Associated Press

Η ποδηλάτισσα περνά δίπλα σε αφίσες του «ΟΧΙ»

Το αποκορύφωμά της γνωρίζει σήμερα μία από τις «μακρύτερες και πιο δύσκολες βδομάδες» της σύγχρονης ιστορίας της μικρής σκανδιναβικής χώρας. Ο λόγος της αγωνίας; Οι Δανοί ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες για να λάβουν μέρος στο δημοψήφισμα, όπου θα κριθεί αν θα ενταχθεί στην ΟΝΕ και στη ζώνη του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, του Ευρώ. Η ετυμηγορία όμως της κάλπης, ειδικά σε περίπτωση καταψήφισής της, θα έχει ενδεχομένως απρόβλεπτες αρνητικές συνέπειες, ίσως και τριγμούς, για ολόκληρο το οικοδόμημα που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ενωση.

Τα τελευταία νέα που έρχονται δεν προσθέτουν επί της ουσίας τίποτα, αλλά απλά φορτίζουν το κλίμα... Πρόκειται για εκτιμήσεις, αναλυτών και παρατηρητών, οι οποίοι δήλωναν λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες ότι οι υπέρμαχοι και οι αντίπαλοι του Ευρώ στη Δανία είναι πια ισοδύναμοι. Οι εκτιμήσεις αυτές στηρίζονται στην τελευταία δημοσκόπηση που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα στην Κοπεγχάγη και δείχνει για πρώτη φορά ότι οι υπέρμαχοι της ένταξης της Δανίας στην ΟΝΕ είναι ισοδύναμοι με τους αντιπάλους του Ευρώ, όπως μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο TV2. Η δημοσκόπηση, που διενήργησε το ινστιτούτο «Megafon», δείχνει ότι το ποσοστό τόσο των οπαδών όσο και των αντιπάλων της ένταξης στην ΟΝΕ ανέρχεται στο 44%. Επίσης, η χτεσινή δημοσκόπηση έδειξε πάντως ότι το 12% των ψηφοφόρων είναι αναποφάσιστοι, εκ των οποίων το 33% κινείται περισσότερο προς το «ναι» και το 27% προς το «όχι» στην ΟΝΕ. Ανάλογη δημοσκόπηση που πραγματοποίησε μόλις δύο μέρες πριν η ίδια εταιρία, η «Megafon» είχε δείξει ότι οι αντίπαλοι του Ευρώ προηγούνταν με 46% έναντι 43% των οπαδών της ΟΝΕ.

Πολύ εύκολα δείχνει να ανατρέπεται το αρνητικό κλίμα... ακόμη και οι απόψεις των ίδιων των αναλυτών, που μέχρι χτες θεωρούσαν βέβαιο ότι εύκολα ή δύσκολα το «ΟΧΙ» θα επικρατούσε, καθώς όλες οι δημοσκοπήσεις έφεραν τους πολέμιους της ΟΝΕ να προηγούνται τουλάχιστον με δέκα ποσοστιαίες μονάδες και να αγγίζουν σχεδόν το 50%. Τώρα πια λένε ότι και οι δύο πλευρές οσμίζονται τη νίκη και ταυτόχρονα και την ήττα. Οι ψήφοι είναι μοιρασμένες, υποστηρίζουν. Ωστόσο, ήγγικεν η ώρα...

Εσωτερική υπόθεση...

Εξάλλου, αν πραγματικά όλοι οι αναλυτές ήταν αισιόδοξοι, θα προκαλούσαν τόσο μεγάλο θόρυβο για την κρισιμότητα αυτού του δημοψηφίσματος; Τελικά, πόσο μετράει μια αρνητική έκβαση; Πόσο για τη Δανία, τις γειτονικές χώρες, την ίδια την ΕΕ;

Προφανώς, για την ίδια τη μικρή χώρα, η επικράτηση του «ΝΑΙ» θα αποτελέσει ένα ακόμη γιγάντιο βήμα προς την απεμπόληση της ίδιας της φλογερής, στραβής και ανάποδης ιδιοσυγκρασίας τους, που τους έχει προσδώσει τον επιθετικό χαρακτηρισμό στους κύκλους της ΕΕ τα «άτακτα παιδιά», αφού επανειλημμένως έχουν προσφύγει σε δημοψηφίσματα για την ένταξη της Δανίας στην ΕΕ, για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, αλλά και του Αμστερνταμ και αρχικώς πάντα τις απέρριπταν.

Η ρητορική των πολέμιων της ΟΝΕ και του Ευρώ απευθύνεται κυρίως στα συναισθήματα περί ιδιαιτερότητας και ανεξαρτησίας των Δανών. Σε δεύτερο επίπεδο η επιχειρηματολογία στηρίζεται στις αρνητικές συνέπειες που θα έχει η ΟΝΕ σε όλες τις εκφάνσεις της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Συνταξιοδοτικό, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, Παιδεία, το διαβόητο τρίπτυχο του «κοινωνικού κράτους» του σκανδιναβικού μοντέλου θα πρέπει οριστικά να πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων. Τούτο το γνωρίζουν πολύ καλά οι Δανοί πολίτες και τουλάχιστον δε φαίνονται καθόλου πρόθυμοι να το εγκαταλείψουν εύκολα.

Οπως δε θέλουν, μεγάλο τμήμα τουλάχιστον, να εγκαταλείψουν παντελώς την πορεία της χώρας σε ένα απρόσωπο κέντρο, τις Βρυξέλλες, όπου κάποιοι αδιάφοροι και άχρωμοι προτάσσουν ακόμη και τα μικρά και καθημερινά της ζωής τους. Σε περίπτωση που η χώρα ενταχθεί στη ζώνη του Ευρώ, η δημοσιονομική πειθαρχία θα είναι πολύ σκληρή. Και μάλιστα υποταγμένοι σε αριθμούς και ποσοστά που δεν έχουν καμία σχέση με τη δική τους χώρα.

Από την άλλη πλευρά, το στρατόπεδο του ΝΑΙ, που υποστηρίζεται από τις μεγάλες επιχειρήσεις, τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης και το 80% των βουλευτών, προβάλλει μακροοικονομικά επιχειρήματα για να στηρίξει τις θέσεις του. Ετσι τονίζουν ότι η χώρα θα απομονωθεί, ότι ουσιαστικά η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα καθορίζει σημαντικά οικονομικά ζητήματα της χώρας, ενώ και το δικό τους νόμισμα, εδώ και 125 χρόνια, η κορόνα, είναι απολύτως συνδεδεμένη με το Ευρώ. Εξάλλου, όπως τονίζουν, η ανεξαρτησία μιας μοντέρνας χώρας δε στηρίζεται ούτε στο νόμισμα ούτε στις συνήθειες, αλλά στο πόσο εκσυγχρονισμένη είναι. Ολα τα άλλα είναι εθνικιστικά κελεύσματα!

Ουσιαστικά αυτό που προσπαθούν, επί ματαίω πολλές φορές, να αποκρύψουν οι υπέρμαχοι της ΟΝΕ και πρώτα και κύρια η κεντροαριστερή κυβέρνηση του Πουλ Νίρουπ Ράσμουσεν είναι ότι το ζήτημα είναι καθαρά πολιτικό και δευτερευόντως οικονομικό.

Ακριβώς γιατί είναι πολιτικό ζήτημα, όλοι αναμένουν να έχει ανάλογα με την έκβασή του θετικές ή αρνητικές συνέπειες ανά την Ευρώπη.

Πρώτα και κύρια στις γειτονικές σκανδιναβικές χώρες. Θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα επηρεάσει την τύχη της σουηδικής κορόνας. Εάν νικήσει το ΟΧΙ, το δημοψήφισμα που έχει υποσχεθεί ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός της Σουηδίας Γκέραν Πέρσον θα παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες. Ενας θρίαμβος του ΝΑΙ, πάλι, θα μετρήσει μεν υπέρ της ένταξης της Σουηδίας, αλλά δε θα οδηγήσει αυτομάτως σε ριζική μεταβολή της κοινής γνώμης.

Από την άλλη πλευρά είναι και η Νορβηγία. Μία χώρα σχιζοειδής: από τα ιδρυτικά μέλη του ΝΑΤΟ, αλλά αρνούμενη να ενταχθεί στη μεγάλη ευρωπαϊκή αγκαλιά. Η υπερψήφιση του «ΝΑΙ», υποστηρίζουν αναλυτές, μπορεί ξανά να έθετε το ζήτημα της ένταξης της πλούσιας σκανδιναβικής χώρας στην ΕΕ. Ενα «ΟΧΙ», δεδομένης της προϊστορίας, θα άφηνε το θέμα στο «χρονοντούλαπο». Δύο φορές οι Νορβηγοί έχουν πει «όχι» στην ένταξη στην ΕΕ. Το 1973 και το 1994. Ειδικά στο τελευταίο δημοψήφισμα, η αρνητική του έκβαση «πίκρανε» τόσο πολύ τους πολιτικούς της χώρας, που όλα τα κόμματα συμφώνησαν να ξανασυζητήσουν το θέμα μετά τις γενικές εκλογές του 2001. Και κανείς δεν μπορεί να ξεχνά τους Βρετανούς με το σκεπτικισμό τους και την άρνησή τους να αποδεχτούν κάποιο άλλο νόμισμα από τη στερλίνα, παρά τις αέναες εκστρατείες του Τόνι Μπλερ...

Τέλος, βαρύνουσα σημασία έχει το κατά πόσο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Δανία θα επηρεάσει την πορεία του Ευρώ. Κύκλοι της ΕΕ υποστηρίζουν ότι δεν πρόκειται να την επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό. Το ΟΧΙ τονίζουν θα είναι ένα ΟΧΙ στην Ευρώπη... μία άποψη πολύ διαδεδομένη στις Βρυξέλλες, που περιμένουν με αγωνία το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Επίσης ένα ΟΧΙ των Δανών θα ερχόταν σε μια κακή στιγμή, δεδομένης της αδυναμίας του Ευρώ στις αγορές.

Ενα αρνητικό μήνυμα επίσης θα είχε συνέπειες και για την επέκταση της ΕΕ προς ανατολάς, καθώς μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Δανία πλησίασε από γεωπολιτική άποψη περισσότερο την Ευρώπη, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα την αναγκαιότητα της ένταξης των χωρών της Βαλτικής τόσο στην Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και στο ΝΑΤΟ. Οι σχέσεις της με τη Γερμανία βελτιώθηκαν θεαματικά. Η γερμανική ενοποίηση, η επιστροφή της γερμανικής πρωτεύουσας στο Βερολίνο και η αναγέννηση της Πολωνίας προσέδωσαν στη Δανία έναν καινούριο ευρωπαϊκό ρόλο. Αν αρνηθεί να γίνει το 13ο μέλος της ΟΝΕ, θα επηρεάσει αρνητικά κάποιες χώρες και η ίδια θα παραμείνει απλά με τη φήμη του πιο «ανάποδου» μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης... με εξαίρεση, ίσως, τη Βρετανία.