Στο σημερινό 4σέλιδο «Διεθνή και Οικονομία» μπορείτε να διαβάσετε τα εξής:

-- Κατασχέσεις - Πλειστηριασμοί: Ρυθμίσεις που ανοίγουν το δρόμο για κατασχέσεις - πλειστηριασμούς λαϊκών κατοικιών και ευνοούν ποικιλοτρόπως τις τράπεζες και το κεφάλαιο.

-- Τιμές Πετρελαίου: «Συγκρατημένη» αισιοδοξία και προειδοποιήσεις από το ΔΝΤ.

-- Ευρωζώνη και «αντιμετώπιση» της ανεργίας: Το παράδειγμα της Ισπανίας.

-- «Σύσφιξη σχέσεων» ΗΠΑ - Νιγηρίας: Συνεργασία ενδεικτική των σχεδιασμών της αμερικανικής πλουτοκρατίας.

Κανένας εφησυχασμός από τις «εγγυήσεις» που μοιράζουν στο λαό κυβέρνηση και εγχώριοι τραπεζικοί όμιλοι, ενώ ενισχύουν το οπλοστάσιο εναντίον του

Τα ζητήματα αυτά είναι συνδεδεμένα με την πορεία για τη διαμόρφωση του τρίτου στη σειρά μνημονίου και με τη νέα δανειακή σύμβαση που θα το συνοδεύσει, σημαντικό τμήμα της οποίας αναμένεται να αποδοθεί στις ελληνικούς τραπεζικούς ομίλους, προκειμένου να καλύψουν τις νέες κεφαλαιακές ανάγκες τους. Την ίδια ώρα, τα κάθε είδους «κόκκινα» και άλλα «προβληματικά» δάνεια απογειώνονται σε ολοένα και υψηλότερα ύψη. Παράλληλα, σύμφωνα με στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδας, οι τρέχουσες εμπορικές τιμές των ακινήτων έχουν κατρακυλήσει σε ποσοστό που προσεγγίζει πλέον το 40%, μέσα στην τελευταία εξαετία.

Την ίδια ώρα, αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει απολύτως κανένα πλαίσιο προστασίας απέναντι στους πλειστηριασμούς, ούτε καν για την πρώτη κατοικία των λαϊκών νοικοκυριών. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, μέχρι το τέλος του 2015 «θα έχει ψηφιστεί από τη Βουλή διάταξη για την αναστολή πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, που θα ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο για τη ρύθμιση των "κόκκινων" δανείων». Μέχρι τότε, μιλούν για «de facto» προστασία...

Είναι φανερό ότι το πλαίσιο εξυγίανσης των τραπεζών, το οποίο θα υποστηριχτεί και από τη νέα δανειακή σύμβαση από την πλευρά της τρόικας, θα προβλέπει και τη μεταφορά «κόκκινων» και άλλων «προβληματικών» δανείων σ' ένα νέο οργανισμό, που θ' αναλάβει τη διαχείρισή τους. Από τη μια πλευρά, οι τράπεζες θα ενισχύσουν τα κεφάλαια με την πώληση των εν λόγω «προβληματικών» δανείων και από την άλλη θ' απαλλαγούν από τα βαρίδια. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένα σενάρια, ο νέος οργανισμός που θα αναλάβει τα «προβληματικά» δάνεια των τραπεζών θα είναι το υπό διαμόρφωση Ταμείο ιδιωτικοποιήσεων.

Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας περιλαμβάνει διατάξεις στήριξης των τραπεζών κατά τη διαδικασία των πλειστηριασμών, αναβαθμίζοντας τη θέση τους έναντι άλλων, όπως οι εισφορές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, οι οφειλές προς εργαζόμενους κ.ά.

Πλέον το προβάδισμα, έχουν οι τράπεζες που θα μπορούν να «βάλουν στο χέρι» το 65% της τιμής που θα προκύψει κατά τον πλειστηριασμό. Και βέβαια, σε περίπτωση που οι τράπεζες δεν ανακτήσουν το σύνολο των απαιτήσεων που έχουν απέναντι σε λαϊκά νοικοκυριά, αλλά και από άλλους οφειλέτες, θα συνεχίζουν να διεκδικούν και τα υπόλοιπα ποσά από τους πρώην ιδιοκτήτες.

Αποκαλυπτικό είναι και το γεγονός ότι ως πρώτη τιμή προφοράς για τους πλειστηριασμούς ακινήτων ορίζεται πλέον η εμπορική αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται κατά το χρόνο της κατάσχεσης, αντί της κατά πολύ υψηλότερης αντικειμενικής τιμής, όπως ίσχυε σύμφωνα με τον προηγούμενο νόμο. Είναι φανερό το γεγονός ότι η υψηλή αντικειμενική τιμή θα ήταν εμπόδιο για την «επιτυχή» έκβαση του πλειστηριασμού. Σε αυτό το πλαίσιο, ο νόμος της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ διευκολύνει τις τράπεζες, όπως επίσης και τα ενδιαφερόμενα «αρπακτικά» των πλειστηριασμών.

Επιπλέον, σε περίπτωση που το ακίνητο ήταν νοικιασμένο σε επιχείρηση, ο «νικητής» του πλειστηριασμού έχει το δικαίωμα να καταγγείλει τη μίσθωση, γεγονός που έρχεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το «επενδυτικό» ενδιαφέρον για τους πλειστηριασμούς.

Να υπενθυμίσουμε ότι ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, ήταν υπό διαβούλευση ανάμεσα στην προηγούμενη συγκυβέρνηση και τα κλιμάκια της τρόικας, στο πλαίσιο της 5ης αξιολόγησης, η οποία ανολοκλήρωτη... Η προηγούμενη συγκυβέρνηση συζητούσε τη διενέργεια πλειστηριασμών στα 2/3 επί της αντικειμενικής τιμής. Είναι φανερό το γεγονός ότι η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, μετά και τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης στις 12 Ιούλη, προχώρησε ακόμη παραπέρα, ολοκληρώνοντας τη συμφωνία, επί του συγκεκριμένου νέου αντιλαϊκού μέτρου.

Παράλληλα, ήδη από το 2014, ως ενισχυτικό μέτρο στη διαδικασία συγκέντρωσης ακίνητης περιουσίας, μειώθηκε ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων από το 10% στο 3%. Να σημειωθεί ότι η μείωση δεν αφορά στις μεταβιβάσεις που γίνονται από «χαριστική αιτία», όπως γονική παροχή, δωρεά, κληρονομιά. Είναι απόλυτα φανερό το γεγονός ότι στις σημερινές συνθήκες οι μεγάλοι ευνοημένοι θα είναι οι τράπεζες και τα επιχειρηματικά σχήματα που ετοιμάζονται να αποσπάσουν μαζικά τις προς μεταβίβαση εκτάσεις και διαμερίσματα. Αν σ' αυτό συμπληρωθεί και η δυνατότητα του κράτους για κατασχέσεις λόγω οφειλών στην εφορία, τότε συμπληρώνεται το σφαγιαστικό παζλ σε βάρος των λαϊκών νοικοκυριών που απέκτησαν με χίλια βάσανα ένα κεραμίδι...

Να σημειωθεί ότι η ρύθμιση προστασίας από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας έληξε στο τέλος του Δεκέμβρη του 2014 χωρίς να ανανεωθεί, όπως υποστήριζε ότι θα κάνει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Σ' αυτό το πλαίσιο, δεν είναι τυχαία η πρόσφατη ανακοίνωση από την «Ελληνική Ενωση Τραπεζών», σύμφωνα με την οποία, «οι τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα θα συνεχίσουν, μέχρι τέλος του τρέχοντος έτους, να παρέχουν προστασία της πρώτης κατοικίας των δανειοληπτών με βάση το προϊσχύσαν νομοθετικό πλαίσιο (ν. 4224/2013)»...

Κι αυτό γιατί είναι φανερό ότι σε περίπτωση μαζικών πλειστηριασμών, οι τράπεζες δε θα μπορούσαν να βρουν αγοραστές που θα κατέβαλλαν το ύψος της αρχικής υποθήκης και του δανείου, ενώ επίσης θα έπεφταν ακόμη περισσότερο οι εμπορικές τιμές, σε μια εξέλιξη που θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη διόγκωση τις επισφάλειες των τραπεζών και στη συνέχεια σε πρόσθετες «κεφαλαιακές ανάγκες».

Τέτοια ζητήματα έρχεται να «λύσει» ο λεγόμενος «Κώδικας Δεοντολογίας» των τραπεζών, ο οποίος καταλήχτηκε επί συγκυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και εφαρμόζεται επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Θεσπίζει τις «γενικές αρχές συμπεριφοράς τόσο για τις δανείστριες τράπεζες όσο και για τους δανειολήπτες, με στόχο την εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων εξυπηρέτησης ή οριστικού διακανονισμού οφειλών σε καθυστέρηση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε δανειολήπτη». Στην πραγματικότητα, συμπληρώνεται το νομοθετικό οπλοστάσιο, ακόμη και με την παραχώρηση του ακινήτου στην τράπεζα και τη διαμονή σε αυτό με την πληρωμή ενοικίου!

Επιπλέον, ασφυκτικές προθεσμίες, το πολύ μέχρι 60 μέρες, προβλέπονται για τη συμμόρφωση των πελατών με τον Κώδικα των τραπεζών. Σε περίπτωση καθυστέρησης πάνω από 90 μέρες κινούνται οι διαδικασίες για την αποστολή «προειδοποιητικής επιστολής», όπου αναφέρονται οι «συνέπειες του χαρακτηρισμού του δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμου»...

Θετικές και αρνητικές επιδράσεις «μετρούν» τα αστικά επιτελεία από τη βουτιά στην τιμή του πετρελαίου, επισημαίνοντας και γεωπολιτικά ρίσκα

Πιο συγκεκριμένα, στο έγγραφο του ΔΝΤ επισημαίνεται πως «η μείωση των τιμών του πετρελαίου αναμένεται κατ' αρχήν να λειτουργήσει ενισχυτικά στην αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης κι επομένως θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την υποστήριξη της παγκόσμιας ανάπτυξης», όμως προσθέτει ότι η έκταση αυτού του αποτελέσματος θα εξαρτηθεί από το αν και σε ποιο βαθμό θα «περάσει» η μείωση της τιμής του πετρελαίου στις επιχειρήσεις, δηλαδή στη μείωση των τιμών των εμπορευμάτων που παράγουν.

Οι συντάκτες της έρευνας επισημαίνουν ότι πέρα από τις δυνητικά θετικές εξελίξεις που μπορεί να υπάρξουν για το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας, μπορεί να προκύψουν ιδιαίτερα αρνητικές εξελίξεις ειδικά για τις χώρες που στηρίζουν την οικονομία τους στην εξαγωγή υδρογονανθράκων, αφού πέφτουν οι τιμές, οι οποίες εξελίξεις στη συνέχεια μπορεί να δημιουργήσουν άλλου τύπου γεωπολιτικά ρίσκα. Πάντως, μια πρώτη ανάγνωση των συνεπειών της πτώσης των τιμών δείχνει ότι οι χώρες που εισάγουν θα κερδίσουν, καθώς οι δαπάνες τους για εισαγωγές θα περιοριστούν, ενώ θα ενισχυθούν οι τομείς της οικονομίας, για τους οποίους το πετρέλαιο αποτελεί «βασική εισροή», δηλαδή βασικό ενεργειακό τους παράγοντα, στους οποίους η πτώση της τιμής θα επιδρά θετικά στο κόστος παραγωγής τους.

Σε μια προσπάθεια να εξηγηθούν οι αιτίες της πτώσης των τιμών πετρελαίου δίνεται προσοχή κατ' αρχήν στην αύξηση της προσφοράς που, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης «έπαιξε μεγαλύτερο ρόλο από τον παράγοντα της ζήτησης στην μείωση της τιμής κατά 50% από τα μέσα του 2014 μέχρι τις αρχές του 2015». Εννοεί δηλαδή ότι ήταν η αύξηση της παραγωγής πετρελαίου ο παράγοντας που οδήγησε στη μείωση της τιμής του κι όχι μια απότομη πτώση της ζήτησης στις διεθνείς αγορές. Βεβαίως, αυτό δεν είναι η ακριβής αλήθεια. Γιατί τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον ΟΠΕΚ (Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών Εξαγωγικών Κρατών), δεν αυξήθηκε η παραγωγή, απλώς δεν ακολούθησε τη μείωση που σημειώθηκε στη ζήτηση λόγω κρίσης. Αλλωστε, στον ΟΠΕΚ έγινε δυο φορές συζήτηση αν θα πρέπει να μειώσουν την παραγωγή για να μην πέσουν οι τιμές, αλλά επικράτησε η άποψη της Σαουδικής Αραβίας να μη μειώσουν την παραγωγή, επειδή και με χαμηλές τιμές είχαν μεγάλο περιθώριο κέρδους, σε αντίθεση με το σχιστολιθικό πετρέλαιο των ΗΠΑ, με το μεγάλο κόστος παραγωγής, που η πτώση των τιμών, μείωσε και τα κέρδη του και την παραγωγή του.

Αξίζει, όμως, να δώσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα της πτώσης των τιμών, οι οποίες τον Ιούνη του 2014 βρίσκονταν στα 110 δολάρια το βαρέλι, μειώθηκαν στα 80 δολάρια το Νοέμβρη, για να καταλήξουν κάτω από τα 50 δολάρια στις αρχές του Γενάρη του 2015. Τελικά, ανέκαμψαν το Μάη του 2015 στα 65 δολάρια, όπου και παραμένουν μέχρι σήμερα.

Η μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου προέκυψε κυρίως από χώρες που δεν είναι μέλη του ΟΠΕΚ - ειδικότερα οι ΗΠΑ, που αύξησαν την παραγωγή τους κατά το συγκεκριμένο διάστημα - αλλά και από μεγαλύτερη του αναμενόμενου παραγωγή από χώρες όπως το Ιράκ, η Λιβύη και η Σ. Αραβία που είναι μέλη του ΟΠΕΚ. Την ίδια όμως στιγμή, η ζήτηση υπήρξε μικρότερη του αναμενόμενου σε Ευρώπη και Ασία.

Στα συμπεράσματα της έκθεσης, αν και διαπιστώνεται η είσοδος «χρηματοπιστωτικών εισροών» στον τομέα κατά τα προηγούμενα χρόνια, οι οποίες συντέλεσαν στη ρευστότητα των τιμών του πετρελαίου, είναι δύσκολο, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, να διαπιστωθεί με ξεκάθαρο τρόπο εάν υπήρξαν «κερδοσκοπικές δυνάμεις» που οδήγησαν στη μείωση της τιμής. Παράλληλα, η ασθενής ζήτηση πίεσε προς τα κάτω τις τιμές και στα υπόλοιπα ενεργειακά εμπορεύματα.

Η πρόβλεψη των ορίων εντός των οποίων θα κινηθούν οι τιμές του πετρελαίου είναι ιδιαίτερα επισφαλής, ωστόσο οι βασικοί παράγοντες που διατηρούν χαμηλά τις τιμές αναμένεται να συνεχίσουν να υπάρχουν το επόμενο χρονικό διάστημα. Οι αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (σ.σ. είδος παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων) πάνω στις οποίες στηρίζονται οι προβλέψεις του ΔΝΤ συνεπάγονται μία αύξηση στην τιμή του «Brent», το οποίο θα κινηθεί περί τα 75 δολάρια το βαρέλι το 2020. Πρόβλεψη, βέβαια, που δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος ότι θα επαληθευτεί... Ωστόσο η έκθεση επισημαίνει ότι η πρόσφατη εμπειρία συνιστά πως θα συνεχίσει «η έντονη ρευστότητα» γύρω από την τιμή.

Την ίδια, πάντως, στιγμή κι ενώ στα τέλη του 2014 οι τιμές λιανικής των καυσίμων είχαν μειωθεί παγκοσμίως, ακολούθησαν μόνο κατά το ήμισυ την πτώση της τιμής του πετρελαίου. Ταυτόχρονα, άλλες προβλέψεις - εκτιμήσεις, μιλούν για πτώση των τιμών, λόγω άρσης του εμπάργκο στο Ιράν και μεγάλης αύξησης της παραγωγής του.

Στην έκθεση σημειώνεται η επίδραση που άσκησαν οι εξελίξεις στην αγορά πετρελαίου, στις τιμές του φυσικού αερίου, οι οποίες επίσης κινήθηκαν καθοδικά, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα να δείχνουν πως η καθοδική τάση θα συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα.

Στη Β. Αμερική, σημειώνεται, η ανάπτυξη της παραγωγής φυσικού αερίου, είχε οδηγήσει στην πτώση της τιμής του προϊόντος πολύ πριν ξεκινήσει η καθοδική πορεία του πετρελαίου, ενώ οι εξαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ευρώπη οδήγησαν σε αντίστοιχη μείωση της τιμής του και σε αυτήν. Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι η έλλειψη υποδομών για την υποδοχή LNG και στην Ευρώπη αλλά και γενικότερα, περιορίζει την εμπορία αυτού του ενεργειακού εμπορεύματος, ωστόσο ένας σημαντικός αριθμός τέτοιων εγκαταστάσεων αναμένεται να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους στο κοντινό μέλλον.

Αφού υπολογίζεται και η μείωση στις τιμές λιανικής, στην έκθεση επισημαίνεται ότι η συνολική θετική επίδραση στο μέγεθος της παγκόσμιας ανάπτυξης αναμένεται να είναι περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα, όμως την ίδια στιγμή τονίζει ότι άλλα αρνητικά «σοκ» μπορεί να αντισταθμίσουν αυτήν την τάση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις χώρες που εξαρτώνται από τα πετρελαϊκά έσοδα, καθώς ακόμη δεν έχουν «νιώσει» τις συνέπειες από την πτώση των τιμών στην πλήρη τους έκταση και τις συνέπειες που θα προκύψουν στις οικονομίες τους. Επίσης, μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος όπου σημειώθηκε βουτιά στις τιμές πετρελαίου προσέθεσαν σημαντικά ποσοστά χρέους, την ίδια στιγμή που επίσης επενδυτικά «funds» και εν γένει χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εκτέθηκαν σημαντικά στον πετρελαϊκό τομέα.

Η έκθεση αναφέρει ακόμη ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα των εξαγωγικών πετρελαιοπαραγωγών χωρών αυξήθηκαν στο 1,1 τρισ. δολάρια κατά την προηγούμενη δεκαετία, κεφάλαια που αποτέλεσαν σημαντική πηγή χρηματοδότησης στον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα και τις αγορές κεφαλαίου. Αλλά τώρα, η πτώση των τιμών του πετρελαίου ακυρώνει επενδυτικά σχέδια στον ενεργειακό τομέα των υδρογονανθράκων, αφού τα κέρδη μειώνονται. Ποιες θα είναι οι συνέπειες τουλάχιστον στις οικονομίες των πετρελαιοπαραγωγών κρατών; Πώς αυτή η πραγματικότητα θα επιδράσει στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς; Αυτά τα ερωτήματα σε συνθήκες ρευστότητας, αλλά και εύθραυστης καπιταλιστικής ανάκαμψης, είναι δύσκολο να απαντηθούν.

Οι «εναλλακτικές» που η καπιταλιστική ανάπτυξη προσφέρει (και) στους Ισπανούς είναι ή στην ουρά για πενιχρά επιδόματα ανεργίας (φωτ.) ή δουλειά χωρίς δικαιώματα

Για παράδειγμα, η δυνατότητα μαζικών απολύσεων και χωρίς αποζημιώσεις θωρακίζει τους επιχειρηματικούς ομίλους να διατηρούν όσους εργαζόμενους χρειάζονται για όσο χρονικό διάστημα έχουν παραγωγή, και στη συνέχεια να μην έχουν καμιά υποχρέωση απέναντί τους. Ετσι βγάζουν τη μέγιστη υπεραξία, άρα και το μέγιστο κέρδος. Επίσης η μερική απασχόληση ή η ελαστική απασχόληση έχει παρόμοια αποτελέσματα. Το ίδιο και οι συνεχώς μειούμενοι μισθοί. Τέτοιες συνθήκες συμβάλλουν επίσης στη λεγόμενη κινητικότητα εργαζομένων, άρα και στην αναγκαιότητα συνεχούς ειδίκευσης και επανειδίκευσης. Ολη αυτή η υπέρ του κεφαλαίου διαμορφούμενη πραγματικότητα λόγω καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και της διαχείρισής της σε βάρος της εργατικής τάξης ενισχύει τα κέρδη και το κεφάλαιο. Αλλά δεν αντιμετωπίζει επί της ουσίας την ανεργία.

Το καινούργιο παράδειγμα έρχεται από την Ισπανία με τα 22 εκατομμύρια ανέργους, με τη δεύτερη μεγαλύτερη ανεργία στην ΕΕ μετά την Ελλάδα. Η κυβέρνηση εκεί λέγεται ότι δημιούργησε πέρσι και φέτος ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας. Πώς τα κατάφερε; Ας το δούμε.

«H δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ισπανία, θεωρείται ευνοϊκή εξέλιξη. Ωστόσο, όπως καθίσταται εμφανές, οι θέσεις αυτές αφορούν κυρίως χαμηλόμισθους εργαζομένους σε καθεστώς προσωρινής απασχόλησης, ενώ είναι πολλοί όσοι διαπιστώνουν ότι πλέον είναι σχεδόν αδύνατον να βρουν πλήρη απασχόληση με δίκαιες αποδοχές. Τα σχετικά αναφέρει σε άρθρο του το "Bloomberg Buinessweek", ενώ επισημαίνει ακόμα πως στη διάρκεια του παρελθόντος και του τρέχοντος έτους δημιουργήθηκαν στη χώρα σχεδόν 1.000.000 θέσεις εργασίας, από 500.000 τον χρόνο. Ετσι η Ισπανία εξασφάλισε, σε ό,τι αφορά τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ένα ρεκόρ στην Ευρωζώνη, εκτός της Γερμανίας. Ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι εξήρε τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες προώθησε η κυβέρνησή του και αφορούσαν την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, ενώ ανάλογες εφάρμοσαν και η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα.

Ωστόσο, οι περισσότερες από τις νέες θέσεις έχουν να κάνουν με επισφαλή απασχόληση, "δουλειές του ποδαριού" ή "trabajo basura" (που σημαίνει "δουλειά για τα σκουπίδια"). Με απλά λόγια, το 92% αφορά ημιαπασχόληση, δουλειά η οποία είναι προσωρινή - μπορεί να διαρκεί και μερικές μέρες μόνο - και είναι κακοπληρωμένη. Το 25% των συμβάσεων που υπογράφηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2015 σχετιζόταν με απασχόληση βδομάδας ή και λιγότερο. Οι ετήσιες αποδοχές των ημιαπασχολουμένων στην Ισπανία φθάνουν σχεδόν τις 12.000 ευρώ, δηλαδή είναι το 50% των αμοιβών των πλήρως απασχολουμένων, επισημαίνει το "Bloomberg Buinessweek". Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι του ηλεκτρολόγου Αλμπέρτο Ναβέιρας και της σεφ Εστερ Μανθίγια, ενός ζευγαριού νέων ανθρώπων που απολύθηκαν από μόνιμες θέσεις εργασίας το 2012» («Καθημερινή», 15/7/2015).

Το συγκεκριμένο ρεπορτάζ μιλά από μόνο του. Δε χρειάζεται άλλο σχολιασμό. Υπάρχει όμως ένα ερώτημα. Γιατί δεν αυξάνονται οι θέσεις εργασίας πλήρους και κανονικής απασχόλησης, 8ωρο - 5ήμερο με σταθερό ημερήσιο χρόνο δουλειάς, μισθούς που να ικανοποιούν όλες τις ανάγκες με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη και προστασία από απολύσεις; Στην εισαγωγή του άρθρου έχουμε δώσει ήδη την απάντηση. Εδώ απλά να συμπληρώσουμε ότι η καπιταλιστική οικονομία μετά την κρίση, δε βρίσκεται σε ανάπτυξη τέτοια που να μπορεί να δημιουργήσει τέτοιες θέσεις εργασίας. Επενδύσεις δε γίνονται. Αλλά και όπου γίνονται πάνε να ενισχύσουν την παραγωγικότητα της εργασίας γεγονός που επίσης αντιβαίνει στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Υπάρχει τέλος διαμορφωμένη η τάση μονιμοποίησης μιας τέτοιας αγοράς εργασίας και σε συνθήκες ανάκαμψης.

Αλλωστε, οι εργασιακές σχέσεις και οι μισθοί στην Ευρωζώνη και την ΕΕ τυπικά μπορεί να καθορίζονται από Συλλογικές Συμβάσεις, αλλά έχουν γίνει σμπαράλια την περίοδο της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης.

Στα κράτη - μέλη της ΕΕ, και της Ευρωζώνης, οι όροι αμοιβής και εργασίας καθορίζονται κυρίως μέσω της σύναψης συμβάσεων σε κλαδικό ή τομεακό επίπεδο, οι οποίες καλύπτουν την πλειοψηφία των εργαζομένων. Τα τελευταία χρόνια, σχεδόν έχει καθολικοποιηθεί η καθιέρωση Συμβάσεων Εργασίας σε επίπεδο επιχειρήσεων, κάτω από ειδικές ρήτρες παρέκκλισης που προβλέπονται στις ίδιες τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και δίνουν τη δυνατότητα στους καπιταλιστές να κάνουν ό,τι θέλουν.

Η παρέκκλιση δηλαδή έγινε κανόνας στην περίοδο της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, είτε μέσω νομοθεσίας είτε μέσω επιβολής τους από τους επιχειρηματικούς ομίλους με «κοινωνική συναίνεση».

Ας το δούμε με παραδείγματα από κράτη της Ευρωζώνης.

Στη Γερμανία, οι διαπραγματεύσεις βασίζονται κυρίως στις κλαδικές Συμβάσεις. Τα χρόνια της κρίσης αυξήθηκε όμως ο αριθμός των επιχειρησιακών Συμβάσεων Εργασίας. Πολλές, αν όχι όλες, Συλλογικές Συμβάσεις περιέχουν ρήτρες που επιτρέπουν παρέκκλιση από τα οριζόμενα σε αυτές. Ετσι, φτάσαμε στα «mini jombs» με 400 ευρώ μισθό που δε φτάνει ούτε για το νοίκι. Βεβαίως, στη Γερμανία μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την αγορά εργασίας αποφασίστηκαν και άρχισαν να εφαρμόζονται από το 2004, μεταρρυθμίσεις όπως οι ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, οι σημαντικές περικοπές στα γενναιόδωρα επιδόματα ανεργίας, κ.λπ. Για παράδειγμα, τον τελευταίο χρόνο, οι άνεργοι μειώνονται αριθμητικά στη Γερμανία, αλλά οι ώρες εργασίας δεν αυξάνονται. Που σημαίνει μερική απασχόληση, ωρομίσθια κ.λπ.

Στη Γαλλία, οι διαπραγματεύσεις γίνονται κυρίως σε κλαδικό επίπεδο. Σε συμφωνία με τους κοινωνικούς εταίρους εξασφαλίζεται ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό κάλυψης άνω του 90%. Ομως, νομοθετικές πρωτοβουλίες που ενεργοποιούν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις σε επίπεδο επιχείρησης έχουν επιβάλει τις επιχειρησιακές συμβάσεις. Η αρχή της ευνοϊκότερης σύμβασης έχει αποδυναμωθεί κατά τις τελευταίες αναθεωρήσεις των 2004, 2008 και 2013. Ετσι μειώνονται οι μισθοί, αλλάζουν οι χρόνοι εργασίας κ.λπ.

Στην Ισπανία, η νέα νομοθεσία του 2012 θέτει υπό αμφισβήτηση το παραδοσιακό ισπανικό μοντέλο της συλλογικής διαπραγμάτευσης δίνοντας προτεραιότητα στις επιχειρησιακές Συμβάσεις και επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να παρεκκλίνουν από τις Συλλογικές. Το αποτέλεσμα το έχουμε ήδη περιγράψει πιο πάνω.

Στην Πορτογαλία, το επίπεδο συλλογικών διαπραγματεύσεων ήταν ο τομέας ή ο κλάδος. Η νέα ρύθμιση των «συμβάσεων παράτασης» που υλοποιήθηκε με το Μνημόνιο ώθησε στην κατάρρευση των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε όλα τα επίπεδα.

Στην Ιταλία, υπάρχουν οι κλαδικές Συμβάσεις και η αποκεντρωμένη διαπραγμάτευση που εξετάζει ζητήματα που τυχόν προκύπτουν από τις κλαδικές Συμβάσεις με βάση τις διαθέσεις των μεγαλοεπιχειρηματιών. Γι' αυτό έχει καθιερωθεί και η ευέλικτη διαπραγμάτευση που σχετίζεται με την αποδοτικότητα της επιχείρησης και καθιερώνει ανάλογους μισθούς, ώστε να υπάρχει κέρδος.

Με δεδομένες τις ανάγκες για αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος σε 40.000 MW έως το 2020, ώστε να δοθεί ώθηση σε παραγωγικούς τομείς της χώρας, η κυβέρνηση Ομπάμα «έσπρωξε» επενδύσεις ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για να μπει, σε πρώτη φάση, σε πλήρη λειτουργία στη Νιγηρία η κοινοπραξία αμερικανικών ενεργειακών μονοπωλίων που συνιστά η συνεργασία μεταξύ: «Global Business Resources USA» (με έδρα το Σικάγο, την «εκλογική» περιφέρεια του Ομπάμα όταν ήταν γερουσιαστής, που παρέχει μεταξύ άλλων «ευαίσθητες πληροφορίες» για ανταγωνιστικά μονοπώλια από τη Ρωσία και την Κίνα, αλλά και πρόσβαση στις εκεί αγορές), «Global Resources Network USA», (με επικεφαλής τον Αφροαμερικανό επενδυτή Τζέιμς Νίκολας που ανακατεύεται σε διάφορα επενδυτικά σχέδια παραγωγής Ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Αφρική), Flashbush Solar USA (με έδρα τη Ν. Υόρκη και το Γιοχάνεσμπουργκ που ανακατεύεται με έργα παραγωγής Ενέργειας από φωτοβολταϊκά σε Νιγηρία, Σενεγάλη, Ν. Αφρική και Ζάμπια) και την αμερικανική νομική εταιρεία «Chadbourne & Parke» (που ανέλαβε το 2004 τη διερεύνηση των συνθηκών για τη δημιουργία του πρώτου μη κρατικού σταθμού Ενέργειας στη Νιγηρία - επένδυση ύψους 120 εκ. δολαρίων).

Οι παραπάνω εταιρείες εποφθαλμιούν την ανάληψη συμβολαίων για τη δημιουργία δεκάδων νέων σταθμών παραγωγής Ενέργειας στη Νιγηρία είτε με βάση τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ηλιακή, υδροηλεκτρική), είτε με βάση το φυσικό αέριο είτε ακόμη και με λιγνίτη, καθώς η Νιγηρία διαθέτει και σε αυτό το είδος πλούσια κοιτάσματα, κυρίως στο νότιο τμήμα της.

Μετά την ιδιωτικοποίηση της νιγηριανής εταιρείας ηλεκτρισμού πριν από δύο χρόνια, έχει πλέον απομείνει για ξεπούλημα η κρατική εταιρεία διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, πάνω από δέκα σύγχρονοι σταθμοί παραγωγής Ενέργειας με φυσικό αέριο που δημιουργήθηκαν με κρατικό χρήμα και είναι έτοιμοι να παραδοθούν στα ξένα μονοπώλια. Στον ορίζοντα υπάρχουν δεκάδες σχέδια για κατασκευή νέων, μικρών και μεγάλων, σταθμών παραγωγής Ενέργειας που επιβουλεύεται κυρίως η αμερικανική επενδυτική κρατική εταιρεία OPIC («Οverseas Private Investment Corporation») που είναι ένα από τα πλοκάμια οικονομικο-εξωτερικής πολιτικής της αμερικανικής κυβέρνησης με βασικό μέλημα την προώθηση των συμφερόντων των αμερικάνικων μονοπωλίων σε αναδυόμενες αγορές με εγγυήσεις του αμερικανικού δημοσίου... Γνωστά είναι π.χ. τα σχέδια της νέας νιγηριανής κυβέρνησης για την αύξηση της παραγωγής ηλιακής ενέργειας στο Δέλτα του Νίγηρα από δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια μεταξύ των οποίων η πολυεθνική εταιρεία «Skypower Energy». Επιπλέον, τον περασμένο Ιούνη η νιγηριανή ενεργειακή εταιρεία «Geometric Power» ανακοίνωσε τη δημιουργία σταθμού παραγωγής 1.080 MW στη νοτιοανατολική πολιτεία Αμπια σε συνεργασία με την αμερικανική «General Electric».

Από τα ενεργειακά πλάνα της νέας κυβέρνησης δε λείπουν και αυτά για τη δημιουργία πυρηνικών σταθμών Ενέργειας στη Νιγηρία, κάτι που έχει δρομολογηθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια έπειτα από την υπογραφή σχετικής συμφωνίας ανάμεσα στη Νιγηριανή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (NAEC) με τη ρωσική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας «ROSATOM» με στόχο τη διμερή συνεργασία για τη σχεδίαση, οικοδόμηση και λειτουργία τεσσάρων πυρηνικών σταθμών. Σχέδια συνεργασίας υπάρχουν παράλληλα και ανάμεσα στην NAEC και την αμερικανική εταιρεία «Barnett Holding» για τον εντοπισμό της κατάλληλης τοποθεσίας δημιουργίας πυρηνικού σταθμού υπό τις οδηγίες της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).

Σε κάθε περίπτωση, τα σχέδια των αμερικανικών μονοπωλίων για μπίζνες στη Νιγηρία αναμένεται να προκαλέσουν την «απάντηση» της Κίνας, της Ρωσίας, της Τουρκίας ή και της Ινδίας, καθώς νυν και αναδυόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις αντιλαμβανόμενες τις τεράστιες δυνατότητες της χώρας, θα επιχειρήσουν να εξασφαλίσουν, με κάθε τρόπο, ένα κομμάτι από την πίτα. Εάν η νιγηριανή εργατική τάξη δεν παλέψει για να υπερασπίσει τα συμφέροντά της, θα πέσει ξανά θύμα εκμετάλλευσης ντόπιων και ξένων αφεντικών...

Η καμένη γη που αφήνουν πίσω τους οι τζιχαντιστές της «Μπόκο Χαράμ» δίνει τα καλύτερα προσχήματα στους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές για «βοήθεια» και «αντιτρομοκρατική συνεργασία»...

Ο «πάγος» που υπήρχε στις αμερικανο-νιγηριανές σχέσεις σχεδόν καθ' όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης της Νιγηρίας από τον προκάτοχο του Μπουχάρι, Γκουντλάκ Τζόναθαν, φαίνεται πως έσπασε «οριστικά», αφού ο νέος ηγέτης, στην παρούσα φάση, δείχνει να ταυτίζει τα συμφέροντα ενός μέρους της νιγηριανής αστικής τάξης που τον στηρίζει με εκείνα των ΗΠΑ. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι ο νέος Νιγηριανός Πρόεδρος πήρε επίσημη πρόσκληση επίσκεψης στο Λευκό Οίκο μόλις δύο μήνες μετά την εκλογή του στα τέλη του περασμένου Μάρτη και ένα δωρεάν «εισιτήριο» παραμονής στον Οίκο Μπλερ, που είναι ο επίσημος «ξενώνας» του Αμερικανού Προέδρου.

Η συγκυρία είναι ιδανική για μία νέα επέλαση των αμερικανικών μονοπωλίων και της νιγηριανής ελίτ στον φυσικό, ορυκτό πλούτο της νιγηριανής γης αλλά και αυτού που παράγεται από το μόχθο της εργατικής τάξης για δύο βασικούς λόγους:

Α) Η χώρα είναι παραδομένη σε μία ενεργειακή και οικονομική κρίση άνευ προηγουμένου, εξαιτίας της ...έλλειψης διυλισμένων καυσίμων, τα οποία εισάγονται (!) στη χώρα η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό της υποσαχάριας Αφρικής και τον ένατο μεγαλύτερο παραγωγό φυσικού αερίου παγκοσμίως... Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές του περασμένου Ιούνη λειτουργούσαν μόλις πέντε από τους 23 σταθμούς παραγωγής Ενέργειας, καταγράφοντας αρνητικό ρεκόρ παραγωγής μόλις 1.327 MW αντί των 4.800 MW (που ακόμη και έτσι, συνοδεύονταν με πολύωρες διακοπές στην ηλεκτροδότηση). Η ιδιωτικοποίηση της πρώην κρατικής νιγηριανής εταιρείας ηλεκτρισμού (PHCN) που είχε δρομολογηθεί πριν από 10 χρόνια και ολοκληρώθηκε το φθινόπωρο του 2013 από τον πρώην Πρόεδρο της χώρας Γκ. Τζόναθαν, αφού βεβαίως προηγουμένως την έσπασε σε 6 εταιρείες παραγωγής και 11 εταιρείες διανομής, και δεν έλυσε ούτε το ενεργειακό πρόβλημα της Νιγηρίας, ούτε μετουσιώθηκαν σε πραγματικές επενδύσεις τα μόλις 2,5 δισ. δολάρια που προέκυψαν από την πώλησή της. Πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού τις έβαλαν στο χέρι μία χούφτα Νιγηριανοί «παράγοντες» της αστικής τάξης [(π.χ. ο πρώην δικτάτορας Αμπντουλσαλαμί Αμπουμπακάρ, ο πρώην στρατιωτικός διοικητής του Κάνο Σάνι Μπέλο, ο κροίσος Εμέκα Οφόρ, σε συνεργασία με την πανταχού παρούσα SIEMENS και την φιλιππινέζικη εταιρεία Ενέργειας «Manila Electric» (γνωστή και ως Merako»)]. Μέσα σε όλα αυτά, εκατομμύρια δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι είναι απλήρωτοι για μήνες ένεκα των αδειανών κρατικών ταμείων (που ρήμαξε η προηγούμενη ομοσπονδιακή κυβέρνηση) και της γενικότερης οικονομικής κρίσης...

Β) Σχεδόν όλο το βορειοανατολικό τμήμα της Νιγηρίας, που είναι και το φτωχότερο από άποψη φυσικών και ορυκτών πόρων αλλά και γόνιμων εδαφών, είναι παραδομένο στο χάος των επιθέσεων της ισλαμικής εγκληματικής οργάνωσης «Μπόκο Χαράμ», που έχει σφάξει μόνον μέσα στην τελευταία εξαετία χιλιάδες ανθρώπους, έχει ισοπεδώσει το μεγαλύτερο μέρος της νιγηριανής επαρχίας στα βόρεια σύνορα της χώρας με το Νίγηρα, το Τσαντ και το Καμερούν και έχει καταστρέψει τις λιγοστές υποδομές της χώρας σε εκπαίδευση, υγεία, διοικητικές δομές, στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Η έξαρση της τρομοκρατικής δράσης των Νιγηριανών τζιχαντιστών, όχι μόνον στη Νιγηρία αλλά και σε όμορες χώρες όπως το Καμερούν, στο Τσαντ, στο Νίγηρας έχει ήδη δημιουργήσει το πιο βολικό πρόσχημα για τη συγκρότηση περιφερειακής ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής δύναμης εν γνώσει της Αφρικανικής Ενωσης, κάτω από τη «διακριτική» «επίβλεψη» των ΗΠΑ.

Μέσα στο «γόνιμο» χάος των επιθέσεων, της ενεργειακής και οικονομικής κρίσης τα ντόπια και ξένα αρπακτικά του μεγάλου κεφαλαίου επιχειρούν να εξασφαλίσουν για τον εαυτό τους το μεγαλύτερο κομμάτι από την «πίτα» μιας πλουσιότατης χώρας σε πόρους και γεωπολιτική θέση, ενσαρκώνοντας τη γνωστή πικρή πραγματικότητα της αντίφασης που βιώνουν όλοι οι φτωχοί λαοί σε συνθήκες καπιταλισμού: φτώχεια, άγρια εκμετάλλευση, υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής...

Σε αυτό, λοιπόν, το σημείο, έρχεται σαν «σωτήρας» η κυβέρνηση Ομπάμα «να προσφέρει λύσεις» και να «επιβραβεύσει» τον (όπως προβάλλεται τελευταία...) αμείλικτο πολέμιο της διαφθοράς και της εγκληματικότητας στη Νιγηρία, Μουχαμάντου Μπουχάρι.

Οι πρώτες συναντήσεις του Μπουχάρι με τον Πρόεδρο Ομπάμα, τον αντιπρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, την υπουργό Δικαιοσύνης, Λορέτα Λιντς, και τους εκπροσώπους αμερικανικών ενεργειακών μονοπωλίων και επιχειρηματικών ομίλων φάνηκαν να δημιουργούν τις νέες βάσεις για μελλοντικές κερδοφόρες μπίζνες σε «ασφαλέστερο» επενδυτικά περιβάλλον αλλά και νέα, πιο εντατική διμερή συνεργασία στην καταπολέμηση της διαφθοράς (με πρώτο στόχο τον εντοπισμό και τον επαναπατρισμό στη Νιγηρία 150 δισεκ. δολαρίων που αφαίρεσαν από τα κρατικά ταμεία στελέχη προηγούμενων κυβερνήσεων!) την αντιτρομοκρατική μετεκπαίδευση Νιγηριανών στρατιωτικών και αστυνομικών για την ενίσχυση της ασφάλειας και πάταξη των τζιχαντιστών της «Μπόκο Χαράμ», και όποιο άλλο αληθινό ή προσχηματικό «επιχείρημα» χρησιμοποιούν οι ιμπεριαλιστές για να προωθήσουν με κάθε τρόπο τα συμφέροντά τους...

Ετσι, ο Ομπάμα λίγες μέρες πριν ξεκινήσει το βράδυ της 23ης Ιούλη την περιοδεία του στην πατρίδα του πατέρα του, Κένυα, και ακολούθως στην Αιθιοπία, έδωσε νέα ώθηση στα συμφέροντα των αμερικανικών ενεργειακών μονοπωλίων σε συνέχεια των συμφωνιών που είχε κλείσει πέρσι τον Αύγουστο στο πλαίσιο της πρώτης διάσκεψης κορυφής ΗΠΑ - Αφρικής, όπου είχε ανακοινώσει επενδύσεις ύψους 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων για λογαριασμό αμερικανικών μονοπωλίων.