ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ - ΕΕ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΟΜΙΛΟΙ: Ανάκαμψη για το κεφάλαιο πάνω στα αποκαΐδια της αντιλαϊκής πολιτικής

ΠΩΛΗΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΕΗ: Ενα ακόμη βήμα στην πολιτική «απελευθέρωσης» της αγοράς ηλεκτρισμού

ΡΩΣΙΑ - ΙΡΑΝ - ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ: Νέες «λυκοσυμμαχίες» αστικών τάξεων στο πλαίσιο ευρύτερων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών

ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ: Νέο πεδίο κερδοφορίας όπου «σφάζονται» μονοπώλια

Motion Team

• Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Στην έκθεση, υπό τον τίτλο «Το Πρόγραμμα Στήριξης της Σταθερότητας για την Ελλάδα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας - 1η και 2η Αξιολόγηση», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβραβεύει την κυβέρνηση για τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις και σημειώνει ότι «οι προσπάθειες θα πρέπει να συνεχιστούν και η εφαρμογή τους θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο».

Σε ό,τι αφορά τις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», επισημαίνει ότι έχει γίνει σημαντική πρόοδος στον τομέα της αγοράς εργασίας, αλλά και στη «βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος». Ειδικότερα, έχουν εφαρμοστεί περισσότερα από 700 μέτρα για την «απομάκρυνση των εμποδίων στον ανταγωνισμό», ενώ προβλέπονται και άλλες παρεμβάσεις «έως τη λήξη του προγράμματος».

Ως βασικότερες «μεταρρυθμίσεις» στον τομέα των δημοσιονομικών αναφέρονται το συνταξιοδοτικό, το φορολογικό και η «μεταρρύθμιση» των συντελεστών ΦΠΑ.

Ειδικά για την κατακρεούργηση των συντάξεων επισημαίνεται η «ανάγκη» να συνεχιστεί η εφαρμογή των «μεταρρυθμιστικών μέτρων και πιο συγκεκριμένα η πλήρης ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων».

Επισημαίνει ότι τέθηκαν «υπό έλεγχο» οι δαπάνες στον τομέα της Υγείας και των κοινωνικών επιδομάτων. Στο πλαίσιο αυτό, θεσπίστηκε το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα», επισημαίνεται στην έκθεση.

Υπογραμμίζει ότι η συνεχής εφαρμογή των προβλεπόμενων του προγράμματος, με πλήρη δέσμευση και «ιδιοκτησία» του σε όλες τις διοικητικές βαθμίδες, παραμένει «κλειδί» για τη διασφάλιση μιας επιτυχημένης εφαρμογής του. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι φανερό ότι απευθύνονται και στα όποια διάδοχα κυβερνητικά σχήματα, καθώς βέβαια και στον κρατικό μηχανισμό που διεκπεραιώνει τις «μεταρρυθμίσεις» στα επόμενα χρόνια. Μάλιστα, όπως τονίζεται, ξεκαθαρίζοντας τι σημαίνει καπιταλιστική ανάπτυξη για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα, «αυτό θα είναι κρίσιμο για να ορθοποδήσει και πάλι η οικονομία και να ξεπεράσει την ανάγκη για οικονομική βοήθεια μετά από οκτώ χρόνια, δημιουργώντας τη βάση για μια επιστροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη και την πρόσβαση στις αγορές».

• «Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο»: Διαβλέπει δυνητικούς ρυθμούς ανάκαμψης από το 2018, με όρο και προϋπόθεση την επίτευξη των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα «τόσο από την εξοικονόμηση των δαπανών όσο και από την υψηλή απόδοση των εσόδων του προϋπολογισμού».

Στην πρόσφατη «Φθινοπωρινή έκθεση» χαρακτηριστικά αναφέρει: «Η «πραγματοποίηση των μακροοικονομικών προβλέψεων, ως προς τους ρυθμούς ανάκαμψης, τελεί υπό την αίρεση» σημαντικών παραγόντων, όπως η έγκαιρη ολοκλήρωση της 3ης «αξιολόγησης», η διευθέτηση του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η έκβαση των επικείμενων ελέγχων (stress tests) των ελληνικών τραπεζικών ομίλων.

Επιπλέον, επισημαίνει ότι «βασικός κίνδυνος για την ελληνική οικονομία εξακολουθεί να είναι η ενδεχόμενη παράταση ενός καθεστώτος οιονεί στασιμότητας, με παρατεταμένη περίοδο χαμηλών ρυθμών μεγέθυνσης. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο θα υπονομεύει διαρκώς την απρόσκοπτη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, λόγω της μη αποκλιμάκωσης ή και διεύρυνσης ακόμα του λόγου δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ».

• ΣΕΒ: «Χωρίς τη μερική απασχόληση και τη μείωση του κατώτατου μισθού καθώς και τη μεγαλύτερη ευελιξία στον καθορισμό των μισθών σε επιχειρησιακό επίπεδο, η ανεργία θα ήταν σήμερα σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα από το υψηλό 27% του 2013, ενώ η ύφεση θα συνεχιζόταν με αμείωτους ρυθμούς».

Σε αυτό το πλαίσιο, οι εγχώριοι βιομήχανοι «φωτίζουν» το έδαφος πάνω στο οποίο μπορούν να στηριχτούν η αναζωογόνηση των επιχειρηματικών ομίλων και η προσέλκυση ικανής μάζας νέων κερδοφόρων επενδύσεων, που βέβαια αποτελούν αναγκαίο όρο και προϋπόθεση για την επίτευξη ρυθμών καπιταλιστικής ανάκαμψης.

• ΙΟΒΕ: Στην «τριμηνιαία έκθεση», ανάμεσα σε άλλα, διαπιστώνει πως «οι «δομικές αλλαγές που έχουν επέλθει στην ελληνική οικονομία από την αρχή της κρίσης, ιδίως στην αγορά εργασίας, έχουν επίσης θετική επίδραση, έστω και με καθυστέρηση».

Παράλληλα, ως «προωθητικός παράγοντας» της ανάκαμψης των επιχειρηματικών ομίλων αξιολογείται και η στρατηγική σύμπλευση κομμάτων της αστικής διαχείρισης, καθώς, όπως αναφέρεται, «σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, ο πολιτικός κίνδυνος είναι σχετικά χαμηλότερος, δεδομένου πως δεν υπάρχει πολιτικός φορέας που να διεκδικεί αξιόπιστα να κυβερνήσει με σκοπό την ανατροπή του προγράμματος και την απομάκρυνση από την Ευρωζώνη».

• Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης DBRS, αναφορικά με την ελληνική αγορά εργασίας, χαρακτηριστικά επισημαίνει: «Η μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, που οφείλεται στις μεταρρυθμίσεις, και η βελτιωμένη δυναμική των εξαγωγών, στηρίζουν την ανάκαμψη». Πρόκειται για μια ακόμη «έκθεση» στη χορεία των επιβραβεύσεων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ αναφορικά με την κλιμάκωση των αντεργατικών ανατροπών και της αντιλαϊκής πολιτικής.

Σύμφωνα με τους ίδιους, το ΑΕΠ θα ενισχυθεί φέτος με ρυθμό 1,7% και το 2018 με 2,4%, κυρίως με τη συμβολή των νέων επενδύσεων, την «αύξηση της απασχόλησης» και το «βελτιωμένο επενδυτικό κλίμα» για την επόμενη χρονιά.

• ΕSM - ΔΝΤ: Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), σε κάθε ευκαιρία τονίζει ότι «το ελληνικό χρέος είναι διαχειρίσιμο, αν οι συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις εφαρμοστούν πλήρως».

Τα ίδια, άλλωστε, έχει επισημάνει στις δικές του εκτιμήσεις και το ΔΝΤ στην πρόσφατη έκθεσή του (Fiscal Monitor), όπου καταγράφεται η διαρκής πίεση των κρατικών κονδυλίων που αφορούν την κάλυψη ακόμη και των στοιχειωδών κοινωνικών αναγκών, προβλέποντας ότι οι συνολικές δαπάνες της «γενικής κυβέρνησης» (κρατικός προϋπολογισμός και ασφαλιστικά ταμεία), από 50,3% του ΑΕΠ φέτος, θα υποχωρήσουν στο 48% το 2018, και η καρατόμηση θα συνεχιστεί αμείωτη και με εντεινόμενους ρυθμούς, για να υποχωρήσει στο 45,4% από το 2021...

Σε κάθε περίπτωση, η κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής για το 2018, όπως εμφανίζεται στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018 - 2021, που ήδη έχει καταθέσει η κυβέρνηση, μεταξύ άλλων, προβλέπει:

Στην κατηγορία «κοινωνικές παροχές» (συντάξεις, ΕΚΑΣ, «κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης» κ.ά.), που καταβάλλονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς και από τα ασφαλιστικά ταμεία («ενοποιημένο αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης»), προβλέπεται νέα καρατόμηση στα 38,1 δισ. ευρώ, από 39 δισ. φέτος, με μείωση ύψους 900 εκατ. ευρώ!

Για το ΕΚΑΣ των χαμηλοσυνταξιούχων, την επόμενη χρονιά προβλέπεται ποσό μόλις 80 εκατ. (από 320 εκατ. φέτος), δηλαδή θα κατακρεουργηθεί κατά 240 εκατ. Να σημειωθεί ότι το ΕΚΑΣ για το 2015, όταν ξεκίνησε η εφαρμογή του 3ου μνημονίου, βρισκόταν στο επίπεδο των 921 εκατ., προκειμένου να καταργηθεί ολοκληρωτικά από το 2019.

Το λεγόμενο «κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης» εμφανίζεται το 2018 στάσιμο στα 760 εκατ., για να παραμείνει στα ίδια επίπεδα και όλη την επόμενη περίοδο.

Πηγές του ΥΠΕΝ και της ΔΕΗ αναφέρουν ότι το τελευταίο θέμα που απομένει να συμφωνηθεί αφορά τη χρονική διάρκεια λειτουργίας των δύο μονάδων στο Αμύνταιο που θα παραμείνουν στο χαρτοφυλάκιο της επιχείρησης και για τις οποίες «παζαρεύεται» αν θα κλείσουν αρχές του 2019 ή το 2023. Οι δύο συγκεκριμένες μονάδες, με τα σημερινά δεδομένα, θα πρέπει να αποσυρθούν καθώς δεν πληρούν τα κριτήρια εκπομπών ρύπων που θέτει η ΕΕ, εκτός εάν αναβαθμιστούν, κάτι που απαιτεί να δοθεί περισσότερος χρόνος λειτουργίας. Επομένως, είναι καθοριστικής σημασίας, στο συνολικότερο επιχειρηματικό «παιχνίδι» που διεξάγεται όλο αυτό το διάστημα εάν η συμφωνία θα προβλέπει την απόσυρσή τους το 2019 ή το 2023.

Πάντως σε ό,τι αφορά αποκλειστικά την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, υπενθυμίζουμε ότι η συμφωνία με την τρόικα προβλέπει τη «μεταβίβασή» τους σε ποσοστό περίπου 40%, σε σχέση με το σημερινό λιγνιτικό δυναμικό της επιχείρησης, στην κατεύθυνση κατάργησης της σημερινής «μονοπωλιακής πρόσβασής» της στον φτηνό λιγνίτη, σύμφωνα με τις υποδείξεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού της ΕΕ, στο πλαίσιο και της ευρύτερης «απελευθέρωσης» της αγοράς Ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ. Παράλληλα, κατά τις προβλέψεις του αρχικού σχεδιασμού, η διαδικασία αναζήτησης «επενδυτικού ενδιαφέροντος» και η ολοκλήρωση της πώλησης των μονάδων θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2018, ωστόσο είναι πιθανό πλέον τα χρονοδιαγράμματα να πάνε μερικούς μήνες πίσω.

Την ίδια στιγμή πάντως, παραμένει δεδομένη η επιθυμία των υπόλοιπων επιχειρηματικών ομίλων και μεγάλων «παικτών» του χώρου - και αυτών που ήδη δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και εκείνων που ετοιμάζονται να εισέλθουν το επόμενο διάστημα - να αποκτήσουν πρόσβαση στο «φιλέτο» των υδροηλεκτρικών εργοστασίων της ΔΕΗ. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος δεν έχει σταματήσει στιγμή να ισχυρίζεται ότι «απέφυγε» την πώληση και υδροηλεκτρικών μονάδων, ωστόσο όλος ο σχεδιασμός για την «απελευθέρωση» της αγοράς ηλεκτρισμού, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, καθιστά θέμα χρόνου την παραχώρηση και τέτοιων μονάδων σε ιδιώτες. Η επιτυχία ή όχι της «έρευνας αγοράς» που θα επακολουθήσει τους επόμενους μήνες θα καθορίσει και το αν θα υπάρξει μια άμεση πώληση υδροηλεκτρικών μονάδων, γεγονός που η κυβέρνηση προσπαθεί να αποφύγει, ώστε να μη χρεωθεί πολιτικά μια συμφωνία που πλέον δεν θα έχει ούτε τυπικές διαφορές από το σχέδιο της «Μικρής ΔΕΗ» που προωθούσε η προηγούμενη κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι κατ' αναλογία του σχεδίου της «Μικρής ΔΕΗ» που προέβλεπε την απευθείας μεταβίβαση του 30% των πελατών της ΔΕΗ στον νέο επενδυτή, σήμερα η διοίκηση της επιχείρησης, με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης, έχει επεξεργαστεί σχέδιο για τη δημιουργία εταιρείας λιανικής με πελάτες όλων των κατηγοριών και πώλησης στη συνέχεια σε ιδιώτη προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας.

Πάντως, την «ευτυχή κατάληξη» των διαπραγματεύσεων είχε προαναγγείλει ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για την «Ενεργειακή Ενωση» της ΕΕ, Μ. Σέφκοβιτς κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. Στις δημόσιες τοποθετήσεις του είχε εμφανιστεί βέβαιος ότι θα υπάρξει γρήγορη λύση στις διαπραγματεύσεις για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων θέμα που όπως είχε αναφέρει ο ίδιος απασχόλησε τη συνάντηση που πραγματοποίησε με τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα στις 9 του Νοέμβρη. Από την επίσκεψη του Επιτρόπου προέκυψε επίσης ότι έχει βρεθεί και ένας κοινός τόπος για τη «διευκόλυνση» της ΔΕΗ στις νέες επιχειρηματικές συνεργασίες που επιδιώκει με ντόπιους και ξένους μονοπωλιακούς ομίλους στη νέα εποχή μετάβασης από το κρατικό μονοπώλιο στην ηλεκτρική ενέργεια στην πλήρη ιδιωτικοποίηση.

Ετσι σε δημόσιες δηλώσεις του είπε ότι η Επιτροπή δεν θα εμποδίσει τη συμμετοχή εταιρειών εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης στη διαδικασία πώλησης λιγνιτικών μονάδων αρκεί, όπως είπε, «η συμμετοχή τους να μην προσκρούει σε θέματα ανταγωνισμού». Η διοίκηση της ΔΕΗ είναι γνωστό ότι βρίσκεται σε προχωρημένες επαφές με κινεζικά μονοπώλια για τη δημιουργία επιχειρηματικών συμπράξεων και στην κατασκευή και λειτουργία λιγνιτικών μονάδων αλλά και για την ανάπτυξη και άλλων ενεργειακών σχεδίων κυρίως στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών. Επίσης, είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος της επιχείρησης έχει αποκαλύψει το ενδιαφέρον εταιρειών από Κίνα, Ιαπωνία και ΗΠΑ για το εγχώριο λιγνιτικό δυναμικό σε αντίθεση με εταιρείες της ΕΕ, οι οποίες μέχρι στιγμής δεν δείχνουν ανάλογη προθυμία να συμμετάσχουν.

Η παραπάνω διαδικασία συνδέεται φυσικά με την ένταση του κυνηγητού για τη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών οι οποίες σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία φτάνουν σχεδόν στα 2,5 δισ. ευρώ με ένα σημαντικό μέρος τους, υπολογίζεται κοντά στα 2 δισ. ευρώ, να προέρχεται από τη χαμηλή τάση - οικιακή κατανάλωση και μικρές επιχειρήσεις. Πλέον η επιχείρηση έχει ανακοινώσει την επιβολή ιδιαίτερα «τσουχτερού» επιτοκίου στις ανεξόφλητες οφειλές, ενώ κοινοπραξία εταιρειών με εξειδίκευση στην είσπραξη οφειλών έχει προσληφθεί από τη Διοίκηση για να αναλάβει δράση. Αυτή η στιγμή, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, ο «σύμβουλος» καταστρώνει επιχειρησιακό σχέδιο για την είσπραξη των χρωστούμενων και το μόνο βέβαιο είναι πως το άγριο κυνηγητό εναντίον λαϊκών νοικοκυριών που διατηρούν οφειλές προς την επιχείρηση είναι θέμα χρόνου να ξεκινήσει.

Υπό αυτήν την έννοια, αποτελεί τουλάχιστον θράσος από πλευράς πρωθυπουργού να βαφτίζει «κοινωνικό μέρισμα» την άμεση ταμειακή ενίσχυση της ΔΕΗ ΑΕ με «ζεστό» χρήμα, έναντι των οφειλόμενων του κράτους προς την επιχείρηση από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ωφέλειας προηγούμενων ετών, τη στιγμή που και η θηλιά προς τους οφειλέτες σφίγγει περαιτέρω, αλλά και νέες περικοπές στο, έτσι κι αλλιώς λειψό, Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο ετοιμάζονται, υπό την πρόφαση του «εξορθολογισμού» του.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ενεργειακή φτώχεια που ήδη πλήττει τις λαϊκές μάζες θα επεκταθεί με πιο γοργούς ρυθμούς όπως επίσης θα ενισχυθεί το καθεστώς εποχικότητας και ευελιξίας, η μείωση μισθών, η ανατροπή στις εργασιακές σχέσεις στη ΔΕΗ ΑΕ και συνολικά στον κλάδο.

Είναι βέβαιο ότι η εργατική τάξη, οι αυτοαπασχολούμενοι, μικροί ΕΒΕ και μικρομεσαία αγροτιά θα πληρώσουν το τίμημα της προώθησης της παραπέρα «απελευθέρωσης» της ηλεκτρικής ενέργειας. Γι' αυτό κι έχουν κάθε συμφέρον να συνταχθούν με την πρόταση του ΚΚΕ ως τη μόνη διέξοδο που υπηρετεί πραγματικά τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, για τη δημιουργία ενός Ενιαίου Κρατικού Φορέα Ενέργειας υπό κοινωνική ιδιοκτησία και που στο πλαίσιο του κεντρικού σχεδιασμού και με εργατικό έλεγχο, θα εξασφαλίζει θέσεις εργασίας με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, φτηνό ρεύμα για τα εργατικά - λαϊκά νοικοκυριά, ενεργειακή ασφάλεια για τη χώρα, πλήρη αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πηγών.

Η αύξηση της πολυεπίπεδης συνεργασίας ανάμεσα σε Ρωσία, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν οφείλεται σε ένα βαθμό και στις πιέσεις που ασκούν και στις τρεις χώρες αμερικανικά ανταγωνιστικά μονοπώλια με φόντο ένα δαιδαλώδες πλέγμα αγωγών φυσικού αερίου (π.χ. αγωγός ΤANAP που θα μεταφέρει, ίσως και εντός του 2018, φυσικό αέριο στην Ευρώπη από την Κασπία).

Οι ΗΠΑ, ιδιαίτερα επί προεδρίας Τραμπ, δείχνουν αποφασισμένες σε αυτήν τη φάση να κλιμακώσουν την αντιπαράθεση με το Ιράν, ώστε να «ξαναμοιραστεί η τράπουλα» υπέρ των δικών τους γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων, σε βάρος ανταγωνιστικών από χώρες όπως η Ρωσία. Πάνω σε αυτήν την προσπάθεια εντείνουν τις πιέσεις και στο (σιιτικό) Αζερμπαϊτζάν, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων σαν μοχλό τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την πολυετή αυταρχική κυβέρνηση του Αζέρου Προέδρου, Ιλχάμ Αλίεφ. Ο τελευταίος δεν κρύβει πως ενοχλείται από τη δράση δυτικών «Μη Κυβερνητικών» Οργανώσεων που στηρίζουν συμφέροντα της αντιπολίτευσης, διαβλέποντας ακόμη και σχέδια για την άνοδο ενός ακόμη πιο φιλικού (για τα αμερικανικά μονοπώλια) διαχειριστή εξουσίας.

Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, (πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Αμερικανού Προέδρου Τζίμι Κάρτερ) είχε χαρακτηρίσει το Αζερμπαϊτζάν «φελλό της φιάλης που περιέχει όλα τα πλούτη της Κασπίας και της Κεντρικής Ασίας». Είχε αντιταχθεί στις προσπάθειες της Ρωσίας να αυξήσει την επιρροή της στο Αζερμπαϊτζάν θεωρώντας πως μακροπρόθεσμα αυτό θα έβλαπτε αφενός τις μπίζνες που κάνουν στην Κασπία εδώ και 2,5 δεκαετίες αμερικανικά μονοπώλια όπως η «Εxxon Mobil» και η «Chevron», αφετέρου θα μπορούσαν να περιορίσουν ή να εμποδίσουν τις κινήσεις αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, που γίνονται και μέσω Αζερμπαϊτζάν.

Δεν είναι, λοιπόν, «ανεξήγητη» η πρόσφατη επιλογή του Αζέρου Προέδρου να εντείνει την οικονομική, ενεργειακή, εμπορική και ενδεχομένως πολιτική συνεργασία με το (επίσης σιιτικό) Ιράν και τη Ρωσία, σε μία περίοδο κατά την οποία οι δύο τελευταίες χώρες έρχονται πιο κοντά με την έτερη στενή σύμμαχο του Μπακού, την Τουρκία... Χώρα που επίσης συμμετέχει στον «διεθνή συνασπισμό» των ΗΠΑ κατά των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους», αλλά που σε αυτήν τη φάση φαίνεται πως επιλέγει να πάρει αποστάσεις από την Ουάσιγκτον, λόγω αντιτιθέμενων γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων.

Από τη Σύνοδο Κορυφής των Ρωσίας, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν στην Τεχεράνη

Οπως απεδείχθη στη συνέχεια, η Σύνοδος του Μπακού ήταν μόνο η αρχή...

Την 1η Νοέμβρη, οι Πρόεδροι Πούτιν, Ροχανί και Αλίεφ πραγματοποίησαν στην Τεχεράνη και δεύτερη Σύνοδο, προωθώντας σημαντικά σχέδια συνεργασίας σε νευραλγικούς τομείς στον άξονα του διεθνούς Διαδρόμου Μεταφοράς Βορρά - Νότου. Επιπλέον, συμφώνησαν τα επόμενα βήματα προώθησης σχεδίων και κοινοπραξιών για την εκμετάλλευση σημαντικών ιρανικών κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, τη δημιουργία νέων αγωγών που θα μεταφέρουν κυρίως φυσικό αέριο προς την Ινδία, την προώθηση έργων υποδομών και εκσυγχρονισμού σε σιδηροδρομικά και οδικά δίκτυα και λιμάνια.

Ανάμεσα στις διαβουλεύσεις αξιωματούχων και διευθυντικών στελεχών μονοπωλίων των τριών χωρών ξεχώρισαν ιδιαίτερα οι συμφωνίες των ρωσικών μονοπωλίων «Γκαζπρόμ» και «Ρόσνεφτ» με την ιρανική κρατική πετρελαϊκή εταιρεία NIOC, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Επιβεβαιώθηκε, επίσης, η μετατροπή του ρωσικού λιμανιού Αστραχαν στην Κασπία, που είναι κέντρο εμπορικών δραστηριοτήτων περίπου 200 ιρανικών εταιρειών, σε «στρατηγείο» των ιρανικών οικονομικών δραστηριοτήτων στη Ρωσία (γεγονός που επισφραγίστηκε πριν λίγες μέρες με τα εγκαίνια του «Ιρανικού Εμπορικού Οίκου» στο Αστραχαν παρουσία του Ιρανού πρέσβη στη Μόσχα, Μέχντι Σανάεϊ).

Στο πλαίσιο της τριμερούς Συνόδου στην Τεχεράνη, πραγματοποιήθηκαν και διμερείς συναντήσεις ανάμεσα σε Ιρανούς αξιωματούχους και ομολόγους τους από τη Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν. Ξεχώρισε η συνάντηση του Ιρανού υπουργού Οικονομίας Μασούντ Καρμπάσιαν και του Ρώσου υπουργού Ενέργειας Αλεξάντερ Νόβακ, στην οποία εξετάστηκε το πλαίσιο μίας ρωσο-ιρανικής οικονομικής επιτροπής και διαπιστώθηκε η αύξηση του διμερούς εμπορίου κατά 70% μέσα στο 2016. Επανεκτίμησαν επίσης τη διμερή συνεργασία σε επενδυτικά σχέδια, τη διεύρυνση των κοινών δικτύων σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών, σχέδια αγροτικής παραγωγής και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Οσον αφορά στη συνεργασία Αζερμπαϊτζάν - Ιράν (χώρες που ανήκουν αμφότερες στο σιιτικό Ισλάμ), ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε κατά τη συνάντηση του Αζέρου Προέδρου Ιλχάμ Αλίεφ με τον Ιρανό ομόλογό του Χασάν Ροχανί στην κοινοπραξία κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής διασύνδεσης της ιρανικής πόλης Ρασχτ και της αζέρικης πόλης Αστάρα. Η κατασκευή του σιδηρόδρομου ανάμεσα στις δύο πόλεις θα γίνει με αζέρικο δάνειο ύψους μισού δισ. δολαρίων που θα δοθεί στο Ιράν με προνομιακούς όρους, στο πλαίσιο ενίσχυσης του διαδρόμου Μεταφορών Βορρά - Νότου (που θεωρείται μελλοντικά «ανταγωνιστικό» του καναλιού Σουέζ της Αιγύπτου). Το συγκεκριμένο έργο αναμένεται να ξεκινήσει πριν το τέλος τρέχοντος έτους.

Επιπλέον, Ιρανοί και Αζέροι αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν τη συμφωνία που έκλεισαν το περασμένο καλοκαίρι με στόχο τη χρηματοδότηση της κατασκευής του σιδηροδρομικού άξονα Αστάρα (Ιράν) - Αστάρα (Αζερμπαϊτζάν), η πιλοτική λειτουργία του οποίου αναμένεται και αυτή σε περίπου ένα μήνα. Η συγκεκριμένη σιδηροδρομική γραμμή είναι μέρος του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά - Νότου και καλύπτει μία απόσταση 8,3 χλμ. από τα νότια σύνορα του Αζερμπαϊτζάν με το Ιράν, στο ομώνυμο ιρανικό λιμάνι Αστάρα. Εργα υποδομών που σχετίζονται με το συγκεκριμένο έργο εκτιμάται πως συνέβαλαν στην αύξηση του διμερούς εμπορίου Ιράν - Αζερμπαϊτζάν κατά 33% το πρώτο εννεάμηνο τρέχοντος έτους σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ η αξία των διμερών εμπορικών συναλλαγών το 2016 ξεπέρασε τα 210.000.000 δολάρια.

Ως γνωστόν, η ιδέα για τη δημιουργία του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά - Νότου (INSTC) μήκους 7.200 χλμ. προωθήθηκε το 2002 από τις κυβερνήσεις Ινδίας, Ιράν και Ρωσίας με στόχο τη δημιουργία σύνθετων πολυχρηστικών δικτύων οδικών, σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών και την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ μεγαλουπόλεων των τριών χωρών όπως η ινδική πόλη Μουμπάι, η Μόσχα, η Τεχεράνη, το Μπακού (πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν), το ιρανικό λιμάνι Μπαντάρ Αμπάς, η νότια ρωσική πόλη Αστραχαν, το ιρανικό λιμάνι Μπαντάρ ε Ανζάλι στην Κασπία κ.α. Ωστόσο, οι πολυετείς δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας και του Ιράν φρέναραν τις επενδύσεις και τα κατασκευαστικά έργα τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα, που οι ΗΠΑ επί Προέδρου Τραμπ εντείνουν τις οικονομικές πιέσεις σε βάρος της Ρωσίας και του Ιράν με διάφορες προσχηματικές κυρώσεις, Μόσχα και Τεχεράνη έρχονται πιο κοντά, αυξάνοντας τη στρατηγική συνεργασία τους και σε αυτόν τον τομέα.

Στη Σύνοδο των Προέδρων Ροχανί - Πούτιν - Αλίεφ στην Τεχεράνη, συζητήθηκε ακόμη το ενδεχόμενο υπογραφής προσωρινής συμφωνίας για τη δημιουργία μίας «Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου» ανάμεσα στην «Ευρασιατική Οικονομική Ενωση» (EEU, που ιδρύθηκε το 2015 και απαρτίζεται από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και την Αρμενία) και το Ιράν, μετά την υπογραφή ενός προσχεδίου στις 5 του περασμένου Ιούλη στο Γερεβάν της Αρμενίας έπειτα από διαπραγματεύσεις ενός χρόνου. Προχώρησαν επίσης οι ζυμώσεις με στόχο τη δημιουργία «ενιαίας αγοράς» μεταξύ των τριών χωρών, σχέδια ανταλλαγής ηλεκτρικής ενέργειας και τριμερείς εμπορικές συναλλαγές με τη χρήση των εθνικών νομισμάτων τους σε βάρος του αμερικανικού δολαρίου (πολιτική που καλλιεργείται ιδιαίτερα έντονα τα τελευταία χρόνια και από δυνάμεις όπως η Κίνα).

Στη διακήρυξη της Τεχεράνης που εκδόθηκε μετά το πέρας της τριμερούς συνόδου, αποφασίστηκε τέλος η πραγματοποίηση και τρίτης συνόδου εντός του 2018 στη Μόσχα.

Copyright 2017 The Associated

Εργοστάσιο αυτοκινητοβιομηχανίας στη Γερμανία

Σε αυτό το φόντο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε πρόσφατα ένα πακέτο μέτρων για την αυτοκίνηση, το οποίο αντανακλά την προσπάθεια συμβιβασμού των αντικρουόμενων συμφερόντων. Στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών εντός της ΕΕ, 7 κράτη - μέλη απαιτούν από την ΕΕ πιο αυστηρούς στόχους για τις εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα: Αυστρία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Βέλγιο, Σλοβενία (δεν έχουν δική τους αυτοκινητοβιομηχανία) αλλά και η Γαλλία, που έχει αποφασίσει κατάργηση της πώλησης των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2040. Αυτό ανησυχούσε ιδιαίτερα τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, που δεν επιθυμεί μια απότομη και τελεσίδικη κατάργηση των ντιζελοκίνητων οχημάτων, ούτε πολύ αυστηρά όρια εκπομπών ρύπων, καθώς υπάρχουν απούλητα εκατομμύρια αυτοκίνητα, αλλά ταυτόχρονα επιδιώκει κίνητρα και κρατικές επενδύσεις για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, ώστε να μη μείνει «εκτός παιχνιδιού» στο άμεσο μέλλον.

Ετσι, την προηγούμενη βδομάδα ο σοσιαλδημοκράτης Γερμανός ΥΠΕΞ, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, έσπευσε να προστατεύσει τα συμφέροντα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και απηύθυνε έκκληση στις Βρυξέλλες «να μην θέσουν σε κίνδυνο την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας λόγω υπερβολικά απαιτητικών συνθηκών».

Η απόφαση της Κομισιόν προβλέπει ότι: Οι αυτοκινητοβιομηχανίες της ΕΕ θα πρέπει έως το 2025 να έχουν μειώσει τις εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) των νέων οχημάτων τους κατά 15% και έως το 2030 κατά 30%, διαφορετικά θα πληρώνουν βαριά πρόστιμα (95 ευρώ για κάθε επιπλέον γραμμάριο CO₂). Επιπλέον, η Επιτροπή σκοπεύει έως το 2030 η κυκλοφορία των ηλεκτρικών οχημάτων ή άλλων εναλλακτικών συστημάτων κίνησης να αυξηθεί κατά 30%. Για τις αυτοκινητοβιομηχανίες προγραμματίζεται ένα σύστημα κινήτρων για να αυξήσουν γρήγορα το μερίδιό τους σε μοντέλα με ελάχιστους ή καθόλου ρύπους. Επιπλέον, η Επιτροπή εγκατέλειψε τα άκαμπτα πρότυπα που φοβόταν η βιομηχανία, όπως την επιβολή ποσόστωσης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Ο στόχος είναι να ενισχυθεί μια «καθαρή, ανταγωνιστική και δικτυωμένη κινητικότητα», δήλωσε η Επίτροπος Μεταφορών, Βιολέτα Μπαλκ.

Να σημειωθεί, για λόγους σύγκρισης, ότι περιβαλλοντικές οργανώσεις - προωθώντας κι αυτές με τη σειρά τους «πράσινα» επιχειρηματικά συμφέροντα - απαιτούν μείωση των εκπομπών ρύπων των οχημάτων κατά 60% έως το 2030 και ασκούν κριτική στα μέτρα της Κομισιόν.

Η Γερμανική Αυτοκινητοβιομηχανία (VDA) χαρακτηρίζει τα νέα όρια στις εκπομπές ρύπων «εξαιρετικά σκληρά» και «αμφισβητείται κατά πόσο μπορούν να επιτευχθούν, καθώς αυτό εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα γίνουν δεκτές οι εναλλακτικές λύσεις από τους πελάτες τα προσεχή έτη και πόσο γρήγορα θα κατασκευαστούν οι δημόσιες υποδομές».

«Αν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι πιο αποδεκτά από τους πελάτες, οι στόχοι θα μπορούσαν να αναπροσαρμοστούν προς τα πάνω - και το αντίστροφο», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος του γερμανικού ομίλου «Daimler», Ντίτερ Τσέτσε, ο οποίος είναι σήμερα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA). Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ακόμη και με μία ταχεία αύξηση του ποσοστού των πιο «καθαρών» οχημάτων, το συμβατικό όχημα με καύσιμο θα εξακολουθεί το 2030 να αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού στόλου. «Το 80% του νέου στόλου οχημάτων το 2030 θα έχει κινητήρα εσωτερικής καύσης», σημειώνουν οι αρμόδιοι σύμφωνα με την εφημερίδα «Die Welt».

Ετσι, η πρόταση του Τσέτσε είναι μια υποχρεωτική μείωση των εκπομπών CO₂ κατά 20% και ταυτόχρονα «κίνητρα για καινοτομία», δηλαδή κρατική χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας των επιχειρήσεων και άλλες ελαφρύνσεις. Οι βιομήχανοι θέλουν ένα σύστημα που κατά βάση θα επιδοτεί και θα δίνει κίνητρα για πιο «καθαρές» τεχνολογίες και λιγότερο να τιμωρούνται οι παραβιάσεις.

Επίσης, η απόφαση της Κομισιόν να συμπεριληφθούν και τα φορτηγά στον κατάλογο των οχημάτων με μειωμένους ρύπους θεωρείται «αυστηρή» από τους επιχειρηματίες. Στο μεταξύ, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια «εκτόξευση» στις πωλήσεις των τετρακίνητων τζιπ (SUV). Τα εν λόγω μοντέλα είναι σημαντικά βαρύτερα, καταναλώνουν περισσότερα καύσιμα και εκπέμπουν περισσότερο CO₂, όμως συμβάλλουν σημαντικά στην κερδοφορία των αυτοκινητοβιομηχανιών και δεν πρόκειται να εγκαταλειφθούν στο όνομα της μείωσης των εκπομπών ρύπων. Ενδεικτικά, τους πρώτους εννιά μήνες του 2017 τα μοντέλα SUV αντιπροσώπευαν το 27,7% των συνολικών πωλήσεων της «Audi», το 22,1% της «Mercedes», το 24,9% της BMW και το 46% της «Porsche». Στην Κίνα, την πιο σημαντική αγορά αυτοκινήτων για τους Γερμανούς κατασκευαστές, μόνο οι πωλήσεις αυτού του τύπου μοντέλων αυξάνονται.

Οσον αφορά τις δημόσιες υποδομές, οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές αυτοκινήτων θέλουν το δίκτυο σταθμών φόρτισης των ηλεκτροκίνητων και άλλων εναλλακτικών οχημάτων να επεκταθεί κυρίως με δημόσιες επενδύσεις, δηλαδή με κρατικό χρήμα, και κρίνουν πως οι δεσμεύσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε αυτό το θέμα δεν είναι επαρκείς.

Η Επιτροπή παρέχει 800 εκατ. ευρώ για την επέκταση των σταθμών χρέωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι σημαντικό δημόσιες και ιδιωτικές εταιρείες να παρέχουν επαρκείς δομές φόρτισης για τα εναλλακτικά καύσιμα, όπως ο ηλεκτρισμός, το υδρογόνο και το φυσικό αέριο, σημειώνει η Επίτροπος Μεταφορών Β. Μπαλκ, και προσθέτει: «Η φόρτιση των οχημάτων με εναλλακτικές ενέργειες στους αυτοκινητοδρόμους θα πρέπει να γίνει κάτι τόσο απλό όσο είναι σήμερα για τα βενζινοκίνητα».

Η γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» ανέφερε προ ημερών σχέδια των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών «Porsche» (εκπροσωπεί την κοινοπραξία «Volkswagen»), BMW και «Daimler» και της αμερικανικής «Ford» να κατασκευάσουν από κοινού στην Ευρώπη ένα δίκτυο 400 σταθμών φόρτισης των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, σε μια προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν και τον ανταγωνισμό με την αμερικανική «Tesla», η οποία πρωτοστατεί στην ηλεκτροκίνηση, καθώς η έλλειψη σταθμών φόρτισης θεωρείται ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης στην Ευρώπη.

Ενας ακόμη ανασταλτικός παράγοντας είναι η ανεπαρκής παραγωγή μπαταριών στην Ευρώπη, που εξαναγκάζει τις αυτοκινητοβιομηχανίες να εισάγουν μπαταρίες από την Κίνα, τη Νότια Κορέα και αλλού, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος, αλλά και ενισχύοντας τους ανταγωνιστές τους.

Πρόσφατα, η σουηδική εταιρεία «Νοrthvolt» ανακοίνωσε ότι προχωρά στην κατασκευή του μεγαλύτερου εργοστασίου παραγωγής μπαταριών της Ευρώπης στα βορειοανατολικά της Σουηδίας, όπου βρίσκονται κοιτάσματα νικελίου, κοβαλτίου, λιθίου και γραφίτη. Η κατασκευή του εργοστασίου θα ξεκινήσει στα μέσα του 2018 και αναμένεται να αυξήσει προοδευτικά την παραγωγή μεταξύ 2020 και 2023, ενώ το κόστος της επένδυσης θα ανέλθει στα 4 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ακόμη μια «απάντηση» στους σφοδρούς ανταγωνισμούς, κυρίως με την «Tesla», η οποία έχει εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών («Gigafactory») στη Νεβάδα των ΗΠΑ και σχεδιάζει να κατασκευάσει και ένα στην Ευρώπη.

Το εργοστάσιο της «Northvolt» θα τροφοδοτεί όχι μόνο ηλεκτρικά οχήματα, αλλά και παραγωγούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που αναζητούν αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και βιομηχανίες.

Στο μεταξύ, οι ανταγωνισμοί για την «πίτα» στο νέο πεδίο κερδοφορίας της ηλεκτροκίνησης οξύνονται, με την Κίνα να έχει μπει πολύ δυναμικά στον κλάδο. Τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά μονοπώλια θέλουν να επωφεληθούν από τη ραγδαία ανάπτυξη των οχημάτων με μπαταρίες στην Κίνα, που στηρίζεται από το κινεζικό κράτος. Για το λόγο αυτό, αναγκάζονται να συμπράξουν με τοπικές εταιρείες.

Η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία «Ford» από τον Απρίλη έχει ανακοινώσει την κατασκευή υβριδικών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα, σε συνεργασία με την κινεζική «Chongqing Changan». Τον Αύγουστο ανακοίνωσε επίσης συνεργασία για κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων με την κινεζική «Anhui Zotye», η οποία ηγείται στα μικρά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, έχοντας πουλήσει τους πρώτους εφτά μήνες του 2017 56.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η «Volkswagen» αναπτύσσει επίσης αντίστοιχες συνεργασίες, ενώ οι «Tesla», «Daimler» και «General Motors» έχουν ανακοινώσει σχέδια για την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα.