Μιλάμε για τον πατέρα της επιστήμης των υπολογιστών, αλλά και πρόδρομο της τεχνητής νοημοσύνης. Μιλάμε για τον ήρωα ενός πολέμου (όχι στο πεδίο των μαχών, αλλά του μυαλού), που καταφέρνει να σπάσει τον κωδικό των ναζί.

Εκεί στο άκρως απόρρητο κέντρο κρυπτογραφίας του Μπλέτσλεϊ Παρκ, με τη βοήθεια μιας πρόδρομης υπολογιστικής μηχανής, που σχεδιάζει ο ίδιος, συμβάλλει καθοριστικά στην αποκρυπτογράφηση των γερμανικών μηνυμάτων που μεταδίδονταν μέσω της μηχανής «Enigma». Το έργο του στον τομέα της αποκωδικοποίησης των μηνυμάτων του εχθρού, γίνεται αργότερα θέμα βιβλίων, ταινιών, μέχρι και graphic novels.

Παρ' όλα αυτά, η Βρετανία τού γυρνάει την πλάτη. Για δεκαετίες, το όνομά του βυθίζεται στη σιωπή.

Η αποκατάστασή του έρχεται αργά, ίσως πολύ αργά.

Χρειάζονται δεκαετίες για να αναγνωρίσει η Βρετανία το λάθος της. Το 2009, μετά από δημόσια πίεση και εκστρατεία, ο τότε πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν εκδίδει επίσημη απολογία, ζητώντας δημόσια συγγνώμη για την «τρομερή αδικία».

Το 2013, η βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ απονέμει στον Τούρινγκ βασιλική χάρη.

Το 2019 ανακοινώνεται ότι το πορτρέτο του θα κοσμεί το νέο χαρτονόμισμα των 50 λιρών, μια σπάνια τιμή για κάποιον που η χώρα του είχε κάποτε χαρακτηρίσει εγκληματία.

Σήμερα 7 του Ιούνη συμπληρώνονται 71 χρόνια από την άδικη «αναχώρησή» του, σε ηλικία 41 χρόνων.

Το 1952 ο Τούρινγκ συλλαμβάνεται για «σοδομισμό», σύμφωνα με τους τότε βρετανικούς νόμους που ποινικοποιούν την ομοφυλοφιλία και θεωρούν τους ομοφυλόφιλους εχθρούς του κράτους.

Τίποτα δεν καταφέρνει να αμαυρώσει την προσωπικότητα και την προσφορά του.

Ο Τούρινγκ δεν υπήρξε απλώς ένας φωτισμένος επιστήμονας. Οταν αποκαλύφθηκε η συνολική προσφορά του έγινε για πολλούς σύμβολο. Το λεγόμενο «Τεστ Τούρινγκ», που προτείνει ως μέτρο την ικανότητα ενός μηχανήματος να παράγει διάλογο που δεν μπορεί να διακριθεί από ανθρώπινο, αποτέλεσε σημείο αναφοράς στην έρευνα της τεχνητής νοημοσύνης.

Αλλά εξίσου σημαντική είναι και η πολιτική και ηθική διάσταση της ζωής του. Ο Τούρινγκ υπενθυμίζει τι συμβαίνει όταν μια κοινωνία διώκει, αντί να τιμά. Το ερώτημα που άφησε πίσω του, δεν είναι μόνο τεχνολογικό, είναι βαθύτατα ανθρώπινο: Μπορεί μια κοινωνία να είναι δίκαιη, αν δεν σέβεται εκείνους που διαφέρουν;

Ποιος όμως ήταν ακριβώς αυτός ο πολύτιμος άνθρωπος;

Γιος ενός δημοσίου υπαλλήλου των Ινδιών και μιας μορφωμένης μητέρας, με συστολή, τραυλισμό, αλλά και ασυνήθιστη έφεση στα μαθηματικά και στη φυσική, από πολύ μικρός. Κλασική περίπτωση παιδιού θαύματος.

Το 1936 δημοσιεύει το άρθρο για τις «Υπολογίσιμες Αριθμητικές Συναρτήσεις», θεμελιώνει τη θεωρία της υπολογιστικής και παρουσιάζει τη Μηχανή Τούρινγκ.

Μεταξύ 1946 - 1948 σχεδιάζει τον πρώτο ηλεκτρονικό υπολογιστή (ACE) και το 1950, στο άρθρο του «Computing Machinery and Intelligence», θέτει το ερώτημα: «Μπορούν οι μηχανές να σκέφτονται;»

Ταυτόχρονα ο Τούρινγκ είναι ένας δρομέας ολυμπιακού επιπέδου, του αρέσουν οι γρίφοι, οι χίπις, συμμετέχει στο αντιπολεμικό κίνημα το 1933, μελετάει τον Αϊνστάιν, την κβαντική μηχανική και τη νευρολογία.

Ο γενναίος επιστήμονας που διαπομπεύτηκε όσο λίγοι, αποφασίζει από νωρίς πως δεν θα ζει με τους όρους των άλλων, γι' αυτό άλλωστε και διώκεται. Οχι μόνο λόγω των σεξουαλικών του προτιμήσεων, αλλά και επειδή ήταν - όπως αποδείχτηκε - αυτό που λέμε πολύ «μπροστά από την εποχή του».

Υπερασπιστής της ανθρώπινης φαντασίας και μοναδικότητας. Αποδεικνύει πως η ανθρώπινη δύναμη είναι ικανή να ξεπερνάει κάθε όριο, κάθε κρατικό και κοινωνικό παρεμβατισμό, κάθε στερεότυπο, κάθε απαγόρευση και λογοκρισία.

Μέχρι την ανάπτυξη της σύγχρονης Τεχνητής Νοημοσύνης και ιδιαίτερα των παραγωγικών Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων, γνωστά στο ευρύ κοινό ως chat bots, ο έλεγχος «Τούρινγκ» αποτελούσε το γενικά αποδεκτό κριτήριο για το αν ένα λογισμικό εμφανίζει (τεχνητή) νοημοσύνη και μόλις τώρα, τρία τέταρτα του αιώνα αργότερα, αρχίζει να αμφισβητείται.

Ο Ερικ Χόμπσμπαουμ (ξέρετε, ο σπουδαίος ιστορικός που όταν ρωτήθηκε ποιους απεχθάνεται περισσότερο, απάντησε «τους πρώην κομμουνιστές που έγιναν φανατικοί αντικομμουνιστές») περιέγραφε τον Τούρινγκ ως «έναν χλωμό νεαρό που δεν τραβούσε ιδιαίτερα το βλέμμα, παρόλο που μετά έγινε κάποιου είδους είδωλο για τους ομοφυλόφιλους», συμπληρώνοντας πως «κανείς στο Κέμπριτζ εκείνη την περίοδο δεν είχε πάρει χαμπάρι τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνταν μέσα στους μικρούς κοιτώνες των μαθηματικών».

Το θέμα είναι πως η αδικία που επιφέρουν κάποιοι απάνθρωποι νόμοι στερούν από την ανθρωπότητα κεφάλαια όπως ο Τούρινγκ, που ποιος ξέρει, αν ζούσε περισσότερο, πόσα πολλά θα προσέφερε ακόμα.

Οσο για εκείνο το μισοφαγωμένο δηλητηριασμένο μήλο, που βρέθηκε δίπλα στο πτώμα του, κάποιοι είπαν πως επέλεξε για το τέλος του να αναπαραστήσει τη σκηνή που του άρεσε περισσότερο από το αγαπημένο του παραμύθι της Χιονάτης. Αυτή που η κακιά βασίλισσα βουτάει το μήλο στο δηλητήριο.