός ή Θάνατος»!