Για μια ακόμη φορά τα επεισόδια στα γήπεδα γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης, φανερώνοντας την υποκρισία των υπευθύνων όσον αφορά τη λύση του προβλήματος

Κυρίως βέβαια τα φαινόμενα αυτά δημιουργήθηκαν σε αγώνες ποδοσφαίρου, χωρίς ν' απουσιάσουν και από άλλα αθλήματα (μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο). Η έκταση και η συχνότητά τους είναι μεγαλύτερη από άλλες φορές. Σε τέτοιο βαθμό, που ακόμα και ο συνεταιρισμός των επιχειρηματιών του ποδοσφαίρου, αναγκάστηκε να το παραδεχτεί.

Από κει και πέρα όμως «όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν». Περίσσεψε - όπως κάθε φορά - η υποκρισία, ο αποπροσανατολισμός και η εκμετάλλευση των φαινομένων. Για να συσκοτιστεί η ουσία και να μη φωτιστεί πως (και) αυτή η ιστορία - άμεσα ή/και έμμεσα - ...κόλπο ήτανε στημένο από το κατεστημένο.

Η αιτία βρίσκεται στη συνειδητή επιλογή του ρόλου που η άρχουσα τάξη επέλεξε για το ποδόσφαιρο. Τη μετατροπή και του λαοφιλέστερου των αθλημάτων, σε όργανο των εξουσιαστών. Το χειραγώγησαν για να κερδοσκοπήσουν, αλλά και για να εκμαυλίσουν ή αποπροσανατολίσουν συνειδήσεις. Διοχέτευσαν την οργή και την αντίθεση πολλών, ιδίως νέων, σε ένα χώρο που δεν είναι επικίνδυνος για το σύστημα. Το αντίθετο...

Με ή χωρίς αφορμές, εικόνες - λιγότερο ή περισσότερο - ανάλογες με αυτές στο «Κλεάνθης Βικελίδης» (ως πιο πρόσφατο χρονικά παράδειγμα) είχαμε πολλές. Η αντίδραση των εμπλεκομένων, εκνευριστικά αλλά και επικίνδυνα ίδια. Μονότονα υποκριτική, με δηλώσεις κενές περιεχομένου. Μακριά από την ουσία του φαινομένου, με στόχο την απόσειση των ευθυνών, αλλά και την αξιοποίησή του για άλλους σκοπούς.

Ο υφυπουργός Αθλητισμού, Γ. Ιωαννίδης, κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Σούπερ Λίγκας, Κ. Πηλαδάκη, έπαιξε - ουσιαστικά - συμβουλευτικό ρόλο! Προτείνοντας να επανέλθει η ποινή διεξαγωγής αγώνων χωρίς θεατές (την οποία οι ΠΑΕάρχες κατήργησαν γιατί έχαναν έσοδα...). Ή διαπιστώνοντας ότι εμπρηστικές δηλώσεις παραγόντων (που πάντα μένουν ατιμώρητες...) συμβάλλουν στην όξυνση.

Μέχρι και... την Αμερική ανακάλυψε, αναφερόμενος σε πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες, σε ορισμένες ομάδες υπάρχουν κάποιοι οπαδοί που αποτελούν εστίες πρόκλησης επεισοδίων. Εκεί εξαντλήθηκε ο ρόλος του κυβερνητικού στελέχους και της κυβέρνησης συνολικά... Ούτε καν ένα «παυσίπονο» (π.χ. διάταξη, βάσει της οποίας επεισόδια σημαίνουν επιπτώσεις στις τηλεοπτικές μεταδόσεις, άρα στα έσοδα) δεν τολμά να δώσει...

Από την πλευρά τους οι επιχειρηματίες ξεπέρασαν κάθε όριο κοροϊδίας. Το ενδιαφέρον που επικαλούνται με μεγαλοστομίες, φάνηκε σ' ένα γεγονός: Από σχετική σύσκεψη εκπροσώπων που έγινε, απουσίαζαν 6 από τις 16 ΠΑΕ... Υπερέβησαν όμως - αφού βρίσκουν και κάνουν - και κάθε όριο προκλητικότητας. Λίγες μόλις μέρες μετά από επεισόδια ανακοίνωσαν 7 μέτρα, τα οποία υποτίθεται πως θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του φαινομένου.

Μέτρο αντιμετώπισης της βίας (καμώνονται πως) θεωρούν την κατάργηση της παραχώρησης του 10% των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των ΠΑΕ στην αστυνομία ή πιο ορθολογική προσέγγιση της τιμής καταβολής!.. Ή την από τηλεοράσεως κριτική της διαιτησίας. «Ξέχασαν» όμως να αναφερθούν στο ποιος ευθύνεται για το επίπεδο (τουλάχιστον στο κομμάτι της απόδοσης) των διαιτητών... Ή για το ποιοι - τουλάχιστον - ανέχτηκαν και χρησιμοποίησαν αυτούς τους οπαδούς που τώρα αποκηρύσσουν...

Ταυτόχρονα, ακολουθώντας πιστά την κυβερνητική πολιτική, επιδιώκουν αύξηση της αστυνομοκρατίας, αλλά και πιο ασφυκτικό έλεγχο στο γήπεδο (που με τις ευλογίες των κυβερνήσεων έχει μετατραπεί σε φέουδό τους). Ζητούν περισσότερες συλλήψεις και προτείνουν αναβάθμιση του ρόλου υπεύθυνων ασφαλείας των ΠΑΕ για την αντιμετώπιση μαζί με την αστυνομία πιθανών κρίσεων και δημιουργία ενός σώματος συντονιστών ασφαλείας. Μέτρα στα οποία συνηγορεί και η αστυνομία (...) όπως προέκυψε από σχετική σύσκεψη που έγινε την Τρίτη, στο αρχηγείο της.

Με σωστές διαπιστώσεις (περί οπαδών - στρατών και έλλειψης απαιτούμενης θέλησης και σθένους από τους αρμόδιους) αλλά λανθασμένη οπτική (αύξηση της καταστολής) αντιμετωπίζει το θέμα και ο Πανελλήνιος Συνδέσμος Αμειβομένων Καλαθοσφαιριστών, όπως φαίνεται από τις σχετικές προτάσεις του στη ΔΕΑΒ.

Με περισσή ευκολία - κυρίως σε στιγμές αγανάκτησης - όλοι μας ρίχνουμε το βασικό ανάθεμα, στους οργανωμένους οπαδούς. Μερίδα τους, βέβαια, έχει τις δικές της σημαντικές ευθύνες. Γιατί, συνειδητά ή ασυνείδητα, συμμετέχουν ή ανέχονται το «παιχνίδι». Υποκύπτουν στην ψυχολογία της μάζας - οι επιστήμονες έχουν περιγράψει σαφέστατα τα χαρακτηριστικά της - και ασπάζονται τη «μαγκιά» ή την «εκτόνωση». Διοχετεύουν σε λάθος δρόμο την ανάγκη τους για ένταξη σε σύνολα, ταύτιση, αποδοχή και «ύπαρξη».

Συμπράττουν ή ανέχονται πυρήνες, οι οποίοι δρουν οργανωμένα και εκμεταλλεύονται την ισχυρή αγάπη - ταύτιση με την ομάδα. Η χαλάρωση των αντιστάσεων, στο όνομα της υποστήριξης - υπεράσπισής της, γίνεται «όπλο» στα χέρια των συγκεκριμένων στοιχείων. Αυτά βασικά αξιοποιούν, για να προωθήσουν τους στόχους τους.

Η... λογική της «ομάδας - θρησκείας» αποτελεί ιδανικό υπόβαθρο, για την ευόδωση των επιδιώξεών τους. Δημιουργούν, λοιπόν, μια δυναμική - ηγετική εικόνα, στο χώρο, για τους εαυτούς και το γκρουπ τους. Και τα εκμεταλλεύονται, μέσω του μηχανισμού της ταύτισης, για να «ψαρέψουν» υποστηρικτές, οι οποίοι θα δεχτούν - πολύ πιο εύκολα - και τις άλλες απόψεις ή πρακτικές τους.

Είναι, όμως, οι οπαδοί ο μοναδικός ή ο βασικός φταίχτης; Μήπως, τελικά, πρόκειται για τον «στρατιώτη», που εκτελεί; Αρα, μήπως η αναζήτησή μας πρέπει να εστιαστεί στους «στρατηγούς», που είναι οι ηθικοί αυτουργοί; Τι γίνεται με τους επίσημους, «κυριλέ» ή «ταγούς»; Αυτοί δε δημιούργησαν τις συνθήκες, μέσα στις οποίες εγκλωβίστηκαν ή δρουν οι «κακοί»; Αυτοί δεν έχρισαν τους οπαδούς «πολιορκητικό κριό», δεν τους εξυμνούν γιατί «βάζουν τα στήθια τους μπροστά» και υπερασπίζονται τα δίκαια της «ομάδας - θρησκείας»; Η οποία, όμως, είναι επιχείρηση και τα «δίκαιά» της έχουν - εντέχνως - ταυτιστεί με τις επιδιώξεις της ΠΑΕ. Δηλαδή, τα συμφέροντα των επιχειρηματιών - μετόχων...

«Η ένταση της καταστολής, της αστυνόμευσης και ο περιορισμός των δημοκρατικών ελευθεριών είναι αναποτελεσματικός τρόπος. Δεν πρόκειται, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα, να εξαλείψει ούτε να μειώσει τα φαινόμενα αυτά, καθώς δεν αντιμετωπίζονται οι αιτίες τους. Που είναι η κυριαρχία των ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων στον αθλητισμό, η δράση «ιδιωτικών στρατών», η υποταγή του αθλητισμού σε ανομολόγητες ή ομολογημένες οικονομικές και πολιτικές επιδιώξεις, αλλά και τα γενικότερα κοινωνικά αδιέξοδα που βιώνει η νεολαία». Την άποψη αυτή έχει καταθέσει στον «Ρ» ο λέκτορας Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μέλος της «Δημοκρατικής Συσπείρωσης για τις Λαϊκές Ελευθερίες», Δ. Καλτσώνης.

Οποιος λοιπόν θέλει πραγματικά ν' αντιμετωπίσει τα φαινόμενα της βίας στα γήπεδα, πρέπει να τα δει στη βάση αιτίας - αιτιατού. Να κατανοήσει πως η βία που υπάρχει στα γήπεδα δεν είναι τίποτε άλλο από προέκταση της κοινωνικής βίας, που εκδηλώνεται σε πάρα πολλές πτυχές της ζωής μας. Και η ρίζα της βρίσκεται στα αδιέξοδα που γεννούν ιδιαίτερα στη ζωή των νέων ανθρώπων, οι πολιτικές που ακολουθούνται και οι οποίες δημιουργούν μια ασφυκτική καθημερινότητα.

Πέρα από τους γενικούς παράγοντες που παίζουν ρόλο, υπάρχουν όμως και ειδικότεροι παράγοντες που αποτελούν το έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύσσεται η βία στα γήπεδα και ειδικότερα στο ποδόσφαιρο. Είναι το σάπιο οικοδόμημα, που λέγεται εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο (αθλητισμός γενικότερα). Οπου ομάδες ανήκουν σε επιχειρηματικούς ομίλους, οι οποίοι και μεταφέρουν το μεταξύ τους ανταγωνισμό και στα γήπεδα.

Η αγοραία λογική που έχουν επιβάλλει κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ σε αγαστή συνεργασία με τους επιχειρηματίες, έχει αποβάλει όλα τα ιδεώδη και ευγενή χαρακτηριστικά του (κάθε) αθλήματος. Ο συναγωνισμός και η άμιλλα έχουν αντικατασταθεί από τον ανταγωνισμό και τη - με κάθε τρόπο και μέσο - επιδίωξη της νίκης. Που σημαίνει πολυποίκιλα οφέλη... Αυτό που σήμερα παρουσιάζεται σαν αθλητικό οικοδόμημα σε ένα μεγάλο του μέρος δεν έχει σχέση ούτε με τη φύση ούτε με την ουσία του αθλητισμού, αλλά με την εξυπηρέτηση πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων.

Καθοριστική παράμετρο - λύσης ή δημιουργίας/όξυνσης του προβλήματος - αποτελεί και η Παιδεία. Οχι μόνο με το αθλητικό κομμάτι της, αλλά γενικότερα. Ακρως αντικοινωνικές και απάνθρωπες συμπεριφορές (που δείχνουν έλλειψη αξιών και ιδανικών) αντιμετωπίζονται (κυρίως) μέσα από μια άλλη Παιδεία. Που οδηγεί σε διαφορετική κοινωνικοποίηση και άλλη ιεράρχηση αξιών. Με αγάπη, ενδιαφέρον και σεβασμό στον εαυτό και την αξιοπρέπεια του καθενός αλλά και στο συνάνθρωπο.