Η αγωνία λοιπόν των καλλιτεχνών είναι δίκαιη γιατί:

Δυσκολεύεται η πρόσληψη στο Δημόσιο, η κατάταξη στο ενιαίο μισθολόγιο και επηρεάζεται το ύψος των αμοιβών τους, ενώ δεν έχουν πρόσβαση σε μεταπτυχιακές σπουδές ή δεν αναγνωρίζονται οι μεταπτυχιακοί τίτλοι που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό. Κυρίως όμως γιατί νιώθουν αδικημένοι με το να μην αναγνωρίζονται χρόνια σπουδών που μάλιστα απαιτούν μεγάλη αφοσίωση, θυσίες και κόπους.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αμέσως μετά την εκλογή της, το Σεπτέμβρη του 2015, υποσχέθηκε ότι θα λύσει το θέμα, γεγονός που δημιούργησε προσδοκίες στους καλλιτέχνες. Το ΚΚΕ βέβαια και οι δυνάμεις του στο κίνημα των καλλιτεχνών επισήμαιναν από τότε ότι είναι κάλπικες οι υποσχέσεις, καθώς η πολιτική της τόσο στην Εκπαίδευση, όσο και στον Πολιτισμό υπηρετεί το γενικότερο σκοπό της, που είναι να ξεπεραστεί η κρίση σε βάρος των εργαζομένων, να ξαναβάλει την οικονομία σε τροχιά καπιταλιστικής ανάπτυξης. Σε αυτόν το στόχο υποτάσσει την πολιτική της τόσο στην Εκπαίδευση όσο και στον Πολιτισμό, συνισταμένη των οποίων αποτελούν οι εξελίξεις στην Καλλιτεχνική Εκπαίδευση. Ποιοι είναι όμως οι στόχοι σε αυτούς τους τομείς έτσι όπως καθορίζονται και από σειρά ευρωπαϊκών κατευθύνσεων που τόσο η σημερινή κυβέρνηση όσο και οι προηγούμενες υιοθετούν;

Το ερώτημα αυτό έχει ιδιαίτερη επικαιρότητα αν λάβει κανείς υπόψη του την «αναζωπύρωση» της συζήτησης, που η ίδια η κυβέρνηση μέσω των δυνάμεων που έχει στο συνδικαλιστικό κίνημα ανακινεί για την καλλιτεχνική επαγγελματική Εκπαίδευση το τελευταίο διάστημα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στην Ομοσπονδία Θεάματος - Ακροάματος (ΠΟΘΑ), όπου πλειοψηφούν οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, το βασικό θέμα - ακόμα και τη βδομάδα που ψηφιζόταν το πολυνομοσχέδιο στη Βουλή - ήταν η «πάλη» για την εφαρμογή μίας τροπολογίας της κυβέρνησης που θα έδινε τάχα το δικαίωμα ισοτίμησης των πτυχίων των ιδιωτικών καλλιτεχνικών σχολών με τα αντίστοιχα των πανεπιστημίων. Ποιους στόχους λοιπόν υιοθετεί η κυβέρνηση;

• Ακόμα πιο στενή πρόσδεση της επαγγελματικής Εκπαίδευσης με το καπιταλιστικό αναπτυξιακό μοντέλο για την Ελλάδα. Φυσικά, ο τομέας του Θεάματος - Ακροάματος δεν είναι στις προτεραιότητές αυτού του μοντέλου. Ωστόσο, στις αποφάσεις της ΕΕ για μία «Δημιουργική Ευρώπη 2014 - 2020» αποτυπώνεται εκτός από το σπουδαίο ιδεολογικό ρόλο του Πολιτισμού και η ιδιότητά του να επιδρά σε άλλους τομείς της οικονομίας αναβαθμίζοντας την κερδοφορία τους, όπως η τουριστική βιομηχανία, οι επικοινωνίες, η αγορά ακινήτων κ.ά. Η αναζωπύρωση και η ένταση με την οποία ανοίγει η συζήτηση για την Καλλιτεχνική Εκπαίδευση έχουν να κάνουν με αυτούς τους δύο παράγοντες.
• Στο ίδιο κείμενο των αποφάσεων της ΕΕ καταγράφεται η πολιτιστική βιομηχανία ως ένας ανώριμος ακόμη τομέας της οικονομίας, γρήγορα αναπτυσσόμενος και με αυξημένες δυνατότητες κερδοφορίας, που η κρίση δε φαίνεται να τον πλήττει στον ίδιο βαθμό με τους άλλους οικονομικούς τομείς. Από αυτήν την άποψη, η κυβέρνηση στρώνει το έδαφος για επενδύσεις από μεγάλες επιχειρήσεις στο χώρο της Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης, με συγκέντρωσή τους σε λιγότερα χέρια. Η συγκέντρωση αυτή θα σημάνει το τέλος μικρών σχολαρχών που, ανάμεσα στα άλλα, τους διέκρινε η αγάπη για την Τέχνη. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο ότι στο πολυνομοσχέδιο που ήρθε για να εξασφαλίσει και θωρακίσει την καπιταλιστική ανάπτυξη, ανάμεσα στα άλλα καταργείται η προϋπόθεση για τη λειτουργία των καλλιτεχνικών σχολών ο διευθυντής τους να είναι καλλιτέχνης, ενώ αίρονται οι περιορισμοί για τον αριθμό των σχολών κάτω από την ίδια επωνυμία.
• Εναρμόνιση των επαγγελματικών σπουδών με τον «Ενιαίο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης», διαμόρφωση δηλαδή μίας ενιαίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο αγοράς εκπαιδευτικών υπηρεσιών και ειδικευμένου προσωπικού διαβαθμισμένου σε 8 καθορισμένα από την ΕΕ επίπεδα με βάση τα προσόντα τους. Πρόκειται για κατεύθυνση που ευνοεί την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία των ευρωπαϊκών μονοπωλίων μέσα από την αύξηση της κινητικότητας του ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, συμπεριλαμβανομένων των καλλιτεχνών. Για να μπορούν δηλαδή και οι καλλιτέχνες να κινούνται διακρατικά πρέπει και οι σπουδές τους να είναι ενταγμένες σε ένα ευρωπαϊκό σύστημα πιστοποίησης. Αυτόν το δρόμο άνοιξε η κυβέρνηση το καλοκαίρι με τροπολογία που παραπέμπει τη διαβάθμιση των σχολών σε ένα από τα ευρωπαϊκά επίπεδα μέσω του ΕΟΠΕΠ (Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Επαγγελματικών Προσόντων).

Υπό το πρίσμα των παραπάνω κατευθύνσεων αρχικά «ακούστηκε» ότι οι κρατικές καλλιτεχνικές σχολές (Δραματική Εθνικού, Κρατικού, Κρατικό Ωδείο, Κρατική Σχολή Χορού κ.λπ.) θα γίνουν ανώτατες. Εκείνη την περίοδο προστέθηκε 4ο έτος στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ενώ σε νομοσχέδιο του ΥΠΠΟΑ προβλεπόταν μεταπτυχιακό έτος στην Κρατική Σχολή Χορού που στην πορεία αποσύρθηκε. Διατηρήθηκαν όμως τα δίδακτρα στη σχολή, που προβλέπονταν στο ίδιο νομοσχέδιο.

Μετέπειτα άνοιξε η συζήτηση για την ισοτιμία των σχολών με πανεπιστήμια, ενώ οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ στο κίνημα παρουσίασαν το αίτημά τους για ανωτατοποίηση των ιδιωτικών σχολών ως αίτημα όλου του κινήματος. Χαιρέτισαν μάλιστα με ενθουσιασμό την προαναφερόμενη τροπολογία για τη διαβάθμιση ως το πρώτο βήμα για την επίλυση των προβλημάτων.

Στη συνέχεια, κύκλοι του υπουργείου διέδιδαν πως θα προχωρήσει η θεσμοθέτηση του Εθνικού Πτυχίου, ενός τύπου κρατικού πιστοποιητικού σπουδών. Καθόλου τυχαία τις ίδιες ακριβώς μέρες η ΠΟΘΑ παρουσίασε ως αίτημα των καλλιτεχνικών σωματείων το Εθνικό Πτυχίο, για να το αποσύρει λίγο αργότερα. Τώρα επικεντρώνει στην υλοποίηση της τροπολογίας για τη διαβάθμιση. Να διευκρινίσουμε μάλιστα ότι σε όλη αυτή τη διάρκεια ποτέ δεν εκφράστηκε από μεριάς της κυβέρνησης η διάθεση για ίδρυση - έστω ενός υποβαθμισμένου - πανεπιστημίου τεχνών. Και τούτο γιατί, πρώτον, είναι μνημονιακή δέσμευση της κυβέρνησης ο δραστικός περιορισμός των ήδη υπαρχόντων Ανώτατων Ιδρυμάτων. Οπότε ούτε κουβέντα για ίδρυση νέων. Και, δεύτερον, γιατί ο χώρος των καλλιτεχνικών σπουδών διαγράφεται ως ένας παρθένος χώρος επενδύσεων, όπου μπορούν να επεκτείνουν τη δράση τους είτε μεγάλα ιδρύματα που ήδη δραστηριοποιούνται στις Τέχνες και τον Πολιτισμό είτε νέα κεφάλαια.

Σε κάθε περίπτωση πάντως διαφαίνεται πως θα έχουμε εξελίξεις που θα έρθουν να σφραγίσουν την υποβάθμιση των καλλιτεχνικών σχολών, ισοτιμώντας τις περισσότερες με ΙΕΚ (επίπεδο 5), όπως άλλωστε έχουν αφήσει να διαρρεύσει στελέχη του υπουργείου. Λίγες, οι μεγαλύτερες ιδιωτικές σχολές ή και οι κρατικές θα κατορθώσουν πιθανόν μέσω συνεργασιών με σχολές του εξωτερικού να αναβαθμιστούν σε κολέγια και να ισοτιμηθούν με επίπεδο 6. Στην πορεία θα αλλάξει το τοπίο τελείως. Μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι, διασυνδεδεμένοι και με άλλους τομείς θα επενδύσουν, «διώχνοντας από το παιχνίδι» και αυτούς τους σχολάρχες - καλλιτέχνες που σήμερα νιώθουν πιθανόν να απειλούνται από τη θέση που εκφράζει το ΚΚΕ για ίδρυση ανώτατων δημόσιων και δωρεάν καλλιτεχνικών σχολών ενταγμένων στο σύστημα Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης με ταυτόχρονη κατάργηση των ιδιωτικών.

-- Δημιουργία δημόσιων κέντρων Καλλιτεχνικής Παιδείας στα όρια κάθε δήμου, που θα παρέχουν δωρεάν τις απογευματινές ώρες Καλλιτεχνική Εκπαίδευση.

-- Αξιοποίηση του σημερινού εκπαιδευτικού προσωπικού των σχολών για τη στελέχωση του δημόσιου συστήματος Καλλιτεχνικής Παιδείας παράλληλα με την ανάδειξη νέου εκπαιδευτικού δυναμικού.

-- Ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών για την Ανώτατη Δημόσια Καλλιτεχνική Εκπαίδευση, παράλληλα με την αξιοποίηση αυτών που ήδη υπάρχουν στις σημερινές κρατικές ή εποπτευόμενες σχολές.

-- Ισοτίμηση των πτυχίων των σημερινών αδιαβάθμιστων σχολών (κρατικών και ιδιωτικών) με ευθύνη των ανώτατων δημόσιων σχολών Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης και στη βάση του προγράμματος σπουδών τους θα ισοτιμηθούν και οι απόφοιτοι των αδιαβάθμιστων σήμερα σχολών. Μόνο έτσι θα αποφευχθεί πραγματικά η υποβάθμιση των πτυχίων τους.

-- Πέρασμα της ευθύνης για την Καλλιτεχνική Εκπαίδευση από το υπουργείο Πολιτισμού στο υπουργείο Παιδείας.

Αυτή η πρόταση μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες σπουδαστών, καλλιτεχνών, δασκάλων των καλλιτεχνικών σχολών, αλλά και στις ανάγκες ορισμένων μικρών «σχολαρχών» που έτσι κι αλλιώς παλεύουν κάθε χρόνο για να μην κλείσει η σχολή τους. Κυρίως όμως η πρόταση αυτή μπορεί να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη της Τέχνης, στη σύνδεσή της με το σύνολο της κοινωνίας και τις κοινωνικές ανάγκες.