Δημοσιεύτηκαν τις προηγούμενες μέρες τα πορίσματα της επιτροπής «ειδικών», που μελέτησε τις επιδόσεις των μαθητών, μετά την πρώτη εφαρμογή των διαγνωστικών εξετάσεων της λεγόμενης «ελληνικής PISA». Αυτές διενεργήθηκαν τον περασμένο Μάη (για μια ακόμα φορά διά πυρός και σιδήρου με απειλές και δικαστήρια από την κυβέρνηση), σε 554 σχολεία, Δημοτικά (ΣΤ' τάξη) και Γυμνάσια (Γ' τάξη), όλων των τύπων όλης της χώρας, με τη συμμετοχή 11.411 μαθητών.

Κάνοντας μια πρώτη ανάγνωση του κειμένου που δημοσιεύτηκε, θα μπορούσε να πει κανείς, ειδικά αν έχει εικόνα και εμπειρία της καθημερινής διδακτικής πρακτικής στα σχολεία, ότι στα αποτελέσματα, στα στοιχεία και στα συμπεράσματα της επιτροπής υπάρχουν, από σχεδόν αυτονόητες παρατηρήσεις για τις επιδόσεις των μαθητών (ποσοστό περίπου 25% έχει χαμηλή επίδοση), μέχρι εντελώς αντιφατικές ή και εκτός τόπου και χρόνου επισημάνσεις (υψηλές επιδόσεις και επίτευξη διδακτικών στόχων στα Μαθηματικά με μεγάλα ποσοστά, στο ίδιο όμως, τεράστια δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων, σε κλάσματα, αναλογίες και ποσοστά κ.ά.). Ταυτόχρονα, αποτυπώνεται σε ολόκληρο το κείμενο των συμπερασμάτων αλλά και των προτάσεων για κάθε μάθημα η στοχοπροσήλωση του υπουργείου, του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και της επιτροπής του στην ίδια αδιέξοδη και προβληματική στόχευση των παλιών αλλά και των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών στα σχολεία. Προγραμμάτων που έχουν παράξει συγκεκριμένα αποτελέσματα (πολλά αποτυπώνονται έστω και στρεβλά στα αποτελέσματα) εδώ και πολλά χρόνια. Και συμβαίνει το «παράδοξο» (;) κυβερνήσεις και υπουργοί να αλλάζουν όλα αυτά τα χρόνια, ο ένας να προσθέτει μεταρρυθμίσεις και «αναβαθμίσεις» πάνω στη μεταρρύθμιση και την «αναβάθμιση» του άλλου, αλλά οι συνεχόμενες αλλαγές να μη λειτουργούν προωθητικά στην ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου των μαθητών. Το αντίθετο μάλιστα συμβαίνει. Τα παιδιά και η μαθησιακή διαδικασία δυσκολεύονται όλο και περισσότερο.

Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι. Καταρχάς σε σχέση με τη διαδικασία των διαγνωστικών εξετάσεων (ελληνική PISA) και το πλαίσιο που αυτές εντάσσονται, διότι προφανώς δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια τυχαία έρευνα που προκύπτει σε πολιτικό και εκπαιδευτικό «κενό», αυτές είναι κομμάτι του αντιεκπαιδευτικού Ν. 4823/2021 (άρ. 104). Οπως αναφέρεται, σκοπός των εξετάσεων είναι «η εξαγωγή πορισμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων σε εθνικό επίπεδο, περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο σχολικής μονάδας». Επίσης, το ίδιο το υπουργείο Παιδείας έδωσε πέρσι σε δελτίο Τύπου τις απαντήσεις σχετικά με τη στόχευση: «Η ελληνική PISA συμπληρώνει τη δέσμη των μεταρρυθμίσεων του ΥΠΑΙΘ των τελευταίων τριών ετών».

Είναι χαρακτηριστικό επίσης ποιος είναι ο εμπνευστής εξετάσεων τύπου PISA. Οπως μας πληροφορεί σε σχετικό βίντεο η ιστοσελίδα του ΙΕΠ, «η PISA είναι πνευματικό παιδί του ΟΟΣΑ και είναι ένα εργαλείο, προκειμένου οι βέλτιστες πρακτικές που υπάρχουν στις χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ να γενικευτούν και να υιοθετηθούν στα υπόλοιπα εκπαιδευτικά προγράμματα». Το τι ισχύει στην εκπαιδευτική πολιτική και τι επιπτώσεις έχουν αυτού του τύπου οι εξετάσεις και συνολικά η πολιτική της ΕΕ και του ΟΟΣΑ σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες είναι εξόχως αποκαλυπτικά για την εκπαιδευτική στρατηγική της ακραίας κατηγοριοποίησης των σχολείων και των βαθύτερων ταξικών διαχωρισμών των μαθητών, ανάλογα με την κοινωνική προέλευση, τον τόπο κατοικίας και την οικονομική επιφάνεια των οικογενειών. Παρότι δεν είναι αντικείμενο του παρόντος άρθρου, τα παραδείγματα άλλων «προηγμένων» ευρωπαϊκών χωρών (βλέπε και άρθρο στον «Ριζοσπάστη», 20 - 21/3/2021, «Η ευρωπαϊκή εμπειρία από την "αξιολόγηση" στην Εκπαίδευση») απαντούν στους «βιαστικούς» που θα πουν για μια ακόμα φορά τα γνωστά κλισέ, «μα αυτά γίνονται σε όλη την Ευρώπη». Αυτό είναι το πρόβλημα, θα απαντήσουμε εμείς, ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη και άλλες χώρες οι σύγχρονες ανάγκες για ολόπλευρη μόρφωση για όλα τα παιδιά, με βάση την ανάπτυξη της γνώσης και των επιστημών, στριμώχνονται και τελικά θυσιάζονται στις εφήμερες ανάγκες των επιχειρήσεων. Και τελικά στην επιδίωξη και στην ανάγκη μεγαλύτερης προσαρμογής του σχολείου στη διαμόρφωση του αυριανού εργαζόμενου που έχει ανάγκη το κεφάλαιο αλλά και στην αναπαραγωγή των πολιτικών και ιδεολογικών προταγμάτων, στις σάπιες και επικίνδυνες ιδέες της αστικής τάξης.

Αλλά ας έρθουμε στο περιεχόμενο και τη μέθοδο της περιβόητης ελληνικής PISA. Θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς, «εντάξει όλα αυτά, αλλά πού είναι το κακό να δούμε πού βρισκόμαστε, να ελέγξουμε τι αλλαγές χρειάζεται η Εκπαίδευση;». Αν επρόκειτο για κάποιο τέτοιο άγχος και αγωνία της κυβέρνησης, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε κι εμείς τους διαχρονικούς φωστήρες όλων των κυβερνήσεων, ότι με τα υπάρχοντα, εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, προγράμματα σπουδών και τα αντίστοιχα βιβλία, έχουν μεγαλώσει γενιές μαθητών. Τι έρευνα κάνανε και πώς αξιολογούν το πού βρισκόμαστε; Οταν μιλάνε, με κάθε ευκαιρία, για τη συνέχεια της εκπαιδευτικής πολιτικής που εναλλάξ υπηρετούν, σημαίνει ότι βαδίζουμε στον ίδιο δρόμο που άνοιξαν τα προηγούμενα αναλυτικά προγράμματα σπουδών και τα σχολικά βιβλία. Σε αυτά που κλίνονται ξανά σε όλες τις πτώσεις οι σημαντικές και χρήσιμες (ανάλογα όμως με το περιεχόμενο και τη χρήση) έννοιες της διαθεματικότητας, της βιωματικής μάθησης, των πάσης φύσεως δεξιοτήτων. Τα προγράμματα και τα βιβλία, δηλαδή, που έχουν επιφέρει αρνητικές έως και ολέθριες συνέπειες στη συνολική μορφωτική συγκρότηση τόσων γενιών, επειδή «έμαθαν γράμματα» με βάση τις αντιεπιστημονικές και αντιπαιδαγωγικές αρχές του «περίπου», της αποσπασματικότητας, της άρνησης της αντικειμενικής αλήθειας, της υποκατάστασης της γνώσης από τις εφήμερες δεξιότητες κ.λπ.

Οι εκπαιδευτικοί που βιώνουμε τα προβλήματα των σχολείων «από πρώτο χέρι», θα μπορούσαμε επίσης να ρωτήσουμε τους υπεύθυνους της ελληνικής PISA: Μετά από δυόμισι χρόνια πανδημίας με εξ αποστάσεως εκπαίδευση, με τον εγκλεισμό και τη δυσκολία κοινωνικών και συναισθηματικών συναναστροφών των παιδιών, παρατηρούμε έντονα γνωστικά και άλλα κενά, ένταση και εξάρσεις βίας στα παιδιά μέσα και έξω από τις τάξεις. Τελικά αυτά που λείπουν από τα σχολεία, που δεν έχουν στοιχειώδεις υποδομές (βιβλιοθήκες, γυμναστήρια, εργαστήρια, προαύλια, τώρα πιθανόν και πετρέλαιο για να ζεσταθούν), που δεν έχουν ακόμα εκπαιδευτικό προσωπικό με βάση τις ανάγκες (παράλληλη στήριξη, ειδικότητες αισθητικής αγωγής, ψυχολόγους κ.λπ.), είναι το να γίνουν εξεταστικά κέντρα από τη ΣΤ' Δημοτικού; Ακόμα, ο τρόπος που θα διαγνωστούν τα κενά και τα επιτεύγματα της εκπαιδευτικής πράξης είναι οι ερωτήσεις κλειστού τύπου στη Γλώσσα; Και μετά θα αναρωτηθούμε γιατί οι μαθητές έχουν δυσκολία στη γραμματική και το συντακτικό, φτωχό λεξιλόγιο και δυσκολία ανάκλησης προηγούμενων γνώσεων; Οι ερωτήσεις multiple choice στα Μαθηματικά θα εξηγήσουν γιατί οι μαθητές έχουν μεγάλες αδυναμίες στην επίλυση προβλημάτων, θα βοηθήσουν να κατανοήσουμε τις γλωσσικές δυσκολίες που σχετίζονται με τις μαθηματικές έννοιες;

Οι κυβερνήσεις, οι υπουργοί και τα παπαγαλάκια τους, που πίνουν νερό στο όνομα της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, που μας τριβελίζουν το κεφάλι με τις ωραίες, εύηχες αλλά πολλές φορές κενές περιεχομένου λέξεις, ας σταματήσουν να «λερώνουν» και την «κριτική σκέψη», βάζοντάς την κι αυτή στον κατάλογο των «δεξιοτήτων», μαζί με την επιχειρηματικότητα, την ιδιότητα του πολίτη κ.ά. Κριτική σκέψη γενικά αλλά και σε ένα θέμα, αναπτύσσει αυτός που το γνωρίζει καλά, σε βάθος. Για να δεις «ολιστικά» και «κριτικά» οποιοδήποτε θέμα, χρειάζεται να χτίσεις πάνω σε ένα στέρεο υπόβαθρο γνώσης. Για να αποκτήσεις κριτική σκέψη πρέπει να σου παρέχονται ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση και στη ζωή. Η περιβόητη «μεταγνώση» (μαθαίνω πώς να μαθαίνω) είναι αναγκαία μεν στο σημερινό επίπεδο αποθέματος και διάχυσης των γνώσεων και της πληροφορίας, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί όμως δίχως ένα επιστημονικό υπόβαθρο κατανόησης του κόσμου.

Οι εξετάσεις της ελληνικής PISA είναι λοιπόν κομμάτι του «νέου» κατηγοριοποιημένου, πιο άνισου και άδικου σχολείου της αγοράς. Ερχονται να μονιμοποιηθούν και να διευρυνθούν σε όλα τα σχολεία της χώρας τη φετινή χρονιά. Ο στόχος είναι να «νομιμοποιήσουν» και να δώσουν και τον επιστημονικοφανή «φερετζέ» στην ακόμα μεγαλύτερη μετατροπή του σχολείου σε κέντρο εκγύμνασης επιφανειακών δεξιοτήτων, σε εξεταστική αρένα ανταγωνισμού. Του σχολείου που στο όνομα της «αυτονομίας» και της «αξιολόγησης» εξαρτά τη λειτουργία του ακόμα πιο έντονα από την τσέπη των γονιών ή τις χορηγίες. Που φορτώνει με ακόμα μεγαλύτερα γραφειοκρατικά βάρη τον εκπαιδευτικό και τον κάνει να ασχολείται με φόρμες και κουτάκια, αντί να τον στηρίζει στο δύσκολο έργο να σταθεί «φάρος» δίπλα σε όλα τα παιδιά.

Αυτό που τελικά δεν μπορούν και δεν θέλουν να καταλάβουν οι ειδικοί της PISA και των κάθε λογής κυβερνήσεων, είναι ότι το «εκπαιδευτικό φάρμακο» που νομίζουν ότι δίνουν με τις διάφορες «διαγνώσεις» τους, για την «κάλυψη των κενών» των μαθητών και την καλύτερη προσαρμογή αυτών στους στόχους τους ως αυριανών εργαζομένων είναι το μεγαλύτερο δηλητήριο για τα πραγματικά μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών και τη λειτουργία των σχολείων για όλα τα παιδιά. Οτι οι ίδιοι δημιουργούν τους όρους να βρίσκεται η Εκπαίδευση εκεί που βρίσκεται και ο κόσμος που τη στηρίζει, ο αστικός κόσμος. Σε μια εποχή συνεχόμενων κρισιακών φαινομένων. Ο αγώνας των κομμουνιστών και άλλων ριζοσπαστών εκπαιδευτικών για να μεγαλώσουμε τις ρωγμές σε ένα σχολείο και μια κοινωνία που σαπίζει, συνεχίζεται και κρίνεται μέσα από την προσωπική και συλλογική μας στάση μέσα στα σχολεία, στον αγώνα για να επιδράσουμε ακόμα πιο αποφασιστικά με τις ιδέες του Κόμματος, τις αξίες μας και τα ιδανικά μας.

Το Στέκι μας, παρότι διαμορφώνεται σε μια αίθουσα των μόλις 35 τ.μ., υποσχόμαστε να γίνει ικανός χώρος, διαμορφώνοντάς τον με σχέδιο και με το κατάλληλο πρόγραμμα, για να στεγάσει το μεράκι, τα ενδιαφέροντα και την ψυχαγωγία εκατοντάδων φοιτητών που σπουδάζουν στο ΔΙΠΑΕ στην Καβάλα. Αλλωστε είναι ήδη γνωστός σε αρκετούς φοιτητές, αφού στον προαύλιο χώρο του πραγματοποιήσαμε την πρώτη εκδήλωση των Φοιτητικών Συλλόγων μας φέτος, στις 7 Οκτώβρη, με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από την καταδίκη της εγκληματικής - ναζιστικής Χρυσής Αυγής, και με τη συμμετοχή εκατοντάδων φοιτητών και φοιτητριών.

Πέρυσι τέτοια περίοδο άνοιξαν - ουσιαστικά για πρώτη φορά μετά την εκδήλωση της πανδημίας - τα πέντε νέα Τμήματα του ΔΙΠΑΕ στην Καβάλα. Τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε οι εκατοντάδες φοιτητές τους γιγάντια: Πρώτα και κύρια τα εκπαιδευτικά κενά, με δεκάδες διδακτικές ώρες να πηγαίνουν «στον βρόντο», απόρροια των ελάχιστων καθηγητών εξαιτίας της υποχρηματοδότησης της Παιδείας. Ακόμα, το μεγάλο κόστος ζωής στην πόλη, ειδικά για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που ήρθαν στην Καβάλα από άλλα μέρη της χώρας, το οποίο συνεχώς διογκώνεται ως αποτέλεσμα της επέλασης της ακρίβειας, των λογαριασμών - «φωτιά», των ενοικίων που είναι «στον θεό» και αναγκάζουν πολλούς απ' αυτούς να παρατούν τις σπουδές τους, να ξενοικιάζουν και να επιστρέφουν στις πόλεις και στα χωριά τους, να δουλεύουν για αρκετές ώρες, κυρίως στον Επισιτισμό, ώστε να επιβιώσουν.

Ολα αυτά και άλλα τέθηκαν από την αρχή στον προβληματισμό μας και μέσα από μαζικές διαδικασίες, με καθολική συμμετοχή των φοιτητών και των φοιτητριών στις Γενικές Συνελεύσεις, ιδρύσαμε τους Φοιτητικούς Συλλόγους μας, έναν για κάθε ένα από τα νέα Τμήματα: Της Φυσικής, της Χημείας, της Λογιστικής - Χρηματοοικονομικής και της Πληροφορικής, που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους, δίπλα στον ήδη υπάρχοντα Σύλλογο Εστιακών Φοιτητών. Οσο οι Φοιτητικοί Σύλλογοι ξεδίπλωναν αγωνιστική - διεκδικητική δράση για τα φλέγοντα ζητήματα των σπουδών, της στέγασης, της σίτισης, της μετακίνησης, καταφέρνοντας και ορισμένες κατακτήσεις που βελτίωναν τις συνθήκες διαβίωσής μας, όπως η εξασφάλιση δωρεάν σίτισης, συνειδητοποιούσαμε ότι υπάρχει ένα μεγάλο κενό: Αυτό της ελεύθερης πρόσβασης στον πολιτισμό, στον αθλητισμό, στην ψυχαγωγία, στη δωρεάν και δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου που έχουμε.

Οργανώσαμε λοιπόν δύο αθλητικά τουρνουά, στα οποία υπήρξε σημαντική συμμετοχή, αναδεικνύοντας την εγκατάλειψη των εγκαταστάσεων και διεκδικώντας λύσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου υπάρχουν διάφορα γήπεδα, ωστόσο αυτό του ποδοσφαίρου είναι κανονικό «χωράφι», με χόρτα έως το γόνατο, ενώ του 5x5 έχει λακκούβες, με τέρματα χωρίς δίχτυα, και όλα αυτά δεν διορθώνονται χωρίς χρηματοδότηση από το κράτος - που για τις ανάγκες των λίγων έχει και τα δίνει - παρά τις μικροδιορθώσεις και τις εργασίες που έχουμε κάνει κατά καιρούς για τη βελτίωσή τους. Σε άθλια κατάσταση είναι και το ταρτάν στα γήπεδα του τένις, του μπάσκετ και του βόλεϊ, χωρίς φιλέ πουθενά. Και όλα αυτά φυσικά χωρίς μπάλες και άλλο αθλητικό εξοπλισμό για τους φοιτητές. Το πανεπιστημιακό γυμναστήριο διαθέτει μεν σύγχρονο εξοπλισμό, αλλά αφότου το Πανεπιστήμιο έκλεισε λόγω καραντίνας, δεν άνοιξε ποτέ ξανά για τους φοιτητές, καθώς δεν υπάρχει πλέον προσωπικό.

Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση στον πολιτισμό, αφού στην Καβάλα δεν υπάρχει σχεδόν κανένας χώρος που να μας δίνει τη δυνατότητα να ασχοληθούμε με τα ενδιαφέροντά μας δωρεάν. Θα πρέπει για ακόμα μια φορά να βάλουμε το χέρι μας βαθιά στην τσέπη, αφού π.χ. για να μάθουμε ένα μουσικό όργανο πρέπει να πληρώνουμε σε ωδείο, ενώ και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις σπανίζουν, σε μια πόλη με εκατοντάδες φοιτητές και ελάχιστες επιλογές ψυχαγωγίας.

Ετσι, οι Φοιτητικοί Σύλλογοι παλέψαμε και εξασφαλίσαμε την παραχώρηση χώρου από το Πανεπιστήμιο, ο οποίος βρίσκεται στην «καρδιά» του Ιδρύματος και σήμερα τον προετοιμάζουμε για να λειτουργήσει ως το Στέκι μας. Καταφέραμε να ανακαινιστεί ο χώρος σε έναν βαθμό, όπως και να τον εξοπλίσουμε με υπολογιστή, εκτυπωτή και προτζέκτορα, άλλα αναγκαία υλικά και έπιπλα. Φυσικά, ξεχώρισε η εθελοντική συμμετοχή και προσωπική εργασία αρκετών συμφοιτητών μας. Την προσπάθεια μας αυτή αγκάλιασαν σωματεία και φορείς, όπως το Σωματείο Οικοδόμων και Συναφών Επαγγελμάτων ν. Καβάλας, που έδειξαν έμπρακτα τη στήριξή τους συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου, αλλά και το Σωματείο Συνταξιούχων ΙΚΑ, που μέλος του, ηθοποιός, προσφέρθηκε να βοηθήσει στη θεατρική ομάδα. Υπήρξαν επίσης πολλοί φοιτητές που προσφέρθηκαν να αναλάβουν χρέη δασκάλου για να βοηθήσουν τους πιο «αρχάριους» συμφοιτητές τους στις ομάδες που φτιάχνουμε, όπως στο σκάκι. Αποδείχθηκε ότι υπάρχουν φοιτητές και εργαζόμενοι με ικανότητες να συμβάλουν πολύπλευρα στη λειτουργία του Στεκιού και το μόνο που χρειαζόταν ήταν να τους το ζητήσουμε!

Οι ομάδες που έχουν διαμορφωθεί μέχρι στιγμής είναι η θεατρική ομάδα, η ομάδα κινηματογράφου, η σκακιστική ομάδα και η ομάδα παραδοσιακών χορών. Στα επίσημα εγκαίνια του Στεκιού θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων μέχρι το τέλος του χειμερινού ακαδημαϊκού εξαμήνου.

Πλέον βρισκόμαστε στην τελική ευθεία των προετοιμασιών πριν τα επίσημα εγκαίνια του Στεκιού μας. Συνεχίζονται η ενημέρωση και η συζήτηση με τους συμφοιτητές μας και υπάρχει πολύ μεγάλη ανταπόκριση στις ομάδες που έχουν ήδη δημιουργηθεί, αλλά και σε ομάδες που θα δημιουργηθούν το επόμενο διάστημα, πάνω στις ασχολίες και στα ενδιαφέροντα των φοιτητών.

Είμαστε σίγουροι ότι το Στέκι θα αποτελέσει μια πραγματική «ανάσα» αισιοδοξίας στη δύσκολη καθημερινότητα. Ενάντια στην πολιτική που θέλει τη ζωή μας γκρίζα και βουβή, εμείς θα της δώσουμε χρώματα και μουσική!

Στον «μαύρο» και «δύσκολο χειμώνα» που ακούμε συνεχώς ότι έρχεται, στο Στέκι μας τα απογεύματα θα είναι ζεστά, φωτεινά, με δημιουργία και αλληλεγγύη. Αυτόν τον δρόμο έχουμε αποφασίσει να βαδίσουμε, μέσα από τους Φοιτητικούς Συλλόγους μας, και αντλούμε καθημερινά αισιοδοξία και ελπίδα από τους αγώνες των φοιτητών σε όλη τη χώρα, από τον αγώνα των εμποροϋπαλλήλων της πόλης, των εργατών στα Λιπάσματα και στα Πετρέλαια, όποιες κι αν είναι οι δυσκολίες. Η δίψα και η θέλησή μας, ο συλλογικός αγώνας για τα δικαιώματά μας, θα συντρίψουν τη μοιρολατρία, την ηττοπάθεια, τον ατομισμό.

Την τετραετία 2018 - 2022, επιχορηγήθηκαν οι παραγωγοί μέσω του ΕΚΟΜΕ, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με 75 εκατ. ευρώ, προκειμένου να ενισχυθούν οι επενδύσεις στον οπτικοακουστικό τομέα.

Μέσα στα χρόνια του κορονοϊού οι τηλεοπτικές παραγωγές τετραπλασιάστηκαν και φτάνουμε σήμερα να μιλάμε για 42. Πρόκειται για έναν χώρο που απασχολεί χιλιάδες εργαζόμενους και με όρους που χειροτερεύουν, ειδικά αν τους συγκρίνει κανείς με τον πακτωλό χρημάτων που κερδίζουν οι επιχειρηματίες και τον πληθωρισμό που αγγίζει το 12%. Η πλειονότητα των εργαζομένων αδυνατούν να πληρώσουν τη βενζίνη τους προκειμένου να μεταβούν στα γυρίσματα, τα οποία συνήθως είναι σε δυσπρόσιτες περιοχές.

Το ζήτημα δεν είναι μόνο το οικονομικό κομμάτι. Μέσα στα χρόνια και αν κάποιος έχει μια σχετικά σταθερή παρουσία στον χώρο, μπορεί να έχει μια συγκριτικά καλύτερη αμοιβή. Τι γίνεται όμως με τους όρους με τους οποίους εργαζόμαστε, με τις συνθήκες μέσα στα σετ, με την ένταση της δουλειάς; Οροι όπως παραχώρηση χωρίς αμοιβή της άδειας χρήσης, προτεραιότητα των γυρισμάτων έναντι οποιασδήποτε άλλης εργασίας του ηθοποιού, εξαρχής παραίτηση από οποιαδήποτε διεκδίκηση για αύξηση, μη πληρωμή των εκτός έδρας, υπογραφή ότι η παραγωγή μπορεί να διακόψει τον ρόλο ανά πάσα ώρα και στιγμή, είναι όροι που ολοένα και διευρύνονται στα συμβόλαια και τίθενται ως προϋπόθεση από τις περισσότερες εταιρείες παραγωγής.

Μέσα στα σετ η κατάσταση γίνεται όλο και πιο αφόρητη. Οι συνθήκες των γυρισμάτων σε πολλές περιπτώσεις είναι μη ανθρώπινες και τα ωράρια εξοντωτικά, με τις υπερωρίες να είναι δεδομένες και απλήρωτες. Ούτως ή άλλως η δουλειά στα γυρίσματα είναι εδώ και χρόνια 10ωρη, αφού μετά την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων το 8ωρο που γινόταν 10ωρο με 2 επιπλέον ώρες υπερωρίας, είναι θέσφατο. Και φυσικά οι παραγωγοί πατάνε στην απουσία σωματείων με κατεύθυνση την οργάνωση του κλάδου. Σε σίριαλ που παίζεται φέτος, εργαζόμενος που διεκδίκησε να υπογράψει το ατομικό του συμφωνητικό απολύθηκε, άλλοι εργαζόμενοι δεν αντέχουν τις εξαντλητικές συνθήκες και παραιτούνται, τα εργατικά «ατυχήματα» λόγω της εντατικοποίησης είναι πολύ συχνά.

Πέρα όμως από το κομμάτι των επενδύσεων σημαντικό κέρδος είναι ο ιδεολογικός μηχανισμός που μπορεί να αποτελέσει η Τέχνη, πόσο μάλλον όταν αυτή γίνεται για μαζική παραγωγή, όπως στην τηλεόραση, και έχει πρόσβαση σε κάθε λαϊκό - εργατικό σπίτι. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τους εγχώριους παραγωγούς και τις ελληνικές κυβερνήσεις. Είναι μια κατεύθυνση που έχει δοθεί και από την ΕΕ, με βάση το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» και που μπορεί να το δει κανείς ανοίγοντας το Netflix στον υπολογιστή του και θα υποβάλει τον εαυτό του σε άκρατο αντικομμουνισμό, που θα προσπαθεί να τον πείσει για τον απάνθρωπο σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, καταδικασμένο σε αποτυχία, μιας και ο άνθρωπος μόλις ανέβει στην εξουσία γίνεται ένα γραφειοκρατικό τέρας, όπως μας μαθαίνει η σειρά «Τρότσκι». `Η ακόμα μπορεί να μάθει πως ο προοδευτισμός ενός εργαζόμενου φτάνει μέχρι το να παλέψει για την «πράσινη ανάπτυξη», όπως μας μαθαίνει η σειρά «Superstore». Προσπαθούν να καθηλώσουν τη σκέψη των εργαζομένων και της νεολαίας στα πλαίσια του καπιταλισμού, που δεν αλλάζει παρά μόνο χειροτερεύει.

Εχει ενδιαφέρον και στην ελληνική τηλεόραση να παρακολουθήσουμε το πώς αλλάζουν οι θεματικές μέσα στα χρόνια και ανάλογα με τις ανάγκες της αστικής τάξης. Π.χ. δεν είναι τυχαίο που ενώ μαίνεται η ιμπεριαλιστική σύγκρουση, τηλεοπτικό κανάλι επιλέγει να προβάλει σειρά με πρωταγωνιστή τον Ζελένσκι, ή ακόμα σε τηλεοπτικές σειρές που αφορούν ιστορικά γεγονότα, απουσιάζουν σχεδόν ολοκληρωτικά οι αγώνες του λαού και γίνεται μια προσπάθεια να αμβλυνθεί η σκληρότητα του αστικού κράτους εκείνες τις περιόδους.

Χωρίς να χαρακτηρίζουν το καλλιτεχνικό επίπεδο των συντελεστών, χαμηλού αισθητικού επιπέδου στην πλειονότητά τους, οι σειρές αυτές στοχεύουν στην καλύτερη περίπτωση στην παρηγοριά του κοινού και στη χειρότερη στην αποχαύνωσή του. Δύσκολα φανταζόμαστε ότι θα μπορούσε η τηλεόραση να προβάλλει ποιοτικό έργο προς όφελος της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, που να εκπορεύεται από την καθημερινότητά τους, να αναδεικνύει τις αντιθέσεις της και να παρακινεί σε δράση. Οπως σε κάθε μορφή Τέχνης, έτσι και στη μικρή οθόνη, το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό αν αποσκοπείς στη διαιώνιση ενός σάπιου συστήματος ή στο προχώρημα της Ιστορίας. Ας σκεφτούμε ότι το 1970 στην τηλεόραση στη Σοβιετική Ενωση παίζονταν «Οι μικροαστοί» του Γκόρκι.

Τέλος, έχει αξία να δούμε τι ειπώθηκε στη συνάντηση που οργάνωσε το ΕΚΟΜΕ στη ΔΕΘ, καθώς δείχνει τις επιδιώξεις των παραγωγών. Απασχόλησε το πώς θα ενισχυθεί το επιτελικό κράτος, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία, από τη διαδικασία των αιτήσεων για χρηματοδότηση μέχρι την αδειοδότηση χώρων για γυρίσματα, πώς θα δημιουργηθούν στούντιο διεθνών προδιαγραφών μέσω του νέου «αναπτυξιακού» νόμου.

Στη συζήτηση αναφέρθηκε ότι η χώρα μας καλύπτει το 0,1% της παγκόσμιας κινηματογραφικής παραγωγής (150 δισ.) και στόχος θα πρέπει να είναι το 1% για να έχουμε σοβαρή βιομηχανία θεάματος. Οπως τονίστηκε από τη μεριά του ΕΚΟΜΕ, περισσότερη ανταγωνιστικότητα σημαίνει μείωση του εργασιακού κόστους, γι' αυτό πρότειναν προγράμματα κατάρτισης και τζάμπα πρακτικής για τους τεχνικούς, μείωση του εργατικού κόστους και των ασφαλιστικών εισφορών (κατάργηση της 12ης κλάσης), επέκταση της δουλειάς με το μπλοκάκι.

Αυτά είναι τα όσα μας περιμένουν. Αυτά χωρίς Συλλογικές Συμβάσεις και αγωνιζόμενους εργαζόμενους να τα αντιπαλεύουν σημαίνει σκλαβιά. Σημαίνει ότι πληρώσαμε το μάρμαρο στην κρίση, θα το πληρώσουμε και στην «ανάπτυξη». Γι' αυτό η μόνη μας επιλογή είναι ο αγώνας, κόντρα και στα εμπόδια που βάζουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες των σωματείων μας.

Στα σετ, οι κομμουνιστές με τους εργαζόμενους μπαίνουμε μπροστά, οργανώνουμε και διεκδικούμε όσα μας ανήκουν. Βασικό αίτημα είναι η υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης, ασπίδα προστασίας, μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία της ατομικής διαπραγμάτευσης. Που να καλύπτει Δώρα, επιδόματα, άδεια μητρότητας, αμοιβή από τον πρώτο μήνα εργασίας, διασφάλιση του ωραρίου, να αντισταθμίζει τον πληθωρισμό.

Επιδιώκουμε οι όροι που προτείνουμε να συζητιούνται στους χώρους δουλειάς, στις Γενικές Συνελεύσεις των σωματείων. Ηδη η συζήτηση με τους εργαζόμενους δείχνει ότι υπάρχει συμφωνία, ότι δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση. Γι' αυτό είμαστε βέβαιοι ότι στις 9 Νοέμβρη περισσότεροι συνάδελφοι θα κάνουν το βήμα να απεργήσουν, να συζητήσουν συλλογικά, να διεκδικήσουν. Τώρα διαμορφώνεται η «κανονικότητα» στον χώρο μας, τώρα είναι ανάγκη να παλέψουμε να μην καθιερωθεί αυτός ο τρόπος δουλειάς, να διεκδικήσουμε τις σύγχρονες ανάγκες μας.