Ο εθισμός στα παιχνίδια στον Ηλεκτρονικό Υπολογιστή (Η/Υ), αλλά και γενικότερα στα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι ένα φαινόμενο που παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις στα παιδιά, στους εφήβους και τους νέους. Πρόσφατα, ο Κιθ Μπέικερ, ιδρυτής και επικεφαλής της πρώτης και μοναδικής κλινικής που θεραπεύει «εθισμένους» στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, σημείωσε, μιλώντας στο BBC News: «Το ψυχαναγκαστικό παιχνίδι είναι μάλλον ένα κοινωνικό παρά ψυχολογικό πρόβλημα». Η εν λόγω κλινική στο Αμστερνταμ, που από το 2006 έχει θεραπεύσει εκατοντάδες νεαρούς παίκτες, αποφάσισε να αλλάξει τρόπο θεραπείας, διότι συνειδητοποιήθηκε ότι για το 90% αυτών που περνούν 4 ή και περισσότερες ώρες την ημέρα παίζοντας στον Η/Υ η συμβουλευτική μέθοδος δεν είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία.
«Αυτά τα παιδιά εμφανίζουν κάποια συμπτώματα, που είναι όμοια με άλλους τύπους εθισμού και τοξικοεξαρτήσεις. Αλλά όσο περισσότερο δουλεύουμε με αυτά τα παιδιά, τόσο λιγότερο θεωρούμε ότι πρέπει να αποκαλούμε αυτό που τους συμβαίνει "εθισμό". Αυτό που χρειάζονται πολλά από αυτά τα παιδιά είναι οι γονείς τους και οι δάσκαλοί τους. Αυτό είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα». Και συμπληρώνει ότι «το πρόβλημα με τα παιχνίδια στον Η/Υ είναι αποτέλεσμα της κοινωνίας που ζούμε σήμερα».
Πώς περιγράφεται η «κοινωνία που ζούμε σήμερα»; Το παιχνίδι, η ψυχαγωγία γενικά, είναι εμπόρευμα στα χέρια των πολυεθνικών, αποτελεί πεδίο δράσης μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων - και μάλιστα ιδιαίτερα κερδοφόρο. Ταυτόχρονα, για τη μορφή και το περιεχόμενο των παιχνιδιών λόγο έχουν τόσο τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όσο και άλλοι μηχανισμοί του αστικού κράτους. Κι αυτό γιατί το παιχνίδι είναι η πρώτη μορφή κοινωνικοποίησης του παιδιού, συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του, διαμορφώνει μέσα από τη μίμηση συμπεριφορές και αντιλήψεις. Εξοικειώνει τα παιδιά και τους νέους με τα καπιταλιστικά πρότυπα, τις επιδιώξεις και τη ληστρική δράση του κεφαλαίου. Ολα τα παραπάνω οδηγούν στο εξής: Κριτήριο για το περιεχόμενο και τους σκοπούς των παιχνιδιών να είναι το κέρδος και η ιδεολογική παρέμβαση του κεφαλαίου και όχι η ολόπλευρη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Σε αυτή την κατεύθυνση αξιοποιείται και η τεχνολογία, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κλπ.
Παράλληλα, η σημερινή κοινωνία ευνοεί ποικιλοτρόπως τον εθισμό στα παιχνίδια στον Η/Υ. Η έλλειψη επικοινωνίας, το άκρως ανταγωνιστικό και εξοντωτικό εκπαιδευτικό σύστημα, η απουσία ελεύθερων χώρων και χρόνου για παιχνίδι, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, αλλά και οι εργασιακές σχέσεις των γονιών, όλα αυτά συμβάλλουν καθοριστικά στην αντικατάσταση του ομαδικού παιχνιδιού με άμεση επαφή από το απομονωμένο, εξατομικευμένο παιχνίδι. Τα παιδιά και οι νέοι όλο και λιγότερο νιώθουν ότι μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα, όλο και πιο έντονα προσπαθούν να βρουν τρόπους φυγής από την πραγματικότητα, η οποία αισθάνονται να τους καταδυναστεύει και να τους τσακίζει. Και, φυσικά, τέτοια φαινόμενα εθισμού, φυγής από την πραγματικότητα ευδοκιμούν κυρίως όταν η πραγματική διέξοδος, η αγωνιστική ανυπότακτη στάση ζωής φιμώνεται, συκοφαντείται και διαστρεβλώνεται το περιεχόμενό της.
Ελένη ΜΑΪΛΗ