Το Κόμμα μας, προχωρώντας στη συμπλήρωση των 100 χρόνων ζωής και αγώνα, σκύβει στην Ιστορία του προβάλλοντάς την με σκοπό να γίνουμε πιο ικανοί και αποτελεσματικοί στις σύγχρονες μάχες που δίνουμε ενάντια στο βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα. Ταυτόχρονα, διδασκόμαστε, διαπαιδαγωγούμαστε, βγάζουμε κρίσιμα συμπεράσματα που είναι χρήσιμα και σήμερα, σε καιρούς που η κομμουνιστική αντοχή, ιδιαίτερα, πρέπει να ατσαλώνεται και να αναπτύσσεται συνεχώς.

Στη σημερινή καλοδουλεμένη εκδήλωση, τιμάμε την Ρόζα Ιμβριώτη, την κομμουνίστρια, το μέλος του ΚΚΕ, την επιστήμονα, ή πιο απλά, όπως την αποκάλεσαν οι διώκτες της ήδη από το 1924, την «κόκκινη δασκάλα». Χαρακτηρισμό που με μεγάλη χαρά και τιμή έφερε η ίδια σε όλη τη ζωή της.

Στο πρόσωπό της τιμάμε όλες εκείνες τις προσωπικότητες που υπό την ακτινοβόλο επίδραση της Οχτωβριανής Επανάστασης στρατεύθηκαν στο ΚΚΕ ή δίπλα του, άφησαν πίσω τους θεωρητικές παρακαταθήκες και πρακτικό εκπαιδευτικό έργο για τη μόρφωση του λαού μας. Τα βήματά τους σημάδεψαν την πορεία του ΚΚΕ.

Μια πορεία που το Κόμμα μας υπηρετεί έναν σχεδόν αιώνα, για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος, για την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού, χωρίς να λοξοδρομήσει αλλάζοντας τον χαρακτήρα του ως επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης.

Χωρίς να λιποτακτήσει την κρίσιμη ώρα των ανατροπών στα σοσιαλιστικά κράτη και το δυσμενές διεθνές περιβάλλον που διαμορφώθηκε και που βαραίνει μέχρι και σήμερα.

Είμαστε περήφανοι γιατί στις 28 Δεκέμβρη 1991, όταν νικούσε η αντεπανάσταση στη Σοβιετική Ενωση, το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» κρατούσε ψηλά την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο, γράφοντας ότι η ελπίδα είναι η πάλη των λαών!

Πράγματι! Η ελπίδα βρίσκεται στην πάλη των λαών που τραβάει μπροστά την Ιστορία. Γιατί η ιστορία της ανθρωπότητας, παρ' όλες τις ανηφόρες, τα ζικ - ζακ, μας δείχνει ότι το αντικειμενικό και αναγκαίο είναι η κοινωνία να οδεύει προς τα εμπρός, όχι όμως τυφλά, όπως συμβαίνει στη φύση, αλλά με την καθοριστική δημιουργική δράση των μαζών.

Στην εποχή μας, αυτήν την αλήθεια επιβεβαίωσε η νίκη της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, που φέτος γιορτάζουμε τα 100 χρόνια της, αλλά και όλη η πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ.

Δεν χωρά καμιά αμφιβολία πως τα επιτεύγματα και οι κατακτήσεις της Σοβιετικής Ενωσης, των σοσιαλιστικών χωρών, η ταχύτατη κάλυψη μιας μεγάλης απόστασης που χώριζε την ΕΣΣΔ από τα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη σε όλους τους τομείς, δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν αν δεν υπήρχε το βασικό: Η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, η κοινωνική ιδιοκτησία στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, ο κεντρικός σχεδιασμός με κριτήριο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Και ήταν τέτοια η ακτινοβολία του σοσιαλισμού που επέδρασε και στις κατακτήσεις των εργαζομένων στα κράτη του καπιταλιστικού κόσμου. Ενέπνευσε μια σειρά κορυφαίους πρωτοπόρους διανοητές σε όλο τον κόσμο, που πήραν θέση υπεράσπισής της, έθεσαν το δημιουργικό τους έργο στην υπηρεσία του λαού, αρνούμενοι τις δάφνες και τις τιμές του συστήματος.

Γι' αυτήν τους την επιλογή εξορίστηκαν, πέθαναν φτωχοί και χωρίς την ακαδημαϊκή αναγνώριση άλλων. Ομως, έμειναν στη συνείδηση του λαού ως Δάσκαλοι με το Δ κεφαλαίο. Ενδεικτικά και μόνο αναφέρουμε τον Δημήτρη Γληνό, τον Γιάννη Ιμβριώτη, τον Μιχάλη Παπαμαύρο, τον Κώστα Σωτηρίου, την Ελλη Αλεξίου, τον Γιώργη Αθανασιάδη. Προσωπικότητες που το έργο τους βαραίνει ως κληρονομιά και παρακαταθήκη την Ιστορία του ΚΚΕ, αποτελεί μέρος αυτής της Ιστορίας. Δίνει όμως και συμπέρασμα πολύτιμο, που κρατάμε εμείς, αλλά πολύ περισσότερο πρέπει να διαφυλάξουν ως κόρη οφθαλμού οι νέες γενιές των επιστημόνων: «Η πρωτοπόρα σκέψη ανθίζει στον αγώνα για την κατάργηση της εκμετάλλευσης».

Η Ρόζα Ιμβριώτη ήταν μια τέτοια περίπτωση.

Φυσικά, όπως είναι αναμενόμενο, διάφοροι καλοθελητές, συγγραφείς και διανοητές, που αντικειμενικά παίρνουν θέση στο στρατόπεδο της αστικής τάξης, θέλουν να αποκόψουν το επιστημονικό και παιδαγωγικό έργο της Ρόζας από το πολιτικό και ταξικό του περιεχόμενο. Για κάποιους από αυτούς η Ρόζα ήταν απλά μια μεγάλη επιστήμονας και παιδαγωγός, για κάποιους άλλους απλά είχε κάποια σχέση με το ΚΚΕ ή γενικά με την «αριστερά».

Μιλάνε ακόμα, υποκριτικά, πολλές φορές, για τους περιορισμούς από τη στράτευση στην υπόθεση του κομμουνισμού. Είναι δείγμα κι αυτό για το πώς αντιλαμβάνονται τη σχέση της ατομικής υπόθεσης με το συλλογικό. Βλέπουν τη συνειδητή στράτευση για «τον κομμουνισμό, τη νιότη του κόσμου», ως δήθεν εμπόδιο στην ατομική ολοκλήρωση και την επιστημονική καταξίωση.

Ομως, η Ρόζα Ιμβριώτη είχε επίγνωση του μεγάλου κάδρου της εποχής της. Της πάλης ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι την συντρόφισσά μας την «κλέψαμε» από την αστική τάξη καθώς ήταν γόνος αστικής οικογένειας, με όλες τις προϋποθέσεις να ακολουθήσει λαμπρή καριέρα, να γίνει το χαϊδεμένο παιδί του αστικού συστήματος, να έχει μια ευκολοδιάβατη ζωή.

Ομως, έκανε την επιλογή της. Στρατεύτηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα από τη νεαρή της ηλικία μέχρι το θάνατό της. Υπηρέτησε την επιλογή της αυτή ανυποχώρητα, με μεγάλο προσωπικό κόστος και θυσίες, όπως άλλωστε συνέβη με τους χιλιάδες που επέλεξαν τον δύσβατο, ανηφορικό μα όμορφο δρόμο του αγώνα.

Από τα πρώτα χρόνια των σπουδών της δραστηριοποιήθηκε και καταπιάστηκε με διάφορα κοινωνικά ζητήματα, όπως το γυναικείο, τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, και αυτό που την χαρακτήριζε ήταν η κοινωνική της ευαισθησία, ο ανθρωπισμός της. Πλευρές της προσωπικότητάς της, όμως, που δεν περιορίστηκαν σε μια κοινωνική προσφορά αλλά κάρπισαν μέσα σε έναν ιστορικό χρόνο, που έτρεξε ραγδαία καθώς συγκλονίστηκε από την πρώτη νικηφόρα σοσιαλιστική επανάσταση, που έφερε στο προσκήνιο και έκανε οδηγητή της ανθρωπότητας την εργατική τάξη, με την εγκαθίδρυση της εξουσίας της.

Η Ρόζα Ιμβριώτη πήρε θέση σε όλα τα βασικά ζητήματα ιδεολογικής και πολιτικής διαπάλης της εποχής της, από τη σκοπιά του ΚΚΕ και των επεξεργασιών του.

Συνυπέγραψε μαζί με άλλους διανοούμενους τη διακήρυξη του Εκπαιδευτικού Ομίλου το 1927, μετά τη διάσπασή του, που ήταν αντικειμενική, γιατί στους κόλπους του υπήρχαν ριζικά αντίθετα πολιτικά και ιδεολογικά ρεύματα.

Η διακήρυξη του Εκπαιδευτικού Ομίλου παίρνει θέση σε ένα βασικό ερώτημα που ακόμα και σήμερα αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης με τις αστικές και μικροαστικές δυνάμεις. Το ερώτημα της σχέσης του σχολείου με τις κοινωνικές τάξεις. Και απαντά ως εξής: «Η θεωρία "το κράτος υπεράνω τάξεων", τη στιγμή που υπάρχουν τάξεις, είναι καθαρό ξεγέλασμα, για να κρύψει την πραγματικότητα, δηλαδή "το κράτος υπέρ της άρχουσας τάξης". Το ίδιο είναι ξεγέλασμα και η θεωρία "η Παιδεία υπεράνω των τάξεων" εκεί όπου υπάρχουν κοινωνικές τάξεις, για ν' αποσκεπάσει την πραγματικότητα, δηλαδή το "η Παιδεία όργανο της άρχουσας τάξης". Γι' αυτό και η θεωρία πως ο Εκπαιδευτικός Ομιλος άμα δεχτεί ειλικρινά την αρχή της πάλης των τάξεων, παύει να είναι εκπαιδευτικό σωματείο, και γίνεται πολιτικό, δε σημαίνει τίποτα άλλο παρά πως ο Ομιλος δεν πρέπει να αντικρίζει το συμφέρον του "συνόλου", παρά μιας μόνο τάξης, της αστικής και να μελετάει τα εκπαιδευτικά ζητήματα μέσα στο πλαίσιο των δικών της συμφερόντων. Βλέπει ως ποιο σημείο μπορεί να προχωρήσει η άρχουσα τάξη στην οργάνωση της Παιδείας και, ακόμα, πως το σημείο που άγρυπνα φυλάγεται, είναι η γραμμή του ταξικού συμφέροντος».

Διαβάζοντας αυτά τα αποσπάσματα κατανοούμε πόσο διαχρονική είναι η επιδίωξη των αστών να αποκρύψουν τον ταξικό χαρακτήρα της Παιδείας και να την παρουσιάσουν υπεράνω τάξεων, ως εθνική υπόθεση.

Αλήθεια, διαβάζοντας αυτό το ντοκουμέντο του 1927, πώς ηχούν στα αυτιά μας οι τόσο αναχρονιστικές και ταυτόχρονα συνεπείς στα ταξικά τους συμφέροντα φωνές, που λένε και σήμερα «ΕΞΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ»; Προφανώς για να μείνει μόνο η αστική με όλα τα παρακλάδια της και τους φορείς της και να κάνει πιο αποτελεσματικά τη δουλειά της.

Από την πλευρά της, η αστική τάξη, ακόμα και τα φωτισμένα για εκείνη την ιστορική συγκυρία μυαλά της είχαν καθαρή επίγνωση του ασυμβίβαστου των δύο γραμμών που συγκρούονταν. Ο Δελμούζος γράφει χαρακτηριστικά: «Φυσικά συμβιβασμός σε τόσο βασικά ζητήματα δεν μπορούσε να σταθεί, οι πολιτικές απόψεις του Γληνού μας δείχνουν τον καινούργιο αέρα που άρχισε κυρίως από τα 1920 και ύστερα να πνέει στον τόπο μας κατεβαίνοντας ορμητικά από τις στέπες της Ρωσίας».

Από την πλευρά της Ρόζας Ιμβριώτη, η τοποθέτησή της υπέρ της γραμμής της ταξικής πάλης στο ζήτημα της Παιδείας δεν προέκυψε, όπως και δεν θα μπορούσε, από ταξικό ένστικτο. Ηταν καρπός μιας απόφασης να θέσει τη γνώση της στη μελέτη των προβλημάτων της εποχής της από τη σκοπιά των κατατρεγμένων, των καταπιεσμένων.

Το 1914, συναντάμε την δεκαεξάχρονη μαθήτρια Ρόζα Ιωάννου να διδάσκει μαθήματα στο Κυριακάτικο Σχολείο Εργατριών που ίδρυσε το Εργατικό Κέντρο Αθήνας για τη μορφωτική εξύψωση των εργατριών γυναικών και έρχεται σε επαφή με προοδευτικές ιδέες, με το εργατικό κίνημα και λίγο αργότερα την βρίσκουμε στο Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.

Το 1924, διδάσκει Φιλοσοφία της Ιστορίας στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, που είχε ιδρυθεί ένα χρόνο νωρίτερα με πρωτοβουλία του Δημήτρη Γληνού. Με αφορμή τη διδασκαλία της Ελληνικής Επανάστασης με διαλεκτικό - υλιστικό τρόπο ξέσπασαν τα «Μαρασλειακά», μια ιδεολογική επίθεση που επεκτάθηκε σε πολιτική δίωξη και κατέληξε στην απόλυση της ίδιας και των πρωτεργατών της Ακαδημίας.

Τα βήματα που κάνει η Ρόζα Ιμβριώτη δείχνουν, επίσης, ότι η απόφασή της να θέσει τη γνώση της στην υπηρεσία του λαού δεν αρκούσε για να ολοκληρωθεί σε στράτευση στο κομμουνιστικό κίνημα της εποχής, αν η ίδια δεν ερχόταν σε επαφή με ομάδα των κομμουνιστών στους εκπαιδευτικούς, αναλαμβάνοντας μάλιστα τη μετάφραση έργων που έριχναν φως στις πρώτες προσπάθειες του πρώτου εργατικού κράτους να ανεβάσει το μορφωτικό, γενικότερα το πολιτιστικό επίπεδο των λαών.

Ετσι, το 1927 που διασπάται ο Εκπαιδευτικός Ομιλος, η Ρόζα είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Νέα Αγωγή», που ουσιαστικά αποτελεί φορέα προώθησης της γραμμής της Διεθνούς των Εργατών Παιδείας, η οποία είναι σε άμεση σχέση με τη σοβιετική εξουσία και το εκπαιδευτικό έργο της. Στο πλαίσιο αυτό, μεταφράζει το έργο για το «Ενιαίο Σχολείο Εργασίας στη Ρωσία», υπογεγραμμένο από την Κρούπσκαγια, πρόεδρο του Παιδαγωγικού Τμήματος του Κρατικού Επιστημονικού Συμβουλίου.

Χαρακτηριστικό για την αξία που είχε η μετάφραση αυτού του βιβλίου και τη σημασία που είχε για τους κομμουνιστές παιδαγωγούς της εποχής είναι το εισαγωγικό σημείωμα. Διαβάζουμε, λοιπόν, ότι το έργο αυτό «βάζει τις βάσεις του πολιτικού σχολείου του προλεταριάτου, καθιερώνοντας και στο σχολείο την πολιτική και οικονομική νίκη του προλεταριάτου κατά της αστικής τάξης»... Και συνεχίζει: «Το σχολείο εργασίας, που στηρίζεται στην εργασία και μορφώνει με την εργασία, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά σε κοινωνικό περιβάλλον όπου η εργασία και ο εργάτης εξουσιάζουν».

Ξεκάθαρα, λοιπόν, χωρίς περιστροφές, μπορούμε να πούμε ότι στα μέσα της δεκαετίας του '20 μέχρι το τέλος της ζωής της, μόνη έγνοια της σκέψης και της δράσης της είναι η υπεράσπιση του σοσιαλισμού που γνώρισε η ανθρωπότητα, η πάλη για την κατάργηση της εκμετάλλευσης, για έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων.

Αξίζει να τονίσουμε τη φράση «μέχρι το τέλος της ζωής της». Γιατί το τελευταίο κείμενό της, 2 μήνες πριν από το θάνατό της, τον Ιούλη του 1977, γράφει: «Κάθε φορά που έγραφα προσπαθούσα να δώσω την σωστή απάντηση με πυξίδα την κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης, τον σοσιαλισμό, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο (...) Μα θα πει κανείς: Παντού λοιπόν η πολιτική; Πιστεύω ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει απολίτικος άνθρωπος, ακόμα και όποιος παρασταίνει τον αποτραβηγμένο, τον ουδέτερο, κι αυτός κάνει πολιτική που ευνοεί μάλιστα την αντιδραστική δύναμη».

Με αυτόν το σεμνό τρόπο επισφράγισε την τεράστια προσφορά της στο κίνημα και τους αγώνες. Με την ξεχωριστή συμβολή της στις κομματικές επεξεργασίες για τα εκπαιδευτικά ζητήματα, από θέσεις στελεχικής ευθύνης.

Η απόφαση της Ρόζας να βαδίσει με το ΚΚΕ στα κακοτράχαλα μονοπάτια της Ιστορίας είχε και συνέπειες. Ασφαλώς δεν ήταν η μόνη ανάμεσα σε χιλιάδες που έζησαν κακουχίες και έδειξαν ακλόνητη στάση ζωής. Ηταν από αυτούς που μπορούσαν να ζήσουν κι αλλιώς, αναπαυμένοι στις δάφνες της αστικής εξουσίας. Δεν το επέλεξε. Από τους χιλιάδες έπαιρνε τη δύναμη και στους χιλιάδες την επέστρεφε. Γιατί πίστευε στη δύναμή τους.

Το 1937, την κάλεσε ο δικτάτορας της 4ης Αυγούστου να της ανακοινώσει πως χαριστικά δεν την απολύει, της ξεκαθάρισε όμως: «Δεν έχει Γυμνάσιο πια. Κοίταξε να βρεις θέση σε κάποια βιβλιοθήκη ή αλλού». Η Ρόζα του πρότεινε τότε τη δημιουργία Ειδικού Σχολείου και ο δικτάτορας της απαντά: «Τώρα δεν υπάρχει κίνδυνος να τα κάνετε αυτά τα παιδιά κομμουνιστές». Και του ανταπαντά η Ρόζα: «Δεν πειράζει, θα τα κάνω πρώτα γνωστικά και μετά κομμουνιστές» και αυτή η αποστομωτική απάντηση έκλεινε μέσα της την πίστη της στη δύναμη του ανθρώπου να γίνεται καλύτερος και την αγωνία της αυτή η δύναμη να υπηρετήσει ό,τι πιο όμορφο έχει ελπιδοφόρα γεννήσει η ζωή.

Την περίοδο 1948 - 1951 εξορίστηκε πρώτα στη Χίο στο Στρατόπεδο Γυναικών, έπειτα στο Τρίκερι, από εκεί μαζί με τις «επικίνδυνες» στα κρατητήρια του Στρατηγείου Κεντρικής Ελλάδας στη Λάρισα, όπου, αν και βασανίστηκε απάνθρωπα, αποστόμωσε τους βασανιστές της με ένα «ΟΧΙ» ηχηρό και κρυστάλλινο.

Αργότερα, θα γράψει για το πώς σκεπτόταν σε εκείνες τις δύσκολες συνθήκες: «Πρέπει να αντέξω, πρέπει ν' αντέξω, όπως άντεξαν κι άλλοι - είμαι ευτυχισμένη, θ' αντέξω, δε με κρατάει τίποτα... Θα τους αντιμετωπίσω».

Και τους αντιμετώπισε.

Αντάρτισσα του Πνεύματος, επέστρεψε στο Τρίκερι νικήτρια. Η επιστροφή της στο στρατόπεδο των γυναικών έδωσε κουράγιο στις υπόλοιπες γυναίκες.

Από την επιστροφή της από την εξορία το 1951 έως και το 1967 εντάσσεται στην ΕΔΑ και αναλαμβάνει θέση ευθύνης για τη χάραξη της εκπαιδευτικής της πολιτικής. Εκείνη την περίοδο ξεχωρίζουν τα άρθρα της που αφορούν στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, όπου βαθαίνει και ωριμάζει η αντίληψή της για το εκπαιδευτικό σύστημα στο σοσιαλισμό. Βέβαια, η ίδια η οικοδόμηση και τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού, της δίνουν «τροφή». Δημοσιεύει επίσης το σημαντικό έργο «Ανθρωπιστική Παιδεία. Γενική και Πολυτεχνική μόρφωση».

Στην έντονη εσωκομματική διαπάλη που κορυφώνεται στη 12η Ολομέλεια της ΚΕ, το 1968, η Ρόζα παίρνει θέση υπεράσπισης της αναγκαιότητας αυτοτελούς ύπαρξης του Κομμουνιστικού Κόμματος, της αρχής του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη Σοβιετική Ενωση και στα άλλα κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.

Μας εξιστορεί η Ρούλα Κουκούλου, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του Κόμματος, που βρισκόταν σε στενή συνεργασία με την Ρόζα από το 1945: «Θυμάμαι (...) μιλήσαμε για τη διάσπαση του Κόμματος το 1968. Της είπα στη Γυάρο δεν είχαμε ειδήσεις σας τότε, ήμουνα όμως σίγουρη πως η Ρόζα και ο σύντροφος Γιάννης θα 'ναι πάντα στηρίγματα του ΚΚΕ. Φωτίστηκε το πρόσωπό της και μου 'πε: "Να 'ξερες τι τράβηξα από αυτούς που έκαναν δήθεν σύγχρονο το Κόμμα. Με περικύκλωσαν, επέμεναν να φύγω από το Κόμμα, με βομβάρδιζαν... Δεν το περιμέναμε, Ρόζα, από εσένα να είσαι δογματική... Στο τέλος νευρίασα και τους είπα, ναι, θέλω να είμαι δογματική, η ζωή θα σας δείξει". Και συνέχισε: "Τι να τους πεις, είναι φανερό ότι δεν άντεξαν στις δυσκολίες της ήττας και στην μπόρα της χούντας, συμβιβάστηκαν, είναι αξιολύπητοι"».

«Δογματική» λοιπόν! Και παθιασμένη μέχρι το τέλος της ζωής της.

Βαριά άρρωστη το 1977, όταν της ζητήθηκε να στείλει χαιρετιστήριο μήνυμα στο 3ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, αμέσως ζωήρεψε! «Αύριο θα το 'χω έτοιμο», είπε. Μα η Ρόζα χειροτέρεψε απότομα, έφτανε το τέλος της, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Αλλά και εκεί, και όταν είχε αρχίσει το ψυχομαχητό, όπως μας περιγράφει η συντρόφισσα Ρούλα Κουκούλου, είχε αγωνία για να φτάσει το μήνυμα στους ΚΝίτες και τις ΚΝίτισσες. Το μήνυμα έφτασε, μαζί με την ανακοίνωση της ΚΕ για το θάνατο της Ρόζας Ιμβριώτη, και τελείωνε με τα λόγια: «Σας εμπιστευόμαστε το μέλλον».

Σε αυτά τα τελευταία της λόγια αποτυπώνεται με σαφήνεια η έγνοια της για την επόμενη βάρδια των κομμουνιστών. Μια έγνοια που κυριολεκτικά διέτρεξε όλη τη ζωή της. Οπως όταν, ως γυμνασιάρχισσα στο Κιλκίς, το 1934, αγκαλιάζει τα μέλη της ΟΚΝΕ στο σχολείο, παίζοντας ουσιαστικό ρόλο στην παύση των διώξεων που γίνονταν τότε στους νέους κομμουνιστές. 'Η, όπως, μια δεκαετία αργότερα, μιλάει με καμάρι για τους σπουδαστές του παιδαγωγικού φροντιστηρίου στην Τύρνα, το καλοκαίρι του 1944, που προετοίμαζε δασκάλους για τα σχολεία.

Με περηφάνια τιμάμε το ηρωικό μας παρελθόν, πιάνουμε το νήμα της σκέψης των κομμουνιστών διανοουμένων. Συνδυάζουμε τον κυριολεκτικά ογκόλιθο της προσφοράς του Κόμματος σε θέματα Παιδείας και Παιδαγωγικής με τη μελέτη των αλλαγών που συσσωρεύτηκαν από τότε, στην πάροδο των δεκαετιών.

Παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην οικονομία, στη σύνδεσή της με την εκπαιδευτική πολιτική στη χώρα μας και διεθνώς. Είμαστε σήμερα σε θέση να παρουσιάσουμε πρόταση που πατάει στις σύγχρονες δυνατότητες και ανάγκες, απαντά στα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα για τη μόρφωση και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, των νέων.

Σε αυτήν την υπόθεση, λοιπόν, στεκόμαστε στους ώμους γιγάντων για να κοιτάξουμε πιο μακριά, πιο ψηλά.

Παράλληλα, παλεύουμε σήμερα για να σπείρουμε τον σπόρο της αμφισβήτησης μέσα στα σχολεία. Γνωρίζουμε ότι όσο και αν η κομμουνιστική κοσμοθεωρία είναι ξένο σώμα στο χώρο της αστικής Εκπαίδευσης, δεν είναι παρά ο δρόμος για την κατάκτηση της γνώσης. Γιατί είναι εκείνη η ιδεολογία που είναι άρρηκτα δεμένη με την επιστημονικότητα, την αντικειμενική αλήθεια και εντέλει με την ίδια την κοινωνική πρόοδο.

Από αυτές τις αφετηρίες ξεκινάμε όταν υπερασπιζόμαστε το δικαίωμά μας ως κομμουνιστές να παρεμβαίνουμε στο περιεχόμενο του σχολείου, να μη μένουμε παρατηρητές στη σχεδιασμένη παρέμβαση του αστικού κράτους στη συνείδηση και το νου των παιδιών μας μέσω του μηχανισμού της Εκπαίδευσης.

Γι' αυτό ξεχωρίζουμε τον κρίσιμο ρόλο που έχουν οι εκπαιδευτικοί σήμερα. Για να ξεδιπλωθεί ακόμα πιο αποφασιστικά η παρέμβαση πρωτοπόρων εκπαιδευτικών μέσα στο μάθημα. Μια τέτοια παρέμβαση είναι απαίτηση των καιρών. Και γι' αυτό το λόγο δίνουμε μεγάλο βάρος στο ρόλο των εκπαιδευτικών μέσα στην τάξη.

Για να καταπολεμηθεί ο σύγχρονος σκοταδισμός, που συνυπάρχει με την πολλαπλότητα της πληροφόρησης αλλά και τον καταιγισμό των ιντερνετικών σκουπιδιών, που μόνο γνώση δεν είναι.

Να μπορούν οι μαθητές να ξεχωρίζουν μέσα από τον καταιγισμό των ορισμών, των τύπων και των κανόνων, ότι αυτοί είναι οι απαντήσεις που έδωσε η επιστήμη σε πρακτικά προβλήματα που είχαν να κάνουν με την εξέλιξη των κοινωνιών, τις ανάγκες της παραγωγής.

Να δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να προσεγγίσουν όλο τον πλούτο του πολιτισμού της ανθρωπότητας, που μέσω της γλώσσας έρχεται στο λαό. Να αναδεικνύεται η γλώσσα ως ιστορικός, ζωντανός οργανισμός, ως μέσο έκφρασης, επικοινωνίας και, κυρίως, ως όργανο σκέψης και συνειδητής επίδρασης στον κόσμο. Κόντρα στην τυπολατρία, στην αποσπασματική αναφορά σε κείμενα, στη διδασκαλία της γλώσσας μας με όρους εκμάθησης ξένης γλώσσας με όρους τουρισμού.

Ακόμα και από τις πιο μικρές ηλικίες να χτίζονται οι προϋποθέσεις ώστε απ' όλα τα μαθήματα να ξεπροβάλλει η πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο.

Να προκαλούμε τη σκέψη των μαθητών, να οδηγούμε σε καταστάσεις προβληματισμού, να ταρακουνάμε συνειδήσεις, να κλονίζουμε έτοιμες «αλήθειες».

Σε μια τέτοια προσπάθεια, οδηγοί μας μπορούν να γίνουν και οι φωτισμένοι δάσκαλοι προηγούμενων δεκαετιών αλλά και να εμπλουτισθεί αυτή η προσπάθεια με σημερινά θετικά παραδείγματα.

Κόντρα και σε πείσμα με μια σύγχρονη «σούπα», που υποβιβάζει την Παιδαγωγική απλά σε μια συνταγή τεχνικών διδασκαλίας, αξιώνουμε να βλέπουμε την Παιδαγωγική ως επιστήμη. Ως επιστήμη που ασχολείται με την αγωγή του ανθρώπου, αναγνωρίζοντας φυσικά ότι η αγωγή εκφράζει στόχους για το τι άνθρωπο θέλει να βγάλει η κοινωνία από το σχολείο κι αυτό δεν είναι άσχετο, αλλά εξαρτάται από τον χαρακτήρα της κοινωνίας.

Σε αυτήν την υπόθεση είναι αναντικατάστατο όπλο η πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο των σύγχρονων δυνατοτήτων και αναγκών. Ενα σχολείο που, όπως έγραφε και η Ρόζα, «θα μορφώνει όλους και όχι μόνο τους προνομιούχους. Ενα σχολείο που θα κάνει ικανούς "όλους" να χαρούν τα πνευματικά και υλικά αγαθά του πολιτισμού. Θα υψώσει "όλους" στην ανθρώπινη αποστολή τους».

Σε μια κοινωνία όπου ο άνθρωπος, η πιο σημαντική παραγωγική δύναμη, δεν απαξιώνεται, η μόρφωσή του δεν είναι ούτε πολυτέλεια ούτε κόστος αλλά αναγκαιότητα.

Στο πλαίσιο αυτής της οικονομίας και κοινωνίας, στο σοσιαλισμό, κανείς δεν περισσεύει, κανείς δεν πετιέται στα αζήτητα της ανεργίας.

Σε αυτήν την κοινωνία κανένα παιδί δεν αντιμετωπίζεται ως ανήμπορο στη γνώση. Η κοινωνία και οι θεσμοί της είναι υπεύθυνοι για τη μόρφωση του παιδιού, την επαγγελματική αποκατάστασή του και όχι η οικογένεια, όπως στον καπιταλισμό που φορτώνεται τα βάρη.

Αυτή η πρόταση, που αποτελεί εξειδίκευση του Προγράμματος του Κόμματος, δείχνει το δρόμο για μια κοινωνία που αξίζει να περπατήσουμε.

Σήμερα, το Κόμμα μας τιμά τα 100 χρόνια της Οχτωβριανής Επανάστασης, που απέδειξε ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ανίκητος. Τα επιτεύγματα και οι κατακτήσεις της σοσιαλιστικής κοινωνίας έδειξαν ότι είναι εφικτή, ρεαλιστική μια κοινωνία χωρίς αφεντικά.

Οσο και αν ο αρνητικός συσχετισμός σε βάρος της εργατικής τάξης κάνει σήμερα το κεφάλαιο να φαίνεται ανίκητο, δεν μπορεί να κρυφτεί η σήψη του καπιταλισμού, η δυνατότητα σήμερα να καταργηθεί η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, αυτά να κοινωνικοποιηθούν και να τεθούν σχεδιασμένα στην υπηρεσία των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών.

Στις σημερινές συνθήκες προσωρινού πισωγυρίσματος της Ιστορίας, αντλούμε δύναμη και πίστη από αυτό που ορίζει η ίδια η εποχή ως αντικειμενική ανάγκη. Εποχή περάσματος στο σοσιαλισμό, κατά την οποία έχουμε επιφορτιστεί το χρέος, ως εργάτες του χεριού, του μυαλού, της καρδιάς, να ανοίξουμε τις λεωφόρους που οδηγούν στο ΜΕΛΛΟΝ.

Το νέο θα επικρατήσει του παλιού. Και αυτό είναι το δικό μας μερτικό ευθύνης.