Αρχικά θα ήθελα να πω ότι συμφωνώ με τις Θέσεις του Συνεδρίου συνολικά. Το ύφος του κειμένου είναι «γρήγορο» και «επιθετικό», υποθέτω για να δώσει το έναυσμα για συζήτηση και βελτίωση πάνω σε αυτά τα ζητήματα.

Μελετώντας τις Θέσεις θα τοποθετηθώ στα εξής: Τρόπος λειτουργίας από άποψης περιεχομένου συζήτησης στην ΚΟΒ, παρέμβαση στο κίνημα, συνδικάτο. Σε αρκετά σημεία της δουλειάς μας αντικατοπτρίζονται οι θέσεις του Κόμματος. Ενα βασικό κομμάτι είναι πώς κάθε φορά η επεξεργασία της συζήτησης στη Γενική Συνέλευση της ΚΟΒ θα ενισχύει την ιδεολογική και πολιτική αφομοίωση όλων μας, και ειδικά των νέων συντρόφων. Ενώ σαν Κομματική Οργάνωση έχουμε ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό να συζητάμε σαν να είμαστε το σωματείο, ή μόνο γι' αυτό, η συζήτηση πρέπει να γίνεται καλύτερα σε σχέση με τον χώρο δράσης μας από τη σκοπιά αυτού που λένε οι θέσεις, του Προγράμματος και των επεξεργασιών μας. Βγάζοντας μόνο συμπεράσματα από τη μία ή την άλλη κινητοποίηση ή παρέμβαση και την οργάνωση της επόμενης, η κουβέντα θα περιστρέφεται είτε γύρω από το αν κάναμε ή δεν κάναμε, ή γύρω από το ποιοι συμμετείχαν και ποιοι όχι. Βεβαίως και αυτό που θέλουμε είναι η διεύρυνση δυνάμεων και οργάνωσης των εργαζομένων του χώρου στο σωματείο, αλλά πρέπει να επεξεργαστούμε πιο ολοκληρωμένα πλευρές ιδεολογικοπολιτικής παρέμβασης, αλλά και μετά, στις εκτιμήσεις μας. Είναι σε εξέλιξη μια προσπάθεια συζήτησης για τους τομείς που ιεραρχούμε, η οποία πρέπει να βαθύνει. Αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα με αυτό που αντιλαμβάνομαι εγώ, ουσιαστικά ο χώρος του Επισιτισμού, που έχει συγκέντρωση εργαζομένων και γιγαντώνεται, είναι τα ξενοδοχεία. Δεν έχουμε καλή εκτίμηση και εικόνα από το τι συμβαίνει, επειδή είναι κλειστά αυτήν τη στιγμή, και με δεδομένη την κατάσταση παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Στο άλλο κομμάτι όμως, όπου υπάρχει έντονος κατακερματισμός, όπως είναι τα διάφορα καταστήματα εστίασης, καφέ και εστιατόρια, φαίνεται το εξής: Καταρχάς δεν υπάρχει σε κάποιο από αυτά σύνδεση με αυτό που λένε οι Θέσεις, τη βιομηχανία, από την άποψη του να είναι ένας εργοδότης με εργοστάσιο τροφίμων και να έχει και καταστήματα για εμπορική εκμετάλλευση. Υπάρχουν τέτοιοι, αλλά όχι με ενδοκλαδική σύνδεση. Αυτό που φαίνεται έντονα, ιδιαίτερα στην καραντίνα, είναι ότι η τάση συγκέντρωσης αφορά τα μικρά επισιτιστικά στο κομμάτι της διανομής (delivery). Αυτό θα επεκταθεί, για λόγους μείωσης εργατικού κόστους των εργοδοτών και γιατί δεν μπορούν να επιβιώσουν αλλιώς. Αυτό που επίσης φαίνεται είναι ότι αυτό το κομμάτι αποτελεί πεδίο κερδοφορίας για διάφορες τέτοιες εταιρείες ή εργολαβικά γραφεία, λόγω αλλαγής των ρυθμών ζωής, συνθηκών εργασίας κ.λπ. Με το υπόλοιπο κομμάτι όμως τι γίνεται; Η φυσική παρουσία των καταστημάτων υφίσταται με εργαζόμενους από 2 έως και πάνω από 20 στην πλειοψηφία τους, και σε πολλές περιπτώσεις να δουλεύουν και οι ίδιοι οι εργοδότες. Τα γενικά χαρακτηριστικά αυτών των εργαζομένων είναι καταρχάς η μεγάλη κινητικότητα που γενικά υπάρχει στον κλάδο, γιατί οι εργασιακές σχέσεις και η φύση της δουλειάς είναι τέτοια που δεν χρειάζεται εξειδίκευση σε κάτι και ευνοούνται οι ελαστικές σχέσεις, και πολλές φορές μάλιστα επιδιώκονται κιόλας από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Δουλεύει κατά κύριο λόγο νεολαία, φοιτητές και από Κατάρτιση, προφανώς με λειψή πείρα από συνδικαλιστική δράση και οργάνωση, για τους λόγους που έχουμε αναφέρει πολλές φορές και λένε και οι Θέσεις.

Από την πλευρά των επεξεργασιών χρειάζεται να αφομοιωθούν και τα ζητήματα που μπαίνουν στην Απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης για τους ΕΒΕ, ώστε να μπορούμε να ξέρουμε πώς θα παρεμβαίνουμε κι εμείς σε αυτούς, στο πλαίσιο της Συμμαχίας, αλλά κυρίως για να σπάμε την αυταπάτη πολλών εργαζομένων ότι «να, αν δεν έχει αυτός δουλειά δεν έχουμε κι εμείς», «να πάει καλά το μαγαζί για να δουλεύουμε κι εμείς», αντίληψη που εκφράζεται κατά κόρον ειδικά τώρα, με τις αναστολές εργασίας. Επιχείρημα που εννοείται αξιοποιεί και η εργοδοσία προς όφελός της. Σωστά βάλαμε το σύνθημα «Ενα είναι σίγουρο, χωρίς εμάς δεν θα λειτουργούσαν τα μαγαζιά», αλλά πώς το καταλαβαίνουμε; Μόνο ότι ας πούμε δεν βγαίνουν τα πόστα από ένα και δύο άτομα, ή από την πλευρά του ποιος έχει ιδιοκτησία και εκμεταλλεύεται εργατική δύναμη;

Επίσης οι περισσότεροι, για τον λόγο αυτό, ότι δηλαδή έχουν μαγαζί, νομίζουν ότι έχουν αντίθετα συμφέροντα με τους εργαζόμενούς τους. Δεν καταλαβαίνουν ότι η μεριά τους είναι με την εργατική τάξη και αυτό είναι αντικειμενικό. Δεν είναι δουλειά μας ως εργατικής ΚΟΒ να τους πείσουμε πού και πώς να συσπειρωθούν, όμως πρέπει να συμβάλουμε. Γιατί πολλοί από αυτούς ή ήταν ή θα καταλήξουν μισθωτοί εργαζόμενοι, έτσι όπως φαίνεται. Οι αυταπάτες ότι «δεν έχω αφεντικό στο κεφάλι μου» πρέπει να σπάνε με την πολιτική μας παρέμβαση, γιατί δεν ισχύει. Αρα πρέπει να μελετήσουμε αυτές τις πλευρές και σε επίπεδο σωματείου να μπορούμε να παρέμβουμε μαζί με την αγωνιστική συσπείρωση στους ΕΒΕ. Πρέπει να δούμε καλύτερα πώς έρχεται εικόνα από τους χώρους δουλειάς. Αλλά να εξηγήσουμε τι σημαίνει «φέρνω εικόνα». Πολλές φορές χάνεται, παραβλέπεται ή υπερτονίζονται λεπτομέρειες που δεν βοηθάνε να βγει συμπέρασμα ή να οργανωθεί η παρέμβαση. Είναι λογικό ότι οι περισσότεροι που το τελευταίο διάστημα συσπειρώθηκαν πάνω στο πρόβλημα στη δουλειά προσέγγισαν και γράφτηκαν στο σωματείο. Δεν δίνεται με όλους καλή συνέχεια και γι' αυτό, όσο εξαρτάται από εμάς, πρέπει να προσέξουμε. Να ανοίγει η συζήτηση, στο ΔΣ και μαζί τους, πιο έντονα πολιτικά. Ομως δεν λύνονται όλα εκεί και επίσης θέλει καλύτερη επεξεργασία με τον καθέναν που καλούμε σε όποια δράση αποφασίζουμε μπροστά στις ευθύνες του, στη συμμετοχή του. Να μην τους αντικαθιστούμε, γιατί έτσι εντείνουμε τη λογική της ανάθεσης. Ναι, το σωματείο και η διοίκησή του έχουν λόγο στις διάφορες υπηρεσίες, στα δικαστήρια, αλλά η πάλη και η οργάνωση τους θέλουν όλους. Είναι δύσκολο και χρονοβόρο κάτω από το βάρος τού να βγει η δουλειά, αλλά πρέπει να αναλάβει η ΚΟΒ να το κάνει, αλλιώς θα εγκαταλείπουν ή θα υποχωρούν πιο εύκολα.

Βοηθάει η εκτενής ανάλυση στο πρώτο και στο δεύτερο κεφάλαιο του κειμένου ώστε να επικεντρώσουμε πού πρέπει να βαρέσουν τα σφυριά αλλά και να δούμε καλύτερα στον χώρο μας - στον κλάδο μας πώς αυτά προχωράνε, ώστε να έχουμε και καλύτερη επίγνωση των εξελίξεων που θα έχουμε. Λένε οι Θέσεις για αναδιάρθρωση στον κλάδο του εμπορίου λόγω της αύξησης του ηλεκτρονικού εμπορίου, των ηλεκτρονικών πωλήσεων, της ανάπτυξης στον υποκλάδο της διανομής, ταυτόχρονα με την αύξηση και ευρύτερη εφαρμογή της τηλεργασίας. Είναι στοιχεία που πρέπει να μαζεύουμε για να δούμε πώς πιο αποτελεσματικά θα παρέμβουμε σε ένα κομμάτι του κλάδου που αλλάζει.

Σύντροφοι, όσον αφορά τη δράση μας για τα κλαδικά σωματεία. Σωστά μπαίνει στη θέση 38 το πού πρέπει να κατευθύνεται η δράση μας στα κλαδικά σωματεία και με τι σκοπό. Σίγουρα η πείρα που έχουμε και εδώ στην πόλη μας είναι πως πιο «εύκολα» συμμετέχουν οι εργαζόμενοι στα επιχειρησιακά σωματεία, πιο «εύκολα» αναπτύσσονται αγωνιστικές διαθέσεις.

Εδώ όμως βρίσκεται και αναδεικνύεται η δική μας κύρια αδυναμία. Το πώς σε ένα χώρο, στα πλαίσια μιας επιχείρησης, θα γίνουμε πιο ικανοί να στρέψουμε το βλέμμα των συναδέλφων στο κύριο αίτιο των προβλημάτων, έξω από τους τοίχους μιας επιχείρησης. Πώς αυτούς τους συναδέλφους θα τους «δέσουμε» με τους εργαζόμενους από άλλες επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου. Αλλά και το πώς θα δώσουμε συνέχεια στη δράση μας και στην παρέμβασή μας μετά από αυτές τις αγωνιστικές διαθέσεις, όποια και αν είναι η έκβαση του συγκεκριμένου αγώνα σε μια επιχείρηση. Είτε αρνητική, όπου θα έχεις να αντιμετωπίσεις την απογοήτευση και «τίποτα δεν γίνεται» ή όταν θα είναι θετική και θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε πως «τώρα, εδώ είμαστε καλά».

Δεν είναι ζήτημα αντιπαραθετικό στο αν δουλεύουμε πιο αποτελεσματικά μέσα από το κλαδικό ή το επιχειρησιακό σωματείο από την άποψη πως είμαστε και μακριά από τον στόχο, να έχουμε επιχειρησιακό σωματείο ανά όμιλο market, ανά μεγάλο εμπορικό κέντρο και κατάστημα. Αλλά είναι αδυναμίες τις οποίες πρέπει να ξεπεράσουμε για να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί σε αυτό που παλεύουμε στο τώρα, στη δημιουργία πυρήνων σε κάθε κατάστημα στο πλευρό του ΔΣ του σωματείου.

Πυρήνας που θα καθοδηγείται με μπούσουλα το να αναδεικνύει το καθετί που συμβαίνει σε ένα χώρο, από το πιο «μικρό», να αποκαλύπτει τη σχέση του με το σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι όχι μόνο του κλάδου αλλά και του κάθε εργαζόμενου, της κάθε λαϊκής οικογένειας, μπολιάζοντας τη συνολική, όπως λένε και οι Θέσεις, αντιπαράθεση με τη στρατηγική του κεφαλαίου. Καμιά φορά και εμείς «υποτιμάμε» ζητήματα που υπάρχουν σε ένα χώρο μπροστά στη συνολική επίθεση που δέχονται οι εργαζόμενοι.

Είναι ζητούμενο, για παράδειγμα, πώς θα βάλουμε πιο ενεργά στη ζωή αυτό επιτροπές υγιεινής και ασφάλειας σε κάθε χώρο. Τι μορφή θα πάρουν οι επιτροπές αυτές και πώς θα αξιοποιήσεις τους συναδέλφους αυτούς που με αφορμή την πανδημία συζήτησες μαζί τους.

Είναι αυτό που βάζει και η θέση 40, ότι πρέπει σε κάθε χώρο να υπάρχει πυρήνας εργαζομένων που να είναι το «μάτι και το αυτί» του σωματείου. Ομως, ως ένα βαθμό αυτό το έχεις, όπως και το είχες και σε μεγαλύτερο βαθμό μέσα στην πανδημία, στο να σου φέρνουν εικόνα από χώρους που δεν έχουμε δυνάμεις. Αλλά πρέπει να γίνουμε πιο ικανοί καθοδηγητικά ώστε αυτοί να γίνουν «ο νους και το στόμα, η φωνή» του σωματείου. Γιατί εκείνοι είναι που βρίσκονται μέσα στους χώρους τους καθημερινά, με την πίεση της εργοδοσίας, με την πίεση (και την καλοπροαίρετη ακόμα) από συναδέλφους τους. Αυτοί είναι που θα πρέπει να απαντάνε σε ζητήματα που θα μπαίνουν.

Θέλει, σύντροφοι, και από εμάς περισσότερο υπομονή και επιμονή στη δουλειά μας με τους εργαζόμενους αυτούς που στην ουσία τους εκπαιδεύουμε, τους ατσαλώνουμε, να γίνουν πρωτοπόροι μέσα στον χώρο τους. Ακριβώς επειδή γνωρίζουμε την κατάσταση του κινήματος και τους παράγοντες που επιδρούν, όπως το βάζουν και το αναλύουν και οι Θέσεις, πάμε και εμείς να το πω με «γρήγορες προσδοκίες», χωρίς να «κοπιάσουμε», να θωρακίσουμε αυτούς τους συναδέλφους που βλέπουμε πως πάνε να «ξεχωρίσουν» σε έναν χώρο. Δεν το κάνουμε από υποτίμηση της αναγκαιότητας να γίνεται αυτό, αλλά από τη βιασύνη μας να βάλουμε «πόδι» σε έναν χώρο δουλειάς, να μετρήσουμε γρήγορα όχι βήματα αλλά άλματα.

Με αφορμή την πανδημία είδαμε στην πράξη πόσο μετράει η δράση του σωματείου, η συζήτηση σε μια σύσκεψη ή σε ένα χώρο δουλειάς να ανοίγει για όλες τις πτυχές της ζωής του εργαζόμενου, όπως η Υγεία, η Παιδεία, ο ελεύθερος χρόνος (ειδικά τώρα που οι συνάδελφοι στα market έχασαν το μέτρημα πόσες Κυριακές δούλεψαν). Είδαμε πόσο απασχολούν τον κάθε εργαζόμενο και βοήθησε και εμάς, άνοιξε πιο εύκολα ο δρόμος να κάνεις μια πιο ολοκληρωμένη συζήτηση σχετικά με το ποιες είναι οι σημερινές σύγχρονες ανάγκες που έχουμε, ποιο είναι το εμπόδιο που μπαίνει για την ικανοποίησή τους.

Είναι πλευρές που καμπανιακά τις ανοίγαμε με τους συναδέλφους, όταν είχαν μια κινητοποίηση οι συνταξιούχοι στο νοσοκομείο, κάθε Σεπτέμβρη όταν άνοιγαν τα σχολεία ή οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, κάθε 8 Μάρτη για τη Μέρα της Γυναίκας. Είναι χαρακτηριστικό πως με αφορμή την πανδημία και τις παρεμβάσεις μας, μάθαμε και εμείς για πολλούς συναδέλφους, ποιοι έχουν μικρά παιδιά και τι αντιμετώπιζαν με την τηλεκπαίδευση, ποιοι συνάδελφοι αγωνιούν για τη φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών τους και τα προβλήματα υγείας που τους απασχολούν. Θέλει πιο στοχευμένα και από τα «πάνω» να δούμε πιο σταθερά τον από κοινού βηματισμό του ΔΣ του σωματείου με το ΔΣ του Συλλόγου Γυναικών και των αντίστοιχων κομματικών ομάδων, τον κοινό βηματισμό με τους συντρόφους που είναι χρεωμένοι στα συμβούλια γονέων και κηδεμόνων.

Οπως λένε και οι Θέσεις, δεν πρέπει να υποτιμούμε κανένα πρόβλημα που συμβαίνει σε ένα χώρο που μπορεί να γίνει η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι, έτσι και το κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένας συνάδελφός μας στη ζωή του μπορεί να είναι η σταγόνα που θα τον κάνει να δραστηριοποιηθεί, να συμμετέχει σε πρωτοβουλίες μας για το σχολείο του παιδιού του, για την υγεία του, μέσα από τον Σύλλογο Γυναικών, μέσα από το συμβούλιο γονέων και κηδεμόνων, μέσα από το σωματείο του.

Ηδη εδώ και πολύ καιρό οι πολιτικοοικονομικές εξελίξεις δείχνουν καθαρά για το πού μας οδηγεί το μονοπωλιακό κεφάλαιο.

Ο διεθνής ανταγωνισμός αντίπαλων συνασπισμών ιμπεριαλιστικών χωρών είναι αδυσώπητος, προσπαθούν να καταργήσουν τις γεωπολιτικές ισορροπίες με την προσδοκία να μεταβάλουν την αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς και να δημιουργήσουν: Περαιτέρω κοινωνικές ανισότητες, διατροφική κρίση, εκπαιδευτική και υγειονομική απορρύθμιση, πολέμους, μετακίνηση πληθυσμών και κλιματική αλλαγή.

Εν τω μεταξύ ολοένα και πιο διακριτοί γίνονται οι δυο δρόμοι ανάπτυξης της κοινωνίας και βάζουν μπροστά στο λαό το πραγματικό δίλημμα. Με τα μονοπώλια, τον καπιταλισμό, τον φασισμό, την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, τη φτώχεια, τη μιζέρια, την καταστολή, τη διαφθορά, την αρπακτή, την ατιμωρησία, τη σαπίλα, την ρεμούλα, την εγκληματικότητα, την πορνεία, τα ναρκωτικά και τους πολέμους ή με το Αντιμονοπωλιακό, Αντικαπιταλιστικό, Σοσιαλιστικό Μέτωπο Πάλης (ΑΑΣΜΠ), για τον Σοσιαλισμό, την ασφάλεια της ζωής και την ευημερία όλου του λαού. Στον κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό, δεν υπάρχουν ενδιάμεσα «δημοκρατικά» στάδια και «μεταρρυθμίσεις» και «δημοκρατικά» πολιτικά μέτωπα στην κορφή, παρά μόνο στη λαϊκή βάση, ανεξάρτητα το τι πιστεύει πολιτικά ο εργαζόμενος. Ηδη αυτά είναι ξεπερασμένα από καιρό, αφού έχουν αφαιρέσει πλέον όλες τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν τις εργατικές κατακτήσεις του 20ού αιώνα.

Το δίλημμα που έμπαινε παλαιά: «Μεταρρυθμίσεις ή Επανάσταση», υπάρχει σήμερα μόνο το ΑΑΣΜΠ. Σε συνθήκες Ιμπεριαλισμού, η εξουσία είναι του Κεφαλαίου, είτε θα ανατραπεί και θα γίνει εξουσία της Εργατικής Τάξης. Η εξουσία είναι πάντα εξουσία μιας τάξης. Ενδιάμεση κατάσταση δεν μπορεί να υπάρχει. Διαφορετικά υπάρχει πισωγύρισμα, ενσωμάτωση στο σύστημα. Το πρώτιστο καθήκον του Εργατικού Ταξικού Κινήματος είναι να βοηθήσει σε αυτή τη φάση να σπάσει την ταξική συνεργασία κεφαλαίου - εργασίας και να αλλάξει το συσχετισμό δυνάμεων υπέρ των ταξικών δυνάμεων. Αυτή η διαδικασία θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του Σοσιαλιστικού Μετώπου Πάλης.

Επομένως, άλλο πράγμα είναι να απευθύνεσαι στα πιο οργανωμένα τμήματα της Ε.Τ.Κ. και των συμμάχων της, να αντλείς δυνάμεις από την πολιτική εμπειρία των αγώνων τους για να αυξήσεις την επιρροή σου στο λαό και άλλο είναι να κάνεις αναγκαιότητα το ΑΑΔΜ-Π και να ζητάς να το επανδρώσουν προσωπικότητες, πολιτικά και κοινωνικά κινήματα που ουσιαστικά αναιρούν την αυτοτέλειά σου, τον πρωτοπόρο ρόλο σου και ακυρώνουν την πάλη για το σοσιαλισμό.

Αντικειμενική ανάγκη σε αυτές τις συνθήκες του ιμπεριαλισμού και της σκλήρυνσης της οικονομικοκοινωνικοπολιτικής, είναι να αναπτυχθούν τα χαρακτηριστικά του Επαναστατικού Μαρξιστικού - Λενινιστικού ΚΚ Νέου Τύπου και να αναδειχθεί η επικαιρότητα και αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, ως η μόνη απάντηση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα. Κάθε μείωση του ρόλου, κάθε απομάκρυνση απ' αυτό, σημαίνει δυνάμωμα της αστικής ιδεολογίας.

Σε περιόδους όξυνσης της ταξικής πάλης και αντιπαράθεσης με τον κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό, δεν μπορεί να γίνεται αυστηρός διαχωρισμός της οικονομικής από την πολιτική διεκδίκηση της Ε.Τ. Είναι σωστό ότι οι οικονομικοί αγώνες αφορούν όλους τους εργαζόμενους, ενώ η πολιτική όλο τον λαό, που έχει διαφορετικά οικονομικά συμφέροντα από αυτά της Ε.Τ. Ομως, σε περίοδο βαθέματος της κρίσης, που η πολιτική των εκμεταλλευτών εξαφανίζει ολόκληρα μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα των ΕΒΕ και Αγροτών, που τους μετασχηματίζει σε εργάτες, υπαλλήλους και ανέργους και εξαθλιώνει ευρύτερα στρώματα του λαού πέρα από την Ε.Τ., παίρνοντας όλες τις κατακτήσεις του 20ού αιώνα πίσω, δεν μπορεί παρά να είναι πολιτικοί αγώνες για το Σοσιαλισμό.

Η σοσιαλιστική προοπτική δεν πρέπει να ακυρώνεται μέσα από τα πεδία πάλης: Του κοινοβουλίου, της παράταξης, τα αναλογικά αντιπροσωπευτικά προεδρεία και την τακτική των ομόφωνων αποφάσεων στα όργανα των «Δημοκρατικών Μετώπων Πάλης».

Μεγάλη πολιτική σημασία έχει η ανάδειξη των θεμάτων αρχών και τακτικής, που δίνεται η προτεραιότητα στα ιδεολογικοπολιτικά πεδία της ταξικής πάλης, χωρίς φυσικά να εγκαταλείπεται κανένα; Στο κοινοβούλιο ή στο Εργατικό Ταξικό Κίνημα, στη συνοικία - γειτονιά ή στον εργασιακό χώρο, στην παράταξη ή στο σωματείο;

Το κόμμα πρέπει να αποφεύγει τα ενδιάμεσα καθοδηγητικά όργανα, όπως είναι η συνδικαλιστική παράταξη, γιατί δημιουργεί χρονοβόρες διαδικασίες μέσα από τη διεύθυνση της ιεραρχικής καθοδήγησης «Συλλογική Ηγεσία--Κόμμα-Εργατική Τάξη--Λαός», μακραίνει το δρόμο της ταξικής πολιτικής συνείδησης των εργαζομένων και εμποδίζει τις γρήγορες αποφάσεις για την ανάπτυξη της οργανωμένης μαζικής πάλης. Η παράταξη λειτουργεί σαν τροχοπέδη κάθετα και οριζόντια στην διαλεκτική διεύθυνση της καθοδηγητικής ιεραρχίας. Δημιουργούνται προβλήματα προσωπικής διαπλοκής και καθοδήγησης, λόγω της ύπαρξης όλης της κομματικής και συνδικαλιστικής ιεραρχίας στη λειτουργία και στη δράση της και εμφανίζεται το πρόβλημα, ποιος θα καθοδηγήσει ποιον. Σε περίπτωση κρίσης εύκολα αυτονομείται και επιβαρύνει με λειτουργικά έξοδα την ύπαρξή της. Το κενό της παράταξης στον εργασιακό χώρο θα καλύψουν η Εργατική Κομματική Αχτίδα και η ΚΟΒ, καθώς και το ΠΑΜΕ.

Οι κομμουνιστές έχουν τα ίδια ταξικά συμφέροντα με τα μέλη του ΕΤΚ, είναι σάρκα εκ της σαρκός τους, δεν πρέπει μέσα σ' αυτές τις συνθήκες του άγριου μονοπωλιακού καπιταλισμού να κρύβουν το πρόσωπό τους και να καλύπτονται μέσω της όποιας παράταξης. Ετσι πάντα θα υστερεί η ιδεολογικοπολιτική σοσιαλιστική ωρίμανση των εργαζομένων. Η παράταξη συμφέρει να υπάρχει μόνο στα αστικά κόμματα, που εξυπηρετούν ξένα προς την Ε.Τ. συμφέροντα, γιατί μέσω αυτής αποπροσανατολίζονται οι εργαζόμενοι, ώστε να μη βλέπουν καθαρά τον ταξικό τους εχθρό, που είναι το μονοπωλιακό κεφάλαιο. Οι ταξικές δυνάμεις στο όνομα της συνεργασίας για αντιπροσωπευτικό προεδρείο στο συνδικάτο βάζουν νερό στο κρασί τους. Δεν μπορεί να λέμε από τη μια επίθεση στη συμβιβασμένη εργοδοτική ή κυβερνητική συνδικαλιστική ηγεσία και από την άλλη να «συνεργαζόμαστε» μέσα στα προεδρεία σε βάρος των συμφερόντων της Ε.Τ. Ετσι εισπράττουμε τις αποτυχίες του συνδικάτου σαν «συνένοχοι». Αυτή η αντιφατική τακτική δε βοηθάει στη συνειδητοποίηση των εργαζομένων και θα πρέπει να βρεθεί άλλη λύση αντιμετώπισης του προβλήματος (όπου είναι ευνοϊκές οι συνθήκες). Μια από αυτές είναι η δημιουργία άλλου σωματείου ή ΓΣΕΕ με ταξικό προσανατολισμό, όπως έγινε με τους συνταξιούχους της ΔΕΗ με την ίδρυση σωματείου με την επωνυμία: «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΔΕΗ (ΠΑ.Σ.Α.Σ./ΔΕΗ)».

Πρέπει να εμποδιστεί με κάθε τρόπο η εικονική πόλωση μεταξύ των αστικών κομμάτων (προκειμένου να συσπειρώσουν οπαδούς), που δεν έχει καμιά ουσιαστική σχέση με την πολιτική ταξική πόλωση συμφερόντων. Να διαφανεί ξεκάθαρα η διαχωριστική ταξική πολιτική γραμμή, αφενός μεταξύ των αστικών κομμάτων και αφετέρου του ΚΚΕ, του Ε.Τ.Κ. και των συμμάχων της και να αναδειχθεί η ισχύς του ταξικού πολιτικού συνθήματος, 6 κόμματα δύο πολιτικές. Το Κ.Κ.Ε. για να εδραιώσει την ιδεολογική, υλική, οργανωτική ενότητά του και την πρακτική δράση όλων των κομματικών μελών, πρέπει να ξεπεράσει τις εσωτερικές υπαρκτές αδυναμίες και δυσκολίες του και να αποκτήσει σ' όλη την ιεραρχική δομή του τα πραγματικά χαρακτηριστικά του Επαναστατικού Μ-Λ Κομμουνιστικού Κόμματους Νέου Τύπου.

Συμφωνώ με τις Θέσεις για το 21ο Συνέδριο.

Οι κομμουνιστές δρούμε σε πολύ σύνθετες συνθήκες. Χαρακτηρίζονται από τη μακρόχρονη επίδραση της αντεπανάστασης, την υποχώρηση του κομμουνιστικού κινήματος παγκόσμια και την κοινοβουλευτική νομιμότητα, που δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια.

Τα παραπάνω παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της σκέψης των νέων, γιατί δεν έχουν γνώση των επαναστάσεων που έγιναν στον 20ό αιώνα, της οικοδόμησης τους σοσιαλισμού και των κατακτήσεών του.

Ο αντικομμουνισμός και η δράση ιμπεριαλιστικών οργανισμών μέσα στα σχολεία λειτουργούν ανασταλτικά στη δράση μας. Αλλοτε απροκάλυπτα, όπως με την επίσκεψη σχολείου σε ΝΑΤΟικό στρατόπεδο ή την παρέμβαση της γερμανικής πρεσβείας σε σχολεία της Θεσσαλονίκης, και άλλοτε συγκαλυμμένα, με μαθήματα επιχειρηματικότητας, θεματικές βδομάδες στα Γυμνάσια κ.λπ. Φανερώνεται ένα πολυπλόκαμο σχέδιο του αντιπάλου να επιδράσει στη σκέψη και στη μέθοδό της που διαμορφώνεται στις ηλικίες αυτές.

Ο πήχης, συνεπώς, της ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης μέσα στο σχολείο πρέπει να ανέβει. Το κομμουνιστικό κίνημα στη χώρα μας βρίσκεται μπροστά στο καθήκον της συγκέντρωσης δυνάμεων, της προετοιμασίας του υποκειμενικού παράγοντα για να στεφθεί με επιτυχία το επαναστατικό πέρασμα από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό. Σε αυτό το καθήκον, Οργανα χρεωμένα στη μαθητική δουλειά έχουν πολύ σοβαρή ευθύνη. Επειδή δρούμε σε αυτές τις ηλικίες, ξεκινάμε για το Κόμμα μας τη δουλειά στη νέα βάρδια της εργατικής τάξης. Πολύ περισσότερο, μας έχει εμπιστευτεί το Κόμμα τη διαπαιδαγώγηση των αυριανών μελών και στελεχών του.

Οι μαθητικοί καθοδηγητές και τα αντίστοιχα Οργανα πρέπει να αυξήσουμε την απαίτηση σε όλα τα επίπεδα, καθώς έχουμε και ισχυρά όπλα. Η αφομοίωση αυτών των επεξεργασιών, εφόσον μπουν στη ζωή και γειωθούν, μπορεί να μας φέρει σε θέση υπεροχής στην ιδεολογική και πολιτική διαπάλη και να επηρεάσει πλατύτερα κι απ' αυτό που συνήθως εκτιμάμε. Μπορεί να μπολιάσει τα ρήγματα που αντικειμενικά φανερώνονται στη σκέψη των μαθητών από το σύστημα. Το σπουδαιότερο: Ανοίγεται έτσι ο δρόμος για να μπουν με στέρεα βήματα νέες δυνάμεις στη μάχη.

Τα συμπεράσματα του 18ου Συνεδρίου, η εξειδίκευση της στρατηγικής μας με το Ενιαίο 12χρονο Σχολείο, άλλες επεξεργασίες και συνολικά το Πρόγραμμά μας χρειάζεται να παιδευτούμε περισσότερο ώστε να διαπερνούν τις συζητήσεις στα Οργανα. Να εξειδικεύονται ακόμα περισσότερο και να ανοίγουν δρόμους στον σχεδιασμό των Οργανώσεων. Να βρίσκονται στο επίκεντρο της καθοδηγητικής μας δουλειάς. Απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια εκλαΐκευσης, αφομοίωσής τους, εννοείται με την απαραίτητη προσαρμογή στις μαθητικές ηλικίες, χωρίς εκπτώσεις στην κοσμοθεωρία μας και μακριά από ευκολίες και τον εμπειρισμό, που συχνά οδηγεί στη ρουτίνα και στην απλή συμφωνία για δράση, δίχως αυτή να πατάει στη γνώση της θεωρίας μας. Αποτελούν προϋπόθεση όχι μόνο για να ξεπερνάμε τους σκοπέλους που μπαίνουν μέσα από το περιεχόμενο του σχολείου, αλλά και να κερδίζουμε νεανικές συνειδήσεις, να διαμορφώνουμε όρους μαζικού πολιτικού ανοίγματος και να ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση στις δυνάμεις μας, η οποία θα πηγάζει από την τριβή τους με την κοσμοθεωρία μας.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε μετρήσει σημαντικά βήματα στη μαθητική δουλειά. Λαμβάνουμε υπόψη την ψυχοσύνθεση, τη διαμόρφωση σε αυτήν την ηλικία της προσωπικότητας, και φροντίζουμε να καλλιεργήσουμε τα σωστά πρότυπα και αξίες. Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη σκέψη για να βελτιωθούμε στην εξατομικευμένη καθοδήγηση, με βάση τα προσωπικά χαρακτηριστικά και αδυναμίες, όπως και στις μορφές που θα επιλέξουμε, για να ανάψει η συζήτηση στις ΟΒ. Θέλουμε να προσελκύουμε το ενδιαφέρον και να αποκρυσταλλώνεται πιο ζωντανά πως σε οτιδήποτε βιώνουμε υπάρχει απάντηση και θέση από το Κόμμα μας.

Πρέπει να μας απασχολήσει καλύτερα λοιπόν πώς θα αξιοποιήσουμε τη στρατευμένη Τέχνη για να δημιουργήσουμε ερεθίσματα και διάθεση για αναζήτηση και γνώση. Πώς θα βάλουμε στη ζωή ολοκληρωμένα τα ζητήματα του αθλητισμού, χωρίς να στεκόμαστε αποκλειστικά στην πλευρά των διεκδικήσεων.

Αυτή η συζήτηση πρέπει να απασχολήσει βαθύτερα τα αντίστοιχα Οργανα και τις Επιτροπές της ΚΝΕ και του Κόμματος. Αντίστοιχα, τα μαθητικά στελέχη αποτελούν την «πρώτη γνωριμία» των μαθητών με το Κόμμα. Χρειάζεται να εμπνέουν, λόγω της γνώσης και της στάσης ζωής τους. Να κατέχουν πολύπλευρες ικανότητες και χαρακτηριστικά, έχοντας επαφή με όλα τα ζητήματα που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα ενός νέου, στην Τέχνη και στον Πολιτισμό.

Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε και μπροστά στις μαθητικές κινητοποιήσεις η δυσκολία να συνδεθεί ο αγώνας των μαθητών με την πρότασή μας. Αυτό δεν είναι μόνο ζήτημα προσανατολισμού. Συχνά συζητάμε στα Οργανα λαμβάνοντας υπόψη μόνο το περιεχόμενο του σχολείου, ή στεκόμαστε στις αντιφάσεις που εκφράζονται σε αυτό και στις ελλείψεις του. Οι όποιες αλλαγές γίνονται στο σχολείο, η αντικατάσταση π.χ. της γνώσης από τη δεξιότητα, αντικατοπτρίζουν τις αναγκαίες για το σύστημα προσαρμογές, που καθορίζονται από την πορεία της οικονομίας, ειδικά κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Ετσι εξηγείται λ.χ. η απορία γιατί βομβαρδίζεται συνεχώς το σχολείο με νέα νομοσχέδια. Διαφορετικά, βρισκόμαστε στον άχαρο ρόλο της ενημέρωσης - διεκπεραίωσης ενός σχεδίου και επιχειρηματολογίας. Χρειάζεται και τα Οργανα της ΚΝΕ να παρακολουθούν στενότερα τις αλλαγές στην οικονομία και πώς αυτές εκφράζονται σε κάθε περιοχή. Τι σημαίνει για παράδειγμα για τα σχολεία και τις επιχειρήσεις της Δυτικής Θεσσαλονίκης ο νόμος στα ΕΠΑΛ που καθορίζει την ύπαρξη των ειδικοτήτων με βάση τις ανάγκες της αγοράς;

Αντίστοιχα, καλύτερα χρειάζεται να κατανοηθεί η σύνδεση της οικονομίας με την πρότασή μας. Δεν μιλάμε για μια απλή αλλαγή στο εποικοδόμημα. Είναι αποτέλεσμα των αλλαγών στην οικονομία. Αυτό διαφεύγει μερικές φορές την προσοχή μας. Παρουσιάζεται «το σχολείο των αναγκών μας» σαν απάντηση στις ανάγκες και τα όνειρα των μαθητών, χωρίς όμως να δίνεται πάντα ολοκληρωμένα το πλαίσιο όπου αυτό λαμβάνει χώρα, οι νόμοι και οι σχέσεις του σοσιαλισμού. Πιο ολοκληρωμένα πρέπει να στεκόμαστε στην εργατική εξουσία, στον ρόλο της εργατικής τάξης και της ταξικής πάλης που συνεχίζεται στον σοσιαλισμό.

Ολοκληρώνοντας, η συζήτηση, η διεξαγωγή συμπερασμάτων και ο σχεδιασμός πρέπει να ξεκινούν από τη στρατηγική μας και όχι να καταλήγουν σε αυτήν. Ετσι θα ξεπεράσουμε δυσκολίες για το τι είναι ρεαλιστικό να διεκδικήσουμε, με ποια κριτήρια κρίνονται οι σύγχρονες ανάγκες μας. Πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να απαντήσουμε στο ότι «στο σχολείο μου δεν υπάρχουν προβλήματα», στο χαμήλωμα των απαιτήσεων, στη σύγκρουση με το περιεχόμενο του σχολείου ακόμα κι αν δεν υπάρχουν προβλήματα σε υποδομές, ασφάλεια κ.λπ.

Η ιδεολογική ενότητα, που υπάρχει, μας γεμίζει με αισιοδοξία και τόλμη για να πετύχουμε τους στόχους μας.

Στην ερώτηση - απάντηση «Για την εργατική αριστοκρατία, τη διαφοροποίηση και διαστρωμάτωση της εργατικής τάξης» στο 20ό Συνέδριο ο εποπτικός ή όχι χαρακτήρας της εργασίας είναι ένα από τα κριτήρια για την ένταξη εργαζομένων στην εργατική αριστοκρατία, η οποία αντιμετωπίζεται ως διαστρωμάτωση εντός της εργατικής τάξης. Στο 1ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ του 2008, στο άρθρο «Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΡΙΖΑ ΤΟΥ ΟΠΟΡΤΟΥΝΙΣΜΟΥ: "ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ", ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ», που υπογράφεται από τον Μάκη Παπαδόπουλο, γίνεται κριτική στη θεώρηση των Μηλιού - Οικονομάκη διότι τοποθετούν εκτός εργατικής τάξης όσους μισθωτούς «υλοποιούν μορφές διοίκησης - επιτήρησης της εργασίας». Ομως, όπως αναφέρει το κείμενο, «ευτυχώς, η μαρξιστική θεωρία μάς προφυλάσσει από παρόμοια ατοπήματα». Στο 3ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ του 2009, στο κείμενο «Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ», που υπογράφεται από την Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ, διαβάζουμε «Στην εργατική τάξη ανήκουν όλοι οι σύγχρονοι μισθωτοί εργάτες που πουλούν την εργατική τους δύναμη στους κεφαλαιοκράτες για να μπορούν να ζήσουν και "ζουν μονάχα τόσο, όσο βρίσκουν δουλειά και που βρίσκουν δουλειά όσο η δουλειά τους αυξάνει το κεφάλαιο"». Στη συνέχεια διαβάζουμε πως στα λεγόμενα «μεσαία στρώματα» ανήκουν μόνο όσοι έχουν στην κατοχή τους μέσα παραγωγής μικρής κλίμακας. Σε όλες τις παραπάνω αναλύσεις, παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις, η ανάλυση παραμένει σε γενικές γραμμές η ίδια.

Στο τρίτο κείμενο όμως για το 21ο Συνέδριο, και χωρίς να βρίσκουμε σχετική αρθρογραφία στην ΚΟΜΕΠ ή έκδοση της Σ.Ε. τα τελευταία χρόνια με αυτό το θέμα, η ΚΕ του ΚΚΕ έχει αλλάξει ριζικά την άποψή της και γράφει πως «στρώματα με ενδιάμεσο ρόλο στις λειτουργίες της εποπτείας και της διεύθυνσης των επιχειρήσεων» δεν ανήκουν στην εργατική τάξη, δεν ανήκουν σε κάποιο «στρώμα» της εργατικής τάξης. Η συγκεκριμένη διατύπωση δεν γίνεται παρά να παραπέμπει στην εμπνευσμένη από τον Ν. Πουλαντζά θεωρία των Μηλιού - Οικονομάκη. Είναι η μοναδική θεωρία η οποία λαμβάνει αυτό το κριτήριο, ακριβώς έτσι διατυπωμένο, για τον διαχωρισμό εργαζομένων από την εργατική τάξη και την τοποθέτηση αυτών των μισθωτών στην κοινωνική κατηγορία «νέα μικροαστική τάξη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής». Οι λεπτομέρειες αυτής της θεωρίας μπορούν να αναζητηθούν, δεν είναι σκοπός του κειμένου αυτού να αναπτύξει την εν λόγω προσέγγιση. Το θέμα του κειμένου είναι το εξής. Καθώς η ΚΕ του ΚΚΕ δεν έχει παρουσιάσει κάποια νέα ανάλυση, καμία κριτική των σχετικά παλιότερων θέσεών της, έως και το προηγούμενο Συνέδριο, γεννάται αυθόρμητα η απορία του πώς γίνεται η θέση του Κόμματος για τον προσδιορισμό της εργατικής τάξης να αλλάζει εντός 2 - 3 γραμμών όταν η αλλαγή αυτή απαιτεί μία εκτεταμένη θεωρητική δικαιολόγηση. Πόσο δε μάλλον, όταν δεν αναφέρεται ρητά πως η μόνη θεωρητική ανάλυση που δικαιολογεί τη νέα θέση είναι η τροποποιημένη θεωρία του Πουλαντζά. Με ποιον τρόπο θα μπορέσει το Κόμμα να συζητήσει, να ρωτήσει και να καταλάβει τον νέο προσδιορισμό των τάξεων που προτείνεται όταν η ΚΕ δεν εξηγεί ανοιχτά τη θέση της; Είναι αυτονόητο μετά από αυτό τα στελέχη, στα οποία γίνεται τόση κριτική για τη μη ενασχόληση με τη θεωρία, να υστερούν σε τέτοιους τομείς της δουλειάς τους. Δεν είναι ευθύνη των στελεχών, είναι ευθύνη του Κόμματος που τους διαπαιδαγωγεί με αυτόν τον τρόπο.

Επιπρόσθετα, όταν οι συγκεκριμένες συζητήσεις γίνονται ανοιχτά τότε αυτό προσκαλεί όλους όσοι μπορούν να συμβάλουν σε τέτοιες επιστημονικές αναλύσεις και συμπορεύονται με το Κόμμα να συμμετάσχουν και να βοηθήσουν με όποιο τρόπο μπορούν. Υπάρχουν εμπειρικές μελέτες της ταξικής διάρθρωσης της ελληνικής κοινωνίας που έχουν ως θεωρητική βάση την τρέχουσα θέση του Κόμματος. Ομως, σε αντίθεση με την απλή αναπαραγωγή στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ που κάνει η ΚΕ, οι συγκεκριμένες μελέτες προχωρούν στη χρήση και άλλων στοιχείων και αναπαριστούν επιστημονικά την πραγματικότητα με βάση τη θεωρία. Τέτοιες αναλύσεις υπηρετούν πετυχημένα τον ρόλο της θεωρίας ως «καθοδήγηση για δράση», πολύ περισσότερο από μία ανεπεξέργαστη παρουσίαση στοιχείων «αστικών στατιστικών», όπως αναφέρεται στο κείμενο. Επίσης, η ανάγνωση και μελέτη τέτοιων πιο προσεγμένων αναλύσεων ανεβάζουν το θεωρητικό επίπεδο του Κόμματος. Αλλωστε, το Κόμμα έχει αφήσει το στίγμα του στην πολιτική σκηνή της χώρας για την προσπάθειά του να δικαιολογεί τις εκάστοτε θέσεις του με όσο το δυνατόν πιο επιστημονικό τρόπο. Η εξαφάνιση του ΚΜΕ δεν βοήθησε καθόλου το Κόμμα. Η υποβάθμιση τέτοιων θεωρητικών ζητημάτων σε κομματικές ή συνεδριακές διαδικασίες, με το πλαίσιο της συζήτησης να μην ενδείκνυται για επιστημονικό διάλογο ενισχύει την υποτίμηση αυτής της πλευράς του Κόμματος.

Τα παραπάνω φυσικά δεν γράφονται για να απορριφθεί οπωσδήποτε η νέα θέση της ΚΕ του ΚΚΕ. Είναι πολύ καλύτερα ορισμένη από την προηγούμενη καθώς η ανάλυση των Μηλιού - Οικονομάκη θέτει αυστηρά κριτήρια για τον προσδιορισμό των κοινωνικών τάξεων και δεν αφήνει χώρο για αοριστίες όπως γινόταν παλαιότερα. Επιπλέον, ορίζεται αυστηρά η ταξική θέση των κρατικών εργαζομένων, ενώ προηγουμένως ήταν τουλάχιστον ασαφής. Συνιστά λοιπόν βελτίωση. Το κύριο πρόβλημα είναι ο μη επιστημονικός τρόπος παρουσίασης και η έλλειψη δικαιολόγησης από την ΚΕ για την αλλαγή αυτή. Αφού αυτό γίνει, μπορούμε στη συνέχεια να μιλήσουμε για τη θεωρία των τάξεων με επιστημονικό τρόπο. Από την πλευρά μου, εν συντομία, θεωρώ πως το αναλυτικό έργο του Erik Wright για τις αντιφατικές ταξικές θέσεις αποτελεί ανώτερη θεωρητική βάση εκκίνησης σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες προσεγγίσεις, συμπεριλαμβανομένης της νέας θέσης, για την οικοδόμηση μίας θεωρητικά συνεκτικής και πολιτικά χρήσιμης θεωρίας για τις τάξεις. Η έκταση του κειμένου και η μορφή του προσυνεδριακού διαλόγου δεν ενδείκνυται βέβαια για εμπεριστατωμένη δικαιολόγηση της παραπάνω άποψης, ούτε του τρόπου που μπορεί να βελτιωθεί η ανάλυση του Wright και να προχωρήσει ακόμα πιο πέρα από το υπάρχον θεωρητικό κεκτημένο.

Το συνέδριο ενός κόμματος φυσικά δεν μπορεί να στέκεται σε έκταση σε τέτοια θεωρητικά ζητήματα. Τόσο τα κείμενα των Θέσεων, όσο και αυτά της Απόφασης και του διαλόγου εξυπηρετούν κυρίως άλλο σκοπό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορούν να περνάνε θεωρητικές αλλαγές με τέτοιον τρόπο. Χρειάζεται επιστημονική μελέτη της πραγματικότητας και αντιμετώπιση της μαρξιστικής θεωρίας με επιστημονικά κριτήρια. Το Κόμμα έχει τους αναγκαίους πόρους για να γίνει αυτό το έργο. Η δύσκολη περίοδος δεν δικαιολογεί την αμυντική αντιμετώπιση της θεωρίας. Η αναγέννηση της θεωρίας είναι όρος εκ των ων ουκ άνευ για την αναγέννηση του Κομμουνιστικού Κινήματος.