Από τις εκδόσεις Printa και σε θαυμάσια μετάφραση της Μαρίας Τσάτσου κυκλοφορεί ο «Κήπος με τα ρόδα» του μεγάλου Πέρση ποιητή Σααντί, ο οποίος έζησε μεταξύ 1213 και 1292 μ.Χ. Πάντα επίκαιρος, ο Σααντί δένει με ποιητικό τρόπο τη σοφία με την πραγματικότητα. Είναι δύσκολο να γράψει κανείς για μια μεγάλη πηγή - ας την αφήσουμε να μιλήσει μόνη της.1. Αλίμονο στους δειλούς που, πότε με το προσωπείο του φοβισμένου πρόβατου, πότε με το προσωπείο του λύκου που καταβροχθίζει τη λεία του, κολακεύουν όταν είναι παρόντες αυτούς που ξεσκίζουν κρυφά. Στοχάσου ότι αυτός που έρχεται να σου μιλήσει για τα λάθη των άλλων δεν κάνει άλλο παρά να παραφυλάει τα δικά σου.
2. Οποιος ατιμάστηκε από μια αισχρή δοσοληψία δεν είναι πια άξιος της συναναστροφής των τίμιων ανθρώπων. Αν ένα πορτοκάλι γλιστρήσει από τα χέρια του βασιλιά και πέσει στις βρωμιές, φυσικά δεν θα του το παρουσιάσουν πάλι. Οσο κι αν διψάτε, το χέρι σας θα σπρώξει μακριά ένα κανάτι γεμάτο νερό που έχει λερωθεί από ένα ακάθαρτο στόμα.
3. Μη δώσεις ποτέ στον φίλο σου τόση δύναμη ώστε να σε ξεπεράσει αν γίνει εχθρός σου. Δεν είχες ποτέ σου ακούσει για τα παράπονα εκείνου του δασκάλου που ο μαθητής του τον πρόσβαλε και του φέρθηκε με αγνωμοσύνη; Τι γίνανε, έλεγε, η δικαιοσύνη και η ευγνωμοσύνη; Δεν έμαθα σε κανέναν να χρησιμοποιεί το τόξο χωρίς να γίνω, αργότερα, εγώ στόχος για τα βέλη του.
4. Οταν ο Χορμούς, γιος του Νουσιρβάν, ανέβηκε στο θρόνο, έβαλε στη φυλακή όλους τους υπουργούς του πατέρα του. Τον ρώτησαν ποιο έγκλημα είχαν κάνει για να πέσουν σε τέτοια δυσμένεια. «Δεν έχω, είπε, τίποτα να τους καταλογίσω εκτός από το φόβο που τους προκαλώ και τη λιγοστή εμπιστοσύνη που έχουν στα λόγια μου. Φοβόμουν ότι θα μου επεφύλασσαν την ίδια μοίρα που φοβόντουσαν για τους εαυτούς τους. Ακολούθησα τη συμβουλή των σοφών: Να φοβάσαι αυτόν που φοβάται. Ο γάτος μέσα στην απόγνωσή του ρίχνεται στον τίγρη να του βγάλει τα μάτια και το φίδι δαγκώνει το πόδι του βοσκού γιατί φοβάται μήπως το λιώσει».
5. Πώς είναι δυνατόν να ελπίζει κανείς ότι από ένα παλιοσίδερο θα φτιάξει ένα πρώτης τάξεως γιαταγάνι; Οχι, δεν μπορεί από μόνη της η εκπαίδευση να δημιουργήσει έναν σοφό. Η ίδια βροχή που ποτίζει τα κλήματα στον αμπελώνα σε μια χέρσα γη κάνει να φυτρώσουνε αγκάθια. Μη σπέρνετε τους υάκινθους σε άγονο έδαφος, γιατί χάνετε τον καιρό σας. Το να κάνετε χάρες στους κακούς είναι σχεδόν σαν να δουλεύετε για τη δυστυχία των δίκαιων και καλών ανθρώπων.
6. Τα μαθήματα της αρετής αποβαίνουν ανίσχυρα όταν έχεις να κάνεις με μια μοχθηρή ράτσα. Δεν φτάνει να κόψεις τον κορμό, πρέπει να ξεριζώσεις μέχρι και τις ρίζες. Είναι συνετό άραγε να σβήσεις τη φωτιά και ν' αφήσεις αναμμένες τις σπίθες, να σκοτώσεις το φίδι και ν' αφήσεις τα μικρά του; (...) Μη χάνεις τον καιρό σου προσπαθώντας ν' αλλάξεις έναν διεφθαρμένο άνθρωπο. Ποτέ το απλό καλάμι δεν θα παράγει ζάχαρη.
7. Αν αφήσουμε αυτή την ομάδα των ληστών να δυναμώσει κι άλλο, δεν θα σταματήσει ν' απλώνεται και τότε δεν θα έχουμε πια τη δύναμη να τη διώξουμε από κει. Ενα δέντρο που έχει μόλις φυτευτεί εύκολα ξεριζώνεται από έναν και μόνο άνθρωπο. Αμα όμως αφήσουμε το δέντρο να κάνει ρίζες, ούτε η πιο μεγάλη δύναμη δεν μπορεί να το κουνήσει.
8. Δέκα φτωχοί μπορούν να μοιραστούν και να κοιμηθούν στο ίδιο κρεβάτι. Δύο βασιλείς όμως δεν μπορούν να συνυπάρξουν ακόμη και στο πιο απέραντο βασίλειο. Ενας άνθρωπος ελεήμων αν έχει μισό καρβέλι ψωμί θα το μοιραστεί με τους φτωχούς. Αλλά ένας βασιλιάς που μόλις κατέκτησε ένα βασίλειο το μόνο που σκέφτεται είναι πώς θα κατακτήσει κι άλλο.
Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ