Η Ελένη Ηλιοπούλου - Ζαχαροπούλου μάς παρουσιάζει το νέο της βιβλίο «Υφαίνοντας τον άνεμο» (Εκδόσεις των φίλων) με τίτλο υπερβατικό και άκρως ποιητικό. Στην ποίησή της τίποτε δεν περισσεύει, τίποτε δεν είναι περιττό. Η γραφή της δωρική, άρτια σμιλεμένη, χωρίς πλατιασμούς και χάσματα. Γραφή με δύναμη, τόλμη, θάρρος, διαυγής και με μεγάλη οξύνοια. «Υφαίνουν οι σαΐτες στην αυγή/ τον ακίνητο χρόνο/ Ο αργαλειός/ δοσμένη μοναξιά».

Η γλώσσα της πλούσια, υμνεί με το λεξιλόγιό της την ελληνική γλώσσα και τοποθετεί λέξεις - κλειδιά στο στίχο της. Λόγος βαθιά φιλοσοφημένος, στοχαστικός, με έντονο προβληματισμό για τη ζωή και το θάνατο, για την πορεία την ανθρώπινη, αναζητώντας την αλήθεια. Με το στοιχείο της αμφισβήτησης και της επαναστατικότητας να υπάρχει στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της ποίησης, καθώς και η αντισυμβατικότητα, και η αντίσταση στα κακώς κείμενα της ζωής του ανθρώπου.

Κρυφοί καημοί με λυρισμό, με πόνο και δάκρυ, ανησυχία κι εσωτερικό λυγμό. Ποίηση ηρωική. Εργο που δικαιώνει την ποιήτρια με την υψηλή αισθητική και τη μεγάλη αξία των στίχων της.

(Κριτική παρουσίαση από την Ταϋγέτη Γεωργίτση).

«Μπορεί τ' άστρα να λάμπουν σαν τον ήλιο, μα κανένα απ' αυτά δεν είναι ο ήλιος. Ηλιος είναι μόνο ο τόπος που γεννήθηκες, το χωριό σου.

Τέτοιο είναι το χωριό μου Πλαγιά (Ζέρμα) Κονίτσης Ιωαννίνων, χτισμένο στις όμορφες βουνοπλαγιές Μπουχέτσι του Γράμμου.

Σ' αυτό γεννήθηκα και πολύ τ' αγαπώ.

Από κάτω περνάει το φιδωτό ποτάμι Σαραντάπορος με τη γέφυρα ν' αγναντεύεις από ψηλά τα κορφοβούνια της αρματολής κλεφτουριάς. Στο δρόμο από το νεοχτισμένο καινούριο χωριό προς το παλιό χαλασμένο, στέκει ακόμη μισογκρεμισμένο, αλλά καμαρωτό και επιβλητικό το αρχαίο μοναστήρι. Εκεί ο διαβάτης μπορεί να ξαποστάσει λιγάκι, απολαμβάνοντας την εξαιρετική θέα, που δεν την έχουν τα γύρω χωριά.

Η μονή, η "Κοίμησις της Θεοτόκου", καλυμμένη από πυκνό δάσος, είναι αρχαία (χτίστηκε το 879 - 9ος αιώνας) με εντολή του τότε αυτοκράτορα του Βυζαντίου, ένα από τα αρχαιότερα θρησκευτικά μνημεία της περιοχής. Εδώ όλες οι πέτρες, τα κλαδιά, το πράσινο, γράφουν ξεχωριστή δικιά τους ιστορία. Κραυγάζουν πως το μοναστήρι στάθηκε προπύργιο αντίστασης και αγώνα. Εδώ ξυπνούν οι αναμνήσεις από τη σύγχρονη ιστορία των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων του λαού μας.

Τ' άρματα ξυπνούν μπροστά του και ο διαβάτης ρίχνεται μέσα στη φωτιά, αλλά η οποία σβήνει από τα νερά του ποταμού που κυλούν γοργά χαμηλά του. Το ποτάμι τού ψιθυρίζει και του μιλά για τους σκληρούς αγώνες της κλεφτουριάς, της Εθνικής Αντίστασης και του αντάρτικου αγώνα.

Ο διαβάτης αισθάνεται την ανάγκη να κατέβει χαμηλότερα στο ποτάμι να πιει λίγο κρυστάλλινο νερό και τότε πάλι δυναμώνει η φλόγα που άναψε μέσα στην ψυχή του, τραγουδώντας με κρυφή χαρά το "Ως πότε παλικάρια".

Μετά σιγά σιγά σκαρφαλώνει στη ράχη του παλιού χωριού Ζέρμα και αγκαλιάζει τον πλάτανο της πλατειούλας με τα μπράτσα του και δροσίζεται από τη βρύση που ρέει σιμά του. Αγναντεύει με θαυμασμό το τοπίο και ο κόσμος κάθε 15 Αυγούστου, μέρα χαράς για το πανηγύρι, πλημμυρίζει συναισθήματα αγαλλίασης, ηρεμίας και σκλαβιάς.

Θέλει να δακρύσει για τους 79 νεκρούς ήρωες μαχητές συγχωριανούς της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ που πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της Ανεξαρτησίας και τ' άνθη της Αυγής.

Η προσφορά και η θυσία τους θα μείνουν πάντα ζωντανές, υψώνοντας τείχος στον αδελφοκτόνο πόλεμο που μας επέβαλαν οι Αγγλοαμερικάνοι ιμπεριαλιστές, για να κρατούν τη χώρα μας προγεφύρωμά τους.

Αλλά εδώ δε χρειάζονται δάκρυα, μόνο ευλάβεια και ελπίδα. Ελπίδα για έναν νέο, όμορφο και καλύτερο κόσμο για τα παιδιά, τα εγγόνια χωρίς πολέμους και προστριβές. Αυτό είναι το σάλπισμα του χωριού Πλαγιά (Ζέρμα). Στους ουρανούς οι άγγελοι ψάλλουν το "Επί γης ειρήνη" στον κόσμο, αγάπη, συναδέλφωση και αλληλεγγύη στους καταπιεζόμενους λαούς. Δε θέλουμε ψευδαισθήσεις και υποκρισία, ούτε πολέμους. Θέλουμε ζωή. Η ουτοπία δε μας εκφράζει, μόνο η πραγματική ανθρωπιά.

Να πάρουμε λίγη λάμψη από τον «Ηλιο Πλαγιά» που θα λάμπει πάντα!!!

Ζώντας, λοιπόν, 30 χρόνια στην αναγκαστική πολιτική προσφυγιά, στην όμορφη Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, ο νους μου πάντα στριφογύριζε στα παιδικά μου χρόνια με τη βεβαιότητα ότι κάποτε θα επιστρέψω.

(Αύγουστος 1979) στο γλυκό μου χωριό, στη μικρή κόκκινη Μόσχα, όπως το έλεγαν δεκάδες μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ που πέρασαν απ' αυτό με το ντουφέκι στον ώμο, για να απολαμβάνω την καθαρή του ατμόσφαιρα, την ησυχία, τη χαρά, τα δέντρα, τα πουλιά, τα διάφορα λουλούδια της φύσης.

Ετσι, κάθε χρόνο τώρα οι μνήμες, οι αναμνήσεις για το χωριό και η μηχανή του χρόνου γυρίζουν και δε λένε να κάνουν στάση, γιατί η ζωή και ο αγώνας συνεχίζονται».

Ο Νίκος Τσάγκας θυμάται. Νοσταλγεί, αναπολεί και γράφει. (Επιμέλεια κειμένου: Βικτωρία Τσάγκα).

«Οταν μιλάμε για την Πόλη, όλοι φυσικά εννοούμε την Κωνσταντινούπολη. Την αιώνια Πόλη. Τη Βασιλεύουσα!

Πόλη - Κωνσταντινούπολη - Ισταμπούλ "η μαγική πόλη των ονείρων μας". Η γεωγραφική της θέση, μεγάλης ιστορικής σημασίας και άξιος ο ρόλος που έπαιξε στην πορεία και εξέλιξη της ανθρωπότητας. Γραφικότατη. Κτισμένη σε μια σειρά από λόφους γύρω από τον Κεράτιο Κόλπο. Στη δύση λούζεται από τα νερά της Προποντίδας και στην ανατολή περιβρέχεται από τον καταπράσινο - και καταγάλανο - Βόσπορο, δικαιώνοντας πλήρως την επιλογή των πρώτων Μεγαρέων - με επικεφαλής τον Βύζαντα - αποίκων.

Περπατούσαμε στα στενά σοκάκια να συνδέσουμε το τότε και το τώρα, μια και νιώθαμε αόρατα δεμένοι με μια κλωστή από το παρελθόν. Περπατήσαμε στα σοκάκια της Βλάγκας και το Γενί - Καπί όπου εκείνα τα χρόνια υπερτερούσε το Μαϊτιανό και θρακιώτικο στοιχείο. Βρήκαμε το σχολειό γκρεμισμένο και εγκαταλειμμένη και λεηλατημένη την εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου.

Προσκυνήσαμε την Παναγία την Μπαλουκλιώτισσα. Ηπιαμε νερό από τη βρυσούλα με το μπακιρένιο τάσι, φέρνοντας στο μυαλό τα κεφτεδάκια και τους γιαλαντζί ντολμάδες της γιαγιάς Λωξάντρας.

Στο Καπαλί - Τσαρσί - την κλειστή αγορά - των διηγήσεών τους. Με τα μπακίρια, τ' ασημικά, τα χρυσαφικά, με τις καρπέτες, τις πάντες, τ' ασημικά, τα χρυσαφικά και τα ανατολίτικα χαλιά με τις πολύχρωμες χάντρες με τις χιλιάδες λιλιά και τζοβαΐρια, έβενοι και ηδονικά κάθε λογής μυρωδικά.

Πάνω απ' όλα η καλοσυνάτη και βουερή ηχώ του παζαριού. Το αλισβερίσι.

Ο ήχος και ο αντίλαλος της Ανατολής των παραμυθιών και των θρύλων. Με τον ντον - ντουρμά, το καϊμάκ, το σαλέπ, λίγο πριν ο μουεζίνης μας μάγεψε με τον συγκινητικό του αμανέ. Πρόσκληση για σταυροκόπημα και προσευχή.

Και μετά πού; Και μετά στην Αγιά Σοφιά. Το μεγάλο επίτευγμα της Χριστιανοσύνης. Ο μεγάλος μας καημός και πόθος. "Με 400 σήμαντρα κι 62 καμπάνες. Κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος και από την πολλή την ψαλμωδιά εσειούνταν οι κολόνες".

Σήμερα ένα τίποτα. Σήμερα μια αποθήκη για σιδερικά. Σήμερα ένα αχούρι ετοιμόρροπο. Και η ιεροσύνη, και η λατρεία, και η προσμονή, και η συγκίνηση πήγαν περίπατο. Τα δέντρα ψήλωσαν ένα γύρω και σχεδόν την έπνιξαν. Και το βράδυ μόλις και τη φωτίζουν. Ενα ισχνό κι αδύνατο φωτισμό σαν καντήλι στη μεγάλη της δόξα.

Ενώ απεναντίας, το ακριβώς απέναντι, εντυπωσιακό - επίτηδες στο χώρο αυτό κτισμένο, να επισκιάζει την ακτινοβολία, το μεγαλείο και τη λάμψη της Αγιάς Σοφιάς, Μπλε Τζαμί, φωτιζότανε άπλετα και επιβλητικά.

Βέβαια, αξίζει τον κόπο να επισκεφτεί κανείς το περίφημο μουσείο του Τοπ - Καπί, παλιό ανάκτορο των σουλτάνων και τα άλλα εξίσου περίφημα ανάκτορα του Ντολμά - Μπαξέ. Τα γραφικά ταβερνάκια του Βοσπόρου με την ποικιλία των ψαριών και προπαντός την άφθονη ελληνική μουσική και τραγούδια, που οι Τούρκοι καλλιτέχνες φρόντισαν να μας ανταμείψουν, δείχνοντας μας τα φιλικά τους αισθήματα.