Στιγμιότυπο από παλαιότερη περιοδεία του Νίκου Σοφιανού σε δημοτικό ιατρείο του Δήμου Αθήνας

Δημοτικά ιατρεία λειτουργούν κι αλλού στην Ελλάδα, αλλά στο δήμο Αθήνας θεωρούνται τα πιο οργανωμένα, με μόνιμο προσωπικό. Λειτουργούν από το 1930 και στη μακρόχρονη ιστορία τους έκλεισαν μόνο μία φορά, επί χούντας και δημάρχου Δημήτρη Ρίτσου. Προσέρχονται εκεί για να λάβουν βασικές υπηρεσίες υγείας δεκάδες χιλιάδες κόσμου, άποροι, άστεγοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, μετανάστες, που δεν μπορούν να πληρώσουν εισιτήριο για να γίνουν δεκτοί στα δημόσια νοσοκομεία.

Στη θεωρία και σύμφωνα με τη διοίκηση του δήμου Αθήνας, «τα Δημοτικά Ιατρεία ως φορέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας - Υγείας παρέχουν σε όλους τους πολίτες μια δέσμη βασικών υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης που περιλαμβάνει: Υπηρεσίες υγείας που δεν απαιτούν εισαγωγή στο Νοσοκομείο. Την εκτίμηση των αναγκών Υγείας των πολιτών, το σχεδιασμό και την υλοποίηση μέτρων για την πρόληψη των νοσημάτων και την προαγωγή της υγείας. Υποδομές για την εξασφάλιση και τη διαχείριση όλων των ιατρικών πληροφοριών και δεδομένων του πληθυσμού. Οικογενειακό προγραμματισμό. Προληπτική οδοντιατρική και φροντίδα. Μετα-νοσοκομειακή φροντίδα και αποκατάσταση. Παρακολούθηση χρονίων πασχόντων. Κοινωνική φροντίδα». Στα Μικροβιολογικά Εργαστήρια παρέχονται δωρεάν οι εργαστηριακές εξετάσεις: Γενική αίματος, Γενική ούρων, ΤΚΕ, Χοληστερίνη, Τριγλυκερίδια, Ουρία, Ουρικό οξύ, Σάκχαρο κλπ. Επίσης, δωρεάν Παπ Τεστ.

Το δημοτικό ιατρείο του Δήμου Αθήνας στα Πατήσια (Σαρανταπόρου και Πατησίων) που παραμένει επί χρόνια ερειπωμένο!

Αρχές Απρίλη ο νυν δήμαρχος Γιώργος Καμίνης και ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) υπέγραψαν «Μνημόνιο Συνεργασίας» για «ενίσχυση» των Δημοτικών Ιατρείων με ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων του ΕΟΠΥΥ, σε «εθελοντική βάση», προκειμένου να συνταγογραφούν και να παραπέμπουν για εξετάσεις. Υποτίθεται θα συμμετέχουν και σε «δράσεις» στα σχολεία (εξέταση και εμβολιασμός μαθητών), στις Λέσχες Φιλίας (έλεγχο συνταγογράφησης στα βιβλιάρια υγείας των ηλικιωμένων, παροχή συμβουλών πρόληψης για χρόνια νοσήματα κ.λπ). Λένε ακόμα ότι η συνεργασία θα επεκταθεί και με την διάθεση Επισκεπτών Υγείας (νοσηλευτές) στα Δημοτικά Ιατρεία και τις Λέσχες Φιλίας, στις δράσεις στα σχολεία και στους παιδικούς σταθμούς του δήμου.

Επιπλέον, και οι εναπομείνασες σε λειτουργία υποδομές είναι λειψές. Στη διετία 1987 - 1989 οι γιατροί αριθμούσαν 120. Σήμερα, με συνταξιοδοτήσεις, οικειοθελείς αποχωρήσεις και απολύσεις επί δημαρχίας Κουρή, είναι μόλις 38 (8 οδοντίατροι, 30 άλλων ειδικοτήτων). Απέμειναν 5 παθολόγοι αντί 15 παλιότερα, 3 παιδίατροι αντί για 10, μόλις 1 ΩΡΛ, μόνο 3 οφθαλμίατροι, δεν υπάρχουν ενδοκρινολόγοι, ορθοπεδικοί, ουρολόγοι. Επίσης, δεν υπάρχει ακτινολογικό, απλά υπογράφηκε μια συμφωνία ώστε όσοι ασθενείς χρειάζονται ακτινογραφία στέλνονται να τη βγάλουν στην Πολυκλινική ή στο Ιατρείο του ΙΚΑ στους Αμπελόκηπους. Λίγο αριθμητικά κρίνεται και το νοσηλευτικό - παραϊατρικό προσωπικό. Πρόσφατα ήρθαν κάποιες νοσηλεύτριες μέσω ΜΚΟ και με χρηματοδότηση ΕΣΠΑ, αλλά κι αυτών η σύμβαση είναι για ένα πεντάμηνο με άγνωστο το θα γίνει μετά. Λειψή είναι και η χρηματοδότηση, με αποτέλεσμα τα αναλώσιμα να είναι ανεπαρκή, μικροβιολογικές εξετάσεις να γίνονται μόνο οι στοιχειώδεις, ουσιαστικά τα χρήματα να φτάνουν μόνο για γάζες και οινόπνευμα.

Ενδιαφέρον έχει και το εξής στοιχείο: Αρχές δεκαετία του '90 προσέρχονταν (όπως υπολογίζεται) στα δημοτικά ιατρεία του δήμου Αθήνας περίπου 100.000 ασθενείς κατ' έτος. Σήμερα, ο αριθμός έχει μειωθεί στο εν τρίτο. Γνώστες της κατάστασης εξηγούν:

«Μείωση προσέλευσης ασθενών παρατηρείται γενικά τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια της κρίσης, σε δημόσια νοσοκομεία, κλινικές, ιδιωτικά ιατρεία, γιατί ο ασθενής δεν έχει να πληρώσει, το εισιτήριο, την επίσκεψη, τα νοσήλια. Σε εμάς, στα δημοτικά ιατρεία, αντίθετα η προσέλευση θα έπρεπε να παρουσιάζεται αυξημένη, αφού δεν υπάρχει οικονομική συμμετοχή. Κι όμως επίσης μειώνεται, καθώς είτε ο κόσμος δεν γνωρίζει την ύπαρξή μας, κι εδώ υπάρχουν υπόνοιες ότι οι δημοτικές αρχές επίτηδες υποβαθμίζουν το ρόλο μας, δεν κάνουν μια εκστρατεία ενημέρωσης ότι εδώ είμαστε και μπορούμε να βοηθήσουμε - είτε επειδή κι όσοι έρχονται διαπιστώνουν πως λόγω έλλειψης προσωπικού και υποδομών, πέραν μιας στοιχειώδους εξέτασης και διάγνωσης δεν μπορούμε να τους κάνουμε μια σειρά πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, να τους προμηθεύσουμε τα φάρμακά τους. Κι όμως, χρειάζεται σε τέτοιους καιρούς να ενισχυθούμε, να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε σαν ιατρεία πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης και παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για άπορους και ανασφάλιστους. Φτάσαμε πια σε ένα σημείο να έρχεται σε μας ασθενής που το όποιο πρόβλημα τον ταλαιπωρεί, του είχε εμφανιστεί βδομάδες πριν, αυτός δεν είχε ασφάλιση ή χρήματα να αποταθεί σε άλλο γιατρό, κάποια στιγμή μαθαίνει για μας, έρχεται και τελικά εμείς δεν μπορούμε να του δώσουμε την αναγκαία βοήθεια, καθώς στο μεταξύ το πρόβλημα υγείας του επιδεινώθηκε επειδή δεν είχε ιατρική παρακολούθηση και φροντίδα στα πρώτα στάδια εκδήλωσής του...»

«Από την κατάσταση που επικρατεί στα δημοτικά ιατρεία φαίνεται καθαρά, αποτυπώνεται η εγκατάλειψη, η πορεία συρρίκνωσης και ουσιαστικά κλεισίματος μιας κοινωνικής υποδομής του δήμου η οποία σ' αυτές τις συνθήκες της κρίσης δίνει μια διέξοδο σε χιλιάδες ανασφάλιστους, άνεργους, άπορους, μετανάστες», επισημαίνει στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ ο Νίκος Σοφιανός μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και δημοτικός σύμβουλος Αθήνας.

Και συνεχίζει: «Θεωρούμε ότι αυτή η υποδομή πρέπει να στηριχτεί. Πρέπει να ενταθεί η πάλη ώστε να ανοίξουν τα δύο ιατρεία που είναι κλειστά εδώ και τρία χρόνια. Εχουμε υποβάλει συγκεκριμένα αιτήματα στη δημοτική αρχή ώστε να αξιοποιηθούν χώροι του δήμου για δημοτικά ιατρεία, π.χ. το Φρουραρχείο στο σταθμό Λαρίσης ή η Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι που δουλεύουν στα δημοτικά ιατρεία και αντιμετωπίζουν καθημερινά έναν όγκο προβλημάτων, σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες όπου χιλιάδες εργαζόμενοι του λαού μας είναι αντιμέτωποι με τις συνέπειες της κρίσης, να στηριχτούν με όλα τα μέσα και πόρους ώστε να δώσουν αυτή την ανάσα, αυτή τη δυνατότητα μιας πρώτης φροντίδας σε όλον αυτό τον κόσμο τον φτωχό, τον ανασφάλιστο.

Η δική μας η προσπάθεια είναι να στηριχτεί αυτή υποδομή, πιέζουμε σε αυτήν την κατεύθυνση τη δημοτική αρχή, επιπλέον αναδεικνύουμε την ευθύνη και των εργαζομένων και του λαού μας να αντεπιτεθεί σ' αυτή την εξαθλίωση, να διεκδικήσει σύγχρονα δικαιώματα και στην Υγεία».

Η έρευνα του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ στις 7 Απρίλη για την Υγεία, περιέγραφε την τραγική κατάσταση στο Κέντρο Υγείας Περιστερίου

Αναφέρθηκε, για παράδειγμα, στο Κέντρο Υγείας Περιστερίου που υπάγεται διοικητικά (άρα και οικονομικά) στο νοσοκομείο «Αττικόν». Στο Κέντρο Υγείας και οι 8 γιατροί του είναι συμβασιούχοι. Ενας παθολόγος (από τέσσερις που είχε μέχρι το Νοέμβρη 2012), δύο παιδίατροι, ένας χειρουργός, ένας ψυχίατρος, ένας ακτινολόγος, ένας οδοντίατρος ένας πνευμονολόγος.

Γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό, συνολικά 20 άτομα που τρέχουν για να καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού στις περιοχές Περιστέρι, Ιλιον, Αγιοι Ανάργυροι, Καματερό, Ανω Λιόσια, Φυλή, Πετρούπολη, Σεπόλια (υπολογιζόμενος συνολικός πληθυσμός περίπου 450.000 κάτοικοι). Συν οι εξειδικευμένες ανάγκες των παιδιών και μαθητών, οι χώροι δουλειάς μεταποίησης και εμπορίου, μικρές βιομηχανίες και βιοτεχνίες, τα δεκάδες εργατικά ατυχήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν έστω σε επίπεδο παροχής πρώτων βοηθειών, γιατί με τόσο λειψές υποδομές το να μιλάμε για προληπτικούς ελέγχους είναι αδιανόητο.

Μέσα στη βδομάδα που πέρασε έληξαν οι συμβάσεις των 8 γιατρών και 12 νοσηλευτών που είχε το Κέντρο. Η λύση που προτάθηκε από το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (δηλαδή το υπουργείο Υγείας), είναι το προσωπικό του ΚΥ Περιστερίου να δουλέψει τις επόμενες μέρες εθελοντικά και να αποσπαστούν ορισμένοι γιατροί και νοσηλευτές από το νοσοκομείο «Αττικόν», στο οποίο υπάγεται διοικητικά. Οπως δήλωσε μάλιστα στο «Ριζοσπάστη» ο διοικητής του νοσοκομείου «Αττικόν»: «Στο ΕΚΕΠΥ βρίσκονται σε μια διαδικασία εξέτασης 5.000 αιτήσεων για να προσληφθεί προσωπικό στο Κέντρο Υγείας Περιστερίου. Εμείς για δυο μέρες - Πέμπτη και Παρασκευή - θα στείλουμε 3 παθολόγους, 1 καρδιολόγο και νοσηλευτές. Ο νόμος δεν επιτρέπει να γίνει ανανέωση των συμβάσεων του υπάρχοντος προσωπικού, γιατί πρόκειται για καινούρια προκήρυξη, όπου όλοι μπορούν να πάρουν μέρος. Αυτές όμως δεν είναι πραγματικές λύσεις...». Ταυτόχρονα, δεν έχει ξεκαθαριστεί αν το προσωπικό που θα προσληφθεί θα επαρκεί για τις μεγάλες ανάγκες της περιοχής και αν θα είναι μόνιμο ή προσωρινό.

Κέντρα Υγείας που θα αποτελούν μεταξύ τους ένα σύστημα και με τις αντίστοιχες δημόσιες και δωρεάν νοσοκομειακές μονάδες και δομές πρόνοιας. Ενα σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας όπου αναπτύσσονται και συνεργάζονται όλες οι αναγκαίες υπηρεσίες (π.χ. υγείας και ασφάλειας της εργασίας, ψυχικής υγείας, προγεννητικού ελέγχου, κατ' οίκον νοσηλείας, κοινωνικές υπηρεσίες, εργαστήρια και υποδομές που δρουν από κοινού για την πλήρη κάλυψη των αναγκών, ομάδων ή μεμονωμένων ατόμων) και οι οποίες στελεχώνονται από διεπιστημονικές ομάδες υγειονομικών (οικογενειακούς γενικούς γιατρούς, γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, εργαστηριακούς, ψυχολόγους κ.λπ.) πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Αυτό το σύστημα θα συνεργάζεται στενά με τα πανεπιστήμια που διεξάγουν έρευνα στο πεδίο της Υγείας, της επιδημιολογίας κ.λπ.

Ενα τέτοιο σύστημα δεν περιμένει τον ασθενή - «πελάτη» να τον επισκεφτεί. Φροντίζει για την πλήρη καταγραφή, εκτίμηση και ικανοποίηση των αναγκών υγείας και πρόνοιας των οικογενειών και των κατοίκων κάθε περιοχής. Ρόλος του και περιεχόμενο στη λειτουργία των υπηρεσιών του είναι η δωρεάν συστηματική και εξειδικευμένη παρακολούθηση της υγείας μαθητών, φοιτητών, εργαζομένων, ηλικιωμένων και ΑμΕΑ στο σπίτι, στα ΚΑΠΗ κ.λπ. Στόχος των δραστηριοτήτων η πρόληψη των κινδύνων, η έγκαιρη διάγνωση των προβλημάτων υγείας και η παρακολούθηση της πορείας των χρόνιων νοσημάτων και αναπηριών.

Δραστηριότητες για τις οποίες υπάρχουν σήμερα όλες οι αντικειμενικές δυνατότητες, οι γνώσεις και το προσωπικό να αναπτυχθούν, αλλά προϋποθέτουν άλλο σύστημα, άλλη εξουσία, άλλη τάξη στην εξουσία, με τις δικές της προτεραιότητες και ανάγκες στο επίκεντρο, όχι τα κέρδη των μονοπωλίων που νέμονται και το χώρο της Υγείας.