Τούτες τις μέρες της συνεχιζόμενης γενοκτονίας και του λιμού του λαού της Παλαιστίνης, η Τέχνη είναι καιρός να πάρει θέση στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Ανοιχτά και καθαρά, χωρίς μισόλογα και υπαινιγμούς. Το έγκλημα συντελείται σε κοινή θέα. Καθημερινά σκοτώνονται άνθρωποι του Τύπου, παιδιά πεθαίνουν από την πείνα και άνθρωποι πυροβολούνται στην ουρά για λίγο αλεύρι. Δεν είναι δυνατόν τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου να κρατούν ίσες αποστάσεις. Ούτε είναι δυνατόν οι γραφιάδες του κινηματογράφου να ασχολούνται με το κόκκινο χαλί και τις προβολές. Το μόνο «κόκκινο» χαλί που υπάρχει αυτήν τη στιγμή είναι η Λωρίδα της Γάζας, κόκκινο από θάνατο.

Ολα αυτά τα γράφουμε σαν εισαγωγή για το 82ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας, που ξεκίνησε χτες και θα συνεχιστεί μέχρι και τις 6 Σεπτέμβρη. Εκατοντάδες κινηματογραφιστές συγκρότησαν την πρωτοβουλία «Venice 4 Palestine», η οποία και απέστειλε ανοιχτή επιστολή προς τη διοργάνωση του φεστιβάλ και προς όλους τους εργαζόμενους στον κινηματογράφο, τον πολιτισμό και τα μέσα ενημέρωσης με τίτλο «Σταματήστε τα ρολόγια, σβήστε τ' αστέρια». Στην επιστολή, ανάμεσα σε άλλα, αναδεικνύουν τον κίνδυνο άλλη μια μεγάλη φεστιβαλική διοργάνωση να «μένει αδιάφορη μπροστά σε αυτή την ανθρώπινη, πολιτική και ηθική τραγωδία». «Η παράσταση πρέπει να συνεχιστεί», μας λένε, ενώ μας προτρέπουν να αποστρέψουμε το βλέμμα, σαν να μην έχει ο «κόσμος του κινηματογράφου» καμία σχέση με τον «πραγματικό κόσμο». «Η Μπιενάλε και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας υποτίθεται ότι γιορτάζουν τη δύναμη της τέχνης ως μέσου μεταμόρφωσης, μαρτυρίας, αναπαράστασης του ανθρώπινου βιώματος και καλλιέργειας κριτικής συνείδησης. Ακριβώς αυτό είναι που καθιστά την τέχνη ένα εξαιρετικό όχημα στοχασμού, συμμετοχής και αντίστασης». Καλούν την κινηματογραφική και πολιτιστική κοινότητα «με κάθε τρόπο και μέσο να ενισχύσει τις ιστορίες και τις φωνές εκείνων που σφαγιάζονται, να υπερασπιστούν την αλήθεια για την εθνοκάθαρση, το απαρτχάιντ, την παράνομη κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών και όλα τα άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττει το Ισραήλ εδώ και δεκαετίες». Κλείνοντας την επιστολή αναφέρουν: «Ως καλλιτέχνες είμαστε η ζωντανή καρδιά αυτού του Φεστιβάλ και επαναλαμβάνουμε με σθένος ότι δεν θα γίνουμε συνένοχοι, δεν θα μείνουμε σιωπηλοί, δεν θα αποστρέψουμε το βλέμμα, δεν θα υποκύψουμε στο αίσθημα της αδυναμίας ούτε στη λογική της εξουσίας. Η εποχή που ζούμε και η ευθύνη μας ως ανθρώπινα όντα το απαιτούν. Δεν υπάρχει κινηματογράφος χωρίς ανθρωπιά. Ας το κάνουμε όλοι μαζί με θάρρος, με ακεραιότητα. Λευτεριά στην Παλαιστίνη». Η απάντηση της διοργάνωσης ήταν η αναμενόμενη... «Το φεστιβάλ της Βενετίας υπήρξε πάντα, σε όλη την ιστορία του, χώρος ανοιχτής συζήτησης και ευαισθησίας για όλα τα πιο πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία και ο κόσμος». Οσο για το επίσημο πρόγραμμα του φεστιβάλ θα αναφερθούμε σε δεύτερο χρόνο.

Στις εκδηλώσεις του φεστιβάλ του Εδιμβούργου παραβρέθηκαν ο Κεν Λόουτς και ο σεναριογράφος Πολ Λάβερτι, όπου μίλησαν για άλλη μια φορά ανοιχτά για την Παλαιστίνη. Μάλιστα, στο πλαίσιο διαμαρτυρίας, έξω από ένα αστυνομικό τμήμα στο Εδιμβούργο, ο Πολ Λάβερτι συνελήφθη και οδηγήθηκε στο κρατητήριο επειδή φορούσε μπλουζάκι με την επιγραφή «Γενοκτονία στην Παλαιστίνη. Καιρός να αναλάβουμε δράση». Η Αστυνομία της Σκωτίας δήλωσε ότι ο Λάβερτι αφέθηκε ελεύθερος με την υποχρέωση να εμφανιστεί στο δικαστήριο και ότι θα υποβληθεί έκθεση στον εισαγγελέα. Βγαίνοντας από το αστυνομικό τμήμα ανάφερε σε δήλωσή του: «Το πιο σημαντικό δικαστήριο στον κόσμο είναι το δικαστήριο της κοινής γνώμης. Οι απλοί άνθρωποι αισθάνονται αποτροπιασμό βλέποντας την πείνα και τη γενοκτονία, και την πώληση όπλων στο κράτος του απαρτχάιντ του Ισραήλ. Επομένως, είναι πραγματικά μεγάλη μου χαρά να βρίσκομαι εδώ σε ένδειξη αλληλεγγύης με όλους εκείνους τους ανθρώπους που αποφάσισαν να μην απογοητεύσουν τη συνείδησή τους. Ας συνεχίσουμε λοιπόν. Ας σταματήσουμε τις δολοφονίες και τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη».

Ας περάσουμε στην κινηματογραφική εβδομάδα, που είναι φτωχή σε νέες ταινίες αλλά πλούσια σε επανεκδόσεις. Θα αναφερθούμε επιγραμματικά στις ταινίες που ξεχωρίσαμε. Στο «Ρόουζ Εναντίον Ρόουζ» του Τζέι Ρόουτς, που βασίζεται στην κομεντί «Ο Πόλεμος των Ρόουζ» (1989), που με τη σειρά της αποτελεί διασκευή βιβλίου του Γουόρεν Αντλερ («The Roses»), ξεχωρίσαμε εκτός από τις υπέροχες ερμηνείες των Ολίβια Κόλμαν και Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, τους βιτριολικούς και ρεαλιστικούς διαλόγους του ζευγαριού που υπογραφεί ο σεναριογράφος Τόνι Μακ Ναμάρα. Κατάφερε να διώξει την πολλή «αμερικανιά» του '80 και να την αντικαταστήσει με βρετανικό χιούμορ του σήμερα. Ομως το σενάριό του είναι ανισοβαρές στην πλοκή, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο καλό παρελθόν παρά στην εξωφρενική διαμάχη του ζευγαριού και ελλιπές στη διαμόρφωση των χαρακτήρων. Ο χαρακτήρας της Κόλμαν είναι αισθητά ελλιπής... Η ταινία έχει τεράστια διαφοροποίηση με εκείνη του '89, δυστυχώς όχι προς όφελός της. Ξαναβλέποντας και την παλιότερη ταινία όμως, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι παρά τη δημοσιότητά της έχει παραμείνει «κλασική», προτιμάμε τις διαμάχες του σπαραχτικού αμερικάνικου «Κράμερ εναντίον Κράμερ» του Ρόμπερτ Μπέντον για παράδειγμα ή του ευρωπαϊκού αριστουργήματος «Σκηνές Από Ενα Γάμο» του Ινγκμαρ Μπέργκμαν. Γιατί αμέσως μόλις είδαμε την ταινία, την ξεχάσαμε κιόλας! Αν το σινεμά δεν σε προβληματίζει, δεν σε διαμορφώνει, τι να το κάνεις...

Περνάμε στο «Μάρκο: Μια Επινοημένη Αλήθεια» των Τζον Γκαράνιο και Αϊτόρ Αρεγκί. H ταινία περιγράφει την αληθινή ιστορία του Ενρίκ Μάρκο, που για χρόνια παρίστανε τον επιζώντα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, και κατάφερε για χρόνια να πείσει τα ΜΜΕ, τους επιζώντες, ακόμη και την οικογένειά του, για την ιστορία του. Πρόκειται για μυθοπλασία και όχι ντοκιμαντέρ. Οι σκηνοθέτες ξεκίνησαν το 2006 να κάνουν ντοκιμαντέρ και κατέληξαν να κάνουν μυθοπλασία, διότι ο πρωταγωνιστής τους αποκάλυψε μετά από δυο χρόνια δουλειάς ότι ήδη ετοίμαζε άλλος το ντοκιμαντέρ για τη ζωή του... Ομολογουμένως ένα ντοκιμαντέρ θα ήταν πιο ταιριαστό, αντί για τη μυθοπλαστική καταγραφή των τελευταίων ετών ενός τέτοιου απατεώνα! Αλήθεια είναι ότι ο Εντουάρντ Φερνάντεθ (πρωταγωνιστής και του φετινού «Το 47») είναι εξαιρετικός στην ερμηνεία του, αλλά ενώ παρακολουθήσαμε την ιστορία, μείναμε με την απορία γιατί αυτός ο άνθρωπος κατασκεύασε ένα τέτοιο ψέμα και παρέμεινε αμετανόητος έως το τέλος της ζωής του υποστηρίζοντας την «αθωότητα» και την επιλογή του! Από τις επανεκδόσεις της εβδομάδας ξεχωρίζουμε τη σπουδαία «Η Γεύση του Κερασιού» του Αμπάς Κιαροστάμι.