Μια σημαντική πρόκληση στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα είναι με ποιον τρόπο θα διαφυλαχθούν τα ιδανικά της ειρήνης, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η απάντηση είναι: Κατάλληλη αγωγή και παιδεία. Το ίδιο ισχύει για τα ηθικά διλήμματα που θέτει η ασύλληπτη επιστημονική πρόοδος (κλωνοποίηση, παραγωγή ανθρώπινων εμβρύων, μεταλλαγμένα προϊόντα, οικολογικές καταστροφές κ.ά.). Το κράτος πρόσφερε ως τώρα εκπαίδευση και λιγότερο παιδεία. Η ευρύτερη καλλιέργεια είναι προσωπική κατάκτηση που απαιτεί θυσίες. Η διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση μετατοπίζει το κέντρο βάρους από το κράτος στο άτομο, το οποίο οφείλει να έρθει σε επαφή με πολλούς τομείς γνώσης σε διάφορες μορφές της. Η μετάβαση από την τοπική στην παγκόσμια κοινωνία προϋποθέτει γλωσσομάθεια, ανοχή στη διαφορετικότητα και στον πολυπολιτισμό, πνεύμα συνεργασίας και συναδέλφωσης στο «παγκόσμιο χωριό», στο οποίο έχει μεταβληθεί ο πλανήτης μας. Και εδώ στην Ελλάδα έχουν γίνει ορατές οι πολλαπλές όψεις της παγκοσμιοποίησης στην κοινωνιολογική και οικονομική εκδοχή της. Τα όρια των εθνικών κρατών, στην παραδοσιακή μορφή τους, εξαλείφονται, καθώς διακινούνται εκατομμύρια άνθρωποι, αγαθά και ιδέες με απίστευτη ταχύτητα. Η εμμονή, όμως, στα οικονομικά συμφέροντα και στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, η επιβολή του καταναλωτικού προτύπου της αφθονίας, το διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στα φτωχά και στα πλούσια κράτη, η κρίση της δημοκρατικής συμμετοχής και του κράτους πρόνοιας, η κοινωνική περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός και τόσα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος δημιουργούν κλίμα ανησυχίας για το μέλλον.

Η αισιοδοξία για την πορεία του κόσμου κατά την τρίτη χιλιετία μπορεί να προκύψει από τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου και της αποστολής της εκπαίδευσης. Το παλιό μοντέλο που ισχύει ακόμη στην Ελλάδα και το οποίο στηρίζεται σε ποσοτικά κριτήρια (συσσώρευση γνώσεων στο παραδοσιακό γνωσιοκεντρικό σχολείο) πρέπει να αντικατασταθεί από ποιοτικά κριτήρια. Η απλή παροχή γνώσεων δεν ωφελεί πια. Οι μαθητές και οι φοιτητές, όπως και κάθε άνθρωπος, πρέπει να μάθουν να αξιοποιούν τις ευκαιρίες για μάθηση, που τους δίνονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της UNESCO για την εκπαίδευση στον 21ο αιώνα, τονίζεται ότι η διά βίου εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω τέσσερις πυλώνες, που αποτελούν διαφορετικά είδη μάθησης: 1. Μαθαίνω πώς να αποκτώ τη γνώση, συνδυάζοντας ικανοποιητικά μια ευρύτατη γενική παιδεία με τη δυνατότητα εμβάθυνσης σε ορισμένα θέματα. 2. Μαθαίνω να ενεργώ με τέτοιον τρόπο, ώστε να αποκτώ όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση, αλλά και γενικότερα τη δυνατότητα να αντιμετωπίζω διάφορες καταστάσεις και να εργάζομαι αρμονικά σε ομάδες. 3. Μαθαίνω να συμβιώνω, κατανοώντας τους άλλους και έχοντας επίγνωση των κοινωνικών αλληλεξαρτήσεων - συμβάλλοντας στην πραγματοποίηση κοινών δράσεων και στη διευθέτηση των συγκρούσεων - με σεβασμό στις αξίες του πλουραλισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και της ειρήνης. 4. Μαθαίνω να ζω με τέτοιον τρόπο, ώστε να αναπτύσσω την προσωπικότητά μου και να μπορώ να ενεργώ με μεγαλύτερη αυτονομία και περισσότερη κρίση και προσωπική υπευθυνότητα. Για τον λόγο αυτόν, η εκπαίδευση δεν πρέπει να παραμελεί την ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων, τη μνήμη, τη λογική κρίση, την αίσθηση του ωραίου, τις φυσικές ικανότητες του ατόμου και τη δεξιότητα της επικοινωνίας, με παράλληλη ευαισθησία στη χρήση της μητρικής γλώσσας.

(Κείμενο από τον ημερήσιο Τύπο).

Α. Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε εφημερίδα. Να παρουσιάσετε στην τάξη σας το περιεχόμενο του άρθρου αυτού με μια περίληψη 100 - 120 λέξεων.

Μονάδες 25

Β1. Με ποια νοηματική σχέση συνδέονται μεταξύ τους η πρώτη και η δεύτερη παράγραφος του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 5

Β2. Να αναλύσετε τη δομή της τελευταίας παραγράφου (δομικά στοιχεία/ μέρη, τρόπος/ μέθοδος ανάπτυξης).

Μονάδες 5

Β3. «Η μετάβαση από την τοπική στην παγκόσμια κοινωνία απαιτεί...».

α) μόνο την εκμάθηση της μητρικής γλώσσας

β) ανεξαρτησία και αυτονομία δράσης

γ)αποδοχή κάθε κοινωνικής και πολιτισμικής ιδιαιτερότητας

δ) καλλιέργεια τοπικιστικού πνεύματος

Ποια από τις παραπάνω φράσεις (α, β, γ, δ) συμπληρώνει σωστά, σύμφωνα με το κείμενο, το νόημα την πρότασης που σας δίνεται; Να τη γράψετε στο τετράδιό σας και να αιτιολογήσετε με συντομία την επιλογή σας.

Μονάδες 5

Β4. Να αποδώσετε σε 5 - 6 σειρές το νόημα της παρακάτω φράσης του κειμένου: «Το κράτος πρόσφερε ως τώρα εκπαίδευση και λιγότερο παιδεία».

Μονάδες 5

Β5. Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

συμμετοχή, τοπική, ταχύτητα, αφθονία, υπευθυνότητα.

Μονάδες 5

Γ. Τώρα που έφτασε η στιγμή της αποφοίτησής σας από το Λύκειο, αξιοποιώντας τις εμπειρίες της σχολικής σας ζωής, να γράψετε μια επιστολή προς τον υπουργό Παιδείας, στην οποία να διατυπώσετε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας για τις αλλαγές που θα θέλατε να γίνουν στο σχολείο, προκειμένου αυτό να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας (500 - 600 λέξεις).

Μονάδες 50

Α. Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

1. Τα ένζυμα είναι: α. νουκλεϊνικά οξέα, β. πρωτεΐνες, γ. πολυσακχαρίτες, δ. λιπίδια (Μονάδες 3).

2. Σε ένα ευκαρυωτικό κύτταρο, υπάρχει DNA: α. στα λυσοσώματα, β. στα υπεροξειδιοσώματα, γ. στον πυρήνα, δ. στον αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο (Μονάδες 3).

3. Ενα τριπεπτίδιο αποτελείται από: α. ένα αμινοξύ, β. δύο αμινοξέα, γ. τρία αμινοξέα, δ. πέντε αμινοξέα (Μονάδες 3).

4. Το μεταφορικό RNA (t-RNA) συμμετέχει: α. Στη σύνθεση των πρωτεϊνών, β. στην αντιγραφή του DNA, γ. στην παραγωγή ενέργειας, δ. στη δομή του DNA (μονάδες 3).

5. Μακρομόρια είναι: α. το νερό, β. η γλυκόζη, γ. τα αμινοξέα, δ. τα νουκλεϊκά οξέα (μονάδες 3).

Β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της στήλης Ι και δίπλα σε κάθε γράμμα τον αριθμό της στήλης ΙΙ, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Ι. α. Πυρηνίσκος, β. Ριβοσώματα, γ. Χλωροπλάστης, δ. Κυτταρικό τοίχωμα.

ΙΙ. 1. Φωτοσύνθεση, 2. Σύνθεση ριβοσωμικού RNA, 3. Περίβλημα φυτικού κυττάρου, 4. Σύνθεση πρωτεϊνών, 5. Πέψη μακρομορίων (Μονάδες 10).

Α. Να χαρακτηρίσετε κάθε μία από τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστή ή λανθασμένη, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ για τις σωστές ή το γράμμα Λ για τις λανθασμένες.

1. Τα ένζυμα παρουσιάζουν μεγάλη εξειδίκευση στη δράση τους.

2. Ο αναβολισμός περιλαμβάνει τις αντιδράσεις διάσπασης πολύπλοκων ουσιών σε απλούστερες, με παράλληλη συνήθως απόδοση ενέργειας.

3. Το μόριο τριφωσφορική αδενοσίνη (ΑΤΡ) αποτελεί το γενετικό υλικό του κυττάρου.

4. Η χοληστερόλη ανήκει στα φωσφολιπίδια.

5. Η διαδικασία παραγωγής όλων των ειδών RNA από DNA ονομάζεται μεταγραφή (Μονάδες 10).

Β. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις, συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις.

1. Η τριφωσφορική αδενοσίνη (ΑΤΡ) περιέχει δεσμούς... ενέργειας.

2. Τα νουκλεοτίδια του RNA περιέχουν την πεντόζη...

3. Οι πρωτεΐνες διακρίνονται σε... και λειτουργικές.

4. Η χρωματίνη αποτελείται από..., πρωτεΐνες και μικρή ποσότητα RNA.

5. Τα... βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια των μεμβρανών του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου (μονάδες 15).

Οι πρωτεΐνες είναι από τα βασικά δομικά και λειτουργικά μακρομόρια όλων των κυττάρων και δομούνται από τα ίδια μονομερή.

α. Πώς ονομάζονται τα μονομερή των πρωτεϊνών; (Μονάδες 4)

β. Να γράψετε ονομαστικά τα επίπεδα οργάνωσης μιας πρωτεΐνης, που αποτελείται από μια πολυπεπτιδική αλυσίδα (Μονάδες 6).

γ. Τι θα συμβεί στην τρισδιάστατη δομή ενός πρωτεϊνικού μορίου, αν εκτεθεί σε ακραίες τιμές θερμοκρασίας ή ρΗ; Πώς ονομάζεται το φαινόμενο αυτό; Πώς θα επηρεαστεί η λειτουργικότητα αυτού του μορίου, μετά από την έκθεσή του στις παραπάνω συνθήκες; (μονάδες 15)

Ο μεταγραφόμενος κλώνος ενός τμήματος DNA έχει την εξής ακολουθία βάσεων:

- TAC - AAA - CAT - CCC - GGG - TTT - ATT -

α. Να γράψετε τον συμπληρωματικό κλώνο DNA του παραπάνω τμήματος (μονάδες 8).

β. Να γράψετε την ακολουθία των βάσεων του RNA που θα προκύψει από τη μεταγραφή του δοθέντος κλώνου DNA (Μονάδες 8).

γ. Να υπολογίσετε το σύνολο των δεσμών υδρογόνου που συγκρατούν τον μεταγραφόμενο κλώνο DNA με τον συμπληρωματικό του (Μονάδες 9).

Κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου σέρνονται στο Δικαστικό Μέγαρο Πειραιά τη Δευτέρα 5 Ιούνη οι 10 ενήλικοι μαθητές από την ΤΕΣ, 1η ΤΕΕ και 5η ΤΕΕ Πειραιά (σχολικό συγκρότημα ΣΚΥΠ), οι οποίοι κατηγορούνται για φθορές που προκλήθηκαν το Δεκέμβρη 1998 από αγνώστους την περίοδο που το σχολείο τελούσε υπό κατάληψη. Στις 22 Ιούνη σειρά έχουν οι 9 ανήλικοι μαθητές από το ίδιο συγκρότημα.

Τη συμπαράστασή τους στους διωκόμενους μαθητές εκφράζουν μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί και εργαζόμενοι του Πειραιά. Η ΕΛΜΕ Πειραιά καλεί τους εκπαιδευτικούς σε συγκέντρωση έξω από το Δικαστικό Μέγαρο στις 9 πμ για να συμπαρασταθούν μαζικά στους διωκόμενους μαθητές. «Μας φοβίζει η ποινικοποίηση των αγώνων των μαθητών, μας φοβίζει μια κατάσταση, που μετά και την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου παγιώνεται, όπου οι μαθητές πριν τα στοιχεία δημοκρατικού πολιτεύματος και το Σύνταγμα γνωρίζουν τον εισαγγελέα, τον αστυνομικό και τα άρθρα του Ποινικού Κώδικα», τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση.

Κείμενο συμπαράστασης έχουν υπογράψει μαθητές 5μελών και 15μελών από Ιωννίδειο, 1ο και 2ο ΕΛ Περάματος, 3ο ΕΛ Αμφιάλης, 2ο Γυμνάσιο Περάματος, από 5μελή και το 15μελές του 6ου Γυμνασίου Κοκκινιάς, από 5μελή του 3ου και 4ου ΕΛ Κοκκινιάς.

Επίσης, η Επιτροπή Σωματείων Πειραιά με ομόφωνη απόφασή της σε σύσκεψη καταγγέλλει την αυταρχική συμπεριφορά της κυβέρνησης, που αντί να λύνει προβλήματα στήνει μαθητοδικεία.

Την επιχείρηση τρομοκράτησης και κατασυκοφάντησης των μαθητικών αγώνων καταγγέλλει και η Ομοσπονδία Ενώσεων Γονέων Νομαρχίας Πειραιά και Ενώσεις Γονέων Νομαρχίας Πειραιά, δηλώνοντας συγχρόνως την πλήρη αλληλεγγύη και συμπαράσταση στους μαθητές και στους αγώνες που αποφασίζει το μαθητικό κίνημα και ζητούν να σταματήσει οποιαδήποτε δίωξη και ποινικοποίηση των μαθητικών αγώνων.

Υπενθυμίζεται ότι τη δίωξη άσκησε ο εισαγγελέας Αριστείδης Φραγκιαδάκης, ενώ τη διαδικασία ποινικοποίησης των αγώνων ξεκίνησε ο διευθυντής του σχολείου Κων/νος Μαρκέζες.

Και οι 19 μαθητές σέρνονται στο δικαστήριο, αντιμετωπίζοντας αβάσιμες και διατρητές κατηγορίες. Τους κατηγορούν ότι «επέτρεψαν με πρόθεση την είσοδο στα σχολεία εξωσχολικών και περιθωριακών ατόμων, αλλά και μαθητών, τα στοιχεία ταυτότητας των οποίων δε διαπιστώθηκαν και παρά το ότι εγνώριζαν τις προθέσεις αυτών να τελέσουν συγκεκριμένες αξιόποινες πράξεις όχι μόνο δεν τους απέτρεψαν και δεν τους κατήγγειλαν, αλλά ανέχθηκαν την τέλεση των πιο πάνω αξιόποινων πράξεων και τους βοήθησαν αρκετά κατά την τέλεση των εν λόγω εγκλημάτων».

Τη στιγμή που οι μαθητές της Β` και Γ` Λυκείου, αλλά και οι καθηγητές που εμπλέκονται στη διαδικασία των εξετάσεων επιδίδονται σε έναν εξεταστικό μαραθώνιο άνευ προηγουμένου, οι καθηγητές φέρνουν το υπουργείο Παιδείας μπροστά στις ευθύνες του.

Το ΔΣ της ΟΛΜΕ και τα ΔΣ των ΕΛΜΕ του Λεκανοπεδίου πραγματοποιούν σήμερα, στη 1 το μεσημέρι, παράσταση διαμαρτυρίας στο υπουργείο Παιδείας ενάντια στις πανελλαδικές εξετάσεις και ζητώντας να διασφαλιστούν εργασιακά οι καθηγητές. Παράλληλα, το ΔΣ της ΟΛΜΕ καλεί τα ΔΣ των ΕΛΜΕ της χώρας να επισκεφτούν τα εξεταστικά και βαθμολογικά κέντρα, να συζητήσουν με τους καθηγητές τις εξελίξεις και να σταθούν στο πλευρό τους, διασφαλίζοντας τα εργασιακά τους δικαιώματα.

Βασικά αιτήματα της σημερινής κινητοποίησης είναι να σταλεί άμεσα σε όλα τα σχολεία απόφαση καθορισμού των αποζημιώσεων των εμπλεκομένων στις γενικές εξετάσεις και στις πανελλαδικές Β` και Γ` Λυκείου, ικανοποιώντας προτάσεις που κατέθεσε η ΟΛΜΕ στην πρόσφατη συνάντηση με τον υπουργό. Επίσης, οι καθηγητές ζητούν να διασφαλιστούν τα εργασιακά δικαιώματα των καθηγητών και να καταργηθούν οι Πανελλαδικές Εξετάσεις της Β` και Γ` Λυκείου και να αποσυνδεθεί το Λύκειο από το σύστημα εισαγωγής στη Γ`βάθμια Εκπαίδευση.

Η ΟΛΜΕ σε σχετική ανακοίνωσή της αναφέρεται στον εξεταστικό μαραθώνιο που βιώνουν οι μαθητές, αλλά και οι εκπαιδευτικοί που εμπλέκονται στη διαδικασία των εξετάσεων. Αναφέρεται επίσης στο αποτέλεσμα των συναντήσεων του ΔΣ της Ομοσπονδίας με τον υπουργό Παιδείας, απ' όπου δεν προέκυψε ξεκάθαρη δέσμευση για αύξηση των αποζημιώσεων των εκπαιδευτικών, επισημαίνοντας πως οι αμοιβές παραμένουν καθηλωμένες στα επίπεδα του 1997. Την ίδια στιγμή, όπως καταγγέλλει η ΟΛΜΕ, «εκφράζοντας την αγανάκτηση όλων των συναδέλφων», οι καθηγητές υποχρεώνονται «ακόμα και παρά τη θέλησή τους» να δουλεύουν Σάββατα ως επιτηρητές, βαθμολογητές ή μέλη Λυκειακών Επιτροπών και τίθενται έτσι σε αμφισβήτηση εργασιακά τους δικαιώματα.

Ο Θεμιστοκλής Ξανθόπουλος αναδείχτηκε και πάλι πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στις εκλογές που έγιναν χτες για ανάδειξη νέας Πρυτανικής Αρχής.

Ο υποψήφιος συνδυασμός Θ. Ξανθόπουλου, Σ. Σιμόπουλου και Ανδ. Ανδρεόπουλου συγκέντρωσε 603 ψήφους. Ο συνδυασμός του Δημ. Κουτσούρη, με υποψήφιους αντιπρυτάνεις τον Ι. Τσουδερό και Τ. Μωροπούλου συγκέντρωσε 204 ψήφους, ενώ υπήρξαν 82 λευκά και 10 άκυρα ψηφοδέλτια.

Σε επαναληπτική ψηφοφορία σήμερα προχωρά το Πανεπιστήμιο Αθήνας, καθώς στις χτεσινές εκλογές δεν επικράτησε κανένας από τους τέσσερις συνδυασμούς. Στη σημερινή ψηφοφορία θα συμμετάσχουν οι συνδυασμοί του Γ. Μπαμπινιώτη που χτες συγκέντρωσε 1.232 ψήφους και του Σ. Φλογαΐτη που συγκέντρωσε 846 ψήφους. Ο συνδυασμός Κ. Κιουλάφα με υποψήφιους αντιπρυτάνεις τους Κ. Μακρόπουλο και Θ. Πελεγρίνη συγκέντρωσε 603 ψήφους και του Σ. Ράπτη με υποψήφιους αντιπρυτάνεις τον Εμ. Φραγκούλη και τον Κ. Κρεμαλή 269 ψήφους.

Εν μέσω ενστάσεων έληξε χθες το απόγευμα η διαδικασία εκλογής νέας Πρυτανικής Αρχής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας της Θεσσαλονίκης. Το σχήμα με υποψήφιους τους καθηγητές Η. Θερμό, Ν. Γεωργόπουλο και Σ. Ξιάρχο έλαβε 31 ψήφους. Πρύτανης εκλέχθηκε τελικά ο κ. Τσότρας και αντιπρυτάνεις οι καθηγητές Βελέντζας και Μαργαρίτης, με 146 ψήφους. Στην κάλπη βρέθηκαν και 7 λευκά ψηφοδέλτια.

Στην Πάτρα όπου έγιναν επαναληπτικές εκλογές νικητής αναδείχτηκε ο συνδυασμός του Ν.Ζούμπου με 457, ενώ ο συνδυασμός του Χρ. Χατζηθεοδώρου που συμμετείχε επίσης συγκέντρωσε 415 ψήφους και υπήρξαν 34 λευκά και 12 άκυρα.

Το 3ο Φεστιβάλ Ιδιωτικών Σχολών, που διοργανώνει ο Σύλλογος Σπουδαστών Ιδιωτικών Σχολών θα πραγματοποιηθεί σήμερα, στην πλατεία Κλαυθμώνος, στις 5 το απόγευμα. Το φεστιβάλ περιλαμβάνει θεατρικά δρώμενα, έκθεση φωτογραφίας, σκίτσου, βιβλίου καθώς και συναυλία.