Με τους ανταγωνισμούς να φουντώνουν και την ΕΕ να επιδιώκει την προώθηση ισχυρότερης οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ και την ευρωζώνη ειδικότερα, δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα τα στοιχεία της «Γιούροστατ» για τους ρυθμούς ανάπτυξης. Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για το πρώτο τρίμηνο του 2010 ήταν στο -0,8% του ΑΕΠ, σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2009, ενώ την ίδια περίοδο στην ευρωζώνη και τους «27» το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,2%. Ακόμα, το πρώτο τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2009, ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ελλάδα ήταν στο -2,3% ενώ την ίδια περίοδο στην ευρωζώνη το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,5% και στους «27» κατά 0,3%.

Πατώντας σ' αυτή την πραγματικότητα, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και ο Επίτροπος για οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις, Ολι Ρεν, παρουσίασαν χτες τις προτάσεις της για στενότερη δημοσιονομική εποπτεία των κρατών μελών της ευρωζώνης. Οι προτάσεις της Κομισιόν, κινούνται σε τρεις πυλώνες: Την ενίσχυση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, τη μεγαλύτερη εποπτεία, η οποία πέραν της επίβλεψης των προϋπολογισμών θα επεκτείνεται και στη διευθέτηση μακροοικονομικών ανισορροπιών ανάμεσα στα κράτη μέλη και την κατάρτιση ενός ρωμαλέου πλαισίου διαχείρισης της κρίσης για την ευρωζώνη.

«Σε αυτήν την κρίση διαπιστώσαμε ότι οι αποφάσεις μιας χώρας, ακόμα και αν αυτή εκπροσωπεί μόλις το 2% του ΑΕΠ της ευρωζώνης, έχουν τεράστιες επιπτώσεις και στα άλλα κράτη του ευρώ (...) Η οικονομική πολιτική ενός κράτους μέλους δεν είναι αποκλειστικά θέμα εθνικού συμφέροντος αλλά κοινού συμφέροντος, στο πλαίσιο της ευρωζώνης (...) Δεν μπορούμε να έχουμε νομισματική ένωση αν δεν υπάρχει οικονομική ένωση. Τα κράτη μέλη που δε θέλουν οικονομική ένωση, ας ξεχάσουν τη νομισματική ένωση», σημείωσε ο Ζ. Μπαρόζο παρουσιάζοντας τις προτάσεις της Κομισιόν.

Την ανάγκη επίσπευσης της διαδικασίας για ταχύτερη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων στις χώρες της ευρωζώνης, με τη λήψη νέων αντιλαϊκών μέτρων, υπογράμμισε ο Ο. Ρεν, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη να δοθεί προσοχή στη μείωση του επιπέδου του χρέους.

Στο πλαίσιο αυτό υπογραμμίζεται ότι θα πρέπει να βελτιωθεί η συμμόρφωση των κρατών μελών προς τους ισχύοντες κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και ότι απαιτείται πιο αυστηρή χρήση των πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού, με πιθανή αναστολή των χρηματοδοτήσεων από το Ταμείο Συνοχής για τις χώρες που συστηματικά παραβιάζουν το Σύμφωνο Σταθερότητας. Ωστόσο, ο Ο. Ρεν διευκρίνισε ότι η Κομισιόν τάσσεται κατά της αποπομπής κράτους μέλους από την ευρωζώνη.

Ακόμα, η Κομισιόν προτείνει την καθιέρωση ενός «ευρωπαϊκού εξαμήνου», στο πλαίσιο της επίβλεψης της κατάρτισης των προϋπολογισμών και των μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων των κρατών μελών, ώστε τα κράτη «να επωφεληθούν από την έγκαιρη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά την προετοιμασία των εθνικών τους προϋπολογισμών και των εθνικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων».

Ετσι, προτείνει τον έλεγχο και την έγκριση των προϋπολογισμών των κρατών μελών από το Συμβούλιο του Γιούρογκρουπ, πριν αυτοί ψηφιστούν από τα εθνικά Κοινοβούλια. Οπως σημείωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν, πρέπει να «δώσουμε μια ουσιώδη ευρωπαϊκή προοπτική στα κράτη μέλη κατά την προετοιμασία των προϋπολογισμών τους».

Επιπλέον, με στόχο τη διεύρυνση της οικονομικής εποπτείας, προτείνεται να αναβαθμιστεί το επίπεδο εξέτασης των μακροοικονομικών ανισορροπιών σε ένα δομημένο πλαίσιο επιτήρησης με χρήση του άρθρου 136 της Συνθήκης της Λισαβόνας (μέχρι σήμερα αποτελεί διαδικασία που εφαρμόζεται από το Γιούρογκρουπ). Οπως σημείωσε ο Ο. Ρεν, αυτό θα διευκόλυνε την παρακολούθηση των επιδόσεων των κρατών μελών.

Αναφερόμενη στην προτροπή της Κομισιόν «για περισσότερη δημοσιονομική πειθαρχία», η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, σημείωσε ότι αποτελεί «σπουδαίο βήμα, στη σωστή κατεύθυνση», εκτιμώντας ωστόσο ότι τα μέτρα που προτείνει η Κομισιόν είναι ανεπαρκή.

Ακόμα, εκτίμησε ότι «δεν αμφισβητείται καμία κοινοβουλευτική αρμοδιότητα», από τη δυνατότητα της Κομισιόν να εξετάζει τους προϋπολογισμούς πριν από τα εθνικά Κοινοβούλια και επανέλαβε: «Προκειμένου να αποκτήσουμε ένα αληθινά αποτελεσματικό Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, θα πρέπει να διαβουλευτούμε εντατικά και να προβούμε σε μεταρρυθμίσεις κάποιων Συνθηκών».

Στο σχέδιο της Κομισιόν αντιτάχθηκε ο πρωθυπουργός της Σουηδίας, Φρέντρικ Ράινφελντ, εκτιμώντας ότι «το βρίσκουμε λίγο παράξενο να εφαρμόζονται για όλες τις χώρες. Η αρχή πρέπει να είναι ότι η συζήτηση (για τους προϋπολογισμούς) αφορά τις χώρες των οποίων η δημοσιονομική πολιτική παραβιάζει το σύμφωνο σταθερότητας (...) Ομως οι χώρες όπως η Σουηδία, που έχουν σε τάξη τα δημόσια οικονομικά τους και δεν βρίσκονται κοντά σε επίπεδα που δεν πρέπει να ξεπεραστούν, δεν μπορεί λογικά να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο».

«Η Ευρώπη είναι τώρα αντιμέτωπη με μια χρήσιμη καμπή (...) καθώς οι χρηματαγορές εστιάζουν στο πρόβλημα των δημόσιων οικονομικών κάθε χώρας ξεχωριστά», υπογράμμισε ο Μάρεκ Μπέλκα, διευθυντής του ΔΝΤ για την Ευρώπη, και επισήμανε ότι την ώρα που οι ρυθμοί ανάπτυξης των οικονομιών της ΕΕ «είναι μέτριοι», έχει έλθει «το πλήρωμα του χρόνου» για να «μεταρρυθμιστούν» τα δημοσιονομικά όλης της ΕΕ.

Ακόμα, εκτίμησε ότι και άλλες χώρες της ευρωζώνης, πέραν της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, μπορεί να «εισέλθουν στο ορατό μέλλον στη φάση της οικονομικής περιδίνησης» και ως εκ τούτου και άλλα μέλη της ευρωζώνης «οφείλουν να κάνουν μία δημοσιονομική προσαρμογή».

Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι «σε αυτή τη διαδικασία (σ.σ. της δημοσιονομικής προσαρμογής) εμπλεκόμεθα και μάλιστα θα εμπλεκόμεθα για πολύν καιρό» και χαρακτήρισε τα μέτρα του ευρωπαϊκού μηχανισμού «στήριξης» ως μια «θαυμάσια δέσμη μέτρων». Την ίδια στιγμή, διά στόματος Μ. Μπέλκα, το ΔΝΤ δηλώνει έτοιμο να συμμετάσχει στο μηχανισμό «βοήθειας» της ευρωζώνης, με μεγαλύτερο ποσό από τα 250 δισ. ευρώ που έχει ήδη δεσμευτεί.

Πάντως, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ, εξέφρασε χτες την «απόλυτη εμπιστοσύνη» του στο μέλλον του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, υπογραμμίζοντας ότι «πρέπει να ενισχύσουμε την επιτήρηση της πολιτικής που εφαρμόζεται από τον ένα και τον άλλο σε δημοσιονομικό επίπεδο».

Συμπληρωματικά μέτρα λιτότητας ύψους 15 δισ. ευρώ, παρουσίασε χτες στο ισπανικό Κοινοβούλιο ο πρωθυπουργός, Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων μείωση κατά 5% των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων από τον ερχόμενο Ιούνιο και πάγωμά τους κατά το 2011, κατάργηση του επιδόματος γέννησης ύψους 2.500 ευρώ από το 2011 κ.ά.

Η ισπανική κυβέρνηση είχε ήδη ανακοινώσει πρόγραμμα λιτότητας ύψους 50 δισ. ευρώ από το Γενάρη και αποφάσισε τώρα τα επιπρόσθετα μέτρα, καθώς οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη είναι χαμηλότερες από εκείνες της κυβέρνηση, ενώ ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν φόβους ότι η Ισπανία είναι πιθανόν να βρεθεί σε μία κατάσταση στασιμότητας τα επόμενα χρόνια.

Τα «εντελώς θαρραλέα» μέτρα λιτότητας που προωθεί η ισπανική Κυβέρνηση χαιρέτισε η Γαλλία, με την υπουργό οικονομίας Κριστίν Λαγκάρντ, να σημειώνει ότι τα μέτρα «δείχνουν την αποφασιστικότητα της Ισπανίας να βελτιώσει ταχέως τα δημόσια οικονομικά» και ότι «τηρεί τις δεσμεύσεις της» για ταχεία μείωση των χρεών της.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι το Υπουργικό Συμβούλιο της ελβετικής κυβέρνησης, συζήτησε χτες για το μηχανισμό δανειοδότησης της Ελλάδας και το μηχανισμό της ευρωζώνης. Στο πλαίσιο αυτό, η ελβετική κυβέρνηση - η οποία θα συμμετέχει στη δανειοδότηση της Ελλάδας ως μέλος του ΔΝΤ - εκτιμά πως η εφαρμογή του προγράμματος θα επιτρέψει την επιστροφή σε επαρκή οικονομική ανάπτυξη και μείωση του χρέους, ενώ σημειώνει πως «το Υπουργικό Συμβούλιο θα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή του από την ελληνική κυβέρνηση».

Ακόμα, σχετικά με το μηχανισμό «στήριξης» της ευρωζώνης, εκτιμά ότι τα μέτρα θα βοηθήσουν σημαντικά στην ενίσχυση της σταθερότητας στην ευρωζώνη και θα περιορίσουν την αναταραχή στην αγορά συναλλάγματος, ιδίως την ανοδική πίεση επί του ελβετικού φράγκου.