«Οι ιδέες γίνονται υλική δύναμη όταν καταχτήσουν τις μάζες» (Καρλ Μαρξ)

Σε ολόκληρη την Ιστορία του Κόμματός μας, το καθήκον της γνώσης και της μελέτης, το καθήκον της παραγωγής και διάδοσης ιδεολογικού - πολιτικού βιβλίου ξεχωρίζει σαν ιδιαίτερα σημαντικό. Η σημασία αυτή απορρέει από το γεγονός ότι η θεωρία αποτελεί τον οδηγό της γνήσιας επαναστατικής δράσης.

Το καθήκον αυτό υπηρετεί την αναγκαιότητα οι κομμουνιστές, η ίδια η εργατική τάξη, να αποκτούν τα εφόδια και να αναπτύσσουν την ικανότητα να ερμηνεύουν την πραγματικότητα σε όλες τις συνθήκες. Στοχεύει στη διαμόρφωση ταξικών κριτηρίων αντιμετώπισης των δυσκολιών, των ελιγμών και της προπαγάνδας του ταξικού αντίπαλου, που επιδιώκει την υποταγή, ακόμα και την εθελοντική στράτευση της εργατικής τάξης στα δικά του συμφέροντα.

Χαρακτηριστική είναι η τεράστια μορφωτική δουλειά και η προσπάθεια εκδόσεων, που έγινε δίπλα στα πεδία των μαχών την περίοδο της Κατοχής και την περίοδο της ένοπλης ταξικής αναμέτρησης, από τα επιτελεία του ΕΑΜ και του ΔΣΕ αντίστοιχα. Χαρακτηριστική είναι, επίσης, η προσπάθεια να οργανωθεί μια τέτοια δουλειά στις εξορίες και τις φυλακές. Μάρτυρες αυτής της προσπάθειας γινόμαστε σήμερα, με τις εκθέσεις τμημάτων του Αρχείου του Κόμματός μας, που βοηθάει να θυμούνται όσοι τα έζησαν και να μαθαίνουν οι νεότερες γενιές τους πρωτότυπους και ευρηματικούς τρόπους που έβρισκαν οι φυλακισμένοι και οι εξόριστοι να προμηθεύονται βιβλία «καμουφλαρισμένα» με διαφημιστικά και άλλα παραπλανητικά εξώφυλλα, προκειμένου να περάσουν «κάτω από τη μύτη» των αρχών και να φτάσουν στα χέρια τους.

Σήμερα, αυτό το καθήκον αποκτάει το δικό του περιεχόμενο και αντιμετωπίζει τις δικές του δυσκολίες.

Η προσπάθεια για την οργάνωση της λαϊκής πάλης στην κατεύθυνση της ανατροπής της καπιταλιστικής βαρβαρότητας αποτελεί αδιαχώριστο στοιχείο από την πάλη των ιδεών.

Ειδικά στις συνθήκες αρνητικού συσχετισμού δύναμης, συνθήκες υποχώρησης του εργατικού - λαϊκού κινήματος, η αντεπίθεση στο πεδίο των ιδεών ξεχωρίζει ως ιδιαίτερο καθήκον προκειμένου να ενισχύεται η γνώση, η αντοχή και η ικανότητα όσων αγωνίζονται, να διευρύνεται η μαχητική πρωτοπορία και να γίνεται πιο ορατή η αναγκαιότητα και ρεαλιστικότητα ενός άλλου δρόμου για την κοινωνία, ενός άλλου τρόπου οργάνωσης της παραγωγής, η αναγκαιότητα της Σοσιαλιστικής - Κομμουνιστικής κοινωνίας.

Ανάμεσα στους στόχους που έθετε η Πολιτική Απόφαση του 19ου Συνεδρίου του Κόμματος ήταν:«Αύξηση της διακίνησης της ΚΟΜΕΠ, του θεωρητικού, πολιτικού βιβλίου, ώστε να αναπτυχθεί ένα είδος "κινήματος", ένα δυνατό μορφωτικό ρεύμα μέσα στο Κόμμα και στην ΚΝΕ, ευρύτερα στον κύκλο φίλων και οπαδών. Η νέα ΚΕ πρέπει να εκπονήσει νέο συγκεκριμένο προγραμματισμό».

Το Εκδοτικό του Κόμματος, η «Σύγχρονη Εποχή», έχει δημιουργήσει μια μεγάλη παραγωγή πολιτικού - ιστορικού και λογοτεχνικού βιβλίου.

Η αξιοποίηση αυτού του υλικού συμβάλλει ουσιαστικά προκειμένου αργά και βασανιστικά αλλά σταθερά να δημιουργείται και να δυναμώνει ένα μορφωτικό ρεύμα όχι μόνο στις γραμμές του Κόμματος και της ΚΝΕ, αλλά να επιδρά και σε έναν ευρύτερο κύκλο ανθρώπων από την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα.

Βοηθάει σε συνθήκες απαξίωσης του διαβάσματος και της αναζήτησης της γνώσης να σταθεροποιείται η επαφή με το βιβλίο, να «σπάει» η κυρίαρχη αντίληψη που καλλιεργεί η αστική τάξη ότι οι εργάτες δεν μπορούν να έχουν σχέση με το διάβασμα. Εξάλλου, η μαρξιστική - λενινιστική θεωρία είναι η θεωρία της εργατικής τάξης, αναγκαίο όπλο στον αγώνα για τη δική της εξουσία.

Μπορεί να συμβάλει ώστε ο τρόπος ζωής των εργαζομένων σήμερα, τα ελαστικά και εξαντλητικά ωράρια, η ψυχολογική επιβάρυνση από την ανεργία και την αναζήτηση διεξόδου, η γενικότερη επιδείνωση των όρων ζωής των λαϊκών στρωμάτων, να μην αποτελούν εμπόδιο στην προσπάθεια αναζήτησης της γνώσης, αλλά να βρίσκουν στήριγμα και διέξοδο σ' αυτήν την προσπάθεια.

Υπηρετεί το ξεσκέπασμα του ταξικού αντίπαλου, βοηθώντας τους ανθρώπους του αγώνα και του μόχθου να βλέπουν τις αθέατες πλευρές των εξελίξεων, τα πραγματικά αίτια και τον πραγματικό αντίπαλο που πρέπει να βάλουν στο στόχαστρο, φωτίζει την πραγματικά φιλολαϊκή διέξοδο, ενισχύει την αισιοδοξία για την προοπτική του αγώνα, την αντοχή στις πιέσεις και τις δυσκολίες, αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους αγώνες που έρχονται.

Το Κόμμα συνολικά και η Κομματική Οργάνωση Αττικής έχουμε πλούσια πείρα σ' αυτήν την προσπάθεια.

Τα τελευταία χρόνια, εκατοντάδες βιβλιοπαρουσιάσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε όλες τις γειτονιές της Αττικής, ακόμα και σε μεγάλους χώρους δουλειάς. Στις βιβλιοπαρουσιάσεις αυτές, που όλο και περισσότερο κερδίζουν το ενδιαφέρον των εργαζομένων, αναπτύσσεται πλούσια συζήτηση, ενισχύεται το αναγνωστικό ενδιαφέρον για ζητήματα της Ιστορίας, της στρατηγικής του επαναστατικού κινήματος, για το ρόλο της αστικής τάξης, του κράτους της, το φασισμό, την κρίση κ.λπ. Τέτοιες πρωτοβουλίες, πέρα από το Κόμμα και την ΚΝΕ, αναπτύσσονται και από φορείς του μαζικού κινήματος.

Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιους από τους τίτλους βιβλίων που παρουσιάστηκαν:

«Κόμμα παντός καιρού - Ιδεολογική - πολιτική και οργανωτική ισχυροποίηση του ΚΚΕ», «Θεωρητικά ζητήματα στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ», «Οχτώβρης 1917. Η πορεία των μπολσεβίκων προς τη νίκη», «Φασισμός και κοινωνική επανάσταση», «Για τον πόλεμο και τη σοσιαλιστική επανάσταση», «Αλήθειες και ψέματα για το σοσιαλισμό», η έκδοση με τα υλικά της Διημερίδας της ΚΕ του ΚΚΕ «Η εμφάνιση της Εργατικής Τάξης, ο ρόλος της στους Κοινωνικούς και Πολιτικούς Αγώνες στον 20ό αιώνα και η στρατηγική του ΚΚΕ», «Για τον Αναρχισμό. Η πάλη με τον μπακουνισμό την περίοδο της Α' Διεθνούς», «Ευρωκομμουνισμός: Θεωρία και στρατηγική υπέρ του κεφαλαίου», «Το αστικό πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα από το 1950 έως το 1967», «Ποιος βοήθησε τον Χίτλερ;», «Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-41», «Βιομηχανία Ν&Κ», «Το Υγειονομικό του Δημοκρατικού Στρατού», «ΔΣΕ Συλλογή κειμένων», «Φωτογραφίζοντας το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας» κ.λπ.

Στην ίδια κατεύθυνση, τα κινητά βιβλιοπωλεία σε κάθε εκδήλωση, οι εκθέσεις βιβλίου, κεντρικές και περιφερειακές, με παράλληλες πολιτιστικές - πολιτικές εκδηλώσεις, έχουν μονιμοποιηθεί και πολλαπλασιαστεί. Συμβάλλουν στην ποιότητα των ίδιων των εκδηλώσεων και έχουν ανεβάσει το ενδιαφέρον και την κίνηση του βιβλίου.

Θετική συμβολή έχουν και μια σειρά εκδοτικές πρωτοβουλίες των Οργανώσεων με λευκώματα, ιστορικό αρχειακό υλικό κ.λπ., όπως και η έκδοση θεματικής ατζέντας του 2017 αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση από τη «Σύγχρονη Εποχή» με τη συμβολή της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΟ Αττικής.

Ιδιαίτερος και αναντικατάστατος είναι ο ρόλος του «Ριζοσπάστη» και της ΚΟΜΕΠ. Η προβολή των αντίστοιχων πρωτοβουλιών των Κομματικών Οργανώσεων, οι παρουσιάσεις εκδόσεων και οι βιβλιοπροτάσεις μέσα από τις σελίδες των κομματικών εντύπων έχουν ιδιαίτερη σημασία στην προβολή και διάδοση του πολιτικού, ιστορικού και λογοτεχνικού βιβλίου.

Ξεχωριστή σημασία στην κατεύθυνση της καλλιέργειας μορφωτικού ρεύματος και της διάδοσης του πολιτικού βιβλίου έχουν τα πολυεπίπεδα οργανωμένα συστήματα εσωκομματικής μόρφωσης που παρακολουθούνται από ένα μεγάλο αριθμό μελών του Κόμματος και της ΚΝΕ, οι οποίοι αξιοποιούν την ευκαιρία να φτιάξουν τη δική τους βιβλιοθήκη. Κατακτούν γνώσεις και μεθοδολογία, ώστε από καλύτερη θέση να συμβάλλουν στην επεξεργασία και στη δημιουργική εφαρμογή της συλλογικά επεξεργασμένης πολιτικής του Κόμματος, επιβεβαιώνοντας στη ζωή ότι η ίδια η ύπαρξη του Κομμουνιστικού Κόμματος αποτελεί τη διαλεκτική συνένωση του εργατικού κινήματος με την επιστημονική θεωρία της εργατικής τάξης. Βελτιώνονται ατομικά και συμβάλλουν στη συλλογική ικανότητα όξυνσης της διαπάλης και αντιπαράθεσης με τα αστικά και οπορτουνιστικά ιδεολογήματα. Συνειδητοποιούν μέσα από τη συλλογικά οργανωμένη προσπάθεια αυτομόρφωσης ότι απαιτείται μόνιμη και σταθερή σχέση με τη γνώση, επιβάλλεται διαρκής προσπάθεια για μελέτη και κατάκτηση νέων γνώσεων. Ξεπερνούν φαινόμενα εμπειρισμού στη δράση τους, υπερνικούν την ασύμβατη με την κομμουνιστική στάση λογική της «αυτάρκειας».

Στην ίδια κατεύθυνση, η ιδιαίτερα θετική πείρα από πρωτοβουλίες των Οργανώσεων για συστηματική οργάνωση κύκλων ιδεολογικών μαθημάτων με οπαδούς του Κόμματος αναδεικνύει την ανάγκη γενίκευσής της. Ξαφνιάζει σε πολλές περιπτώσεις η «δίψα» που υπάρχει σε έναν κόσμο από τα λαϊκά στρώματα για πιο ουσιαστική επαφή με τη θεωρία μας, με την πρότασή μας. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που μας πιέζουν να προχωρήσουμε ή μας ασκούν κριτική αν καθυστερήσουμε. Η ανταπόκριση και τα αποτελέσματα που έχουμε δει, ανεβάζουν την απαιτητικότητα από τη μεριά μας και δείχνουν τη δυνατότητα η προσπάθεια αυτή να υπηρετήσει την ανάγκη διεύρυνσης και ενίσχυσης της πρωτοπορίας.

Με βάση τα παραπάνω, επιβεβαιώνεται η εκτίμηση ότι η σχέση με την επαναστατική θεωρία και γενικότερα η ιδεολογική δουλειά δεν πρέπει να κατανοείται σαν στοιχείο μόνο της εσωκομματικής λειτουργίας και μάλιστα σαν ένα ιδιαίτερο καθήκον και μία ευθύνη που καταμερίζεται σαν όλα τα άλλα σε κάποιους «ειδικούς». Αποτελεί προϋπόθεση για την οργάνωση και κινητοποίηση μαζών. Συνεπώς, η εκτίμησή μας για την ανάγκη η ιδεολογική δουλειά να αποτελεί συστατικό στοιχείο όλης της δράσης μας, υπηρετεί την ανάγκη οι δυνάμεις μας να γίνουν πιο ικανές στην αντιπαράθεση με τα ιδεολογήματα του αντιπάλου, με όποιο πρόσωπο κι αν αυτός εμφανίζεται. Είναι βασικός όρος για να απαντήσουμε σε ό,τι μολύνει το μυαλό των εργαζομένων και της νεολαίας, για να μπορέσουμε να αναδείξουμε καλύτερα τη δική μας πρόταση, να προβάλουμε τις δικές μας αξίες.

Την υπόθεση αυτή υπηρετεί με το δικό της ξεχωριστό ρόλο η διάδοση του μαρξιστικού - λενινιστικού βιβλίου, των πολιτικών, ιστορικών και λογοτεχνικών εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής».