Οι επισημάνσεις του νέου Προέδρου των ΗΠΑ για το ΝΑΤΟ που προκάλεσαν μεγάλη «ανησυχία» σε άλλα ιμπεριαλιστικά επιτελεία δεν είναι ο μοναδικός προβληματισμός εκπροσώπων του κεφαλαίου για το μέλλον και τη «χρησιμότητα» της συγκεκριμένης λυκοσυμμαχίας. Λίγες μέρες πριν αναλάβει και επίσημα τα καθήκοντά του, ο Ντόναλντ Τραμπ επανέφερε την εκτίμησή του ότι το ΝΑΤΟ είναι «απαρχαιωμένος οργανισμός», με επιχειρήματα όπως ότι «δεν έκανε μεταρρυθμίσεις που έπρεπε», ώστε να αντιμετωπίσει «τη βασική απειλή που είναι η ισλαμική τρομοκρατία».

Στις αρχές της βδομάδας, ήταν η σειρά του Φρανσουά Φιγιόν, του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου για την προεδρία της Γαλλίας, να θέσει τις δικές του χαρακτηριστικές εκτιμήσεις για τη συγκεκριμένη λυκοσυμμαχία. Από το Βερολίνο, όπου συνάντησε την Γερμανίδα καγκελάριο, ο Φιγιόν τάχθηκε - σύμφωνα με συνέντευξη στη γαλλική «Λε Μοντ» και στη γερμανική «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Ζάιτουνγκ» - υπέρ «μιας ευρωπαϊκής αμυντικής συμμαχίας». Επικεντρώθηκε μάλιστα και στη σημασία που έχει το «να χτίσουμε μια ευρωπαϊκή βιομηχανία και να δημιουργήσουμε ένα ταμείο που θα συγκεντρώνει και θα χρηματοδοτεί τις δαπάνες για τις επεμβάσεις στο εξωτερικό», ενώ καταγράφοντας την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, υπογράμμισε σχετικά με τις δηλώσεις Τραμπ για ΝΑΤΟ και Ευρώπη: «Πρόκειται για το τέλος της μεταπολεμικής εποχής, την απαρχή μιας νέας, άκρως επικίνδυνης εποχής... Η ανάγκη για ενότητα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών είναι πολύ μεγαλύτερη σε σύγκριση με πριν από 25 χρόνια. Μετά την επίθεση στο Βερολίνο, νιώθω ότι η Γερμανία συνειδητοποίησε τους νέους κινδύνους... Η Ευρώπη το είχε προβλέψει. Πρέπει, επομένως, να οργανωθεί ενώπιον ενός Αμερικανού πολιτικού που δεν θα προσφέρει δώρα». Μιλώντας πιο συγκεκριμένα για το ΝΑΤΟ είπε ότι «δεν είναι κάτι το παρωχημένο, είναι απαραίτητο», προσθέτοντας ωστόσο: «Ομως δεν έχει να κάνει με την προστασία εναντίον του ισλαμικού ολοκληρωτισμού που προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει μια τεράστια περιοχή, η οποία εκτείνεται από το Πακιστάν στη Νιγηρία... Σε πολλές περιπτώσεις, η αμερικανική πολιτική που καθοδηγεί το ΝΑΤΟ δεν αποτελεί τη λύση εναντίον του ισλαμικού ολοκληρωτισμού, αποτελεί κυρίως πρόβλημα... Με τον Τραμπ ή χωρίς τον Τραμπ η Ευρώπη πρέπει να οικοδομήσει μια σωστή άμυνα». Επίσης, χαρακτηρίζοντας τη γαλλογερμανική σχέση «απόλυτα θεμελιώδη» και υποστηρίζοντας ότι επιλέγει «την ενίσχυσή της, σε μια σχέση ισότητας», σημείωσε: «Η ιστορική μας ευθύνη είναι να δώσουμε μαζί στην Ευρώπη την πολιτική της ισχύ για να σταθεί με κύρος απέναντι στις ΗΠΑ, απέναντι στη Ρωσία, απέναντι στην Κίνα».

Αλλωστε, «κλυδωνισμούς» στη συνοχή του ΝΑΤΟ αποτυπώνουν και οι προβληματισμοί που εκφράζει και η Τουρκία, από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Δεν πάει πολύ καιρός από δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ «πρέπει να βάλουν στην άκρη την υποκρισία και να αποφασίσουν αν σύμμαχός τους είναι η Τουρκία ή κάποιοι τρομοκράτες στη Συρία», ότι «το ΝΑΤΟ στάθηκε εντελώς αδιάφορο απέναντι στην απειλή της τρομοκρατίας που αντιμετωπίζει η Τουρκία», ότι η Τουρκία πρέπει να εξετάσει και «εναλλακτικές» απέναντι στις σχέσεις που διατηρεί σήμερα με τη Δύση (σ.σ. αναφορικά και με την ΕΕ), δυναμώνοντας τη συνεργασία με συμμαχίες όπως η «Οργάνωση για τη Συνεργασία της Σαγκάης» όπου συμμετέχουν Ρωσία και Κίνα. Δεν είναι τυχαίες ούτε οι συζητήσεις για το κατά πόσο η στρατιωτική βάση στο Ιντσιρλίκ θα παραμείνει διαθέσιμη για τους «εταίρους» της Τουρκίας, όπως και τα υπονοούμενα για διασυνδέσεις της Δύσης με τα κέντρα που πρωτοστάτησαν στην απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιούλη.

Τελευταίο χαρακτηριστικό «κρούσμα» αποτελούν οι δηλώσεις που έκανε προ ημερών ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Σαμίλ Ταγιάρ από την επαρχία του Γκαζιαντέπ. Υποστήριξε ότι το ΝΑΤΟ «πάντα αναμειγνυόταν σε δραστηριότητες που στοχοποιούσαν την Τουρκία» και ότι «στο νέο σχέδιο του ΝΑΤΟ, δεν πρέπει να υπάρχει μια Τουρκία με τον Ερντογάν». Ο ίδιος εκτίμησε ότι η Αγκυρα «θα μπορούσε να ανοίξει μια νέα σελίδα» με την Ουάσιγκτον υπό τη νέα διοίκηση Τραμπ, ωστόσο προειδοποίησε ότι εφόσον δεν ικανοποιηθούν αιτήματα όπως η έκδοση του Γκιουλέν (σ.σ. θεωρείται πρωτεργάτης στην απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης ΑΚΡ και ζει στις ΗΠΑ) και η παύση της στήριξης «τρομοκρατικών οργανώσεων στη Συρία» (σ.σ. Κούρδοι), η Τουρκία θα μπορούσε να υποβαθμίσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και να αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ. «Το ΝΑΤΟ υπάρχει ως προϊόν της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Μας είναι άχρηστο να παραμείνουμε στο ΝΑΤΟ αν έχει γίνει δομή που απειλεί την Τουρκία περισσότερο από ό,τι την προστατεύει», είπε ακόμα.

Αστικές εκτιμήσεις όπως οι παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι και στο εσωτερικό λυκοσυμμαχιών όπως το ΝΑΤΟ και στο εσωτερικό των ίδιων των αστικών τάξεων των καπιταλιστικών κρατών που συμμετέχουν σε τέτοιες δομές αναπτύσσεται προβληματισμός και διαπάλη για πιθανές ανακατατάξεις ή «αναπροσαρμογές» στις συνεργασίες τους, ανάλογα με το πώς θα ωφεληθούν περισσότερο τα μονοπωλιακά και γεωπολιτικά συμφέροντα που εκπροσωπούν.

Στις Θέσεις για το 20ό Συνέδριο, η ΚΕ του ΚΚΕ τονίζει ότι στο πλαίσιο της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών «αυξάνει επίσης η πιθανότητα ανακατατάξεων και κλονισμού της συνοχής ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, όπως το ΝΑΤΟ». Επισημαίνει ακόμα ότι «το ΝΑΤΟ αναπτύσσεται και απλώνεται περαιτέρω διατηρώντας πάντα ως ισχυρό πυρήνα τα ευρωατλαντικά κράτη, δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει εξασφαλίσει συνολικά μόνιμη, σταθερή και αδιατάρακτη πορεία, αφού οι συμμαχίες διαμορφώνονται μέσα στο φόντο οξυμένων αντιθέσεων».

Παράλληλα, όμως, με τους προβληματισμούς εκδηλώνεται και η ενίσχυση της ΝΑΤΟικής παρουσίας στην Ανατολική Ευρώπη, λίγα χιλιόμετρα από τα ρωσικά σύνορα. Ολα αυτά δείχνουν την ταχύτητα με την οποία οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, τις απρόβλεπτες προεκτάσεις που αυτή η όξυνση μπορεί να πάρει, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη σφοδρότητα με την οποία θα ξεσπάσουν στις πλάτες των λαών οι νέοι γύροι επιθέσεων. Είναι βέβαιο ότι οι ανακατατάξεις θα αναζωπυρώσουν την επιθετικότητα των ιμπεριαλιστών, την ορμητικότητα με την οποία θα γυρέψουν να περισώσουν τη θέση τους από αντίπαλες δυνάμεις. Γι' αυτό, οι λαοί πρέπει να είναι σε εγρήγορση, να μην πέσουν στην παγίδα της επιλογής ιμπεριαλιστή συμμάχου και να οργανώσουν την κοινωνική συμμαχία τους ενάντια στα μονοπώλια και τον καπιταλισμό.