Με επιτυχία, παρά τις κάποιες «παραφωνίες», στέφτηκε η πρώτη περιοδεία του Ιρανού Προέδρου, Χασάν Ροχανί, στην Ευρώπη, μετά από χρόνια κυρώσεων και διεθνούς απομόνωσης από τους ιμπεριαλιστές στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και σε μία περίοδο κατά την οποία η αστική τάξη του Ιράν (ανεξαρτήτως μανδύα του καθεστώτος) ευελπιστεί να προωθήσει τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων της χώρας.

Ως επικεφαλής μίας πολυμελούς αντιπροσωπείας άνω των 120 υπουργών και κορυφαίων επιχειρηματικών παραγόντων, ο Ροχανί επέλεξε να πραγματοποιήσει την πρώτη του περιοδεία στην Ευρώπη επιλέγοντας δύο καθόλου τυχαίες χώρες: Την Ιταλία, χώρα που έως και λίγο πριν τις κυρώσεις της ΕΕ είχε τη «μερίδα του λέοντος» των ευρωπαϊκών επενδύσεων στο Ιράν και μακρόχρονες ισχυρές πολιτικές και οικονομικές σχέσεις, παρά τις κατά καιρούς διεθνείς και περιφερειακές εντάσεις, και τη Γαλλία, στενή σύμμαχο της Σαουδικής Αραβίας, που είναι από τους ισχυρότερους γεωπολιτικούς αντιπάλους του Ιράν και η οποία διατηρούσε, μέχρι τις διεθνείς κυρώσεις σε βάρος του Ιράν, σημαντικά συμφέροντα βιομηχανικών και ενεργειακών μονοπωλίων της.

Και στις δύο χώρες, ο Ροχανί και η πολυμελής αντιπροσωπεία έκλεισαν σημαντικές συμφωνίες άνω των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε τομείς όπως οι μεταφορές, ο εκσυγχρονισμός της βιομηχανίας και των αερομεταφορών, η δημιουργία σύγχρονων υποδομών σε πηγές, οδούς και χώρους αποθήκευσης και μεταφοράς Ενέργειας, η Υγεία, η αγροτική παραγωγή και η βιομηχανία τροφίμων. Ωστόσο, ο «χορός» αυτών των δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε Ρώμη και Παρίσι είναι σαφώς υποδεέστερος από τις μπίζνες που έκλεισε ο Πρόεδρος Ροχανί πριν δύο βδομάδες στην Τεχεράνη με τον Κινέζο Πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, και οι οποίες ξεπερνούν σε αξία τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια! Αυτή η εντυπωσιακή διαφορά έκανε ορισμένους Ιρανούς πολιτικούς παρατηρητές να σχολιάσουν αφενός πως ο πραγματικός στρατηγικός εταίρος του Ιράν δεν είναι η Ευρώπη, ούτε οι ΗΠΑ, αλλά η Κίνα και αφετέρου πως ο βασικός στόχος του Ιρανού ηγέτη στην Ευρώπη ήταν η αναθέρμανση των σχέσεων με τη «γηραιά ήπειρο»...

Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να δούμε λίγο πιο αναλυτικά τις συμφωνίες που έκλεισε επί περίπου τρεις μέρες ο Ιρανός ηγέτης στη Ρώμη, αντί να σταθούμε στις αρνητικές εντυπώσεις και παραφωνίες, με τη σπουδή κάποιων Ιταλών αξιωματούχων να κρύψουν γυμνά αγάλματα σε μουσεία της Ρώμης και του Βατικανό.

Ο Ροχανί επέλεξε να ξεκινήσει από την Ιταλία την περιοδεία του στην Ευρώπη. Ο λόγος είναι απλός: οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ ιρανικών και ιταλικών επιχειρηματικών ομίλων σε πλειάδα τομέων της οικονομικής ζωής και οι εξίσου καλές σχέσεις ανάμεσα στις κυβερνήσεις αμφοτέρων χωρών, ακόμη και σε χαλεπούς καιρούς για τη θέση του Ιράν στο διεθνές στερέωμα.

Εως το 2005 η Ιταλία ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ιράν, αλλά και ο μεγαλύτερος επενδυτής από όλες τις χώρες της ΕΕ. Επιπλέον, ισχυροί ήταν οι δεσμοί τους σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, καθώς δεν ήταν λίγες οι φορές που Ιταλοί αξιωματούχοι του πολιτικού κατεστημένου έπαιξαν το ρόλο του μεσάζοντα, με στόχο την αποκλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις του Ιράν με την Ευρώπη και τη λεγόμενη «διεθνή κοινότητα».

Μεταξύ των πιο σημαντικών συμφωνιών που κλείστηκαν στη Ρώμη μεταξύ Ιρανών και Ιταλών αξιωματούχων, θεωρούνται εκείνες για τη δημιουργία αγωγού πετρελαίου (ύψους μεταξύ 4-5 δισεκατομμυρίων ευρώ) από την ιταλική εταιρεία κατασκευών και Ενέργειας SAIPEM, η συμφωνία με την ιταλική χαλυβουργική εταιρεία DANIELI (ύψους 5,7 δισεκατομμυρίων ευρώ) και η συμφωνία με την ιταλική εταιρεία μηχανικής «Condotte d'Acqua».

Σημαντικά συμβόλαια υπογράφηκαν με τον ιταλικό ενεργειακό όμιλο ΕΝΙ, την αυτοκινητοβιομηχανία FIAT-CHRYSLER AUTOMOBILES, τα ιταλικά ναυπηγεία Fincantieri. Υπογραφές έπεσαν και σε συμφωνίες ανάμεσα στην ιταλική εταιρεία «Isotta Fraschini Motors & Firema» με την ιρανική εταιρεία «Wagon Pars» με στόχο τον εκσυγχρονισμό των ιρανικών σιδηροδρόμων και την παροχή 70 νέων μηχανών αμαξοστοιχιών, μεταξύ του ιταλικού ομίλου «Isotta Fraschini» και του ιρανικού ομίλου ARKA για την κατασκευή 600 μηχανών για πλοία και ανάμεσα στην ιταλική «Bellco» και την ιρανική «Novatisteb» για την υποστήριξη ιατρικών υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο της επίσκεψης Ροχανί, υπογράφηκαν επίσης δεκάδες μνημόνια κατανόησης και πρωτόκολλα εμβάθυνσης της διμερούς πολιτικής, οικονομικής, εμπορικής συνεργασίας, όχι μόνο στους τομείς της Ενέργειας, των μεταφορών και των υποδομών, αλλά και στους τομείς της αγροτικής παραγωγής και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Ολες αυτές οι συμφωνίες που κλείστηκαν μέσα σε δυόμιση μέρες μεταξύ Ιταλών και Ιρανών στη Ρώμη, εκτιμήθηκε ότι ανήλθαν σε περίπου 17 δισεκατομμύρια ευρώ. Το σίγουρο είναι πως δε θα είναι οι μόνες, αλλά οι πρώτες στο νέο κεφάλαιο σχέσεων μίας ισχυρής διμερούς συνεργασίας.

Επόμενος και τελευταίος σταθμός της περιοδείας Ροχανί στην Ευρώπη ήταν το Παρίσι. Η εκεί επίσκεψη του Ιρανού ηγέτη κράτησε λιγότερο από εκείνη στην Ιταλία και επισκιάστηκε από την άρνηση των Γάλλων να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Ιταλών ομολόγων τους, προτιμώντας να ακυρώσουν το επίσημο γεύμα παρά να μη σερβίρουν γαλλικό κρασί, ώστε να τηρήσουν το ιρανικό εθιμοτυπικό ...έτσι το μετέτρεψαν σε πρωινό. Παρ' όλα αυτά, η σχετικώς «άκαμπτη» στάση της κυβέρνησης του Γάλλου Προέδρου, Φρανσουά Ολάντ, που μόλις είχε επιστρέψει από τριήμερη επίσημη επίσκεψη στην Ινδία, δε σήμανε λιγότερες μπίζνες για τα ιρανικά και γαλλικά μονοπώλια, αφού η αξία τους εκτιμήθηκε σε λίγο πάνω από 15 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ανάμεσα στους μεγάλους κερδισμένους των συμφωνιών που υπογράφηκαν στο πλαίσιο της επίσκεψης Ροχανί, ήταν αναμφισβήτητα ο όμιλος αεροναυπηγικής AIRBUS, καθώς το Ιράν παρήγγειλε με το «καλημέρα» 118 αεροσκάφη (εκ των οποίων 12 γιγάντια αεροσκάφη τύπου «Α-380 Super jumbo», δίνοντας ανάσα ζωής στο συγκεκριμένο πρόγραμμα παραγωγής). Στους μεγάλους κερδισμένους συγκαταλέγεται και η γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία «Peugeot Citroen», που υπέγραψε συμφωνία με την ιρανική αυτοκινητοβιομηχανία «Khodros» για την κατασκευή νέου σύγχρονου εργοστασίου κοντά στην Τεχεράνη και τη δημιουργία κοινοπραξίας με στόχο την έναρξη ετήσιας παραγωγής περίπου 200.000 αυτοκινήτων από τα μέσα του 2017.

Επιπλέον, ο γαλλικός ενεργειακός κολοσσός ΤΟΤΑL υπέγραψε συμφωνία με την ιρανική πετρελαϊκή εταιρεία NIOC για την ημερήσια αγορά 150.000 βαρελιών ιρανικού αργού πετρελαίου.

Οι γαλλικές εταιρείες «Aeroports de Paris» και «Bouygues» ανέλαβαν την κατασκευή νέου αεροδρομίου στην πρωτεύουσα του Ιράν, ενώ η εταιρεία «Vinci» ανέλαβε να διαχειριστεί την ανακαίνιση των αεροδρομίων σε Μασχάντ και Ισπαχάν. Υπογραφές έπεσαν και σε συμβόλαια ανάμεσα σε Ιρανούς αξιωματούχους και εκπροσώπους της γαλλικής κρατικής σιδηροδρομικής εταιρείας και της γαλλικής εταιρείας αλουμινίου FIVES.

Σε κάθε περίπτωση, η δυναμική εμφάνιση του Ροχανί στην Ευρώπη δείχνει να είναι μόνο η αρχή μίας καινούριας κατάστασης στις σχέσεις του Ιράν με τον υπόλοιπο κόσμο, τόσο σε περιφερειακό, όσο και σε διεθνές επίπεδο, ιδιαίτερα μετά την άρση των διεθνών κυρώσεων, που είχαν επιβληθεί με πρόσχημα το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Σε πρώτη φάση, οι άμεσα κερδισμένοι της περιοδείας του Ιρανού ηγέτη στην Ευρώπη είναι τα ιταλικά και τα γαλλικά μονοπώλια, ωστόσο δεν είναι τα μόνα που εποφθαλμιούν μία ζηλευτή θέση στην ιρανική αγορά των 80.000.000 ανθρώπων (που αριθμητικά την καθιστούν ως τη μεγαλύτερη της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής). Γερμανικά μονοπώλια όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες «Daimler» και «Φολκσβάγκεν» έχουν ξεκινήσει εδώ και πολλούς μήνες διαπραγματεύσεις με εισαγωγείς, προσδοκώντας μπίζνες στο Ιράν. Η «Daimler» προωθεί τη δημιουργία κοινοπραξίας για παραγωγή φορτηγών και η «Φολκσβάγκεν» κυρίως τις εξαγωγές πολυτελών αυτοκινήτων. Είναι θέμα χρόνου να έρθουν σε κόντρα με τις εκεί μπίζνες της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας.

Προς το παρόν, κινήσεις πάνω στη σύνθετη σκακιέρα της ιρανικής αγοράς δεν έχουν κάνει τεράστια αμερικανικά μονοπώλια, μεταξύ άλλων και λόγω της μεταβατικής πολιτικής περιόδου μέχρι την εκλογή του επόμενου Αμερικανού Προέδρου στις εκλογές του Νοέμβρη. Είναι, όμως, σίγουρο πως θα επιχειρήσουν να πάρουν και εκείνες ένα κομμάτι από την ιρανική αγορά, με πρώτη την αμερικανική εταιρεία αεροναυπηγικής «Boeing» που είχε (μέχρι τις διεθνείς κυρώσεις σε βάρος του Ιράν) τη «μερίδα του λέοντος» στις πωλήσεις πολιτικών αεροσκαφών στο Ιράν.

Για να μη μιλήσουμε για εταιρείες από την Κίνα που έχουν ήδη κλείσει (με τελευταία αφορμή την εκεί επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου, Σι Τζινπίνγκ) συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων με Ιρανούς αξιωματούχους, όπως ο κινεζικός όμιλος «Norinco International» που υπέγραψε συμφωνία ύψους 2,3 δισ. γουάν για σιδηροδρομικά έργα και η μηχανολογική εταιρεία «Sinosteel» που έκλεισε συμβόλαιο 3,1 δισ. γιουάν με την ιρανική «Bafgh Kasra». Από τον ανταγωνισμό που είναι βέβαιο ότι θα οξυνθεί, ο ιρανικός λαός δεν πρόκειται να βγει ωφελημένος, αντίθετα, όπως δείχνει η εμπειρία και σε άλλες γωνιές του πλανήτη, πέρα από την ένταση της εκμετάλλευσης που θα υποστεί, μεγαλώνουν και οι πιθανότητες να βρεθεί στο στόχαστρο των συμφερόντων ανταγωνιστικών μονοπωλίων και των σχεδίων τους, που δε λογαριάζουν κυριολεκτικά τίποτε, βρίσκοντας διάφορα προσχήματα.