ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Το «ντόμινο» της λιτότητας στην Ευρωζώνη

Παπαγεωργίου Βασίλης

Με τη μορφή του ντόμινο οι κυβερνήσεις των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης ανακοινώνουν μέτρα σκληρής λιτότητας για τους εργαζόμενους στο όνομα της αντιμετώπισης της κρίσης. Ετσι, μέσα σε τρεις μέρες είχαμε την ανακοίνωση προγραμμάτων τέτοιου περιεχομένου από τις κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, ενώ προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται οι εξελίξεις και στην Ιταλία.

Δεν είναι τυχαίο ότι και στις τρεις περιπτώσεις τα μέτρα παρουσιάστηκαν ως αναγκαία για να αποτραπεί η επανάληψη της «ελληνικής κρίσης». Και στις τρεις περιπτώσεις η Ελλάδα παρουσιάζεται ως παράδειγμα προς αποφυγή.

Την περασμένη Πέμπτη, ήταν η σειρά της Πορτογαλίας όπου η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα «δημοσιονομικής προσαρμογής», ένα «Πρόγραμμα δημοσιονομικού σοκ», όπως το χαρακτήρισε η εφημερίδα «Jornal de Negocios», καθώς προβλέπει περικοπές μισθών και δημοσίων δαπανών και παράλληλα αυξήσεις φόρων σε μισθούς και μεσαία εισοδήματα.

ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ στην περίπτωση της Πορτογαλίας είναι ότι το πρόγραμμα συντάχθηκε από κοινού από τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό Ζοζέ Σόκρατες και τον ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης Πέδρο Πάσος Κοέλο. Μεταξύ άλλων προβλέπει μειώσεις μισθών κατά 5% για τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα, αύξηση του ΦΠΑ κατά 1%, στο 21%, αλλά και αυξήσεις των συντελεστών φόρων εισοδήματος κατά 1% ως 1,5%. Ανακοινώθηκε επίσης το πάγωμα σειράς μεγάλων δημόσιων έργων (όπως η κατασκευή του αεροδρομίου της Λισαβόνας) για την εξοικονόμηση πόρων.

Το πρόγραμμα αυτό ήρθε να συμπληρώσει τα μέτρα που είχε ανακοινώσει τον περασμένο Φλεβάρη η κυβέρνηση της Πορτογαλίας με πάγωμα μισθών, μείωση των κοινωνικών δαπανών, μείωση του προσωπικού του δημόσιου τομέα κ. ά.

ΣΤΟΧΟΣ του προγράμματος παραμένει η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 7,3% του ΑΕΠ για το τρέχον έτος, από το 9,4% στο οποίο εκτινάχθηκε το περασμένο έτος, προκαλώντας μαζικές πωλήσεις ομολόγων του πορτογαλικού Δημοσίου. Σε ό,τι αφορά το επόμενο έτος, υιοθετείται αυστηρότερος στόχος για συρρίκνωση του ελλείμματος στο 4,6%. Υπενθυμίζεται, όμως, ότι μόλις προ ημερών η κυβέρνηση έθεσε στόχο για έλλειμμα 7,3% του ΑΕΠ για το 2010 από 8,3% που ήταν προηγουμένως. Το δημόσιο χρέος της Πορτογαλίας προβλέπεται πως θα εκτιναχθεί στο 86% του ΑΕΠ μέσα στο τρέχον έτος, μετά το 76,6% στο οποίο έφθασε το 2009 - υπερβαίνοντας, βέβαια, αισθητά το ανώτατο όριο του 60% που προβλέπεται για τις χώρες - μέλη της Ευρωζώνης.

ΜΙΑ ΜΕΡΑ πριν είχε προηγηθεί ανάλογο πρόγραμμα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού της Ισπανίας, Χοσέ Λουίς Θαπατέρο, με περικοπές μισθών και συντάξεων στο δημόσιο τομέα και κατάργηση επιδομάτων. Τα μέτρα αυτά προστίθενται σε προηγούμενο πρόγραμμα λιτότητας που ανακοίνωσαν το Γενάρη και στόχευαν στην περικοπή δαπανών ύψους 50 δισ. ευρώ και τη συρρίκνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο όριο του 3% μέχρι το 2013 από το 11,2% στο οποίο έφθασε πέρσι.

ΣΥΜΦΩΝΑ δε με την ιταλική οικονομική εφημερίδα «Il Sole 24 Ore», η σαφώς ισχυρότερη Ιταλία εξετάζει πάγωμα προσλήψεων και μισθών στο δημόσιο τομέα, με στόχο την εξοικονόμηση τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ.

ΚΕΙΜΕΝΑ:
Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Τράπεζες και «ηθική»

Οκτώ από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου βρίσκονται στο μικροσκόπιο των αμερικανικών δικαστικών αρχών, προκειμένου να διαπιστωθεί αν παραπλάνησαν τους πελάτες τους παρέχοντας ψευδείς πληροφορίες για στεγαστικά ομόλογα και άλλους επενδυτικούς τίτλους.

Οι 8 τράπεζες που πρέπει να δώσουν εξηγήσεις στο γενικό εισαγγελέα της Νέας Υόρκης είναι οι εξής: Goldman Sachs, Morgan Stanley, UBS, Citigroup, Credit Suisse, Deutsche Bank, Credit Agricole και Merrill Lynch, η οποία ανήκει σήμερα στην Bank of America.

Παρά το γεγονός ότι η υπόθεση των οκτώ τραπεζών εμφανίζεται ως μέρος της επιχείρησης κάθαρσης του τραπεζικού συστήματος από την κυβέρνηση Ομπάμα, στην πραγματικότητα λειτουργεί ως μηχανισμός εξαγνισμού των χρηματοπιστωτικού συστήματος χωρίς να θιγεί το παραμικρό από τις αρχές λειτουργίας του. Προπαντός, την αρχή που ορίζει τη μεγιστοποίηση του καπιταλιστικού κέρδους με κάθε μέσο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην υπόθεση αυτή εμπλέκονται και οι περιβόητοι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης, Standard & Poor's, Moody's Investors Service και Fitch Ratings.

Οι τράπεζες κατηγορούνται ότι παρέχοντας ψευδή στοιχεία στους εν λόγω οίκους πετύχαιναν την καλύτερη αξιολόγηση των επισφαλών χρεογράφων τους, με αποτέλεσμα πολλοί επενδυτές, οι οποίοι εμπιστεύθηκαν τους οίκους και αγόρασαν τα χρεόγραφα, να χάσουν στο τέλος μερικά δισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, οι απαντήσεις των τραπεζιτών είναι αποστομωτικές για όσους υποστηρίζουν την «ηθικοποίηση» του τραπεζικού συστήματος. Τόσο ο διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs, Λόιντ Μπλάκφεϊν, όσο και ο επικεφαλής της Morgan Stanley, Τζέιμς Κόρμαν, έσπευσαν να διευκρινίσουν ότι όλες οι ενέργειές τους ήταν σύννομες, αφού η τραπεζική λειτουργία εμπεριέχει το ρίσκο. Με δυο λόγια: Αυτός είναι ο καπιταλισμός και αν σας αρέσει!

ΚΙΝΑ - ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Συμφωνία για την κατασκευή εργοστασίου τσιμέντου στη Νότια Αφρική υπέγραψαν κινεζικές και νοτιοαφρικανικές εταιρείες, επένδυση που αποτελεί τη μεγαλύτερη της Κίνας στην αφρικανική χώρα. Το έργο των 217 εκατ. δολαρίων καταδεικνύει τη σημασία και το ενδιαφέρον της Κίνας για επενδύσεις στην Αφρική. Σημειώνεται ότι, από πέρσι, η Κίνα αποτελεί το μεγαλύτερο επενδυτή στη Ν. Αφρική. Η μονάδα προβλέπεται να έχει αρχική παραγωγή τους 2.500 τόνους τσιμέντου ημερησίως.

ΗΠΑ - ΕΛΛΕΙΜΜΑ Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι το κρατικό έλλειμμα ήταν κατά πολύ υψηλότερο του αναμενομένου τον Απρίλη, φθάνοντας τα 82,69 δισ. δολάρια. Το ύψος του ελλείμματος είναι σχεδόν τετραπλάσιο από εκείνο του 2009 και το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ποτέ αυτόν το μήνα. Τα στοιχεία αυτά αυξάνουν το έλλειμμα τους πρώτους επτά μήνες του οικονομικού έτους 2010, το οποίο ολοκληρώνεται την 30ή Σεπτέμβρη, στα 799,68 δισ. δολάρια.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ - ΕΛΛΕΙΜΜΑ Διόγκωση σε υψηλότερα επίπεδα από τις προβλέψεις παρουσίασε το εμπορικό έλλειμμα της Βρετανίας το Μάρτη, καθώς οι εισαγωγές ήταν μεγαλύτερες από τις εξαγωγές, καταδεικνύοντας ότι η χαμηλή ισοτιμία της λίρας δεν κατάφερε να βελτιώσει την εξαγωγική δραστηριότητα. Το έλλειμμα αυξήθηκε στα 7,5 δισ. λίρες (8,8 δισ. ευρώ, 11 δισ. δολάρια), από 6,3 δισ. λίρες που ήταν το Φλεβάρη, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας.