Οι νομοτέλειες του καπιταλισμού είναι αυτές που καθορίζουν τις εξελίξεις, με τις δυσκολίες να αυξάνονται για το πολιτικό προσωπικό του κεφαλαίου, στην προσπάθειά του να διαχειριστεί την κρίση

Σε αυτό το κλίμα συναντήθηκαν χτες στο Παρίσι, οι υπουργοί Οικονομικών Γερμανίας και Γαλλίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και Φρανσουά Μπαρουάν, όπου συζήτησαν τις προτάσεις Μέρκελ - Σαρκοζί για την ενίσχυση της «οικονομικής διακυβέρνησης» στην Ευρωζώνη. Μετά τη συνάντηση δεν έγιναν δηλώσεις. Ωστόσο, τα σημεία που βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν αυτά που καθόρισε η συνάντηση κορυφής Γαλλίας - Γερμανίας που έγινε την περασμένη εβδομάδα.

Στο πλαίσιο αυτό, συζητήθηκε το «φρένο χρέους» ή «χρυσός κανόνας για το χρέος», το οποίο προαναγγέλλει λιτότητα διαρκείας για τους λαούς και είναι ήδη κατοχυρωμένο συνταγματικά στη Γερμανία. Η γαλλική αντιπολίτευση αντιτίθεται στη συνταγματική του θέσπιση, ενώ και άλλες χώρες έχουν εκφράσει τις ενστάσεις τους. Πάντως, χτες, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεζ Θαπατέρο ανήγγειλε την τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας με στόχο τη θέσπιση ορίου για το χρέος, πριν από την πραγματοποίηση των εκλογών στις 20 Νοέμβρη.

Ακόμα, στο τραπέζι των υπουργών Οικονομικών Γαλλίας και Γερμανίας βρέθηκε η επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, καθώς και η φορολογική σύγκλιση όσον αφορά τη φορολογία των μεγάλων επιχειρήσεων, είτε σε όλη την ΕΕ, είτε μόνο στις χώρες της Ευρωζώνης, αν η Μεγ. Βρετανία συνεχίσει να προβάλλει αντιστάσεις. Στις αρχές Σεπτέμβρη, οι δυο υπουργοί Οικονομικών αναμένεται να υποβάλλουν τα συμπεράσματά τους με τη μορφή προτάσεων στους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών.

Παράλληλα, συνεχίζονται με αμείωτη ένταση οι αντεγκλήσεις γύρω από τη συμφωνία Ελλάδας - Φινλανδίας για την παροχή εγγυήσεων στη δεύτερη, προκειμένου να συμμετάσχει στο νέο δανειακό πακέτο για την Ελλάδα. Κάτω από το βάρος των αντιδράσεων που έχει ξεσηκώσει αυτή η συμφωνία, με άλλα κράτη να δηλώνουν το ένα μετά το άλλο ότι θα απαιτήσουν και αυτά εγγυήσεις από την ελληνική κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Γιούρκι Κατάινεν, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να βρεθεί άλλη φόρμουλα.

«Ολοι γνώριζαν εξ αρχής ότι αυτή ήταν μία κόκκινη γραμμή για μας, προσπαθήσαμε να λύσουμε το πρόβλημα και το κάναμε σε συνεργασία με την Ελλάδα (...) Πρόκειται για μία τεχνική λύση που θα λειτουργήσει, όμως αν το συγκεκριμένο μοντέλο δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί, τότε θα πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε ένα άλλο μοντέλο», ξεκαθαρίζει ο Γ. Κατάινεν, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι ακόμα και αν σημειωθεί κάποια «υποχώρηση» της Φινλανδίας ως προς τη μορφή των εγγυήσεων, θα πρέπει να βρεθεί ένας νέος τρόπος παροχής τους.

Από την πλευρά της, η υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας, Μαρία Φέκτερ, ξεκαθαρίζει ότι «όσον αφορά τις εγγυήσεις, θα πρέπει να βρεθεί μια λύση που θα τύχει της υποστήριξης όλων των κρατών της Ευρωζώνης, κάτι το οποίο δεν βλέπω να συμβαίνει προς το παρόν».

Παράλληλα, η Κομισιόν, μέσω του εκπροσώπου της, Αμαντέο Αλταφάζ, δηλώνει ότι συμφωνεί με τις επισημάνσεις της επιστολής του Ελληνα υπουργού Οικονομικών, Ευ. Βενιζέλου, που ζητάει «πλήρη και άμεση εφαρμογή των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου». Ο Α. Αλταφάζ διευκρινίζει ότι η συζήτηση στην Ευρωζώνη για το κατά πόσον η συμφωνία για παροχή εγγυήσεων ευθυγραμμίζεται με τη συμφωνία της Συνόδου Κορυφής της 21ης Ιούλη θα συνεχιστούν και τις επόμενες μέρες, ενώ διευκρινίζει ότι δεν έχουν υποβληθεί αιτήματα ανάλογα με της Φινλανδίας από άλλα κράτη μέλη της Ευρωζώνης.

Σε αυτό το σημείο, η υπουργός Εργασίας της Γερμανίας, Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν, ανοίγει το δρόμο για διεύρυνση των αξιώσεων σχετικά με την παροχή εγγυήσεων στα αλισβερίσια μεταξύ των καπιταλιστικών κυβερνήσεων. Η Γερμανίδα υπουργός δηλώνει ότι τα μελλοντικά δανειακά πακέτα προς τις χώρες της Ευρωζώνης θα πρέπει να καλύπτονται από εγγυήσεις, όπως αποθέματα σε χρυσό και μερίδια στην κρατική βιομηχανία, σημειώνοντας:

«Αρκετά κράτη μέλη καταβάλουν προσπάθειες για να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Για να συνεχιστούν αυτές οι προσπάθειες μακροπρόθεσμα, οι εγγυήσεις είναι αναγκαίες». Κυβερνητική πηγή έσπευσε να δηλώσει στο πρακτορείο «Reuters» πως η υπουργός Εργασίας εξέφρασε προσωπικές απόψεις που δεν αντικατοπτρίζουν τη θέση της γερμανικής κυβέρνησης.

Τον πρόσκαιρο χαρακτήρα της συμφωνίας της Συνόδου Κορυφής σκιαγραφεί και η Moody's, που σημειώνει ότι «το μήνυμα που παίρνουμε από τα αιτήματα για τέτοιες συμφωνίες (σ.σ. όπως της Ελλάδας με τη Φινλανδία) επιβεβαιώνει ότι στην Ευρώπη υπάρχει διχασμός ως προς την ουσία της απόφασης για την παροχή οικονομικής στήριξης κρατών μελών και όχι μόνο για το ύψος της βοήθειας».

Την ίδια στιγμή, το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο, που έχει αναλάβει το «συντονισμό» του νέου δανειακού πακέτου προς την Ελλάδα, όσον αφορά την προώθηση του προγράμματος ανταλλαγής ελληνικών κρατικών ομολόγων που έχουν στα χέρια τους οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές, εκτιμά ότι «αν μια ή δυο χώρες διασφαλίσουν διμερείς συμφωνίες εγγυήσεων με την Ελλάδα, τότε και άλλες χώρες θα θελήσουν το ίδιο. Αυτό καθιστά πολυπλοκότερη και δυσκολότερη τη διαδικασία της διάσωσης».

Πάντως, όπως σημειώνει ο Χουνγκ Τραν, υποδιευθυντής του Ινστιτούτου, η διαδικασία για την ανταλλαγή ελληνικών ομολόγων βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ενδέχεται να δημοσιοποιήσει τις λεπτομέρειες της προσφοράς προς τους ιδιώτες πιστωτές μέσα στην εβδομάδα.

Νέα διάσταση στην κόντρα μεταξύ των διαφόρων μερίδων της πλουτοκρατίας, που διεκδικούν η κάθε μια για τον εαυτό της φθηνότερο δανεισμό, δίνει η δήλωση του πρώην πρωθυπουργού της Μεγ. Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν, με την οποία τάσσεται υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγων. Οπως λέει, «είναι επομένως καιρός να συνειδητοποιήσει το Βερολίνο ότι οφείλει να συμβάλει καθοριστικά στη λύση της κρίσης χρέους, διότι αποτελεί και το ίδιο συστατικό στοιχείο του προβλήματος. Βέβαια, δεν μπορεί κανείς να περιμένει ότι θα μεταφέρει η Γερμανία μεγάλο μέρος του πλούτου της στις φτωχότερες χώρες της Ευρωζώνης, όπως γίνεται, για παράδειγμα, με τις Πολιτείες των ΗΠΑ. Πρέπει όμως να πειστεί ότι η κρίση δεν θα επιλυθεί χωρίς την έκδοση ευρωομολόγου, τη θεσμοθέτηση κανόνων στενότερης οικονομικής συνεργασίας και την επέκταση του ρόλου της ΕΚΤ από φύλακα του χαμηλού πληθωρισμού, σε δανειστή εσχάτης ανάγκης. Στο τέλος, η Γερμανία θα πρέπει να συμφωνήσει σε έναν ενιαίο μηχανισμό, μέσω του οποίου η Ευρώπη θα πληρώσει για να ξεπεράσει την κρίση. Η αποτυχία του Βερολίνου να παρέμβει στο βαθμό που του επιτρέπει η ισχύς του δεν βάζει σε κίνδυνο μόνο την ίδια τη χώρα, αλλά και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα που επί δεκαετίες προσπαθεί να χτίσει η Γερμανία».

Και ενώ οι ανταγωνισμοί στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής πλουτοκρατίας εντείνονται, ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Αλαν Γκρίνσπαν, δηλώνει ότι «το ευρώ διαλύεται», σημειώνοντας ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες αντιμετωπίζουν πρόβλημα διότι διακρατούν χρέος χωρών που βρίσκονται κοντά στη χρεοκοπία, όπως η Ελλάδα. Ο ίδιος απέδωσε την κρίση στην αμερικανική οικονομία στην «αβεβαιότητα» και απέκλεισε το ενδεχόμενο «διπλής ύφεσης» στις ΗΠΑ, παρόλο που, όπως είπε, αυτή η πιθανότητα αυξάνεται.