Οι διαδρομές του «μαύρου χρυσού», του φυσικού αερίου, γενικά οι ενεργειακοί δρόμοι και ο ίδιος ο ενεργειακός ορυκτός πλούτος, ήταν πάντα αιτία επεμβάσεων και πολέμων ιδιαίτερα από τότε που ο καπιταλισμός πέρασε στο τελευταίο, ιμπεριαλιστικό του στάδιο. Το βάρος που έχουν σήμερα αυτοί καθαυτοί οι τεχνολογικά σύγχρονοι τομείς της βιομηχανίας, αλλά και η σημασία της βιομηχανίας ημιαγωγών και γενικότερα πληροφορικής στην οργάνωση και διεύθυνση της καπιταλιστικής παραγωγής, φαίνεται ότι αυξάνουν τη βαρύτητα στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις της παραμέτρου ορυκτός πλούτος στο σύνολό του, με ιδιαίτερη έμφαση στις σπάνιες γαίες.

Οταν οι ΗΠΑ επενέβαιναν το 2001 στο Αφγανιστάν, με πρόσχημα τις τρομοκρατικές επιθέσεις στους δίδυμους πύργους, το ζήτημα των ενεργειακών δρόμων ήταν φανερό, αλλά, όπως αποδεικνύεται, δεν ήταν το μόνο που οδήγησε στη μακρόχρονη κατοχή αυτής της χώρας με τις εκτεταμένες αφιλόξενες εκτάσεις. Τα θύματα της επίθεσης, ο αφγανικός λαός, αλλά και οι θύτες φαντάροι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού σκοτώνονταν επί μία δεκαετία και συνεχίζουν να πεθαίνουν και για έναν άλλο λόγο. Κάτω από τους έρημους λόφους του Αφγανιστάν κρύβεται ορυκτός πλούτος αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων και μέρος αυτού του πλούτου είναι εκτεταμένα κοιτάσματα σπάνιων γαιών, μιας ομάδας χημικών στοιχείων με εφαρμογές στα περισσότερα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, αλλά και σε βιομηχανικές διεργασίες για την παραγωγή άλλων προϊόντων. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις το κοίτασμα σπάνιων γαιών, στο ανενεργό ηφαίστειο της επαρχίας Χελμάντ, συγκρίνεται με το ανάλογο βασικό κοίτασμα της Κίνας, που αποτελεί σήμερα σχεδόν τον αποκλειστικό εξαγωγέα σπάνιων γαιών. Ενδείξεις για την ύπαρξη του κοιτάσματος αυτού είχαν εντοπιστεί από τη δεκαετία του 1980.

Με τη στρατιωτική κάλυψη των δυνάμεων κατοχής, 50 Αμερικανοί γεωλόγοι, χρηματοδοτούμενοι από την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ, χαρτογράφησαν όλα τα αποθέματα κρίσιμων ορυκτών του Αφγανιστάν. Η διαδικασία αυτή άρχισε να προετοιμάζεται μόλις τρεις βδομάδες μετά την τρομοκρατική επίθεση στη Νέα Υόρκη, δηλαδή μία βδομάδα πριν την επίσημη έναρξη του πολέμου στις 7 Οκτώβρη του 2001. Από τα πρώτα πράγματα που έκαναν οι κατοχικές δυνάμεις, όταν σταθεροποιήθηκε κάπως η κατάσταση το 2004, ήταν η ανασυγκρότηση της Αφγανικής Γεωλογικής Επιθεώρησης, η εκπαίδευση των λιγοστών Αφγανών γεωλόγων στα σύγχρονα τεχνικά μέσα και η διασύνδεσή τους με αμερικανικές υπηρεσίες και εταιρείες. Στο πλαίσιο αυτό αξιοποιήθηκαν όλα τα αρχεία και η ερευνητική δουλειά που είχε γίνει από το αφγανικό κράτος την περίοδο που η χώρα κηρύχτηκε λαϊκή δημοκρατία, μετά την επανάσταση του 1978.

Τα μεγάλα κοιτάσματα σπάνιων γαιών εντοπίστηκαν στο νότο, εκεί που οι Ταλιμπάν είναι πιο ισχυροί. Η ελπίδα ορισμένων κυβερνητικών κύκλων, αλλά και μερίδας του κεφαλαίου στις ΗΠΑ είναι ότι θα καταφέρουν να εξορύξουν τα κοιτάσματα αυτά δελεάζοντας τον πληθυσμό με οικονομική ανάπτυξη, ώστε να περιοριστεί η όποια λαϊκή υποστήριξη στους Ταλιμπάν, δημιούργημα των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, που τώρα έχουν στραφεί εναντίον τους. Επιπλέον, οι κύκλοι αυτοί προσπαθούν να εξασφαλίσουν την υλοποίηση των σχεδίων τους για κούρσεμα του ορυκτού πλούτου του Αφγανιστάν, παρουσιάζοντας την οικονομική δραστηριότητα που θα φέρει η εξόρυξη ως αντίβαρο για την τεράστια εξάπλωση της καλλιέργειας οπίου, την οποία οι ίδιες οι κατοχικές δυνάμεις προωθούν, με αποτέλεσμα η παραγωγή οπίου να έχει φτάσει σε ύψη ρεκόρ όλων των εποχών.

Ενδιαφέρον για τον ορυκτό πλούτο της χώρας έχει δείξει και το κεφάλαιο άλλων χωρών. Περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια είναι διατεθειμένο να επενδύσει στην εξόρυξη χαλκού ένα κινεζικό μεταλλευτικό μονοπώλιο. Ινδικές εταιρείες δείχνουν ενδιαφέρον για τα κοιτάσματα σιδήρου. Προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε να γίνει η εκμετάλλευση του αφγανικού ορυκτού πλούτου, πέρα από τις πολεμικές επιχειρήσεις των Ταλιμπάν, είναι το σχεδόν ανύπαρκτο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο, η έλλειψη ηλεκτρικού δικτύου στις απομακρυσμένες περιοχές και η ύπαρξη ελάχιστης βαριάς βιομηχανίας, που θα μπορούσε να επεξεργαστεί επιτόπου τα ορυκτά. Ομως, τα μονοπώλια βρίσκουν λύσεις σε τέτοια προβλήματα, όπως απέδειξαν στην Ινδονησία, στη Χιλή και τις ερήμους της Αυστραλίας. Η κινεζική εταιρεία που θα εκμεταλλευτεί το χαλκό στο βορρά, υπολογίζοντας κέρδη 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δεσμεύτηκε να κατασκευάσει δύο εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας και τμήμα σιδηροδρομικού δικτύου που θα της επιτρέψει να προωθεί το μετάλλευμα προς τις γειτονικές πρώην Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ενωσης. Ετσι, το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει το ζήτημα «ασφάλειας».

Επόμενος στόχος της αφγανικής κυβέρνησης, σε συνεργασία με το Πεντάγωνο των ΗΠΑ και την Παγκόσμια Τράπεζα, είναι το μοίρασμα δικαιωμάτων εξόρυξης στο πλαίσιο διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού, που θα διεξαχθεί ως το τέλος του έτους, για τα 6 σημεία όπου υπάρχουν κοιτάσματα σιδήρου, γνωστά εδώ και δεκαετίες, αξίας 420 δισ. δολαρίων!