Στο τέλος του 2016, η αξία των ΑΞΕ στην Ελλάδα εκτιμάται σε 29,2 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ στην περίοδο 2013-2015, οι ξένες επενδύσεις διαμορφώνονταν κατά μέσο όρο στο 1% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση. Στην ίδια περίοδο, οι εισροές ΑΞΕ διαμορφώνονταν: Βουλγαρία 3,6% (επί του ΑΕΠ της χώρας), Πορτογαλία 3,6%, Τουρκία 1,8%, ενώ κατά μέσο όρο στην ΕΕ στο 2,6% του ΑΕΠ.

Για το σύνολο της περιόδου 2001-2015, το μεγαλύτερο μέρος των εισροών ΑΞΕ στην Ελλάδα προήλθε από χώρες της ΕΕ-28 και συγκεκριμένα από τη ζώνη του ευρώ (περίπου 80%), με τη Γαλλία και τη Γερμανία να αντιπροσωπεύουν από κοινού περίπου το 50% των συνολικών ΑΞΕ στην Ελλάδα.

Στα 27,64 δισ. ευρώ εκτιμάται, στο τέλος του 2016, η αξία των ΑΞΕ εγχώριων επιχειρήσεων στις αγορές του εξωτερικού.

Να σημειωθεί ότι παρά την υποχώρηση που εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια, λόγω αποχώρησης των εγχώριων τραπεζικών ομίλων από τη γειτονική περιοχή (Τουρκία, ΝΑ Ευρώπη κ.ά.), η συνολική παρουσία ελληνικών ομίλων στο εξωτερικό (πάντα με τη μορφή της ΑΞΕ) εμφανίζει σταθερά έντονα ανοδικές τάσεις, οι οποίες σε γενικές γραμμές διατηρήθηκαν και στη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης, με την εξαίρεση του τραπεζικού τομέα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤΤΕ, οι εγχώριες άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό παρουσιάζουν την παρακάτω εξέλιξη:

2001: 8 δισ. ευρώ

2009: 29,8 δισ. ευρώ

2011: 37,2 δισ. ευρώ

2013: 26,3 δισ. ευρώ

2015: 25,1 δισ. ευρώ.

Κατά την περίοδο 2001-2011, η παρουσία ελληνικών ομίλων στο εξωτερικό διαμορφώθηκε σχεδόν σε πενταπλάσιο επίπεδο. Στην ίδια περίοδο, η περιοχή των Βαλκανίων αποτέλεσε τον κύριο προορισμό των ελληνικών ΑΞΕ, καθώς τα επενδεδυμένα κεφάλαια περίπου οκταπλασιάστηκαν, με «κινητήρια δύναμη», σύμφωνα με την ΤτΕ, τη γεωγραφική εγγύτητα, το χαμηλό «κόστος εργασίας», τους «σχετικά» (σε σχέση με την Ελλάδα) χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, καθώς και την αυξημένη εγχώρια ζήτηση, στις εν λόγω περιοχές.

«Στην παρούσα συγκυρία, οι Αμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) με κίνητρο τις εξαγωγές δύνανται να αποτελέσουν ένα γρήγορο και αποτελεσματικό μέσο για την αναδιάρθρωση του παραγωγικού προτύπου, την αλλαγή της επιχειρηματικής και εργασιακής νοοτροπίας, την αύξηση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της εξωστρέφειας».

Αυτό τονίζει η ετήσια έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη βδομάδα, παράλληλα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, που θα ανακοινωθούν στο επόμενο διάστημα, σχετικά με την «αλλαγή παραγωγικού μοντέλου και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής οικονομίας». Η στρατηγικού χαρακτήρα κατεύθυνση αφορά στην «παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών», δηλαδή παραγωγή εμπορευμάτων και υπηρεσιών που, με όρους ανταγωνιστικότητας, θα προσβλέπουν στις διεθνείς αγορές. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για ανάπτυξη που θα ικανοποιεί λαϊκές ανάγκες, αλλά τη μεγαλύτερη δυνατή κερδοφορία του κεφαλαίου.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση της ΤτΕ «ο εντονότερος ανταγωνισμός, λόγω της παρουσίας ξένων επενδυτών, θα μπορούσε να επιταχύνει την "εκκαθάριση" της αγοράς από μη παραγωγικές επιχειρήσεις και την ταχύτερη ανακατανομή των παραγωγικών πόρων προς πιο αποτελεσματικές χρήσεις», δηλαδή τέτοιες που να ικανοποιούν τον κύκλο της διευρυμένης κερδοφορίας στην οποία προσβλέπουν οι εγχώριοι ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι. Επιπλέον, τα οφέλη για τους εγχώριους ομίλους, πέρα από τις επιχειρηματικές συμπράξεις με τους ξένους επενδυτές, αφορούν, μεταξύ άλλων, στην «ενσωμάτωση ελληνικών επιχειρήσεων σε παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, τη «μεταφορά τεχνογνωσίας», τη «μίμηση πιο σύνθετων προϊόντων και παραγωγικών διαδικασιών», που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα των εγχώριων εταιρειών, καθώς και τον εξαγωγικό δυναμισμό τους, σύμφωνα με την ΤτΕ.

Τα παραπάνω έρχονται με τα επόμενα χτυπήματα στα Εργασιακά και, όπως αναφέρει η ΤτΕ, «οι δυσλειτουργίες και ακαμψίες στις αγορές εργασίες και προϊόντων (...) έχουν καταστήσει την Ελλάδα λιγότερο ελκυστικό προορισμό για ΑΞΕ, σε σύγκριση με γειτονικές ή άλλες συγκρίσιμες χώρες της ζώνης του ευρώ».

Nα σημειωθεί ότι Αμεση Ξένη Επένδυση θεωρείται αυτή η οποία αφορά σε εταιρεία με έδρα σε άλλο κράτος, και με συμμετοχή τουλάχιστον στο 10% του μετοχικού κεφαλαίου της εγχώριας επιχείρησης. Σε γενικές γραμμές, ο ορισμός της ΑΞΕ προϋποθέτει και την ύπαρξη λεγόμενου «στρατηγικού επενδυτή», με σχετικά μακροπρόθεσμο ορίζοντα σε κάποια εγχώρια επιχείρηση.

Σε αυτό το πλαίσιο, το νέο «παραγωγικό πρότυπο» και η προσέλκυση ΑΞΕ προϋποθέτουν ένα μπαράζ αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων, με μέτρα που ήδη συζητούνται με το κουαρτέτο και στο πλαίσιο της «αξιολόγησης». Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η «προώθηση σταθερού και φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος», και μάλιστα με «κατάλληλα επενδυτικά κίνητρα», προκειμένου, όπως τονίζεται, να «μειώνεται ο επιχειρηματικός κίνδυνος», δηλαδή για την αποτροπή τυχόν χασούρας στους επενδυτές.

Σε αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να συμβάλουν και οι παρακάτω παράγοντες:

-- Η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και η καλύτερη αξιοποίηση της δημόσιας (κρατικής) περιουσίας.

-- Η ολοκληρωμένη εφαρμογή «εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής», δηλαδή όπως αυτή που βρίσκεται στα παζάρια με το κουαρτέτο.

-- Η άμεση αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και η «εξυγίανση» των επιχειρηματικών ισολογισμών, έτσι ώστε οι εγχώριες επιχειρήσεις να καταστούν «πιο ελκυστικές για τους επενδυτές».

Βέβαια το ζήτημα των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων αποτελεί μοχλό για μαζικές αναδιαρθρώσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές.

-- «Καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Διοίκησης» και, όπως επισημαίνεται, «μερική πρόοδος» έχει συντελεστεί με την πρόσφατη «απλοποίηση» των διαδικασιών αδειοδότησης των επιχειρήσεων.

-- Διαμόρφωση «ορθολογικού και σταθερού φορολογικού πλαισίου». Επισημαίνεται πως ο φορολογικός συντελεστής για τις Ανώνυμες Εταιρείες (29%) είναι ο τρίτος υψηλότερος μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών - μελών του ΟΟΣΑ.

Υπενθυμίζουμε πως η μείωση της φορολογίας επί των επιχειρηματικών κερδών συγκαταλέγεται στα λεγόμενα «αντίμετρα» που παζαρεύει η κυβέρνηση με το κουαρτέτο.

Ταυτόχρονα, αποδίδονται «εύσημα» για τον «αναπτυξιακό νόμο» της σημερινής κυβέρνησης, σε ό,τι αφορά τον σταθερό συντελεστή για μια 12ετία επί των επιχειρηματικών κερδών για «στρατηγικές επενδύσεις».

-- Εύρυθμη λειτουργία του δικαστικού συστήματος. Εν προκειμένω, το διακύβευμα αφορά την ιεράρχηση και ικανοποίηση των πιστωτών σε περιπτώσεις επιχειρηματικών πτωχεύσεων. Επιπλέον επισημαίνονται οι «υστερήσεις» σε θέματα όπως η νομοθεσία για τις χρήσεις γης, οι όροι δόμησης, η ολοκλήρωση του Κτηματολογίου και η «επαρκής προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας», προκειμένου, όπως αναφέρεται, να αρθούν τα «αντικίνητρα» για τις ΑΞΕ.

-- Ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά προϊόντων με «πιο ευέλικτες κανονιστικές ρυθμίσεις», με βάση και τις «εργαλειοθήκες» του ΟΟΣΑ.

-- Βελτίωση παραγόντων που διευκολύνουν την επενδυτική δραστηριότητα, όπως οι υποδομές και η «διασυνδεσιμότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας».

«Για να εξισορροπήσουμε την τεράστια αποεπένδυση που έχει υποστεί η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια, απαιτούνται επιπλέον επενδύσεις, πέραν όσων πραγματοποιούνται ετησίως, τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ μέχρι το 2022», τονίζει εδώ και καιρό η πλευρά του ΣΕΒ.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι βιομήχανοι ομολογούν ότι η αποκατάσταση της παραγωγικής ικανότητας του κεφαλαίου στα επίπεδα που υπήρχαν πριν από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης θα απαιτήσει σειρά νέων αντιλαϊκών παρεμβάσεων, νέα μόνιμα μέτρα, «μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση ενθάρρυνσης των επενδύσεων», «προσέλκυση ξένων επενδύσεων», η οποία θα πρέπει βέβαια να «στοχεύει στην οριζόντια ενθάρρυνση των οικονομικά αποδοτικών επενδύσεων», αυτών δηλαδή που υπόσχονται την ανάκαμψη και διεύρυνση της μάζας των επιχειρηματικών κερδών, την ανάπτυξη τομέων της οικονομίας με μεγάλη προστιθέμενη αξία, μεγάλη παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια, δηλαδή δυνατότητα εξαγωγών.

Είναι απόλυτα φανερό ότι το αστρονομικό ύψος των 100 δισ. ευρώ για νέες κερδοφόρες επενδύσεις, προκειμένου να επέλθει η ανάκαμψη του εγχώριου κεφαλαίου, δεν βγαίνει ούτε από τα κονδύλια του νέου ΕΣΠΑ (ύψους 20 δισ. ευρώ), ούτε από την ελλειμματική χρηματοδότηση των εγχώριων τραπεζικών ομίλων, οι οποίοι επιπλέον έχουν να αντιμετωπίσουν τα «κόκκινα» δάνεια, προκειμένου στη συνέχεια να ανοίξει η «στρόφιγγα» της χρηματοδότησης προς νέες κερδοφόρες επενδύσεις.

Ετσι, η κυρίαρχη γραμμή του εγχώριου κεφαλαίου επικεντρώνει στην προσέλκυση Αμεσων Ξένων Επενδύσεων, με την ταυτόχρονη ανάπτυξη επιχειρηματικών συμπράξεων με τους εγχώριους ομίλους.

ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Η προσέλκυση «άμεσων ξένων επενδύσεων», «μοχλός» για την αναδιάρθρωση του «παραγωγικού προτύπου»

ΕΝΕΡΓΕΙΑ: «Νότιος Διάδρομος» και αμερικανικό LNG στην ατζέντα των συζητήσεων

ΡΟΜΠΟΤ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Η αξιοποίησή τους από τους καπιταλιστές για την κερδοφορία τους διογκώνει την ανεργία

ΣΥΝΟΔΟΣ «ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ»: Η Τουρκία διεκδικεί ρόλο «ενεργειακού κόμβου», επιδιώκοντας «δραστήρια παρουσία» σε Κεντρική και Ανατολική Ασία

Οι εγκαταστάσεις LNG στη Ρεβυθούσα εντάσσονται στον ευρύτερο αμερικανικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη του λεγόμενου «νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου»

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η πρόσφατη επίσκεψη στη χώρα μας της Ρόμπιν Ντάνιγκαν (R. Dunnigan), βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιας για θέματα ενεργειακής διπλωματίας, η οποία, σύμφωνα με όσα επισήμως ανακοινώθηκαν, τόνισε εκ νέου το ενδιαφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης για την προώθηση του νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου, τμήμα του οποίου αποτελεί και ο αγωγός ΤΑΡ που διασχίζει τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και για την τροφοδοσία της ευρύτερης περιοχής με φυσικό αέριο από εναλλακτικές πηγές. Το ακριβές περιεχόμενο των συναντήσεων που είχε με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γ. Σταθάκη, και άλλους κυβερνητικούς παράγοντες κατά την επίσκεψή της στο Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών, δεν έγινε γνωστό, ωστόσο στις αν και διπλωματικού χαρακτήρα δημόσιες δηλώσεις της περιέγραψε αρκετά καθαρά τα σημεία ενδιαφέροντος που έθιξε.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων με τους παράγοντες της ελληνικής κυβέρνησης τέθηκαν οι εργασίες ολοκλήρωσης του ΤΑΡ και του διασυνδετήριου ελληνο-βουλγαρικού αγωγού φυσικού αερίου (IGB), ο πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης, αλλά και δυνατότητες επενδύσεων αμερικανικών επιχειρήσεων στον εγχώριο ενεργειακό τομέα. Πρόκειται δηλαδή για ένα σύνολο έργων που εντάσσονται στον ευρύτερο αμερικανικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη του λεγόμενου «νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου», ο οποίος θα μεταφέρει στις ευρωπαϊκές αγορές το αζέρικο φυσικό αέριο και επιπλέον θα μπορεί να τροφοδοτείται και με αμερικανικό ΥΦΑ.

Υπενθυμίζουμε ότι ο Αμερικανός πρέσβης στη χώρα μας, Τζ. Πάιατ, μιλώντας πρόσφατα σε ενεργειακό συνέδριο, είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα «πυλώνα - κλειδί» για την ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής της ΝΑ Μεσογείου, τονίζοντας ιδιαίτερα την υποστήριξη των ΗΠΑ στην υλοποίηση των συγκεκριμένων έργων. Οπως είχε πει χαρακτηριστικά, όλα τα προαναφερόμενα πρότζεκτ «θα συνεισφέρουν σημαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης» και σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα που προωθούνται αυτό το διάστημα αλλού στην Ευρώπη, όπως στην Κροατία και τις Βαλτικές Χώρες, «θα καθορίσουν την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια τα επόμενα 30 χρόνια».

Να σημειωθεί πως την προηγούμενη βδομάδα είχε πραγματοποιηθεί στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν η τρίτη Διυπουργική Συνάντηση του Συμβουλίου για τον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου, όπου συζητήθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις με την πρόοδο των έργων που συνδέονται με αυτόν. Στη συνάντηση είχε συμμετάσχει φυσικά ο αρμόδιος Ελληνας υπουργός Περιβάλλοντος, όπως και οι ομόλογοί του των χωρών που συμμετέχουν στο έργο, παράλληλα με υψηλή εκπροσώπηση της ΕΕ και των ΗΠΑ. Κατά τη συνάντηση επιβεβαιώθηκε εκ νέου ότι ο «Νότιος Διάδρομος» θα ξεκινήσει να τροφοδοτεί την Ευρώπη με φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, δηλαδή μέχρι το 2020. Το έργο, συνολικής αξίας 40 δισ. δολαρίων, προορίζεται να περιορίσει ως ένα βαθμό την πρόσβαση της Ρωσίας στην αγορά φυσικού αερίου της Ευρώπης αφού στην αρχική του φάση θα μεταφέρει ποσότητες ίσες περίπου με το 10% των σημερινών ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Επίσης, κατά τη συνάντηση προέκυψε και το ενδιαφέρον και άλλων χωρών της Βαλκανικής, όπως η Βοσνία, η Κροατία και το Μαυροβούνιο, να συνδεθούν με τον TΑΡ μέσω μιας νέας γραμμής αγωγού που έχει λάβει το όνομα «Ionian Adriatic Pipeline» και θα ξεκινά από την Αλβανία. Το ερώτημα βέβαια που τίθεται είναι εάν οι ποσότητες φυσικού αερίου που μπορεί να παράσχει η Κασπία είναι αρκετές για την τροφοδοσία τόσων χωρών, που μάλλον δεν είναι σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, όσο περιορισμένες κι αν είναι οι αγορές φυσικού αερίου της βαλκανικής «γειτονιάς». Από αυτήν την άποψη γίνεται κατανοητή και η ιδιαίτερη θέρμη με την οποία οι Αμερικανοί επιδιώκουν όλο αυτό το διάστημα να προωθήσουν έργα υποδομής που θα δέχονται το δικό τους υγροποιημένο φυσικό αέριο, το οποίο κατά τα τελευταία χρόνια εξάγουν με αυξανόμενους ρυθμούς.

Ενα από αυτά, όπως προαναφέρθηκε, είναι και ο πλωτός σταθμός της Αλεξανδρούπολης που έτυχε ιδιαίτερης αναφοράς από την Ρ. Ντάνιγκαν, καθώς το εν λόγω έργο, όπως είπε, σε συνδυασμό με το αναβαθμισμένο σταθμό ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα, περιλαμβάνεται στα έργα που ενισχύουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, καθώς αποτελούν μια νέα πύλη εισαγωγής αερίου στην αγορά. Υπογράμμισε επίσης τη διαθεσιμότητα «προϊόντος» από τις ΗΠΑ λέγοντας ότι οι αμερικανικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου θα ξεπεράσουν τα 100 δισ. κυβικά μέτρα τα επόμενα 5 έως 7 χρόνια, μέγεθος που αντιστοιχεί στο 20% της παγκόσμιας αγοράς.

Πληροφορίες ανέφεραν επίσης ότι η Ρ. Ντάνιγκαν συναντήθηκε και με τον επιχειρηματία Δ. Κοπελούζο, επικεφαλής της εταιρείας «Gastrade», η οποία προωθεί τον πλωτό σταθμό της Αλεξανδρούπολης. Στις αρχές του Φλεβάρη η «Gastrade» είχε ανακοινώσει τη μεταβίβαση του 20% του μετοχικού της κεφαλαίου στη ναυτιλιακή εταιρεία «GasLog Ltd», συμφερόντων Π. Λιβανού, η οποία βρίσκεται σε στενότατη συνεργασία με την αμερικανική ενεργειακή εταιρεία «Cheniere Energy», μια εκ των βασικών αμερικανικών εταιρειών που τροφοδοτούν με υγροποιημένο αέριο τις ευρωπαϊκές αγορές. Η έναρξη λειτουργίας του πλωτού σταθμού προγραμματίζεται για το τέλος του 2019 και έχει ενταχθεί από την ΕΕ στα λεγόμενα «έργα προτεραιότητας για τη διασύνδεση των εγκαταστάσεων φυσικού αερίου στην Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη», ένα σύνολο νέων υποδομών φυσικού αερίου που υποτίθεται ενισχύουν την ευρωπαϊκή «ενεργειακή ασφάλεια».

Ολα τα παραπάνω έργα - ΤΑΡ, IGB, πλωτός σταθμός Αλεξανδρούπολης - και συνολικά ο Νότιος Διάδρομος φυσικού αερίου, περιγράφονται από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και από τα χείλη του ίδιου του πρωθυπουργού, Αλ. Τσίπρα, κατά τα εγκαίνια του ΤΑΡ πέρσι, ως «εγχείρημα περιφερειακής συνεργασίας, όχι μόνο μεγάλης οικονομικής, αλλά και μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας (...) που μπορεί να βοηθήσει, ώστε η Ενέργεια να αποτελέσει γέφυρα συνεργασίας και ευημερίας για όλους, στην περιοχή μας. Και όχι εφαλτήριο για αποκλεισμούς, επικυριαρχία, κρίσεις και συγκρούσεις». Μόνο που σε αντίθεση με τους παραπάνω... συγκινητικούς ισχυρισμούς, η εμπειρία του παρελθόντος, αλλά και η σύγχρονη, αποδεικνύει ότι η χάραξη των ενεργειακών οδεύσεων και το μοίρασμα των αγορών μεταξύ των μονοπωλιακών ομίλων, ιδιαίτερα σε γεωγραφικά σταυροδρόμια όπως η Ελλάδα, τα οποία είναι κρίσιμης σημασίας για τα ζωτικά συμφέροντα αντιτιθέμενων ιμπεριαλιστικών κέντρων, μόνο όξυνση των συγκρούσεων και δεινά στους λαούς προκαλούν...

Ρομπότ σε κινεζικό εργοστάσιο

Ο ένας λόγος είναι η μείωση της δαπάνης κεφαλαίου για μισθούς. Αυτό αυξάνει περισσότερο ακόμη τα κέρδη τους, έχοντας ήδη εξασφαλίσει στα πλαίσια του κλαδικού ανταγωνισμού να καρπώνονται το πρόσθετο κέρδος λόγω παραγωγικότητας, που αυξάνει την ανταγωνιστικότητα. Υπάρχει ένας ακόμη. Οι καπιταλιστές εξαντλούν, αν είναι δυνατό, ολόκληρο το 24ωρο για να έχουν σε κίνηση τα μέσα παραγωγής, αφού αυξάνοντας την παραγωγή και τους τζίρους, άρα και τα κέρδη τους, παίρνουν πιο γρήγορα πίσω το κεφάλαιο που ξοδεύουν για μέσα παραγωγής.

Κρίναμε αναγκαία αυτή την εισαγωγή γιατί μια είδηση που εμφανίστηκε πρόσφατα σε αστικά ΜΜΕ προξενεί εντύπωση. Ποια είναι η είδηση;

Ο Μπιλ Γκέιτς, ιδιοκτήτης της «Microsoft» που παράγει νέες τεχνολογίες, σε συνέντευξή του, είπε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να φορολογήσουν τις επιχειρήσεις που αντικαθιστούν ή θα αντικαταστήσουν σε θέσεις εργασίας τους εργαζόμενους με ρομπότ. Και το προτείνει ως μέσο χρηματοδότησης της απασχόλησης σε κοινωνικές υπηρεσίες όπως στην εξυπηρέτηση ασθενών, ανθρώπων της τρίτης ηλικίας κ.λπ., εργαζομένων που έχασαν ή θα χάσουν τη δουλειά τους, ή στην επανεκπαίδευσή τους, για να βρουν άλλη δουλειά.

«Την ίδια στιγμή που προωθείται ο αυτοματισμός και χάνονται θέσεις εργασίας, πρέπει να αναπτυχθούν υπηρεσίες για το καλό των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των φτωχότερων και πιο αδύναμων, τους γηραιότερους, τα παιδιά με ιδιαίτερες ανάγκες, τα σχολεία, εκεί όπου υπάρχουν λιγότεροι για να τους υποστηρίξουν και απαιτείται ένα ιδιαίτερο ανθρώπινο γνώρισμα, η ενσυναίσθηση. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι η αντικατάσταση ανθρώπων από ρομπότ μηδενίζει το εισόδημα από το φόρο που κατέβαλλε αυτός ο εργαζόμενος, φόρος από τον οποίο χρηματοδοτούνται σήμερα οι προαναφερόμενες υπηρεσίες. Εξάλλου, η κοινωνία δεν θα πρέπει να φοβάται την καινοτομία, θα πρέπει να ενθουσιάζεται από αυτήν και γι' αυτό θα ήταν καλύτερα να γνωρίζει ότι υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλάνο για το τι θα συμβεί στους ανθρώπους που χάνουν τη δουλειά τους από την έλευση των ρομπότ. Οι επιχειρήσεις δεν θα αναλάμβαναν αυτή την πρωτοβουλία, οι κυβερνήσεις όμως θα έπρεπε», είπε.

Και κάνει αυτή την πρόταση, ακόμη κι αν αυτό θα επιβράδυνε προσωρινά την εφαρμογή τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής, όπως είπε, που είναι μια αντικειμενική τάση.

Ανάλογη πρόταση έχει συζητήσει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την έχει απορρίψει, με το επιχείρημα ότι έτσι εμποδίζεται η εφαρμογή της καινοτομίας στην οικονομία.

Δύο σχόλια πάνω σε αυτά. Το ένα είναι ότι οι ιδιοκτήτες των επιχειρηματικών ομίλων φαίνεται να εκφράζουν μια ανησυχία σε σχέση με τις συνέπειες στους εργαζόμενους από τον καπιταλιστικό τρόπο εφαρμογής των νέων τεχνολογιών που πολλαπλασιάζει γοργά τα κέρδη τους, αναζητώντας μέτρα άμβλυνσης, με «λείανση των οξειών γωνιών», αφού γνωρίζουν ότι τις συνέπειες, δηλαδή τη μεγαλύτερη απ' αυτές που είναι η ανεργία, δεν μπορούν να τις αντιμετωπίσουν.

Το δεύτερο σχόλιο είναι ότι την άμβλυνση των συνεπειών την αναζητούν από τις κυβερνήσεις, έστω και με την επιβολή φορολογίας στις επιχειρήσεις μέσω νόμου. Γαλαντόμος εμφανίζεται ο Μπιλ Γκέιτς. Αλλά να προτείνει δραστική μείωση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου ούτε που το διανοείται, αφού αυτό μειώνει τα κέρδη, υπονομεύοντας τα οφέλη της παραγωγικότητας για το κεφάλαιο.

Φαίνεται, πάντως, ότι στις ΗΠΑ περιγράφεται μια ανησυχία για το πώς θα αντιδράσουν οι εργαζόμενοι στο ενδεχόμενο νέας απότομης μαζικής ανεργίας. Αρθρο της «Καθημερινής», 16/10/2016, αναφερόμενο στο ίδιο ζήτημα, έγραφε: «Η αντικατάσταση ανθρώπου από ρομπότ είναι πιο κοντά από ό,τι φανταζόμαστε. Η McDonalds δήλωσε πρόσφατα πως αν αυξηθεί ο κατώτερος μισθός στα 15 δολ. την ώρα, οι εταιρείες θα σκεφτούν την αντικατάσταση ανθρώπων με μηχανές παραγγελιών. Σε λίγα χρόνια, το αστικό τοπίο θα είναι γεμάτο από drones που θα αντικαταστήσουν τους ταχυδρόμους, ενώ αυτοκίνητα χωρίς οδηγούς θα μεταφέρουν τους επιβάτες. Ακόμα και επαγγέλματα που χρειάζονται υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης θα απειληθούν, όπως στην περίπτωση των ρομπότ - αναισθησιολόγων, που ανακόπηκε μετά την αντίδραση της Αμερικανικής Ενωσης Αναισθησιολόγων (...) η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική αποκτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της εργασίας (...) Το να βρίσκεται εκτός εργασίας ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, θα οδηγήσει σύντομα σε επικίνδυνες καταστάσεις, λόγω της αύξησης σωματικών και ψυχολογικών ασθενειών. Η εργασία είναι αναγκαία για τη διαμόρφωση θετικής ταυτότητας των ατόμων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Αμερικανών Ινδιάνων, στους οποίους δόθηκαν φορολογικές ελαφρύνσεις μέσω αλλαγών στη νομοθεσία των καζίνο, οδηγώντας τους ιθαγενείς να ζουν μέσω αυτών των επιδομάτων, με αποτέλεσμα να καταγράφονται τεράστια ποσοστά αλκοολισμού μεταξύ τους. Ατομα χωρίς αυτοεκτίμηση και όραμα θα είναι ένα προβληματικό θέμα για την ευρύτερη κοινωνία. Η πολιτική εξουσία δεν έχει βρει ακόμη τις λύσεις...».

Και εδώ μιλούν για αναζήτηση άμβλυνσης κάποιων συνεπειών, αλλά το αναθέτουν στις κυβερνήσεις. Δεν είναι μάλλον τυχαίο ότι ο Ντ. Τραμπ είχε σύνθημα προεκλογικό και συνεχίζει να το προβάλει, για επιστροφή αμερικανικών επιχειρηματικών ομίλων που παράγουν εκτός ΗΠΑ, για δημιουργία έργων υποδομών αλλά και νέων εργοστασίων, ώστε να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Και, μάλιστα, σε περίοδο που επίσημα, στατιστικά, έχουν μειώσει την ανεργία κάτω από 5%, πλασματικά όμως, αφού γύρω στα 49 εκατομμύρια ανέργων δεν καταγράφονται.

Στον αποχαιρετιστήριο από το Λευκό Οίκο λόγο του, ο Μπαράκ Ομπάμα μίλησε για αγώνα συμπαράστασης στους ανθρώπους που είναι εκτεθειμένοι στην επέλαση της τεχνολογίας. «Το επόμενο κύμα των οικονομικών ανατροπών θα προέλθει από το αδυσώπητο κύμα της αυτοματοποίησης, που καταστρέφει θέσεις εργασίας εις βάρος της μεσαίας τάξης», είπε, σύμφωνα με τους «New York Times». Και ...κλάμα ο Ομπάμα, λες και «δεν ξέρει τίποτα για το φόνο» αν και συμμέτοχος σ' αυτόν...

Το Δεκέμβρη 2016, ο Λευκός Οίκος έδωσε στη δημοσιότητα έκθεση για την αυτοματοποίηση, την τεχνητή νοημοσύνη και την οικονομία, προειδοποιώντας: «Ελλοχεύει κίνδυνος να παραγκωνιστούν εκατομμύρια Αμερικανοί από την εργασία και να χάσει η χώρα τη θέση της ως παγκόσμια οικονομική ηγετική δύναμη».

Στο απόσπασμα από την «Καθημερινή», περιγράφεται μια εικόνα εξαθλίωσης (ψυχολογικά προβλήματα, αλκοολισμός κ.λπ.), για τους εργαζόμενους που φυτοζωούν με τα όποια επιδόματα πείνας. Οι αστοί λένε πως νοιάζονται γι' αυτή την κατάσταση, ο Μπιλ Γκέιτς προτείνει φόρο για τα ρομπότ, αλλά η υποκρισία τους δεν έχει πάτο. Μπορεί να προσπαθούν για κάλυψη με ιλουστρασιόν περίβλημα της αθλιότητας της κοινωνίας τους, που ρίχνει τους εργαζόμενους σε φτώχεια, ανεργία, εξαθλίωση κ.λπ. Αλλά όλα αυτά είναι απότοκα της ακόρεστης δίψας για κέρδος.

Εμφανίζουν περίπου ως φυσικό φαινόμενο την ανεργία, αποτέλεσμα της τεχνολογίας λένε ότι είναι, κρύβοντας ότι η αιτία βρίσκεται στην καπιταλιστική ιδιοκτησία και στη χρήση της τεχνολογίας όχι για κάλυψη των αναγκών των εργαζομένων αλλά για τα κέρδη. Οπως και το ότι η τεχνολογία, τα ρομπότ κ.λπ., είναι αποτέλεσμα σωματικής και πνευματικής εργασίας, δημιουργήθηκαν από την πρώτη παραγωγική δύναμη, την εργατική δύναμη. Που μπορεί να τα δημιουργεί και να τα βάζει στην παραγωγή χωρίς καπιταλιστές ιδιοκτήτες, σε όφελος όλων των εργαζομένων.

Οι αστοί αναζητούν λύσεις από τις κυβερνήσεις, αλλά τέτοιες λύσεις που δεν θα αμφισβητούν τα κέρδη τους.

Το θέμα απασχόλησε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός και το 2016 και φέτος, το 2017.

Στον «Ριζοσπάστη», 22/1/2016, γράφαμε: «Μια εφιαλτική έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός για τους εργαζόμενους, αφού η έρευνα εκτιμούσε ότι περισσότερες από 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα χαθούν και 2 εκατομμύρια θα δημιουργηθούν ως αποτέλεσμα των τεχνολογικών αλλαγών σε 15 αναπτυγμένες και αναδυόμενες, όπως ονομάζονται, οικονομίες, μέχρι το 2020 (...) θα αυξηθεί η χρήση ρομπότ και τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγή (...)».

Επίσης στον «Ριζοσπάστη», 28/1/2017, γράφαμε: «Εντονες συζητήσεις έγιναν στο Νταβός για το "μέλλον της εργασίας", αφού τα αστικά επιτελεία βλέπουν να διευρύνεται η απώλεια θέσεων εργασίας λόγω της συνεχώς διευρυνόμενης ένταξης στην παραγωγή των επιτευγμάτων της τεχνολογίας και της επιστήμης (αυτοματοποίηση, ρομπότ, "έξυπνες" μηχανές κ.λπ.), η λεγόμενη "τέταρτη βιομηχανική επανάσταση" (...) γίνονται εκκλήσεις στις αστικές κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα να κάνουν προσπάθεια να μειώσουν τις επιπτώσεις με επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού, απόκτηση των δεξιοτήτων για τα νέα μέσα παραγωγής. Ομως, και πάλι κάποιοι θα περισσεύουν (...) Εκεί λοιπόν έρχεται η ...ιδέα του "ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος" (έπεσε στο Νταβός)».

Στον «Ριζοσπάστη», όμως, απαντούσαμε δίνοντας και τη διέξοδο σε όφελος της εργατικής τάξης.

Γράφαμε, λοιπόν, ότι λύση υπάρχει και είναι μία: Μείωση του εργάσιμου χρόνου. Σταθερός ημερήσιος εργάσιμος χρόνος, 7ωρο και ακόμη λιγότερο. Και αύξηση του ελεύθερου χρόνου. Αλλά αυτό αντεπιδρά στη διευρυμένη αναπαραγωγή κερδών. Αρα η εργατική τάξη πρέπει με τον ταξικό αγώνα της σήμερα να διεκδικεί βεβαίως ως αμυντικό αίτημα την εξασφάλιση επιδόματος ανεργίας για όλους τους ανέργους (η ανεργία δεν εξαλείφεται στον καπιταλισμό), που να καλύπτει βασικές ανάγκες τους και αξιοπρεπή ζωή, πλήρη ασφαλιστική κάλυψη και ταυτόχρονα να διεκδικεί δουλειά για όλους, με σταθερό ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, 7ωρο, πλήρη εργασιακά, ασφαλιστικά δικαιώματα, μισθούς που να καλύπτουν όλες τις σύγχρονες ανάγκες, αποκλειστικά δημόσια δωρεάν Υγεία, Πρόνοια Παιδεία, αύξηση του ελεύθερου χρόνου. Αλλά αυτή η πάλη απαιτεί ανασύνταξη του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, οργάνωση της κοινωνικής συμμαχίας με τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, για τη σύγκρουση, με τους καπιταλιστές, έως την ανατροπή της εξουσίας τους. Για να εγκαθιδρυθεί εργατική εξουσία, που θα κοινωνικοποιήσει τα μέσα παραγωγής, ώστε με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο να αναπτύσσει όλες τις παραγωγικές δυνάμεις, και τις νέες τεχνολογίες, τα ρομπότ κ.λπ., όλη την οικονομία, με κριτήριο την ικανοποίηση όλων των σύγχρονων αναγκών της εργατικής, της λαϊκής οικογένειας, που συνεχώς θα διευρύνονται. Σ' αυτές τις συνθήκες θα εξαλειφθεί και η ανεργία.

Copyright 2017 The Associated

Το Ισλαμαμπάντ «στολίστηκε» με προσωπογραφίες ξένων ηγετών για να υποδεχτεί εκπροσώπους μονοπωλίων

Η Σύνοδος επιβεβαίωσε την προσπάθεια του τουρκικού κεφαλαίου να ενισχύσει τη θέση και το ρόλο του σε αναπτυσσόμενες αγορές, προσδοκώντας έτσι να διασφαλίσει τα συμφέροντά του και να «αντιμετωπίσει» κλυδωνισμούς που αυξάνουν αφενός η ραγδαία όξυνση του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, αφετέρου οι όλο και χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας.

Ετσι, την ώρα που η Τουρκία εντείνει την επιθετικότητά της σε όλη την περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής (ελληνοτουρκικά, Κυπριακό, βόρεια Συρία, Ιράκ κτλ.), το τουρκικό κεφάλαιο διεκδικεί πλεονεκτήματα και στις περιοχές που εκτείνονται στα ανατολικότερα.

Ενδεικτικές των επιδιώξεων του τουρκικού κεφαλαίου είναι οι δηλώσεις που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών (ΥΠΕΞ), Μεβλούτ Τσαβούσογλου, από τη συνάντηση των ομολόγων του της ΕCO. «Η περιοχή μας είναι πλούσια σε ενεργειακούς πόρους. Η Τουρκία είναι έτοιμη να τους μεταφέρει στις διεθνείς αγορές», τόνισε, εξηγώντας ότι στις παρούσες συνθήκες πρέπει να εκτιμηθούν όλα τα πιθανά νέα «πεδία δόξης λαμπρά»: «Οι σημερινές πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις μας αναγκάζουν να ξανασκεφτούμε το ρόλο της ECO», εξήγησε.

Η ECO δημιουργήθηκε το 1985 από την Τουρκία, το Ιράν και το Πακιστάν, ενώ το 1992 επτά ακόμα χώρες έγιναν πλήρη μέλη της Οργάνωσης: το Αφγανιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν.

Πρόκειται δηλαδή για μια διακρατική ένωση που εκτείνεται σε ένα σταυροδρόμι μεταξύ Δύσης και Ανατολής, σε περιοχές όπου ήδη ισχυροί επιχειρηματικοί κολοσσοί εκμεταλλεύονται τους άφθονους φυσικούς πόρους, ανατροφοδοτώντας ευρύτερες ενδοϊμπεριαλιστικές «κόντρες» (βλέπε για παράδειγμα το ρόλο που αποκτά το αζερικό αέριο για την «ενεργειακή απεξάρτηση» της ΕΕ από τη Ρωσία).

Η εμφάνιση της τουρκικής αντιπροσωπείας στην 13η Σύνοδο της ECO, με επικεφαλής τον Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν και παρόντες, μεταξύ άλλων, τους υπουργούς Εξωτερικών, Ενέργειας, Οικονομίας κτλ., έγινε σε μια περίοδο που η Τουρκία διεκδικεί συνολικότερα ρόλο «ενεργειακού κόμβου». Από αυτή την πλευρά, για παράδειγμα, εντείνονται «ζυμώσεις» ώστε να αναδειχθεί γιατί η τουρκική επικράτεια είναι η προτιμότερη για τη μεταφορά του ισραηλινού αερίου προς τη Δύση και όχι μόνο. Από την ίδια πλευρά, τον τελευταίο καιρό εμφανίζονται και δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για διάθεση «αναθέρμανσης» των σχέσεων με την Αίγυπτο. Αλλωστε, στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και μεθοδεύσεις που αφορούν το Κυπριακό, όπου επίσης η τουρκική αστική τάξη επιδιώκει έναν συμβιβασμό ευνοϊκό για τις δικές της προτεραιότητες, οι οποίες φυσικά αφορούν και τις συνεργασίες που εκείνη προκρίνει στο στρατηγικής σημασίας πεδίο της Ενέργειας.

Στις 22 Φλεβάρη, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας (και γαμπρός του Ερντογάν), Μπεράτ Αλμπαϊράκ, μιλώντας σε εκδήλωση της Ενωσης Ειδικών για την Ενέργεια, με αφορμή τη συμπλήρωση 15 χρόνων από τη δημιουργία της Ρυθμιστικής Αρχής Αγοράς Ενέργειας (EMRA), υποστήριξε ότι παρά την παγκόσμια κρίση, ο κλάδος της Ενέργειας συνέχισε να αναπτύσσεται στην Τουρκία, διευρύνοντας την ποικιλία, τις υποδομές και τις επενδύσεις, όπως και τις εγχώριες και ανανεώσιμες πηγές. «Το 2016 ήταν για μας έτος - ρεκόρ όσον αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Φτάσαμε να παράγουμε το 49,3% από εγχώριες πηγές», ανέφερε ο Αλμπαϊράκ, προσθέτοντας με νόημα: «Το επόμενο που πρέπει να μάθετε είναι ότι σε δέκα χρόνια θα γίνουμε χώρα που θα αρχίσει να εξάγει Ενέργεια».

Για να στηρίξει τον ισχυρισμό του, ο Τούρκος αξιωματούχος σημείωσε ότι η χώρα του επιδιώκει να παράσχει Ενέργεια καλύτερης ποιότητας και χαμηλότερου κόστους, αλλά και ότι, πέρα από αυτό, η Τουρκία χρειάζεται να γίνει «παίκτης που διαδραματίζει ρόλο» στην Ενέργεια, μια κρίσιμη πρώτη ύλη από περιφερειακή αλλά και παγκόσμια πλευρά. «Χρειάζεται να διασφαλίσουμε αυτόν το ρόλο για την Τουρκία», υπογράμμισε για τις προεκτάσεις που έχουν πάντα οι «ισορροπίες» στην ενεργειακή αγορά.

Ο Αλμπαϊράκ αναφέρθηκε με έμφαση σε διαγωνισμούς που άμεσα θα ξεκινήσουν για την «αξιοποίηση» των εγχώριων κοιτασμάτων άνθρακα, αλλά και αντίστοιχα σχέδια για την παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Υποστήριξε ακόμα ότι σήμερα η Τουρκία παράγει ανανεώσιμη ενέργεια σε ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρώπης (35% έναντι 28% - 29%), ενώ υπογράμμισε και τις προσδοκίες που υπάρχουν από τις μονάδες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας (π.χ. στο Ακουγιού, όπου ρωσικά κεφάλαια έχουν ήδη αναλάβει το χτίσιμο ενός υπερσύγχρονου εργοστασίου).

Βεβαίως, ο ρόλος του «ενεργειακού κόμβου» που επιδιώκει η Τουρκία αφορά και την αξιοποίηση του μεγάλου δικτύου αγωγών που ήδη υπάρχει και ακόμα επεκτείνεται, παίζοντας ήδη σημαντικό ρόλο για τη μεταφορά αερίου και πετρελαίου από χώρες της Μέσης Ανατολής σε άλλες.

Μιλώντας στη 13η Σύνοδο της ECO, ο Ερντογάν υποστήριξε πως χρειάζεται να εξεταστεί «η γενικότερη εικόνα της οργάνωσης, να αξιολογηθεί, να εξεταστούν οι ελλείψεις και να δυναμώσει κατάλληλα το όραμά μας».

Με δεδομένο ότι η ECO αντιπροσωπεύει έναν πληθυσμό 400 εκατομμυρίων και μια έκταση 8 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων - όπως και ο Ερντογάν υπενθύμισε - ο Τούρκος ηγέτης εξέφρασε δυσαρέσκεια επειδή δεν αξιοποιείται πλήρως η δυναμική των μελών της (π.χ. ο πληθυσμός της αντιστοιχεί στο 6,2% του παγκόσμιου, αλλά στα εδάφη της το 2015 πραγματοποιήθηκαν μόνο το 2% των συνολικών εμπορικών συναλλαγών του πλανήτη). Για αυτό και ο Ερντογάν επέμεινε στη σημασία που αποκτά η Εμπορική Συμφωνία της ECO, ώστε να ενισχυθεί το εμπόριο μεταξύ των χωρών - μελών. «Πρέπει να αυξήσουμε την ποιότητα των εναέριων, οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων σύνδεσης, ώστε να δοθεί ώθηση στο εμπόριο και τις επικοινωνίες ανάμεσα στις χώρες μας», επισήμανε, υπογραμμίζοντας ότι «εμείς ως Τουρκία, τα τελευταία χρόνια ολοκληρώσαμε ορισμένα μεγάλα σχέδια» και φέρνοντας ως παράδειγμα μεγάλα οδικά έργα που συνέδεσαν την ασιατική και την ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, που λόγω της θέσης της αντικειμενικά «σηκώνει» κρίσιμο ρόλο στις μεταφορές μεταξύ Ασίας και Ευρώπης.

Σε αυτό το πλαίσιο, ίσως δεν ήταν τυχαίο ότι ο Τούρκος Πρόεδρος χαρακτήρισε «τμήματα της σύγχρονης εκδοχής του ιστορικού "Δρόμου του Μεταξιού"» έργα όπως τη σιδηροδρομική σύνδεση Αδριανούπολη - Καρς (βορειοανατολική Τουρκία) και Μπακού (Αζερμπαϊτζάν) - Τιφλίδα (Γεωργία) - Τσεϊχάν (νότια Τουρκία), αλλά και τη γέφυρα που σχεδιάζεται να συνδέει τις δύο πλευρές του στενού στο Τσανάκαλε (στο νότιο μέρος των Δαρδανελλίων). Εσπευσε μάλιστα να εκτιμήσει ότι «το σχέδιο της Κίνας "Ενας Δρόμος - Μία Ζώνη", ένα σχέδιο για τον σύγχρονο Δρόμο του Μεταξιού, είναι πολύ σημαντικό από αυτήν την άποψη».

Ο Ερντογάν δεν παρέλειψε να απευθύνει έκκληση και για κοινή δράση κατά της τρομοκρατίας, στο φόντο μιας έντονης ρευστότητας που υπάρχει σε πολλές λυκοσυμμαχίες (π.χ. ΝΑΤΟ) όπου συμμετέχει και η Τουρκία. Ετσι, τονίζοντας τη «σκληρή μάχη» που δίνει η Τουρκία «ενάντια σε αιμοσταγή δίκτυα τρομοκρατών όπως το "Ισλαμικό Κράτος", η FETO, το PKK και η PYD (σ.σ. Μονάδες Αυτοάμυνας των Κούρδων της Συρίας)», πρόσθεσε: «Πρέπει να ξεριζώσουμε τις ορδές των δολοφόνων από την περιοχή μας, που κτηνωδώς δολοφονούν αθώους και δεν αναγνωρίζουν καμιά αξία... Πρέπει επίσης να είμαστε προσεκτικοί ενάντια σε συνωμοσίες που γίνονται για να βυθιστεί η περιοχή μας στο χάος, τις κόντρες και τις συγκρούσεις σε εθνοτική ή σεχταριστική βάση. Δεν μπορούμε να θέσουμε το μέλλον μας σε κίνδυνο για τα συμφέροντα ξένων στοιχείων. Πρώτο μας καθήκον είναι να σταματήσουμε την αιματοχυσία και να σβήσουμε τη φωτιά της διαφωνίας σε αδελφικές μας γεωγραφικές περιοχές, όπως η Συρία, το Ιράκ, η Υεμένη και η Λιβύη...»

Θυμίζουμε ότι ο νέος «Δρόμος του Μεταξιού», στον οποίο έκανε ειδική αναφορά και ο Ερντογάν, παραπέμπει σε ένα σύνολο ενεργειακών και εμπορικών διαδρομών που θα συνδέουν Ανατολή με Δύση, στη χάραξη των οποίων πρωτοστατεί η Κίνα, επιδιώκοντας αναβάθμιση της παρουσίας των ανερχόμενων κινεζικών κεφαλαίων σε Ασία, Ευρώπη, Μέση Ανατολή κτλ. Κατά μήκος αυτών των διαδρομών είναι φυσικό να αναπτύσσονται παλιές και νέες συμμαχίες και περισσότερο ή λιγότερο στέρεες συνεργασίες. Σε αυτές τις εξελίξεις παρούσα δηλώνει και η Τουρκία, της οποίας μάλιστα αξιωματούχοι τον τελευταίο καιρό επισημαίνουν ότι εξετάζει την περαιτέρω σύσφιξη της συνεργασίας της και με διακρατικές οργανώσεις, όπως η «Οργάνωση για τη Συνεργασία της Σαγκάης» (SCO).

Να σημειωθεί ότι στη 13η Σύνοδο της ECO η Κίνα ήταν ειδική προσκεκλημένη, σε μια προσπάθεια - όπως σημείωναν ασιατικά δημοσιεύματα - να αναδειχθεί η σημασία που δίνεται στην ανάγκη ενίσχυσης της σύνδεσης στην περιοχή. Μάλιστα, ο Πακιστανός πρωθυπουργός, Ναουάζ Σαρίφ, υποδεχόμενος τον επικεφαλής της κινεζικής αντιπροσωπείας, αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Γεσουί Ζανγκ, σημείωσε ότι τα σχέδια για την ενίσχυση των συνδέσεων μεταξύ των μελών της ECO συγκλίνουν με το σχέδιο της Κίνας «Ενας Δρόμος - Μια Ζώνη» και την πρωτοβουλία για τον "Οικονομικό Διάδρομο Κίνας - Πακιστάν"» (που αφορά ένα ολόκληρο πακέτο κοινών επενδύσεων). Γίνεται έτσι φανερό ότι μεγαλώνει η διασύνδεση μονοπωλιακών ομίλων, κάτι που θα φέρει και όξυνση του ανταγωνισμού για την μοιρασιά ενός τεράστιου πλούτου, που παράγουν οι λαοί και καρπώνονται οι εκμεταλλευτές τους.