Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προωθεί το νομοσχέδιο για την ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ και την απελευθέρωση των μεταφορών, με τις δυνάμεις της πλειοψηφίας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών να προβάλλουν θέσεις και να υιοθετούν τακτικές που διευκολύνουν την εφαρμογή αυτής της πολιτικής, παρά τις όποιες διαφωνίες εκφράζουν. Την ίδια στιγμή, μόλις την περασμένη βδομάδα οι ταξικές δυνάμεις στους σιδηροδρομικούς προχώρησαν στη συγκρότηση ΠΑΜΕ Σιδηροδρομικών. Ο «Ρ» συζητά σήμερα γι' αυτές τις εξελίξεις με δύο μέλη της Γραμματείας Σιδηροδρομικών του ΠΑΜΕ και συνδικαλιστές, τον Πέτρο Παναγούλια και τον Ζαφείρη Βελή.

-- Τι στόχους εξυπηρετεί το νομοσχέδιο;

Πέτρος Παναγούλιας (Π. Π.): Το νομοσχέδιο παραδίδει το Σιδηρόδρομο στα χέρια του κεφαλαίου σε βάρος των εργαζομένων και του λαού. Η ιδιωτικοποίηση και η απελευθέρωση των σιδηρόδρομων σημαίνει ότι η λειτουργία του ΟΣΕ και των επιχειρήσεων που θα δραστηριοποιηθούν στον κλάδο θα έχει ως αποκλειστικό στόχο το κέρδος. Αυτό συνεπάγεται πρώτ' απ' όλα χειροτέρευση των υπηρεσιών που προσφέρονται, συνεχή αύξηση των τιμών των εισιτηρίων, ληστρική εκμετάλλευση της τεράστιας ακίνητης περιουσίας που έχει ο ΟΣΕ και «φιλέτων», όπως το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο. Σημαίνει ακόμα κατάργηση σιδηροδρομικών δικτύων αν δεν είναι κερδοφόρα για το κεφάλαιο. Η κατάργησή τους εξαρτάται και από το αν κριθεί ότι η αλλαγή της χρήσης γης - στην οποία βρίσκονται τα δίκτυα - θα είναι πιο προσοδοφόρα. Επίσης, αποτελεί απαίτηση των πολυεθνικών που εκμεταλλεύονται τα διόδια στους αυτοκινητόδρομους αλλά και των ΚΤΕΛ.

Για τους εργαζόμενους στον ΟΣΕ σημαίνει κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, μείωση των θέσεων εργασίας, τη μεταφορά 2.351 εργαζομένων χωρίς να γνωρίζει κανείς ποια θα είναι η εξέλιξή τους, κατάργηση των κανονισμών εργασίας και ασφαλιστικών δικαιωμάτων.

Ζαφείρης Βελής (Ζ. Β.): Να διευκρινίσουμε ότι σήμερα υπάρχει μια αυξημένη προστασία του εργαζόμενου απέναντι στην απόλυση. Με την κατάργηση των κανονισμών καταργείται αυτή η προστασία. Ακόμα μειώνονται οι ώρες ανάπαυσης και καταργούνται απολαβές που σχετίζονται με απασχόληση τη νύχτα, τις αργίες και άλλα. Από την άλλη, με την κατάργηση των ΣΣΕ οι εργαζόμενοι που θα παραμείνουν στον ΟΣΕ χάνουν τα όποια δικαιώματα και καλούνται να επαναδιαπραγματευτούν από μηδενική βάση. Οχι συνολικά για όλο το Σιδηρόδρομο αλλά ξεχωριστά για κάθε επιχείρηση, γεγονός που διαιρεί και αποδυναμώνει τους εργαζόμενους. Αν οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν αποτέλεσμα σε 15 μέρες η κυβέρνηση αποφασίζει μονομερώς.

-- Πού θα οδηγήσει η μείωση προσωπικού;

Π. Π.: Πριν το 2000 το προσωπικό ήταν 11.500 άτομα. Σήμερα είμαστε περίπου 6.000 εργαζόμενοι και τώρα το νομοσχέδιο προβλέπει νέα μεγάλη μείωση ώστε να παραμείνουν περίπου 3.800 άτομα.

Ζ. Β.: Ο εργαζόμενος που θα μείνει στον ΟΣΕ πρέπει να ξεχάσει αυτό που ήξερε ως ειδικότητα και θα πρέπει να γνωρίζει ένα φάσμα ειδικοτήτων, να γίνει πολυτεχνίτης. Το νομοσχέδιο ορίζει ότι θα περνάμε από συνεχείς επιμορφώσεις στο κέντρο εκπαίδευσης του ΟΣΕ. Μια μικρογραφία της διά βίου μάθησης που προωθεί το υπουργείο Παιδείας.

Π. Π.: Επομένως ο εργαζόμενος θα αναγκάζεται να αλλάζει αντικείμενο εργασίας ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Ενας που είναι τεχνίτης κινητήρων, θα μπορεί να είναι και συγκολλητής, μπογιατζής, τορναδόρος και άλλα.

Ζ. Β.: Αυτό θα οδηγήσει στην εντατικοποίηση της εργασίας. Επιπλέον, για το στόχο αυτό η εργοδοσία θα γενικεύσει κάθε μορφή ελαστικής εργασίας που θα τη διευκολύνει να απασχολεί τους εργαζόμενους ορισμένες ώρες σε αυτό το αντικείμενο και ορισμένες ώρες σε άλλο αντικείμενο.

Π. Π.: Το ωράριο εργασίας θα το διέπουν πλέον οι γενικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Οπως είναι η διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Ζ. Β.: Για παράδειγμα, το προσωπικό που είναι στην κυκλοφορία θα μπορεί να το απασχολεί σε περιόδους αιχμής δώδεκα ώρες τη μέρα, χωρίς να πληρώνει υπερωρίες και σε άλλες περιόδους που δεν υπάρχει μεγάλος φόρτος εργασίας - το χειμώνα για παράδειγμα - να το απασχολεί λιγότερες ώρες.

-- Τι προβλήματα θα αντιμετωπίσει το μεταφερόμενο προσωπικό από τον ΟΣΕ;

Ζ. Β.: Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα είναι αν θα υπάρξει φορέας υποδοχής (σ.σ. υπηρεσίες του δημοσίου) για να μεταφερθούν. Από εκεί και πέρα, αν μεταφερθούν, προβλέπεται να κουβαλήσουν μαζί τους τα μισθολογικά τους δικαιώματα. Αν ο μισθός τους είναι μεγαλύτερος απ' ό,τι προβλέπεται στο φορέα που θα μεταφερθούν θα διατηρήσει τη διαφορά ως προσωπική, η οποία όμως θα παγώσει και δε θα ακολουθεί τις όποιες αυξήσεις δίνονται. Ακόμα χάνουν τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που είχαν στον ΟΣΕ και θα συνταξιοδοτούνται με τους όρους που προβλέπονται στο φορέα που θα πάνε, οι οποίοι μπορεί να είναι χειρότεροι.

-- Πώς αντιδρά η πλειοψηφία της ΠΟΣ σε αυτές τις εξελίξεις;

Π. Π.: ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ στηρίζουν την πολιτική της απελευθέρωσης. Αποδέχθηκαν την κοινοτική οδηγία 440/1991 για το διαχωρισμό τμημάτων του ΟΣΕ που αποτέλεσε τον προπομπό της ιδιωτικοποίησής του. Αποδέχθηκαν να σταματήσει η ανάπτυξη περιφερειακών σιδηροδρομικών δικτύων στην Ελλάδα. Υπερασπίστηκαν την ίδρυση των θυγατρικών εταιρειών με το επιχείρημα ότι μέσα από αυτές περνά η ανάπτυξη του Σιδηρόδρομου.

Ζ. Β.: Ο διαχωρισμός και η θυγατρικοποίηση πατάνε στη Συνθήκη του Μάαστριχτ που είναι το βάθρο πάνω στο οποίο στηρίζεται η απελευθέρωση των σιδηροδρομικών υπηρεσιών. Το κεφάλαιο δε θα επενδύσει στην ανάπτυξη της υποδομής γιατί είναι πανάκριβη. Θα επενδύσει στην εκμετάλλευσή της, η οποία δεν απαιτεί μεγάλα κεφάλαια και δεν έχει μεγάλο ρίσκο. Ενας άλλος παράγοντας που ενοχοποιεί τις παρατάξεις αυτές είναι ότι συμμετείχαν και συμμετέχουν με εκπροσώπους τους στα Διοικητικά Συμβούλια των εταιρειών.

Π. Π.: Ακόμα η ΣΕΚ (σ.σ. πρόσκειται στο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ) επιχειρεί να καλλιεργήσει την επικίνδυνη ψευδαίσθηση για τους εργαζόμενους, πως αν η απελευθέρωση εφαρμοστεί στην Ελλάδα όπως την ορίζει η ΕΕ θα λειτουργήσει δήθεν σε όφελος του λαού.

-- Οι θέσεις των ταξικών δυνάμεων για το Σιδηρόδρομο ποιες είναι;

Π. Π.: Βασική μας θέση είναι ότι είναι ρεαλιστικό να υπάρξει ένας Σιδηρόδρομος που θα έχει ως αποκλειστικό κριτήριο την ικανοποίηση των εργατικών και λαϊκών αναγκών, όχι όμως στο πλαίσιο της σημερινής καπιταλιστικής ανάπτυξης υπέρ των μονοπωλίων, αλλά στο πλαίσιο μιας άλλης ανάπτυξης, υπέρ του λαού, μιας λαϊκής οικονομίας.

-- Πριν λίγες μέρες συγκροτήσατε το ΠΑΜΕ Σιδηροδρομικών. Για ποιο λόγο;

Π. Π.: Η συγκρότηση του ΠΑΜΕ Σιδηροδρομικών απαντά στην ανάγκη να βρουν οι εργαζόμενοι έναν πόλο που θα τους συσπειρώνει σε ταξική αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση για την αντιμετώπιση των βάρβαρων πολιτικών των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, της ΕΕ, του ΔΝΤ που υπηρετούν την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου. Οι συσχετισμοί που επικρατούν, η πλειοψηφία του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού, ο κατακερματισμός του συνδικαλιστικού κινήματος, ο έντονος συντεχνιασμός που διαιρεί τους εργαζόμενους δεν επιτρέπουν να ανταποκριθεί το συνδικαλιστικό κίνημα στην ανάγκη σύγκρουσης και ανατροπής αυτής της πολιτικής.

Ζ. Β.: Ηταν λοιπόν ανάγκη να συγκροτηθεί ο ταξικός πόλος που να προωθεί την ταξική ενότητα των εργαζομένων. Να οργανώσει, να αναπτύξει και να συντονίσει τη δράση του συνόλου των εργαζομένων ανεξάρτητα από σχέση εργασίας και ειδικότητες. Κάτι που γίνεται ακόμα πιο αναγκαίο καθώς το νομοσχέδιο θα πολλαπλασιάσει τις ελαστικές και προσωρινές μορφές εργασίας που υπάρχουν ήδη. Γι' αυτό χρειάζεται ένας τέτοιος πόλος. Να δώσει μια ενιαία αγωνιστική αντιμονοπωλιακή απάντηση.

Το ΠΑΜΕ Σιδηροδρομικών δεν είναι ούτε Ομοσπονδία ούτε σωματείο ούτε παράταξη. Φιλοδοξούμε να γίνει μια συσπείρωση ταξικών συνδικάτων, συνδικαλιστών και εργαζομένων που θα αναπτύσσει αυτοτελή δράση και θα ριζώσει με επιτροπές αγώνα σε κάθε χώρο δουλειάς.

Γενικότερα, είναι το βάθρο για να αναπτυχθεί ο συντονισμός της αγωνιστικής δράσης με τα υπόλοιπα τμήματα της εργατικής τάξης. Στοχεύουμε στην αλλαγή της συνείδησης του εργαζομένου. Δε διεκδικούμε απλά κάποια αιτήματα για τη βελτίωση της θέσης των εργαζομένων. Θέλουμε να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα, να αναδείξουμε τις αιτίες και τους στόχους της πολιτικής που εφαρμόζεται στον ΟΣΕ και γενικότερα. Να αναδείξουμε την ανάγκη οργάνωσης ταξικών αγώνων για την ανατροπή αυτής της πολιτικής. Σε συμμαχία με τα λαϊκά στρώματα να ανοίξουμε το δρόμο για ριζικές αλλαγές, για μια λαϊκή οικονομία και εξουσία που να υπηρετούν αποκλειστικά τα λαϊκά συμφέροντα.