Στον τελευταίο γύρο των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση και την τρόικα, τέθηκε ζήτημα να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο για την απεργία, με συνολική αναμόρφωση του νόμου 1264/82. Αυτό που πλέον συζητιέται ανοιχτά είναι να αυστηροποιηθούν οι όροι με τους οποίους μια συνδικαλιστική οργάνωση αποφασίζει την κήρυξη απεργίας. Στόχος τους είναι να γίνει ένα γενναίο βήμα στην παραπέρα υπονόμευση του δικαιώματος στην απεργία.

Η συζήτηση δεν προέκυψε από το πουθενά. Πολύ πριν το ζήτημα τεθεί στις διαβουλεύσεις κυβέρνησης - τρόικας, ο σημερινός υπουργός Εργασίας είχε φροντίσει να διαμορφώσει κλίμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Το Φλεβάρη του 2013 (12/2), ο «Ριζοσπάστης» σημείωνε σχετικά: «Τα επιτελεία του υπουργείου ετοιμάζουν σχέδιο με το οποίο θα ανατρέπεται ο τρόπος λήψης απόφασης για την προκήρυξη απεργίας, όπως ισχύει σήμερα με τον ν.1264/1982, ενώ θα δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις, σε περίπτωση απεργίας των εργαζομένων, να απαντούν με ανταπεργία (λοκ-άουτ).

Συγκεκριμένα, η προκήρυξη απεργίας που σήμερα στις πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις γίνεται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, από την πλειοψηφία των παρόντων μελών του σωματείου και αφού πρώτα έχει διαπιστωθεί απαρτία, να αντικατασταθεί με απόφαση όλων των εργαζομένων της επιχείρησης, αναβιώνοντας έτσι το περίφημο "άρθρο 4" για τις ΔΕΚΟ το 1983.

Ενας τέτοιος, όμως, όρος οδηγεί πρακτικά στην παρεμπόδιση κάθε απόφασης για απεργία. Το ίδιο προκλητική είναι και η ρύθμιση που επεξεργάζεται το υπουργείο για να επαναφέρει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις για προκήρυξη ανταπεργίας (δηλαδή κλείσιμο της επιχείρησης) και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη απεργιακή κινητοποίηση των εργαζομένων. Δυνατότητα που υπήρχε πριν από το 1982 με το νόμο 330/1976 του τότε υπουργού Εργασίας Λάσκαρη και καταργήθηκε με το νόμο 1264».

Κυβέρνηση και εργοδοσία δεν αρκούνται στα λόγια, όσο παραμένει σε ισχύ το σημερινό νομικό πλαίσιο, ούτε βέβαια κάνουν ασκήσεις επί χάρτου. Το δικαίωμα στην απεργία χτυπιέται με λύσσα και από πολλές πλευρές, είτε με την τρομοκρατία της εργοδοσίας και των μηχανισμών της, είτε με τη συνδρομή των δυνάμεων καταστολής του κράτους, είτε με την επιστράτευση και με την κήρυξη της πλειοψηφίας των απεργιακών κινητοποιήσεων ως «παράνομων» και «καταχρηστικών» από τα αστικά δικαστήρια.

Πάνω σ' αυτό το έδαφος έρχεται να «πατήσει» η επίθεση του κεφαλαίου στα συνδικαλιστικά δικαιώματα, για να πάει ένα βήμα πιο πέρα. Τα τελευταία δυο χρόνια, μάλιστα, η επίθεση αυτή έχει ενταθεί επικίνδυνα και στο επίπεδο των διεθνών Οργανισμών - όπως ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ΔΟΕ) - από τη διεθνή ένωση των εργοδοτών, με τη στήριξη των πιο αντιδραστικών αστικών κυβερνήσεων.

Ο ΔΟΕ έχει ψηφίσει μια σειρά από διεθνείς Συμβάσεις, οι οποίες στη συνέχεια επικυρώνονται από κάθε κράτος χωριστά. Μια από τις «θεμελιώδεις» Συμβάσεις είναι η Νο 87 «Περί συνδικαλιστικής ελευθερίας και προστασίας του συνδικαλιστικού δικαιώματος», που υιοθετήθηκε το 1948, κάτω από την πίεση της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας και ως αποτέλεσμα των θετικότερων διεθνών συσχετισμών που είχαν δημιουργηθεί μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου. Σ' αυτή τη Σύμβαση αναγνωρίζεται και το δικαίωμα στην απεργία.

Αυτήν τη διεθνή Σύμβαση εργοδότες, αστικές κυβερνήσεις και «κίτρινος» συνδικαλισμός θέλουν σήμερα να αχρηστεύσουν, προκειμένου να έχουν τα χέρια τους λυμένα στην προσπάθεια που κάνουν να ξεμπερδεύουν μια κι έξω με το δικαίωμα στην απεργία.

Το πιο πρόσφατο επεισόδιο είναι η ανοιχτή αμφισβήτηση του δικαιώματος στην απεργία από την ομάδα των εργοδοτών στη Διεθνή Συνδιάσκεψη Εργασίας (ετήσια σύσκεψη του ΔOΕ) τον Ιούνη του 2012. Η ομάδα των εργοδοτών, υπό την ηγεσία της Διεθνούς Ενωσης Εργοδοτών, στην οποία ανήκει και ο ΣΕΒ, αποχώρησε και σαμποτάρισε τη συζήτηση της «Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την Εφαρμογή των Κανονισμών», αρνούμενη να συζητήσει την παραβίαση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων ανά τον κόσμο.

Οι εργοδότες ισχυρίστηκαν ότι η «Σύμβαση Νο 87» δεν περιλαμβάνει δικαίωμα στην απεργία κι ότι γίνεται «λάθος» και «μονομερής» ερμηνεία της από την Επιτροπή όλα αυτά τα χρόνια. Η πρόσφατη επίσημη έκθεση του ΔΟΕ αναφέρει ότι σε επόμενες συνεδριάσεις για την παραβίαση των συνδικαλιστικών ελευθεριών σε διάφορες χώρες, μπήκε ως «αστερίσκος» η εξής φράση:

«Η επιτροπή δεν ασχολήθηκε, σε αυτήν την περίπτωση, με το δικαίωμα της απεργίας, αφού οι εργοδότες δε συμφωνούν ότι υπάρχει το δικαίωμα στην απεργία στη Σύμβαση Νο 87». Με τον τρόπο αυτό, νομιμοποιούν την αμφισβήτηση της συγκεκριμένης Σύμβασης από τους εργοδότες, σε ό,τι αφορά την απεργία και μ' αυτόν τον τρόπο δίνουν αέρα στα πανιά τους.

Οι εργοδότες επανήλθαν το Δεκέμβρη του 2013 στην ετήσια σύσκεψη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, όπου αναφέρουν: «Δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά, ούτε μία πρόβλεψη στο δικαίωμα στην απεργία και τη συλλογική δράση στη Σύμβαση 87». Πιο κάτω, αναφέρεται ότι η αναγνώριση του δικαιώματος στο πλαίσιο της συγκεκριμένης Σύμβασης, σημαίνει ότι «οι κυβερνήσεις δεν είχαν νομική βεβαιότητα ως προς το τι συμφωνούσαν με την επικύρωσή της»!

Τελευταία, το θέμα συζητήθηκε ξανά στη σύσκεψη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΟΕ, σε συνεδρίαση που έγινε στις 13 - 28 Μάρτη. Εκεί συμφωνήθηκε ότι η επιτροπή εμπειρογνωμόνων μπορεί «να συνεισφέρει με απόψεις και να κάνει συστάσεις». Με τον τρόπο αυτό, ο ΔΟΕ συνέχισε να κάνει αβάντες στους εργοδότες, προκειμένου να σαρώσουν τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, με πρώτο αυτό της απεργίας. Το πώς θα ρυθμιστεί τελικά το ζήτημα, αποφάσισαν να το καταλήξουν σε επόμενη συνεδρίαση των οργάνων του ΔΟΕ.

Στην έκθεσή του, ο γενικός διευθυντής του ΔΟΕ, Γκάι Ράιντερ - πρώην γραμματέας της Διεθνούς Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας (ΔΣΣ) - ασχολήθηκε με το πώς θα μπορούσε να «λυθεί» το καταστατικό ζήτημα που προκύπτει, αφού οι εργοδότες ερμηνεύουν «διαφορετικά» τη Σύμβαση Νο 87.

Σε ανάλογο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Λουκ Κόρτεμπικ, εκπρόσωπος της ΔΣΣ και της «ομάδας των εργαζομένων», ο οποίος δήλωσε ότι «σε γενικές γραμμές, έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε αυτή τη συνάντηση για το μέλλον του ίδιου του ΔΟΕ, διότι θα ήταν πιο επιζήμιο για τον Οργανισμό να μη λειτουργούν οι μηχανισμοί επιτήρησης και να μην πρυτανεύει συμφωνία για το θέμα αυτό».

Για κερασάκι στην τούρτα, πρότειναν, αν χρειαστεί, να ζητήσουν ερμηνεία της Σύμβασης Νο 87 από το δικαστήριο της Χάγης! Ολοι αυτοί οι ελιγμοί και τα τερτίπια, από τους εκπροσώπους του κοινωνικού εταιρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν στόχο να προετοιμάσουν το έδαφος για την τελική επίθεση ενάντια στο δικαίωμα στην απεργία. Προς αυτήν την κατεύθυνση στρώνουν το χαλί μεθοδικά και με υπομονή εργοδότες, κυβερνήσεις και εργατοπατέρες.