Το πάθος και ο αγώνας της για τη διάσωση της μουσικής μας παράδοσης καθόρισαν τη στάση ολόκληρης της ζωής της, μια ζωή που συνειδητά επέλεξε να αφιερώσει στην έρευνα, στην καταγραφή, στη διάδοση αυθεντικών μελωδιών και στίχων, τραγουδιών που παρέμεναν μάρτυρες της ζωής και της ψυχής του λαού μας. Μια μοναδική προσωπικότητα του σύγχρονου πολιτισμού μας υπήρξε η Δόμνα Σαμίου, που έφυγε από τη ζωή (10/3), στα 84 χρόνια της, αφήνοντας πίσω της ένα σπουδαίο έργο. Στη μνήμη της, στις 8 Ιούλη (9μμ), στο Ηρώδειο και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, πραγματοποιείται η συναυλία με τίτλο «Εχε γεια, πάντα γεια», μια βραδιά - φόρος τιμής σ' έναν άνθρωπο που αναζητούσε ακούραστα τη μυστική ουσία των παραδοσιακών τραγουδιών.

«Νιώθω ικανοποιημένη γιατί έδωσα όλον μου τον εαυτό και υπηρέτησα με ευσυνειδησία και χωρίς υποχωρήσεις ό,τι αγάπησα: Το παραδοσιακό τραγούδι», έλεγε η Δόμνα Σαμίου σε μια από τις συνεντεύξεις που μας είχε παραχωρήσει (25/12/1993), συμπυκνώνοντας σε μία φράση το νόημα μιας ολόκληρης ζωής. Ερμηνεύτρια, ερευνήτρια και δημιουργός ενός αξιολογότατου αρχείου, δασκάλα του δημοτικού τραγουδιού, αλλά και παραγωγός σπουδαίων δισκογραφικών εκδόσεων, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, δόθηκε ολόψυχα στο να διασώζει ακριβά ακούσματα του τόπου μας και να μας κάνει κοινωνούς της αλήθειας και της ομορφιάς τους. Οχι με όρους μουσειακής προσέγγισης αλλά αντιμετωπίζοντας αυτό το μουσικό θησαυρό ως σάρκα από τη σάρκα του λαού μας. Η προσφορά της, φωτεινή και πολύτιμη, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους και μάλιστα σε εποχές που καλλιεργούνται η λήθη και η φτήνια.

Υπήρξε ακούραστη, επίμονη, απαιτητική η Δόμνα Σαμίου, άνθρωπος με γνώση, αγάπη, μεράκι και με αξιοζήλευτη δύναμη ψυχής. Μια δύναμη, η οποία πήγαζε και από τα βιώματα που είχε ως παιδί ξεριζωμένων Μικρασιατών προσφύγων, που από μικρό αναγκάστηκε να βγει στη βιοπάλη. Ζώντας τα παιδικά της χρόνια στην Καισαριανή, μέσα στις απάνθρωπες αλλά παράλληλα πολύ ανθρώπινες και αλληλέγγυες συνθήκες της προσφυγιάς, εκεί απέκτησε και τα λαϊκά ερείσματα της προσωπικότητάς της. Στο περιβάλλον αυτό είχε τα πρώτα μουσικά της ακούσματα, απ' τα οποία και πήγασε η αγάπη της για την παραδοσιακή μουσική. Οι μνήμες της από αυτά τα χρόνια, από το τοπίο της παράγκας και του πισσόχαρτου, της φτώχειας μα και της αλληλεγγύης έμειναν πάντα ζωντανές μέσα της.

«Δεν είμαι τραγουδίστρια με την επαγγελματική σημασία της λέξης, δεν τραγουδάω σε δημοτικά κέντρα ή σε πανηγύρια για τη διασκέδαση μιας ορισμένης πελατείας. Τραγουδώ μόνο όπου πιστεύω πως εξυπηρετώ τη διατήρηση και τη διάδοση του δημοτικού τραγουδιού, έτσι ατόφιο όπως έφτασε σε μας από την παράδοση», έλεγε. Η μεγαλύτερη έννοια και αγωνία της πάντα η ίδια: «Οι νέοι πρέπει να γνωρίσουνε, να αγαπήσουνε, να τραγουδήσουνε ακόμα το δημοτικό τραγούδι στη μορφή που έφτασε σε μας από την παράδοση και τότε νομίζω ότι θα μπορέσουνε να καταλάβουνε τον πολιτισμό, την πνευματική αξία και την ηθική υπόσταση των ανθρώπων που το δημιούργησαν. Εγώ νομίζω ότι το πιο σπουδαίο πράγμα στο δημοτικό τραγούδι είναι αυτό το μάθημα ήθους που μας δίνει. Δηλαδή, το δημοτικό τραγούδι μας μαθαίνει ότι τα τραγούδια γράφονται για να εκφραζόμαστε κι όχι για να κάνουμε επιτυχία, όχι δηλαδή να κάνουμε σουξέ. Εγώ ό,τι έκανα το έκανα για τα νέα παιδιά και για να μη χαθεί το τραγούδι μας. Προσπάθησα και με τις συναυλίες και με τις εκπομπές και με τους δίσκους να τους δείξω αυτό το μεγάλο θησαυρό που λέγεται δημοτικό τραγούδι».

Παράλληλα ήταν πάμπολλες οι πρωτοβουλίες της, έμπρακτη και ανιδιοτελής η προσφορά της σχετικά με τη βελτίωση της μουσικής εκπαίδευσης των παιδιών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, αίτημα παιδαγωγικά πρωταρχικό και επιτακτικό κατά την ίδια. Ομως το κράτος δεν έδειξε ποτέ ανάλογη ευαισθησία. «Το κράτος δε φρόντισε να δημιουργήσει σχολές, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν παραδοσιακά όργανα και τραγούδι», μας έλεγε η Δ. Σαμίου. «Να βάλει την παραδοσιακή μουσική μέσα στα σχολεία, από το νηπιαγωγείο ακόμη, ώστε τα παιδιά να έχουν επαφή με αυτήν. Να δημιουργήσει αρχεία παραδοσιακών τραγουδιών για να τα διασώσει. Ψιχία διαθέτουν γι' αυτό το είδος της μουσικής. Εγώ επανειλημμένα έχω ζητήσει από το ΥΠΠΟ οικονομική βοήθεια για να βγάλω σε δίσκους το τεράστιο υλικό που έχω μαζέψει σ' όλη μου τη ζωή. Και το οποίο είναι κλεισμένο σε ντουλάπια»...

Μέχρι τέλους συνέχιζε να πασχίζει για να βγάλει στο φως πολύτιμα κομμάτια από το τεράστιο υλικό που είχε συλλέξει. «Θέλουμε να υπάρξει συνέχεια σε αυτή την προσπάθειά μας, γιατί και διάθεση υπάρχει μεγάλη και ιδέες πολλές και μουσικό υλικό πάρα πολύ», έλεγε στον «Ρ» (1998). «Αλλά για να πραγματοποιηθούν, θέλουν και οικονομική στήριξη. Στα 17 χρόνια του συλλόγου μου, έβγαλα μόνο 5 παραγωγές. Καταλαβαίνεις τι ζημιά είναι αυτή. Θα έπρεπε να είχα βγάλει 105 όλα αυτά τα χρόνια. Η σκέψη και ο στόχος μας είναι αυτά τα τραγούδια που υπάρχουν να μη χαθούν. Να καταγραφούν, γιατί είναι άγνωστα τραγούδια. Πρέπει να τα σώσουμε και να τα δώσουμε παρακαταθήκη στους νέους. Από εμάς περιμένουν να προμηθευτούν μουσικό υλικό για να πάνε παραπέρα. Αν φύγουν οι παλιότεροι, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα. Εμένα αυτός είναι πάντα ο στόχος μου. Να σώσω τα τραγούδια της λαϊκής μας παράδοσης και να τα διαδώσω. Οσο για το κράτος; Είδες ποτέ να κάνει κάτι γι' αυτό;».

Στη συναυλία - αφιέρωμα (8/7) στη γυναίκα που άοκνη ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα, αναζητώντας, καταγράφοντας και τραγουδώντας τη μουσική παράδοση του τόπου μας, θα πάρουν μέρος πολλοί από τους μόνιμους μουσικούς συνεργάτες της αλλά και τραγουδιστές που συνεργάστηκαν μαζί της. Σύντροφοι της Δόμνας Σαμίου στις έρευνές της, συνεργάτες της στις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές της, άνθρωποι που μυήθηκαν στον πλούτο του λαϊκού πολιτισμού μας από εκείνη, παιδιά, νέοι και μεγαλύτεροι που ανακάλυψαν και τραγούδησαν μαζί της αθάνατα τραγούδια και οι οποίοι σε δίσεκτους καιρούς συνεχίζουν να περπατούν στα μονοπάτια της. Θα είναι εκεί για να της εκφράσουν ευγνωμοσύνη, για να δείξουν ότι η προσπάθειά της δεν πήγε χαμένη. Μια εκδήλωση - φόρος τιμής για τον άνθρωπο που με ακατάβλητη συνέπεια διεξήγαγε έρευνα σε όλα τα σημεία της Ελλάδας ώστε να περισώσει τη μουσική μας παράδοση, κρυμμένους λαϊκούς θησαυρούς, που στη συνέχεια δίδαξε σε καλλιτέχνες και συμπεριέλαβε σε δίσκους που παρήχθησαν με τις πιο ποιοτικές προδιαγραφές, αλλά κυρίως με πολλή αγάπη. Για εκείνη που με πείσμα και μεθοδικότητα, όλη της τη ζωή, αναζητούσε τα γνήσια δημοτικά τραγούδια, στο σωστό ύφος και στο σωστό τρόπο εκτέλεσής τους, ώστε να διατηρήσει το λαϊκό μας πολιτισμό. Στην εκδήλωση «Εχε γεια, πάντα γεια» τη σκηνοθεσία έχει ο Γιώργος Σκεύας και την καλλιτεχνική επιμέλεια ο Γιώργος Παπαδάκης.

Θα τραγουδήσουν οι: Ελευθερία Αρβανιτάκη, Φωτεινή Βελεσιώτη, Βαγγέλης Δημούδης, Ζαχαρίας Καρούνης, Αντώνης Κυρίτσης, Μανώλης Μητσιάς, Δημήτρης Μπάσης, Κατερίνα Παπαδοπούλου, Διονύσης Σαββόπουλος, Σάββας Σιάτρας, Ηλίας Υφαντίδης και η Χορωδία του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής «Δόμνα Σαμίου». Θα συμμετέχουν οι μουσικοί: Βασίλης Γαλάνης (κρουστά), Πάνος Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Κλέαρχος Κορκόβελος (σαντούρι), Μανώλης Κόττορος (βιολί), Θοδωρής Κουέλης (μπάσο), Θωμάς Κωνσταντίνου (λαούτο, ούτι), Γιώργος Κωτσίνης (κλαρίνο, φλογέρα), Δημήτρης Λίβανος (μπουζούκι, ταμπουράς), Κώστας Μερετάκης (κρουστά), Στρατής Ψαραδέλης (λύρες, λάφτα). Τα εισιτήρια κοστίζουν 30 ευρώ (Ζώνη Α), 15 ευρώ (Ανω διάζωμα) και 10 ευρώ (Φοιτητικό, ΑΜΕΑ).