Από την πρόσφατη συνάντηση της σαουδαραβικής αντιπροσωπείας στη Γαλλία με υψηλόβαθμους κυβερνητικούς αξιωματούχους...

Ο 30χρονος Σαουδάραβας υπουργός, γιος του νέου βασιλιά της χώρας, Σαλμάν, προβάλλει ως ο πιο αναβαθμισμένος κυβερνητικός αξιωματούχος των τελευταίων δεκαετιών, καθώς φαίνεται να έχει πάρει το «πράσινο φως» για τη διαχείριση σημαντικών ζητημάτων στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και της οικονομίας. Το γεγονός αυτό δεν αποδεικνύεται μόνον από τις σημαντικές αποστολές που πραγματοποιεί τους τελευταίους μήνες στο εξωτερικό (μεταξύ άλλων σε ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία), αλλά και από τις διευρυμένες εξουσίες που έχει στα χέρια του: Πέρα από το υπουργικό πόστο, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι ταυτόχρονα (με απόφαση του μονάρχη - πατέρα του) δεύτερος στη διαδοχή του θρόνου, προσωπάρχης του βασιλείου (με λίγα λόγια, ελέγχει απόλυτα ποιος συναντά ή όχι τον βασιλιά Σαλμάν), ηγείται του εθνικού συμβουλίου Πολιτικής και Ασφάλειας, διοικεί την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία «Saudi Aramco» και διευθύνει κυβερνητικό επενδυτικό ταμείο με προϋπολογισμό πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ηταν, επομένως, βέβαιο πως η ξαφνική εμφάνιση της σαουδαραβικής αντιπροσωπείας, με επικεφαλής τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στο τέλος της προπερασμένης βδομάδας σε Μόσχα και Αγία Πετρούπολη δεν ήταν διόλου μία εθιμοτυπική επίσκεψη. Είχε στόχο, αφενός τη διεκπεραίωση μιας βαριάς ατζέντας σε ζωτικής σημασίας θέματα εξωτερικής πολιτικής και οικονομίας στα οποία Μόσχα και Ριάντ συχνά αντιπαρατίθενται, και αφετέρου την υπογραφή τουλάχιστον έξι σημαντικών συμφωνιών αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι συμφωνίες που υπογράφηκαν αφορούν στους παρακάτω τομείς:

• Στη δημιουργία σημαντικού αριθμού εκ των 16 πυρηνικών σταθμών παραγωγής Ενέργειας που προγραμματίζεται να φτιαχτούν στη Σαουδική Αραβία έως το 2032 στο πλαίσιο μελλοντικής ενεργειακής θωράκισης της χώρας, ώστε να έχει εναλλακτικές απεξάρτησής της από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, εφόσον αυτά κάποτε εξαντληθούν...
• Υπογράφηκαν συμφωνίες για συνεργασία στην κατασκευή νέων, τεράστιων σιδηροδρομικών γραμμών και νέων δικτύων και σταθμών μετρό σε τέσσερις πόλεις που οραματίζεται να φτιάξει η σαουδαραβική μοναρχία τα επόμενα λίγα χρόνια στη χώρα με δεδομένο ότι η ανεργία των νέων κατά κάποια στοιχεία ξεπερνά το 30%.
• Συμφωνήθηκε η δημιουργία κοινού επενδυτικού ταμείου με μνημόνιο που υπέγραψαν εκπρόσωποι του «Δημόσιου Επενδυτικού Ταμείου Σαουδικής Αραβίας» (PIF) και του «Ρωσικού Ταμείου Αμεσων Επενδύσεων» (RDIF), δίχως εντούτοις να δημοσιοποιηθούν λεπτομέρειες σε σχέση με το πού και πότε θα γίνουν οι κοινές επενδύσεις με αρχικό κεφάλαιο 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
• Ανακοινώθηκε η συγκρότηση κοινής ομάδας εργασίας για την ανάπτυξη ενεργειακών έργων στις δύο χώρες, με τους Σαουδάραβες να υπογραμμίζουν το ενδιαφέρον τους να επενδύσουν στην πραγματοποίηση ενεργειακών σχεδίων στη Ρωσία. O Ρώσος υπουργός Ενέργειας, Αλεξάντρ Νόβακ, τόνισε δε με νόημα, μετά την υπογραφή των διμερών συμφωνιών, ότι η Ρωσία δεν επιθυμεί να αντικαταστήσει τους σημερινούς εταίρους της στην Ενέργεια, αλλά να αποκτήσει καινούριους.
• Μπήκαν υπογραφές σε μνημόνια συνεργασίας στους τομείς της φαρμακοβιομηχανίας, της τεχνολογίας αλλά και της εξερεύνησης του διαστήματος (ανάμεσα στη ρωσική διαστημική εταιρεία ROSCOSMOS και το σαουδαραβικό επιστημονικό και τεχνολογικό κέντρο KACST).

Δεν είναι τυχαίο πως η επίσκεψη του Σαουδάραβα αξιωματούχου στη Ρωσία και η συνάντησή του μεταξύ άλλων με τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, και κορυφαίους Ρώσους υπουργούς έγινε σε μία περίοδο κλιμάκωσης της ενδοϊμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης Δύσης - Ρωσίας, με αιχμή του δόρατος την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, αλλά και σε μία περίοδο κατά την οποία οι ΗΠΑ, τα άλλα τέσσερα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και η Γερμανία (Ομάδα των 5+1) πραγματοποιούν σε Ελβετία και Αυστρία μαραθώνιες διαβουλεύσεις, με στόχο την επίτευξη μιας συνολικής διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα τις επόμενες λίγες μέρες (αν και το τελεσίγραφο «επισήμως» λήγει στις 30 Ιούνη). Η εμφάνιση του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στη Ρωσία ερμηνεύτηκε, λοιπόν, ως προσπάθεια της Σ. Αραβίας να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, σε μία περίοδο κατά την οποία επικρίνει έντονα την επιλογή της κυβέρνησης του Προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, να αποκαταστήσει τις σχέσεις με το Ιράν και να κλείσουν διάφορα «μέτωπα» στην ευρύτερη περιφέρεια της Μέσης Ανατολής, ώστε να προωθηθούν περαιτέρω οι μπίζνες των αμερικανικών μονοπωλίων στους τομείς της Ενέργειας, των κατασκευών, της βιομηχανίας κ.λπ. Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι μία από τις πρώτες δηλώσεις που έκανε φτάνοντας στη Ρωσία ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν ήταν η επισήμανση πως η πρώην ΕΣΣΔ ήταν η πρώτη χώρα διεθνώς που αναγνώρισε το 1938 την ανεξαρτησία της Σαουδικής Αραβίας...

Βέβαια, το ολιγοήμερο ταξίδι του Σαουδάραβα πρίγκιπα στη Ρωσία δεν αρκεί για να καλύψει τις μεγάλες διαφορές που χωρίζουν τις δύο χώρες και τον οξυμένο ανταγωνισμό των μονοπωλίων τους σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.

Πρώτα από όλα η Ρωσία, μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως δυνάμεις στην παραγωγή Ενέργειας, έχει υποστεί σημαντικό οικονομικό πλήγμα από την επιλογή της Σ. Αραβίας να μη μειώσει την πετρελαϊκή παραγωγή εντός ΟΠΕΚ, μολονότι οι διεθνείς τιμές πώλησής του έχουν πέσει σημαντικά (λόγω μεγάλης προσφοράς που προκαλεί η μεγάλη παραγωγή αμερικανικού σχιστολιθικού πετρελαίου).

Εντονος είναι ο διμερής ανταγωνισμός μεταξύ ρωσικών και σαουδαραβικών πετρελαϊκών μονοπωλίων σε σχέση με την Κίνα, τη δεύτερη διεθνώς χώρα σε κατανάλωση Ενέργειας, η οποία, μεταξύ άλλων, έχει αποκτήσει θέση - κλειδί στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά. Φέτος, για πρώτη φορά από τον Οκτώβρη του 2005, η Ρωσία έγινε ο πρώτος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στην Κίνα, εκτοπίζοντας τη θέση που είχε η Σ. Αραβία στη σινική αγορά πετρελαίου. Είναι χαρακτηριστική η ραγδαία αύξηση των ρωσικών πετρελαϊκών εξαγωγών στην Κίνα όχι από χρόνο σε χρόνο, αλλά και από μήνα σε μήνα, αφού μόλις τον περασμένο Μάη η Κίνα εισήγαγε 3,92 εκατομμύρια τόνων ρωσικού πετρελαίου, δηλαδή 20% παραπάνω σε σχέση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα. Η πορεία αυτή αναμένεται να συνεχιστεί θεαματικά και τους επόμενους μήνες, καθώς πλέον Ρωσία και Κίνα στις περισσότερες συναλλαγές τους χρησιμοποιούν τα μεταξύ τους νομίσματα (ρούβλια και γουάν) έχοντας περιορίσει σημαντικά από τις διμερείς εμπορικές συναλλαγές το αμερικανικό δολάριο. Από την άλλη, οι πωλήσεις σαουδαραβικού πετρελαίου στην Κίνα έπεσαν τον Απρίλη κατά 42% και αναμένεται να πέσουν και άλλο, όσο τουλάχιστον η Σ. Αραβία δεν παίρνει την ανάλογη απόφαση να χρησιμοποιήσει στις συναλλαγές με την Κίνα το σινικό νόμισμα... Αξίζει να σημειωθεί πως δεν είναι μόνον η Ρωσία που έχει εκτοπίσει τη Σ. Αραβία από τις πρώτες θέσεις εξαγωγής Ενέργειας, αλλά και η Αγκόλα, που τον περασμένο Μάη πούλησε στην Κίνα 3,26 εκατομμύρια τόνους (αύξηση 13% σε σχέση με τον Απρίλη), επειδή και αυτή στις συναλλαγές της με το Πεκίνο χρησιμοποιεί το γουάν... Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα απέναντι στα σαουδαραβικά πετρέλαια έχει και το Ιράν, το οποίο επίσης αυξάνει σημαντικά τις πετρελαϊκές εξαγωγές του στην Κίνα, παρά τις διεθνείς κυρώσεις. Σύμφωνα με το «Bloomberg», το Ιράν εξήγαγε το περασμένο δίμηνο 2.200.000 τόνους στην Κίνα, ποσό που αναμένεται να διπλασιαστεί ή και να τριπλασιαστεί προς το τέλος του 2015, εάν έως τότε αρθούν οι διεθνείς και δυτικές κυρώσεις κατά του Ιράν.

Εξίσου θεαματική σε αποτελέσματα και συμφωνίες ήταν και η τριήμερη επίσκεψη που ολοκλήρωσε την περασμένη Πέμπτη η σαουδαραβική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στη Γαλλία.

Στο Παρίσι, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Σαλμάν, συνοδευόμενος, μεταξύ άλλων, από τον υπουργό Εξωτερικών Αντέλ αλ Τζουμπαΐρ και τον υπουργό Πετρελαίου Αλί αλ Ναΐμι, επιβεβαίωσε τις ήδη ισχυρές διμερείς σχέσεις που έχουν ξεκινήσει οι δύο χώρες από το 1996, υπογράφοντας εκεί υπερδιπλάσιο αριθμό συμβολαίων από ό,τι στη Ρωσία αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Μεταξύ άλλων, ανακοινώθηκε πως μπήκαν υπογραφές σε μνημόνια συνεργασίας και συμφωνίες για την αγορά 23 ελικοπτέρων επιτήρησης συνόρων τύπου H145 της AIRBUS (αξίας μισού δισεκατομμυρίου ευρώ), αγορά 30 περιπολικών της ακτοφυλακής από την εταιρεία DCNS (αξίας τουλάχιστον άλλων τριών δισεκ. ευρώ), για την πραγματοποίηση μελετών σκοπιμότητας για τη δημιουργία δύο γαλλικών πυρηνικών αντιδραστήρων τύπου ΕPR από το γαλλικό ενεργειακό κολοσσό AREVA. Ανακοινώθηκε, επίσης, ότι υπήρξε συμφωνία για την πραγματοποίηση 20 μεγάλων αναπτυξιακών, κατασκευαστικών και άλλων έργων στους τομείς της ηλιακής ενέργειας, της τεχνολογίας, της άμυνας, της εκπαίδευσης, της βιομηχανίας, του τουρισμού, της τεχνικής συνεργασίας συνολικού ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η εξέλιξη δεν προκαλεί έκπληξη. Αφενός η Γαλλία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος επενδυτικός εταίρος της Σ. Αραβίας, πραγματοποιώντας στη χώρα το τελευταίο διάστημα γαλλικές επενδύσεις ύψους άνω των 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από την άλλη, Γαλλία και Σαουδική Αραβία συγκλίνουν, τα τελευταία λίγα χρόνια, τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις τους σε διεθνή και περιφερειακά ζητήματα όπως λ.χ. αυτά που αφορούν την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η Γαλλία, π.χ., κρατά τη σκληρότερη στάση όλων στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και υποστηρίζει ανοικτά τη συνέχιση της σφαγής του λαού της Υεμένης από τα σαουδαραβικά βομβαρδιστικά και τα αεροπλάνα των συμμάχων της καθώς επιδιώκει να μπει φρένο σε μία αναμενόμενη, μελλοντική γεωπολιτική αναβάθμιση του Ιράν σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Δεν είναι προφανώς τυχαία η σύμπτωση απόψεων ανάμεσα στους Γάλλους και Σαουδάραβες ιμπεριαλιστές σε ζητήματα που αφορούν και την επέμβαση και τον πόλεμο στη Συρία (καθώς αμφότερες επιδιώκουν, για διαφορετικούς λόγους, την ανατροπή της κυβέρνησης του Σύρου Προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ) και η συνεργασία που έχουν ξεκινήσει και στο ζήτημα των επιπτώσεων της επέμβασης στη Συρία σε γειτονικές χώρες όπως ο Λίβανος. Οπου, ας μην ξεχνάμε, οι Σαουδάραβες έχουν χρηματοδοτήσει πρόγραμμα αγοράς γαλλικών όπλων αξίας τριών δισεκατομμυρίων ευρώ για λογαριασμό του στρατού του Λιβάνου.