Copyright 2016 The Associated

Στρατός στους δρόμους

Γύρω στις 2 π. μ. η εικόνα έδειχνε υποχώρηση των πραξικοπηματιών ωστόσο εμφανιζόταν ακόμα αμφίρροπη, ενώ οι πληροφορίες παρέμεναν συγκεχυμένες και η διασταύρωσή τους ήταν πολύ δύσκολη. Το "Ρόιτερς" μετέδωσε κάποια στιγμή πληροφορίες για παράδοση του αρχηγού των πραξικοπηματιών. Ρεπορτάζ αναφέρονταν και σε σύλληψη στρατιωτών που στήριζαν την απόπειρα. Η «Χουριέτ» μετέδιδε ότι ο αρχηγός της πρώτης στρατιάς Εμίτ Ντουντάρ δήλωνε πως το πραξικόπημα ήταν προσπάθεια μιας «μικρής ομάδας» και «δεν υπάρχει λόγος για ανησυχία». Ακόμα, ο αρχηγός του ΠΝ φερόταν να εκφράζει τη στήριξή του στον Ερντογάν. Νωρίτερα, πλήθαιναν οι πληροφορίες για συγκεντρώσεις στήριξης του Ερντογάν σε Αγκυρα, Σμύρνη και άλλες πόλεις, ενώ υπήρχαν και ανταποκρίσεις για τουλάχιστον 17 νεκρούς από συγκρούσεις στην πρωτεύουσα, στο κέντρο των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας. Ολα τα βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης, (σοσιαλδημοκρατικό) CHP (φιλοκουρδικό) HDP και (εθνικιστικό) MHP καταδίκασαν την απόπειρα πραξικοπήματος. Επίσης ανέφεραν δηλώσεις των ΗΠΑ στήριξης της «νόμιμης Τουρκικής κυβέρνησης».

Οι πληροφορίες έφταναν με καταιγιστικό τρόπο, αλλά και συγκεχυμένα, ενώ πολλά ήταν τα προβλήματα στις τηλεπικοινωνίες και το σήμα των ΜΜΕ, ειδικά των κρατικών. Ανάμεσα στα ΜΜΕ που συνέχιζαν να μεταδίδουν στοιχεία ήταν και το (αντιπολιτευόμενο) πρακτορείο «Ντογάν», σύμφωνα με το οποίο οι πραξικοπηματίες στις πρώτες τους τοποθετήσεις δήλωναν ότι «όλες οι διεθνείς συμφωνίες και δεσμεύσεις θα συνεχιστούν. Δεσμευόμαστε ότι οι καλές σχέσεις με τις χώρες όλου του κόσμου θα συνεχιστούν».

Το σήμα του κρατικού δικτύου TRT, μετά από μικρή διακοπή, επαναλήφθηκε, ενώ αυτό βρισκόταν υπό κατάληψη και μεταδόθηκε ανακοίνωση του λεγόμενου «Συμβουλίου Ειρήνης της χώρας», που σημείωσε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη «επιχείρηση αποκατάστασης» της κοσμικής εξουσίας και της δημοκρατίας, ότι ετοιμάζεται νέο σύνταγμα, ότι έχει απαγορευτεί η κυκλοφορία, έχουν κλείσει τα αεροδρόμια και τα σύνορα.

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ο Πρόεδρος της χώρας, Ρ. Τ. Ερντογάν, απηύθυνε διάγγελμα μέσω Μέσου Κοινωνικής Δικτύωσης, καλώντας «το έθνος να βγει στους δρόμους» και να αντισταθεί σε αυτήν την «απόπειρα εξέγερσης», κατηγορώντας για τις εξελίξεις το περιβάλλον του ισλαμιστή επιχειρηματία Φετουλάχ Γκιουλέν, πρώην στενού συμμάχου και νυν αντιπάλου του, ενώ αναμεταδιδόταν και μαγνητοσκοπημένη δήλωσή του σε τηλεοπτικά ΜΜΕ.

Πλάνα που έκαναν το γύρο του κόσμου εμφάνιζαν στρατό να έχει κλείσει τις δύο γέφυρες του Βοσπόρου, ενώ πληροφορίες ανέφεραν ότι στρατός είχε αποκλείσει τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ. Λιγότερες ήταν οι πληροφορίες για την κατάσταση στην Αγκυρα, όπου ωστόσο ορισμένοι ανταποκριτές υποστήριζαν ότι βρισκόταν σε εξέλιξη στρατιωτική επιχείρηση και στην ίδια την έδρα του Γενικού Επιτελείου Στρατού με ομήρους, ανάμεσα στους οποίους μάλιστα βρισκόταν (σύμφωνα με τις ίδιες πηγές) και ο επικεφαλής του Χουλούσι Ακάρ. Ο προσκείμενος στο ΑΚΡ δήμαρχος της πόλης φερόταν να καλεί τον κόσμο να βγει στους δρόμους και να αντιδράσει στις εξελίξεις, ενώ αργότερα μεταδίδονταν πληροφορίες για βομβαρδισμούς και εκρήξεις στην Αγκυρα.

Σημειώνουμε ότι οι εξελίξεις εκδηλώνονται σε μια περίοδο που η τουρκική πλουτοκρατία προσπαθούσε να διασφαλίσει τα συμφέροντά της, ανήσυχη για μια σειρά ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή και ευρύτερα, θεωρώντας ως σοβαρές απειλές εξελίξεις όπως την αναβάθμιση των Κούρδων στην περιοχή και τη ρευστότητα της κατάστασης σε Συρία - Ιράκ.

Στην Αθήνα, λίγη ώρα μετά την εκδήλωση της απόπειρας, έγινε σύσκεψη στο Μαξίμου, προκειμένου να εξεταστούν όλες οι πληροφορίες και εξελίξεις. Εγιναν προσπάθειες για επικοινωνία με την ελληνική πρεσβεία στην Αγκυρα αλλά φαίνεται να υπήρχαν προβλήματα. Ο πρωθυπουργός θα επικοινωνούσε και με τους πολιτικούς αρχηγούς.

Κάποιες πρώτες εκτιμήσεις στο ελληνικό Πεντάγωνο ανέφεραν: Ο στρατός με την παρέμβασή του αξιοποιεί το θεσμικό ρόλο στη διασφάλιση της ακεραιότητας του τουρκικού κράτους που θεωρούν ότι απειλείται από τις εξελίξεις στις περιοχές των Κούρδων, ρόλο που αμφισβητούσε τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν. Σε σχέση με τα μελλοντικά σενάρια εκτιμούσαν ότι η Τουρκία θα αλλάξει τη στάση της στη Συρία και στο Ιράκ και θα επικεντρωθεί στην καταστολή των Κούρδων στο εσωτερικό της, ενώ ερωτήματα διατυπώνονταν σε σχέση με την επίδραση των εξελίξεων στα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό.

Οι ίδιες πηγές θεωρούσαν «προσώρας άγνωστο» το ρόλο του αμερικανικού παράγοντα. Αξίζει, βεβαίως, να υπενθυμίσουμε ότι στα βόρεια της Τουρκίας, στη Μαύρη Θάλασσα, με τη συμμετοχή και ελληνικής πυραυλακάτου, γινόταν μέχρι χτες Σάββατο η άσκηση του ΝΑΤΟ «Breeze 2016». Συμμετείχαν 25 πολεμικά πλοία, δύο αεροσκάφη, δύο ελικόπτερα και 1.700 στρατιώτες του ΝΑΤΟ, από Βουλγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία, Τουρκία και Ισπανία.

Λίγο μετά από το μακελειό στη Γαλλική Ριβιέρα

Αλλωστε, η περίοδος που σημειώθηκε το νέο μακελειό συμπίπτει χρονικά με μια σειρά σύνθετες γεωπολιτικές διεργασίες. Εξελίξεις όπως το Brexit και η συνολικότερη συζήτηση για το μέλλον και τη «συνοχή» της ΕΕ, αλλά και η ευρεία συζήτηση περί στρατηγικής για την ασφάλεια και τη σταθερότητα, στην οποία έδωσε νέα προτεραιότητα η πρόσφατη Σύνοδος του ΝΑΤΟ και οι αποφάσεις της αξιοποιούνται από τα αστικά και ιμπεριαλιστικά επιτελεία για να απευθύνουν νέο κάλεσμα συμμόρφωσης στα αντιλαϊκά τους σχέδια.

Το ότι η συγκυρία δεν είναι καθόλου τυχαία φαίνεται και από το ότι, μόλις δυο μέρες πριν το χτύπημα στη Νίκαια, ο Γάλλος ηγέτης, Φρανσουά Ολάντ, είχε αναγγείλει την επιστροφή του αεροπλανοφόρου «Σαρλ Ντε Γκολ» στη Μέση Ανατολή, όπως και την αύξηση των Γάλλων εκπαιδευτών που θα βοηθούν τον ιρακινό στρατό στην επιχείρηση «αντιμετώπισης του Ισλαμικού Κράτους». Επίσης, πριν μερικές μέρες, η Γερμανία είχε δημοσιεύσει τη «Λευκή (της) Βίβλο για την Ασφάλεια», όπου αποτυπώνεται η προσπάθειά της να αποκτήσει ενισχυμένο διπλωματικό και στρατιωτικό ρόλο διεθνώς. Ολα αυτά ενώ πληθαίνουν οι συζητήσεις για ενίσχυση ή διερεύνηση μιας σειράς «αμυντικών συνεργασιών», με επίκεντρο το μέτωπο σε Συρία - Ιράκ αλλά και αλλού.

Το ότι η επίθεση στη Νίκαια θα αξιοποιηθεί για να επιταχυνθούν μια σειρά ενδοϊμπεριαλιστικές διεργασίες φάνηκε και στα κεντρικά άρθρα που εμφανίστηκαν στις γαλλικές και άλλες αστικές εφημερίδες. Χαρακτηριστικό το «εντιτόριαλ» (κύριο άρθρο της σύνταξης) που δημοσίευσε η διαδικτυακή έκδοση της «Λε Μοντ», ελάχιστες ώρες μετά το μακελειό: «Δε θα μιλήσουμε (στο παρόν άρθρο) για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν ληφθεί (σ.σ. το προηγούμενο διάστημα από τη γαλλική κυβέρνηση). Δεν αμφιβάλλουμε ότι η πτώση των ισχυρών θέσεων του Ισλαμικού Κράτους - σε Μοσούλη, Ρακα - θα δώσει ένα απαραίτητο πλήγμα στην αύρα του αήττητου που επιδρά στην παραπλάνηση που μπορεί να επιτύχει. Υπάρχει όμως μια αλήθεια που πρέπει να ειπωθεί: έτσι θα αναπτυχθεί μάχη κατά του τζιχαντισμού, όπως αναπτύχθηκε μάχη και κατά άλλων τρομοκρατικών κινημάτων, θα χρειαστεί χρόνος».

Από 'κει και πέρα, είναι λογικό να μεγαλώνει και στους ίδιους τους λαούς η οργή για το νέο χαμό ανυποψίαστων και αθώων ανθρώπων: Ενα τεράστιο φορτηγό - ψυγείο ξεχύνεται στη διάσημη παραλιακή λεωφόρο Προμενάντ ντεζ Ανγκλέ, σε μια πόλη που αποτελεί έναν από τους πολυτελέστερους τουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης και μια από τις καλύτερα φυλασσόμενες πόλεις της Γαλλίας, παρασέρνοντας και σκοτώνοντας ανθρώπους σε μια διαδρομή περίπου δύο χιλιομέτρων. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι νεκροί ήταν 84, οι τραυματίες πάνω από 200 και από αυτούς πάνω από 50 ήταν σε κρίσιμη κατάσταση. Ανάμεσα στα θύματα ήταν πολλά παιδιά, όπως και πολλοί τουρίστες.

Είναι καθαρό πως η επίθεση οργανώθηκε με στόχο να υπάρξουν πολλά θύματα, έγινε λίγο μετά την ολοκλήρωση των εκδηλώσεων για την επέτειο από την Αλωση της Βαστίλλης (που είναι εθνική γιορτή στη Γαλλία) στις οποίες, σύμφωνα με τις δημοτικές αρχές της Νίκαιας, συμμετείχαν 30.000 άνθρωποι. Στην εκδήλωση παραβρίσκονταν πολλές οικογένειες. Ο χώρος γέμισε μετά με σορούς, πληγωμένα κορμιά, σαραβαλιασμένα παιδικά καρότσια, τρομαγμένους ανθρώπους που μέχρι πριν λίγα λεπτά κοίταζαν βεγγαλικά στον ουρανό. Είναι δεδομένη η ανησυχία που γεννούν αυτές οι εικόνες σε όλους τους λαούς.

Είναι όμως και κρίσιμο ζήτημα να υπάρξει προβληματισμός για το τι εξυπηρετεί όλο αυτό το σκηνικό που διαμορφώνεται, η νέα επιχείρηση τρομολαγνείας, τα κροκοδείλια δάκρυα που χύνουν οι ίδιοι που στήνουν οργανώσεις τύπου «Ισλαμικού Κράτους».

Ενδεικτικές είναι και οι αποφάσεις που έλαβε η γαλλική κυβέρνηση αμέσως μετά, εμφανίζοντάς τες ως μέτρα «κατά της τρομοκρατίας»: νέα τρίμηνη παράταση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης (που μια μέρα πριν ο Ολάντ έλεγε ότι «δε θα είχε κανένα νόημα» να παραταθεί ξανά), διατήρηση πάνοπλων στρατιωτών και άλλων δυνάμεων ασφαλείας σε όλες τις πόλεις, αλλά και νέα ενίσχυση «των ενεργειών μας σε Συρία και Ιράκ». Οι ιμπεριαλιστές ανοίγουν νέο δρόμο για την υλοποίηση των αντιλαϊκών τους σχεδίων.