Παπαγεωργίου Βασίλης

Ο θεσμός της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας υποτίθεται ότι προβάλλει την πολιτιστική διάσταση των ολυμπιακών αγώνων μέσα από πολιτιστικές εκδηλώσεις καθ' όλη τη διάρκεια της ερχόμενης τετραετίας, πάνω σε συγκεκριμένους άξονες, ιδεολογικούς κατ' αρχήν και κατ' επέκταση θεματικούς, οι οποίοι ορίστηκαν από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της διοργάνωσης από την Ελλάδα, αντανακλώντας, σαφώς, την περί του πολιτισμού άποψη των πολυεθνικών που, ουσιαστικά, διοργανώνουν αυτό το πανηγύρι, γνωστό και ως ολυμπιάδα. Αυτή η πολιτιστική «άποψη» - πιο συγκεκριμένα, η αντανάκλαση του πολιτιστικού ιμπεριαλισμού στη διοργάνωση των ολυμπιακών αγώνων, με ιδεολογήματα του τύπου «ολυμπιακό ιδεώδες», που αναμασιούνται αφειδώς από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, από τον «Αθήνα 2004» και από άλλους - είναι ο «μπούσουλας» της διοργάνωσης και ορίζεται απερίφραστα σε όλα τα μέχρι τώρα γραπτά ντοκουμέντα της, όπως το «μνημόνιο» συνεργασίας του «Αθήνα 2004» με το ΥΠΠΟ και το καταστατικό της ανώνυμης εταιρίας του ΥΠΠΟ για την «προβολή της Ελληνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς» που είναι και ο φορέας - διεκπεραιωτής της διοργάνωσης της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας.

Θυμίζουμε ότι η συγκεκριμένα εταιρία ιδρύθηκε το 1997, όταν υπουργός Πολιτισμού ήταν πάλι ο Ευ. Βενιζέλος. Το γιατί χρειάζεται μια ανώνυμη εταιρία για την προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς δεν είναι του παρόντος, αν και όλοι μπορούμε να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας. Πάντως, η εταιρία ήταν στην αφάνεια μέχρι που «νεκραναστήθηκε», όταν στις αρμοδιότητές της πέρασε και η διοργάνωση της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας. Ακριβώς, όμως, λόγω του διεκπεραιωτικού χαρακτήρα της, ο οποίος προκύπτει από όσα είπαμε στην παραπάνω παράγραφο, αλλά και επειδή ο οικονομικός ανταγωνισμός των πολυεθνικών - χορηγών μεταξύ τους και μεταξύ αυτών και του ντόπιου κεφαλαίου (ανταγωνισμός που φυσικά πέρασε και στη σφαίρα της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας προσμένοντας τα ανάλογα κέρδη), η εταιρία μεταβλήθηκε σε πεδίο αυτού του ανταγωνισμού, όταν βέβαια δεν έπεφτε και πάλι σε περιόδους εξόφθαλμης απαξίας.

Η παραίτηση του πρώτου προέδρου του ΔΣ της εταιρίας, Μιχάλη Κακογιάννη, ήταν το πρώτο, εμφανές, αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης. Ο πρώην πρόεδρος παραιτήθηκε όταν, κατά τα λεγόμενά του, υπήρχε έτοιμο πρόγραμμα της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, το οποίο μάλιστα θα ανακοίνωνε στα τέλη του περασμένου χρόνου. Να σημειωθεί εδώ, ότι, για το πρόγραμμα της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας δεν είχε ξεκινήσει κανένας δημόσιος διάλογος με τους πολιτιστικούς φορείς του τόπου, ενώ δήλωναν άγνοια για το θεσμό ακόμη και μεγάλα ονόματα του θεάτρου μας. Αντίθετα, το περιεχόμενο του θεσμού είχε γίνει αντικείμενο ανακοινώσεων - «πυροτεχνημάτων» από τον πρώην υπουργό Θ. Πάγκαλο.

Η κατάσταση αυτή δεν άλλαξε, φυσικά, ούτε με το διορισμό του Τίτου Πατρίκιου στη θέση του προέδρου του ΔΣ. Αντίθετα, επιταχύνθηκαν οι διοικητικού χαρακτήρα διεργασίες, όπως η υπογραφή του «μνημονίου» συνεργασίας του «Αθήνα 2004» με το ΥΠΠΟ και το καταστατικό της «Πολιτιστικής Ολυμπιάδας», εκκρεμότητες που τελικά ήταν πιο σημαντικές, για να καταχωρηθεί και τυπικά ποιος θα είναι το «αφεντικό» του θεσμού. Υπό αυτό το πρίσμα, οι πρόσφατες αλλαγές στη σύνθεση του ΔΣ, πέρα από την παραπολιτική σημασία τους στο επίπεδο των προσωπικών ανταγωνισμών και επιλογών, δεν αλλάζουν το γεγονός - ούτε βέβαια έγιναν για να το αλλάξουν - ότι το περιεχόμενο του θεσμού αποφασίζεται «κεκλεισμένων των θυρών». Αλλωστε, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ούτε το ποιος αποφασίζει τελικά για το τι πρόκειται να δούμε τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Ετσι λοιπόν, την ερχόμενη Τρίτη, ο υπουργός Πολιτισμού θα μας παρουσιάσει, κατά δήλωσή του, «ένα πλήρες πλαίσιο, που αφορά τα θεσμικά, οργανωτικά και καλλιτεχνικά δεδομένα της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας» και μάλιστα «πριν από την πρόδρομο εκδήλωση της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, που είναι η μεγάλη παραγωγή του "ΠΡΟΜΗΘΕΑ" με τον Μπομπ Ουίλσον στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών». Για την ιστορία, να θυμίσουμε, ότι αυτή η εκδήλωση αποτελεί μέρος των τεσσάρων προτάσεων του Μεγάρου, τις οποίες είχε παρουσιάσει μαζί με άλλες 12 προτάσεις ο Θ. Πάγκαλος πριν αποπεμφθεί. Μάλιστα, τότε είχε προεξοφλήσει ότι αυτές οι «προτάσεις» θα εγκριθούν από το ΔΣ της «Πολιτιστικής Ολυμπιάδας» η οποία, κατά τ' άλλα... «αποφασίζει ελεύθερα».