Το ΚΚΕ αποτίει φόρο τιμής σε όσους αγωνίστηκαν με το όπλο στο χέρι, όσους θυσιάστηκαν, βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, σε όλους όσοι έδρασαν με κάθε τρόπο ενάντια στον ναζιστικό - φασιστικό ιμπεριαλιστικό "Αξονα" Γερμανίας - Ιταλίας - Ιαπωνίας και των συμμάχων τους.

Το ΚΚΕ είναι περήφανο που αποτέλεσε την ψυχή, τον αιμοδότη και καθοδηγητή του ηρωικού αγώνα του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και των άλλων ΕΑΜικών οργανώσεων. Σε όλο το διάστημα της τριπλής Κατοχής, το ΚΚΕ έδωσε τον ανθό του στον αγώνα ενάντια στον ναζισμό - φασισμό. Τα χιλιάδες μέλη του, με την ηρωική τους δράση και θυσία, έγραψαν κάποιες από τις χρυσές σελίδες της 100χρονης Ιστορίας του, συνέβαλαν στη νικηφόρα έκβαση του πολέμου.

Γι' αυτό και οι σημερινές εξελίξεις προσδίδουν ακόμα περισσότερη σημασία στην Ιστορία και τα διδάγματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως και ο Α', ήταν απόρροια των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για το ξαναμοίρασμα των αγορών, που οξύνθηκαν σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης. Επιβεβαιώνεται ότι, όταν οι αντιθέσεις των μονοπωλίων για τον έλεγχο των αγορών και την κερδοφορία τους δεν μπορούν να λυθούν με εύθραυστους συμβιβασμούς στο πλαίσιο μιας ιμπεριαλιστικής "ειρήνης", λύνονται με τον πόλεμο.

Γι' αυτό και σήμερα, οι λαοί πρέπει να επαγρυπνούν, ιδιαίτερα στην περιοχή μας, της Ανατ. Μεσογείου και της Μ. Ανατολής, όπου οι ιμπεριαλιστές συγκρούονται με "μήλον της Εριδος" τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και τους δρόμους Ενέργειας. Σήμερα, που η χώρα μας, με ευθύνη της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, έχει μετατραπεί σε μια απέραντη ΝΑΤΟική βάση, προωθώντας τους επικίνδυνους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους με άλλες ισχυρές καπιταλιστικές χώρες.

Η ΕΕ έχει εντάξει στην επίσημη ιδεολογία της την απαράδεκτη "θεωρία των δύο άκρων", την εξίσωση του ναζιστικού τέρατος με τον κομμουνισμό, πρωτοστατεί στον αντικομμουνισμό και την παραχάραξη της Ιστορίας. Στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, με τη στήριξη της ΕΕ, τίθενται εκτός νόμου τα Κομμουνιστικά Κόμματα και σύμβολα, τιμώνται οι συνεργάτες των Ες Ες και γκρεμίζονται ιστορικά μνημεία της Αντιφασιστικής Νίκης που θύμιζαν στους λαούς πώς, ποιοι και με τι θυσίες τσάκισαν τον φασισμό.

Η Ιστορία της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, συνολικά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αποδεικνύει περίτρανα και ανεξίτηλα ότι: Ο ναζισμός - φασισμός είναι γέννημα - θρέμμα του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Αλλωστε και ο Χίτλερ αναρριχήθηκε στην εξουσία με τη στήριξη γερμανικών και άλλων μονοπωλίων. Μόνο το εργατικό - λαϊκό κίνημα, που έχει στόχο την εργατική εξουσία, μπορεί να αντιμετωπίσει ουσιαστικά και να ξεριζώσει τον φασισμό, να απομονώσει τέτοιες δυνάμεις που δρουν και στη χώρα μας. Δεν μπορούν να εγγυηθούν την πάλη ενάντια στο φασισμό δυνάμεις που υπηρετούν το σάπιο σύστημα, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, που ασκούν αντιλαϊκές πολιτικές, που δείχνουν ανοχή στη φασιστική δράση.

Η 9η Μάη εμπνέει τους λαούς, τους διδάσκει πίστη στη δύναμή τους. Αυτήν τη δύναμη μπορούν και πρέπει να δοκιμάσουν, με την πάλη και την οργάνωσή τους, για να μην πληρώσουν τη νέα καπιταλιστική κρίση, για να φέρουν στο προσκήνιο των εξελίξεων την ανάγκη της εποχής μας: Τον αγώνα για τον Σοσιαλισμό.

Συνεχίζουμε με ακλόνητη την πίστη ότι ο σοσιαλισμός είναι αναγκαίος και επίκαιρος, η μόνη απάντηση στο βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα, που γεννά και θρέφει τον ναζισμό - φασισμό, προκαλεί φτώχεια, πολέμους και προσφυγιά για τους λαούς, προς όφελος των κερδών των λίγων.

Το Σάββατο 9 Μάη, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, θα καταθέσει στεφάνι στο μνημείο του Σοβιετικού Στρατιώτη στην Καλλιθέα, στις 10 π.μ.

Καταθέσεις στεφάνων σε μνημεία και τόπους θυσίας του λαού προγραμματίζουν για εκείνη τη μέρα οι Κομματικές Οργανώσεις σε όλη τη χώρα. Στην Αττική, εκτός από την Καλλιθέα, καταθέσεις στεφάνων θα γίνουν επίσης:

-- Στο Γαλάτσι, στις 10.30 π.μ. στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης.

-- Στη Ν. Ιωνία, στις 11.30 π.μ. στο μνημείο των 22 εκτελεσθέντων κομμουνιστών του Μπλόκου της Καλογρέζας.

-- Στην Ελευσίνα, στις 10 π.μ. στο Μπλόκο της Ελευσίνας.

-- Στο Μαρκόπουλο, στις 11 π.μ. στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης.

-- Στο Λαύριο, στο μνημείο των 800 νεκρών από την πείνα (δίπλα στον ΟΤΕ).

Το Σάββατο 9 Μάη, η ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ τιμά τη μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών καταθέτοντας στεφάνι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, στις 9.30 π.μ.

Η Περιφερειακή Διοίκηση Κεντρικής Μακεδονίας της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ και τα Παραρτήματα Θεσσαλονίκης στις 12 μ. θα καταθέσουν στεφάνια: Στο μνημείο για την Απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς. Στο μνημείο του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη. Στο Επταπύργιο (φυλακές Γεντί Κουλέ).

• Το ΔΣ του «ΣΦΕΑ 1967-1974» καταθέτει στεφάνι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής στις 10 π.μ.

Ενα μικρό μουσικό πρόγραμμα αφιερωμένο στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών θα παρουσιαστεί από μουσικούς μέλη και φίλους του ΚΚΕ, το Σάββατο 9 Μάη στις 21.00 στο πόρταλ «902.gr». Συμμετέχει κουιντέτο εγχόρδων με τους Χρήστο Γκότζο, Ευγένιο Μπένση, Νίκο Πανά, Κώστα Πανά και Κώστα Σταυρόπουλο. Ο Κώστας Εγγλέζος στο πιάνο θα συνοδεύσει τους λυρικούς καλλιτέχνες Γιώργο Σαμαρτζή και Τάση Χριστογιαννόπουλο.

Αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού

-- Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είναι γέννημα και συνέχεια του πρώτου, και οι δύο οι πόλεμοι στον 20ό αιώνα γίνανε από τα καπιταλιστικά κράτη προκειμένου να ξαναμοιράσουν τις αγορές, τις αποικίες και ημιαποικίες. Γι' αυτό είναι δύο πόλεμοι ιμπεριαλιστικοί, δηλαδή πόλεμοι που κάνουν οι αστικές τάξεις στην αντιδραστική εποχή του καπιταλισμού, που αυτός έχει διαμορφωθεί ως «διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα», όπως το χαρακτήρισε ο Λένιν.

Να σημειώσουμε επίσης ότι κατά τον Μεσοπόλεμο, τη χρονική περίοδο ανάμεσα στους δύο πολέμους, έχουμε μια πολύ μεγάλη οικονομική κρίση, που ο διεθνής καπιταλισμός δεν έχει δει ακόμα παρόμοια σε βάθος και έκταση μέχρι σήμερα. Στο έδαφος των οικονομικών κρίσεων, των ανταγωνισμών, υπήρξαν πολιτικές κρίσεις, ορισμένες διαμορφώθηκαν αμέσως μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και οδήγησαν σε εργατικές επαναστατικές εξεγέρσεις, ανεξάρτητα του ότι μόνο στη Ρωσία είχε νικηφόρα έκβαση. Ωστόσο, είχαμε και στη Γερμανία, όπου διόλου τυχαία στη συνέχεια καταλύεται η ίδια η αστική δημοκρατία, διαμορφώνεται το ναζιστικό καπιταλιστικό καθεστώς στη Γερμανία, το φασιστικό στην Ιταλία, τα δύο αυτά μεγάλα καπιταλιστικά ευρωπαϊκά κράτη παίρνουν και την πρωτοβουλία έναρξης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Επιστροφή στην πατρίδα

-- Στο Δοκίμιο Ιστορίας, στον τόμο Β1, θα βρείτε αναλυτικά στοιχεία για το πώς τα μονοπώλια των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας κ.λπ. στήριξαν τη βιομηχανία της Γερμανίας στην ανόρθωσή της αλλά και στην πολεμική της προετοιμασία. Πώς ανέχτηκαν τις πρώτες πολεμικές επεμβάσεις του φασιστικού άξονα, και όλα αυτά θα λέγαμε παρά το γεγονός ότι η Σοβιετική Ενωση έκανε σημαντικές προσπάθειες να απευθυνθεί σε αυτά τα κράτη για να κάνουν ορισμένες συμφωνίες από κοινού αντιμετώπισης, συγκράτησης των πολεμικών ενεργειών του φασιστικού άξονα.

-- Η επίθεση του Αξονα ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, η αποφασιστική συμβολή της στον πόλεμο ενάντια στο ναζισμό δεν είναι ποιοτικό στοιχείο διαφοράς του Β' από τον Α';

-- Αναμφίβολα η Σοβιετική Ενωση, ως το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στον κόσμο, από το 1917 και μετά, ήδη πριν τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, διαμορφώνει μια νέα κατάσταση στο συσχετισμό μεταξύ καπιταλισμού - σοσιαλισμού, η οποία επιδρά και στην έκβαση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Να θυμηθούμε ότι πρώτα νικάει η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία, υπό την ηγεσία του εργατικού κράτους και του Λένιν γίνεται η συμφωνία ειρήνευσης με τη Γερμανία, που στοιχίζει και σημαντικά σε απώλεια εδαφών και παραγωγικών δυνάμεων, αυτό είναι το κύριο, στο νέο σοσιαλιστικό κράτος. Στη συνέχεια, όλη αυτή την περίοδο μέχρι και την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και μετά, κατά τη διάρκειά του και στη λήξη του, υπάρχει η Σοβιετική Ενωση ως σοσιαλιστικό κράτος. Ομως αυτή η ιδιαιτερότητα δεν αλλάζει το γεγονός ότι έχουμε δύο μπλοκ καπιταλιστικών κρατών, τα οποία είναι αντιμαχόμενα, βεβαίως το ένα μπλοκ στρέφεται και ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και τα «φιλειρηνικά» καπιταλιστικά κράτη, που δεν είχαν ξεκινήσει τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αμέσως μετά τη λήξη του έκαναν ιμπεριαλιστική επέμβαση ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, με τη συμμετοχή δυνάμεων και από την Ελλάδα. Στη συνέχεια υπήρξε μια σχετική ειρήνευση, διαμορφώθηκαν και ορισμένες σχέσεις εμπορικές, διπλωματικές ανάμεσα στη Σοβιετική Ενωση και καπιταλιστικά κράτη όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Βρετανία. Ολα αυτά δείχνουν τη συνθετότητα που υπάρχει, σε συνθήκες που το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι διασπασμένο, αλλά υπάρχει κι ένα σοσιαλιστικό κράτος, που τα αντιπαρατιθέμενα καπιταλιστικά κράτη έχουν συνέχεια στη σταθερή στρατηγική τους στόχευση για την αντεπαναστατική ανατροπή του σοσιαλιστικού κράτους.

Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού καταθέτουν τη Μέρα της Νίκης στην Κόκκινη Πλατεία τις σημαίες - λάφυρα που πήραν από τους χιτλερικούς

-- Απ' τη σκοπιά της κομματικής και κρατικής ηγεσίας, αλλά και του μεγαλύτερου μέρους της εργατικής τάξης, ακόμα και από σημαντικό πρωτοπόρο τμήμα της αγροτιάς και της διανόησης, αντιλαμβάνονταν ότι υπερασπιζοντάν όχι απλά και μόνο την ανεξαρτησία ενός κράτους, αλλά τη σοσιαλιστική τους πατρίδα. Βέβαια, η χρησιμοποίηση της συγκεκριμένης ορολογίας ενδεχομένως δείχνει και μία προσπάθεια να κινητοποιηθούν και άλλες δυνάμεις μέσα απ' τη Σοβιετική Ενωση, όχι τόσο θα λέγαμε σοσιαλιστικά συνειδητοποιημένες, γιατί η επίθεση, η κατοχή και οι καταστροφές που είχε η Σοβιετική Ενωση ήταν ανυπολόγιστες. Η Σοβιετική Ενωση σήκωσε το μεγαλύτερο βάρος των απωλειών αυτού του πολέμου, είναι καταγεγραμμένα επίσημα, διεθνώς αναγνωρισμένα, και όχι μόνο απ' τις πηγές της Σοβιετικής Ενωσης. Είχε τις μεγαλύτερες απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικό δυναμικό, ήταν πρωτόγνωρος άθλος η μετακίνηση των βιομηχανιών της στα ενδότερα, αφού τα ναζιστικά στρατεύματα είχαν φτάσει λίγο έξω απ' τη Μόσχα. Οργάνωσε τον παρτιζάνικο αγώνα, το αντάρτικο που σήμαινε κινητοποίηση και χωρικών, δυνάμεων δηλαδή σχετικά καθυστερημένων. Εμβληματικές είναι πλέον οι οδομαχίες στο Στάλινγκραντ.

Σοβιετικοί στρατιώτες στο Στάλινγκραντ

-- Ναι, έχει αυτή την εξήγηση, αν και προκύπτει ένα πιο πολύπλοκο ζήτημα που πρέπει να το δούμε πιο συγκεκριμένα. Δηλαδή, είναι θεμιτό ένα σοσιαλιστικό κράτος, το οποίο κινδυνεύει, σε συνθήκες που το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα βρίσκεται σε πόλεμο, είναι διασπασμένο, είναι θεμιτό το σοσιαλιστικό κράτος να κάνει και εκείνες τις κινήσεις της εξωτερικής του πολιτικής, ώστε και χρόνο να κερδίσει και καλύτερα να μπορέσει να οργανωθεί και να αντιμετωπίσει ενδεχομένως και από κοινού με κάποιες άλλες δυνάμεις ζητήματα των στρατιωτικών επιχειρήσεων από το άμεσα εναντίον του επιθετικό μπλοκ. Ακόμα και διαπραγματεύσεις να κάνει και κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενδεχομένως και για το θέμα της λήξης του πολέμου, των συμφωνιών ανακωχής που προϋποθέτουν διεθνείς συμβάσεις κ.λπ. Ολα αυτά δικαιολογούνται. Ωστόσο, οι παράγοντες που διαμορφώνουν την «επόμενη μέρα» και αφορούν την ταξική πάλη είναι πιο σύνθετοι. Ο κάθε πόλεμος έχει και τη δική του δυναμική στο εσωτερικό της κάθε χώρας που εμπλέκεται στον πόλεμο, αρχικά είτε ως επιτιθέμενο κράτος είτε ως κατεχόμενο. Στο κατεχόμενο π.χ. αναπτύσσεται αντίσταση, ένοπλος αγώνας, σε πολλές περιπτώσεις ο συσχετισμός αλλάζει μέσα στη διαδικασία αυτού του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα, όπως στην Ελλάδα, όπου ηγήθηκε το ΚΚΕ και όχι η αστική τάξη της Ελλάδας. Αυτό σημαίνει ότι έχεις μια διαδικασία που αλλάζει ο συσχετισμός της ταξικής πάλης, ανάμεσα στην εργατική τάξη και τις λαϊκές δυνάμεις απ' τη μια μεριά και την αστική, κυρίαρχη μέχρι τότε, τάξη απ' την άλλη. Αυτές οι αλλαγές πρέπει να παίξουν ρόλο «στη διεκδίκηση της επόμενης μέρας από ποια τάξη» και όχι μόνο ή κυρίως να καθοριστούν από διαπραγματεύσεις κρατών που κέρδισαν στον πόλεμο, στην προκείμενη περίπτωση από τα σύμμαχα, αλλά ταξικά διαφορετικά κράτη ΕΣΣΔ - ΗΠΑ - Ην. Βασιλείου. Απ' αυτήν την άποψη λοιπόν, πρέπει να προσέξουμε ότι ο πρώτος λόγος της μεταπολεμικής εξέλιξης σχετίζεται με την εξέλιξη του αγώνα στο εσωτερικό της κάθε χώρας και σε αυτό πρέπει να έχουν λόγο αποφασιστικό οι εσωτερικές διεργασίες από τη σκοπιά του επαναστατικού εργατικού κινήματος, προσελκύοντας στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη διεθνιστική ταξική αλληλεγγύη του κομμουνιστικού κινήματος ή και του - ή των συγκροτημένων σοσιαλιστικών κρατών.

Εδώ μπαίνει ένα πολύ δύσκολο και σύνθετο ζήτημα: Πώς συνδέεται η εξωτερική πολιτική ενός σοσιαλιστικού κράτους σε συνθήκες πολέμου - και μάλιστα με διασπασμένες τις δυνάμεις του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος - με τη στρατηγική του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος απέναντι στον διεθνή ιμπεριαλισμό.

-- Απ' αυτήν τη σκοπιά, τι συμπέρασμα έχουμε;

-- Θα καταλήγαμε ότι τα στοιχεία της εξωτερικής πολιτικής ενός σοσιαλιστικού κράτους σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρητικοποιούνται, να ιδεολογικοποιούνται, να γίνονται στοιχεία της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Είχαμε για παράδειγμα στον πρώτο πόλεμο τη Συνθήκη Μπρεστ-Λιτόφσκ, με την οποία η επαναστατημένη Ρωσία πέτυχε την έξοδο απ' τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο με τη Γερμανία. Αυτό όμως δεν μπορεί να σημαίνει ταυτόχρονα για τον εσωτερικό ταξικό αγώνα της Γερμανίας συνεργασία - συναίνεση μεταξύ της αστικής τάξης της και της εργατικής, και δεν συνέβη. Οπως ξέρουμε, έγινε και επαναστατική εξέγερση και όχι μόνο μία, αλλά και το 1918 και το 1919. Αλλο παράδειγμα, έγιναν εμπορικές συμφωνίες στο διάστημα του Μεσοπολέμου μεταξύ της Σοβιετικής Ενωσης και της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας κ.λπ. Αυτό δεν μπορεί να συνεπάγεται και άμβλυνση της ταξικής πάλης στο εσωτερικό της Γερμανίας, της Βρετανίας κ.λπ. Αλλά μπορούμε να το δούμε και με τη σημερινή κατάσταση της πανδημίας του Covid-19, που μια αστική κυβέρνηση παίρνει ορισμένα μέτρα, με την υπόδειξη και της επιστημονικής κοινότητας, τα οποία αφορούν και τις δυνάμεις του Κόμματος, του κινήματος, γενικά την εργατική τάξη, τις λαϊκές δυνάμεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι συνεπάγεται και αναστολή της ταξικής πάλης ή της εξέλιξης του εργατικού κινήματος και φυσικά το ΚΚΕ δεν ανέστειλε την πάλη του. Ομως είναι καταστάσεις που αναδεικνύουν ιδιαίτερες δυσκολίες, πώς σε έκτακτες συνθήκες μπορεί να ασκηθούν πιο έντονα οι «συναινετικές πιέσεις» για ταξική συνεργασία. Η κάθε αστική εξουσία κάνει ό,τι περνάει απ' το χέρι της στο στόχο διάσωσής της, να παρασύρει και την εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα που εκμεταλλεύεται. Αυτό πρέπει να το παίρνει πάντα υπόψη του το Κομμουνιστικό Κόμμα, που είναι ο καθοδηγητής του εργατικού - λαϊκού κινήματος.

`Η να βάλω και μια άλλη πλευρά, τακτικισμούς, αν θέλετε, κάνει και η αστική εξουσία, να θυμίσω ότι ο Κ. Καραμανλής το 1974 είχε αναστείλει τη συμμετοχή της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ο Ντε Γκολ το είχε κάνει πολύ πιο πριν, και οι δύο για διαπραγματευτικούς λόγους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, των βάσεων, των πυρηνικών. Αυτό δεν σημαίνει ότι το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα τότε ή στη Γαλλία θα έπρεπε να είχε συμμαχήσει πολιτικά και να διαμορφώσει κάποια κυβέρνηση μ' αυτές τις αστικές δυνάμεις λόγω των συγκεκριμένων τακτικών κινήσεων, που βεβαίως ούτε ο Καραμανλής στην Ελλάδα ούτε ο Ντε Γκολ στη Γαλλία αμφισβητούσαν την ένταξή τους σε μια στρατιωτικοπολιτική συμμαχία, η οποία στεκόταν αντίθετη με το τότε υπάρχον σοσιαλιστικό σύστημα.

-- Το πρόβλημα στρατηγικής που αντιμετώπισε το Κομμουνιστικό Κίνημα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν αποκλειστικά θέμα της Σοβιετικής Ενωσης; Δεν αφορούσε συνολικότερα την Κομμουνιστική Διεθνή, τα Κομμουνιστικά Κόμματα χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Αγγλία;

-- Ναι, έτσι είναι, η βαρύνουσα θέση του ΚΚ της Σοβιετικής Ενωσης και στην ΚΔ δεν αναιρεί τις ευθύνες άλλων ΚΚ και μάλιστα σε χώρες βαρύνουσας σημασίας. Από την ίδια την ΚΔ, στο 7ο Συνέδριό της, ο επερχόμενος πόλεμος χαρακτηρίστηκε ως φασιστικός, κυριάρχησε στη συνέχεια ο χαρακτηρισμός της αντίστασης ως αντιφασιστικής απ' τη μεριά της Σοβιετικής Ενωσης, του εργατικού κινήματος παγκόσμια και κάποιων κρατών που συμμάχησαν στην πορεία με τη Σοβιετική Ενωση. Το πρόβλημα δεν είναι στενά ο χαρακτηρισμός, αλλά ότι ο αντιφασιστικός αγώνας αποσυνδέθηκε απ' τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου. Ξέρετε, διαλύθηκε η Κομμουνιστική Διεθνής με ένα προβληματικό σκεπτικό, ότι προτασσόταν ο αγώνας της υπεράσπισης της δημοκρατίας απέναντι στο φασισμό, κι αυτό έσπρωχνε σε κάποιες συμμαχίες του εργατικού κινήματος με ένα κομμάτι, το λεγόμενο δημοκρατικό, φιλειρηνικό, των αστικών δυνάμεων και σε επίπεδο διαμόρφωσης αντίστοιχων κυβερνήσεων. Φυσικά αυτή, ας πούμε, η διολίσθηση στην αντίληψη για το χαρακτήρα του πολέμου, στη διαμόρφωση των αντίστοιχων στρατηγικών συμμαχιών, όχι κάποιων τακτικών κινήσεων, μέσα στα στενά πλαίσια των πολεμικών επιχειρήσεων, η διαμόρφωση μετώπων πάλης, των γνωστών αντιφασιστικών μετώπων πάλης με διέξοδο την ανάλογη διαμόρφωση κυβέρνησης, ήταν μια στρατηγική που διαμορφώθηκε όχι χωρίς διαπάλη μέσα στην Κομμουνιστική Διεθνή, ήδη απ' τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930. Εχει πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο της «Σύγχρονης Εποχής» «Φασισμός και κοινωνική επανάσταση» του Ντατ, Γραμματέα της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διεθνούς. Περιλαμβάνει σημαντικά γεγονότα αυτής της διαπάλης, που αφορούσε και τα Κομμουνιστικά Κόμματα από χώρες όπως Γαλλία, Βρετανία, Αμερική. Βέβαια, η διαπάλη αφορούσε πιέσεις, αν θέλετε, από απομεινάρια της σοσιαλδημοκρατίας μέσα στο κομμουνιστικό κίνημα, προερχόταν και από νέες οπορτουνιστικές επιδράσεις στο κομμουνιστικό κίνημα, αλλά διεξαγόταν και στο ίδιο το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης. Ολα αυτά πρέπει να τα δούμε στο πλαίσιο δύο δεκαετιών, του 1920 και του 1930, που έχουμε πολύ γρήγορες εξελίξεις και αλλαγές, δηλαδή φάσεις επαναστατικής ανόδου, φάσεις υποχώρησης του κινήματος, σχετικής σταθεροποίησης της αστικής εξουσίας, ξανά προβλήματά του με τη μεγάλη οικονομική κρίση του 1929-1931. Ολα αυτά απαιτούν από το ΚΚ πολύ μεγάλη ετοιμότητα, πρόβλεψη, ικανότητα περάσματος σε διαφορετικές μορφές πάλης χωρίς να χάνει τον στρατηγικό στόχο.

Να έχουμε υπόψη μας ότι σήμερα μιλάμε με το ψυχρό μάτι της ιστορικής ανάλυσης τετελεσμένων γεγονότων, ενώ είναι άλλο πράγμα η διαμόρφωση επαναστατικής πολιτικής στην πορεία των αλλαγών. Δηλαδή η κριτική μας σε καμία περίπτωση δεν είναι αφοριστική σε σχέση με τη μεγάλη προσφορά και της Κομμουνιστικής Διεθνούς και βεβαίως πολύ περισσότερο της Σοβιετικής Ενωσης ως σοσιαλιστικού κράτους, που για πρώτη φορά ξεκίνησε τον δρόμο οικοδόμησης του σοσιαλισμού, άνοιξε αυτόν τον δρόμο και πολύ περισσότερο σήκωσε αυτό το πολύ μεγάλο βάρος της ήττας των φασιστικών δυνάμεων στον Β' Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο.

Ως συμπέρασμα να κρατήσουμε το εξής ζήτημα: Δεν είναι δύσκολο να χάσεις την μπάλα σε τέτοιες δύσκολες συνθήκες, αλλά και από την άλλη, μια διολίσθηση στη στρατηγική σου γραμμή μπορεί να βάλει αρνητική σφραγίδα στο «φύλλο της επαναστατικής πορείας», είτε για μια μικρή είτε για πολύ μεγαλύτερη διαδρομή του επαναστατικού κινήματος και της αναμέτρησης καπιταλισμού - σοσιαλισμού.

Σίγουρα η νίκη της Σοβιετικής Ενωσης έδωσε ανάσα στο εργατικό κίνημα παγκόσμια, το τσάκισμα των φασιστικών δυνάμεων στο Στάλινγκραντ ήταν το σημείο στροφής του πολέμου, το λογοτεχνικό έργο «Στις φλόγες του Στάλινγκραντ», έκδοση «Σύγχρονης Εποχής», έχει απίστευτες περιγραφές και δύναμη. Απ' την άλλη, ενδεχομένως να ήταν πιο στέρεα η πορεία της Σοβιετικής Ενωσης, αν η λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είχε οδηγήσει σε πιο ασφαλείς αναδιατάξεις στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων ή τουλάχιστον εκεί που διαμορφώθηκε επαναστατική κατάσταση, όπως και στην Ελλάδα αλλά και στη γειτονική μας Ιταλία, αν η εξέλιξη του αγώνα είχε φέρει τη νίκη της εργατικής εξουσίας. Το ΚΚΕ συλλογικά έχει αναλάβει την πρώτη, την κύρια ευθύνη, γιατί παρά το ότι ο ΕΛΑΣ έφτασε στα όρια της Αττικής, στηριζόταν από τη λαϊκή πλειοψηφία, οργάνωνε την κοινωνική παραγωγή, την εκπαίδευση, την υγεία, τη δικαιοσύνη στις απελευθερωμένες περιοχές, είχε δέσει τα χέρια του με τις Συμφωνίες στον Λίβανο, στην Καζέρτα, στη Βάρκιζα. Δεν πρέπει να υποτιμάμε ότι η στρατηγική αντίληψη του ΚΚΕ διαμορφώθηκε σε ένα διεθνές πλαίσιο με προβληματική στρατηγική αντίληψη.

-- Δηλαδή, είχε διαμορφωθεί μια στρατηγική «ειρηνικής συνύπαρξης»;

-- Δεν θα το έλεγα ακριβώς έτσι από την αρχή. Εξελίχθηκε σε μια πορεία. Διαμορφώθηκε καταρχήν, θα έλεγα, μια προβληματική, υπεραισιόδοξη γραμμή συνεννόησης ανάμεσα στη Σοβιετική Ενωση και στο κομμάτι εκείνο των αστικών δυνάμεων που είχαν έναν ρεαλισμό «ανοχής» της Σοβιετικής Ενωσης. Γενικά δεν είναι λάθος ότι μεταξύ διαφορετικών αστικών πολιτικών δυνάμεων, ακόμα και εντός των αστικών κυβερνήσεων, υπάρχουν διαφορετικές τακτικές αντιμετώπισης του κομμουνιστικού κινήματος, των σοσιαλιστικών κρατών. Δηλαδή άλλες αστικές πολιτικές ενέργειες είναι πιο επιθετικές, άλλες πιο συμβιβαστικές, ανάλογα πώς εκτιμούν τις ανάγκες τους, τα βλέπουμε αυτά τα πράγματα και σήμερα. Πάρτε σήμερα τα επιτελεία των ΗΠΑ, να δείτε τι διαπάλη υπάρχει, όχι για την πάλη καπιταλισμός - σοσιαλισμός, αλλά πώς ο καπιταλισμός, με ποιες κινήσεις, απέναντι σε ποιες χώρες, με ποια συμμαχία, ποια στάση κρατούν απέναντι στην καπιταλιστική Ρωσία, Κίνα; Ολα αυτά υπάρχουν στην πολιτική και γίνονται πιο περίπλοκα όταν στον διεθνή συσχετισμό δεν έχει ακόμα γείρει η ζυγαριά από τη μεριά του σοσιαλισμού. Με την ήττα του φασιστικού Αξονα ίσως ξέφυγε λίγο η ρεαλιστική αποτίμηση του συσχετισμού ή η Σοβιετική Ενωση τον είδε πιο αισιόδοξα, αλλά από την άλλη έβλεπε και σοβαρούς κινδύνους κιόλας. Μια ατομική πυρηνική επίθεση; Γιατί, όπως γνωρίζουμε, δεν υπήρχε στρατιωτικός επιχειρησιακός λόγος που έπεσε εκ μέρους των Αμερικανών η ατομική βόμβα στην Ιαπωνία, αλλά ήταν για να φοβίσει τη Σοβιετική Ενωση. Ομως, όλα αυτά που αναφέραμε δεν θα τα χαρακτηρίζαμε ως γραμμή «ειρηνικής συνύπαρξης». Αλλωστε, η Σοβιετική Ενωση επιδίωξε να στηρίξει ουσιαστικές ταξικές αλλαγές σε σειρά γειτονικών της χωρών, που πέρασαν όμως από φάση αντιφασιστικών προσωρινών κυβερνήσεων, στη συνέχεια υπήρξε σκληρή ταξική πάλη που βοηθήθηκε από τον Κόκκινο Στρατό. Από την άλλη, ο ταξικός αντίπαλος πήγε πιο μεθοδικά, και με διαπραγματεύσεις και στη συνέχεια με τον Ψυχρό Πόλεμο, και με διπλωματία και με απειλές, αλλά και με τη διείσδυση διάβρωσης από τα μέσα. Ισως το κύριο πρόβλημα ήταν ότι δεν έγινε έγκαιρα η αποφασιστική στροφή από το ΚΚ της Σοβιετικής Ενωσης και όχι μόνο, αφού τα ΚΚ σε σειρά καπιταλιστικών χωρών εγκλωβίστηκαν στη στήριξη «δημοκρατικών» ή «αντιμονοπωλιακών» κυβερνήσεων. Αντίθετα, σε αυτήν την πορεία οπωσδήποτε έχουμε μία καθαρά δεξιά στροφή, οπορτουνιστική, στη γραμμή της «ειρηνικής συνύπαρξης» και του «σοσιαλισμού με αγορά» που κυριαρχεί μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ.

Ως συμπέρασμα να κρατήσουμε ότι το κάθε ΚΚ στη χώρα του έχει την ευθύνη για την πολιτική, την οργανωτική αυτοτέλεια του εργατικού κινήματος, στην κατεύθυνση της πάλης για την κατάκτηση της εξουσίας, ανεξάρτητα από οποιεσδήποτε συνθήκες. Είτε είναι συνθήκες παρανομίας είτε νομιμότητας, είτε συνθήκες πολεμικές είτε ειρηνικές, πανδημίας ή οικονομικής κρίσης ή και τα δύο, οτιδήποτε μπορεί να φέρει η ζωή. Δεν πρέπει να παρεκκλίνει, δηλαδή οι κινήσεις του, οι αγώνες του, ακόμα και αν τύχει κάποιοι επιμέρους αγώνες να συμπέσουν και με κάποιες άλλες δυνάμεις, δεν πρέπει να γίνουν στοιχείο πολιτικής συνεργασίας με αστικές δυνάμεις. Αυτό είναι το συμπέρασμα, αλλιώς χάνει την αυτοτέλειά του, περιορίζει, απομακρύνει, αντί να προετοιμάζει τις εργατικές - λαϊκές δυνάμεις για τον βασικό στόχο, την απαλλαγή από την εκμετάλλευση.

Η πείρα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και η εμπλοκή της Σοβιετικής Ενωσης, του σοσιαλιστικού κράτους σε αυτόν τον πόλεμο, με όλες αυτές τις ιδιαιτερότητες που συζητήσαμε, έχει περιθώρια να μελετηθεί ακόμα περισσότερο, σε βάθος, σε έκταση και με αρχεία ανάλογα. Τα συμπεράσματα να αξιοποιηθούν προς όφελος του εργατικού επαναστατικού κινήματος και όχι της αναθεώρησης της Ιστορίας, που επιδιώκει σε αντιδραστική κατεύθυνση η αστική τάξη, είτε με τα επιτελεία της ΕΕ είτε με οποιαδήποτε άλλα επιτελεία και με στόχο να σώσει το διάτρητο πια καπιταλιστικό σύστημα. Εμείς ως ΚΚΕ φιλοδοξούμε να ανταποκριθούμε σε αυτόν το στόχο, στο καθήκον της βαθύτερης μελέτης και σε τέτοια σημεία της έκβασης του πολέμου, που φωτίζουν καλύτερα τις δυνατότητες περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Ο «Οδηγητής» φιλοξενεί άρθρο του Γραμματέα του ΚΣ της ΚΝΕ, Νίκου Αμπατιέλου, με τίτλο «Μείναμε δυνατοί γιατί δεν μείναμε σιωπηλοί. Συνεχίζουμε με νέα ορμή!».

Επίσης, δημοσιεύει συνέντευξη με τον Μάκη Παπαδόπουλο, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα τη νέα καπιταλιστική κρίση, τη διαχείρισή της από τις αστικές κυβερνήσεις, αλλά και τη διέξοδο που προτείνει το ΚΚΕ!

Ακόμα:

• Ρεπορτάζ από τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς.
• Αφιέρωμα στα 75 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών: 8 πρωτεύουσες της Ευρώπης που απελευθέρωσε ο Κόκκινος Στρατός.
• Τρεις μύθοι και μια αλήθεια για το κράτος.
• Αρθρο για την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ.
• Αρθρο με τίτλο: Σοσιαλισμός, η απάντηση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα.
• «Για εμάς ποιος θα μιλήσει;». Οι νέοι εργαζόμενοι εν μέσω πανδημίας.
• Συνεντεύξεις με τους προέδρους των ΔΣ των Συλλόγων Σπουδαστών Δημοσίων ΙΕΚ Αττικής και Σχολών Χορού, Θεάτρου και Κινηματογράφου.
• Επιστολές νέων υγειονομικών στον «Οδηγητή».
• Αρθρα για τους μαθητές και τους φοιτητές.

Και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα θέματα...

Προμηθευτείτε τον «Οδηγητή» από τις Οργανώσεις της ΚΝΕ και ηλεκτρονικά μέσω των ιστοσελίδων της ΚΝΕ (www.kne.gr) και της «Σύγχρονης Εποχής» (www.sep.gr).

Σοβιετικός στρατιώτης κυματίζει το κόκκινο λάβαρο πάνω από το ερειπωμένο αλλά ελεύθερο Στάλινγκραντ

Ηταν 2 Ιούνη του 1945 όταν με αυτό το απόρρητο υπόμνημά της η διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ ενημέρωνε την αμερικανική κυβέρνηση ότι στην Ευρώπη δημιουργήθηκε μια κατάσταση που «εγκυμονούσε κοινωνικούς κλονισμούς».

Ο ένας από τους δύο βασικούς στόχους του Β' Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου, η στρατιωτική συντριβή της ΕΣΣΔ, δεν είχε επιτευχθεί...

Αντίθετα, στο γερμανικό Κοινοβούλιο, το Ράιχσταγκ, κυμάτιζε από την 1η Μάη 1945 η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο.

Η δύναμη αυτής της εικόνας κρατά έκτοτε - 75 χρόνια μετά - ζωντανό στη συνείδηση των λαών όλου του κόσμου αυτό το μοναδικής ιστορικής σημασίας γεγονός.

Το όνομα του στρατιώτη Μ. Β. Καντάρια που, μαζί με τον λοχία Μ. Α. Γιεγκόροφ, κάρφωσε την κόκκινη σημαία στο Ράιχσταγκ πέρασε στην αιωνιότητα. Ανιχνευτές και οι δύο του 756 Συντάγματος πεζικού της 150ής Μεραρχίας, είχαν χρεωθεί από το πολεμικό συμβούλιο της 3ης Στρατιάς κρούσης του Κόκκινου Στρατού να καρφώσουν την κόκκινη σημαία στην καρδιά του κτήνους, στο Ράιχσταγκ.

Το βράδυ της 8ης προς 9η Μάη η Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη επισφραγιζόταν με την παράδοση άνευ όρων του ναζιστικού στρατού στον Κόκκινο Στρατό.

Στις 22 Ιούνη του 1941, η ναζιστική Γερμανία, μαζί και οι σύμμαχοί της, επιτέθηκε στην ΕΣΣΔ με την περίφημη επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» διεξάγοντας έναν καταστροφικό και εξοντωτικό πόλεμο.

Λίγους μήνες μετά, μιλώντας σε πανηγυρική συνεδρίαση με αφορμή την επέτειο του Μεγάλου Οκτώβρη, το 1941, ο Στάλιν σημείωνε:

«Οι Γερμανοί επιδρομείς θέλουν να κάνουν έναν πόλεμο εξοντωτικό ενάντια στους λαούς της ΕΣΣΔ. Τι να γίνει; Αν οι Γερμανοί θέλουν έναν πόλεμο εξόντωσης, θα τον έχουν. Από τούτη τη στιγμή το καθήκον μας, το καθήκον των λαών της ΕΣΣΔ, το καθήκον των μαχητών, των διοικητών και των πολιτικών στελεχών του στρατού και του ναυτικού μας είναι να εξοντώσουν ως τον τελευταίο όλους τους Γερμανούς, που μπήκαν στο έδαφος της πατρίδας μας σαν κατακτητές της. Κανένα έλεος για τους Γερμανούς κατακτητές! Θάνατος στους Γερμανούς επιδρομείς».

Ο εχθρός ήδη είχε κυριεύσει ένα μεγάλο μέρος από την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Μολδαβία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Εσθονία, μια σειρά από άλλες περιοχές, είχε εισχωρήσει έως την κοιλάδα του Ντονέτς, απειλούσε το Λένινγκραντ, απειλούσε την ίδια τη Μόσχα που πολεμούσε ήδη από τις 30 Σεπτέμβρη.

Η ήττα των χιτλερικών στρατευμάτων στα πρόθυρα της Μόσχας ήταν το αποφασιστικό στρατιωτικο-πολιτικό γεγονός του πρώτου χρόνου του πολέμου, ουσιαστικά έβαλε τέλος στο βασικό σχέδιο της επιχείρησης «Μπαρμπαρόσα» και αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ήττα των χιτλερικών. Το σχέδιό τους για έναν «κεραυνοβόλο» πόλεμο κατέρρευσε ολοκληρωτικά και διαψεύστηκε ο μύθος για το αήττητο του γερμανικού στρατού. Το μέτωπο σταθεροποιήθηκε. Η αντεπίθεση ξεκίνησε στις 7 προς 8 Γενάρη 1942.

Ομως, η χιτλερική Γερμανία ετοιμαζόταν για τη σφοδρότερη επίθεση που έκανε στα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Ηταν η επίθεση στο νότιο μέτωπο, που κατέληξε με τη μεγάλη μάχη του Στάλινγκραντ. Η γερμανική επίθεση είχε ως στόχο τον έλεγχο μιας στρατηγικής σημασίας περιοχής στο νότο, που περιλάμβανε τον υδάτινο δρόμο του Βόλγα και τις περιοχές του Καυκάσου, με ιδιαίτερο στόχο τις πετρελαιοπηγές του Μπακού.

Οι αμυντικές επιχειρήσεις κράτησαν από τις 17 του Ιούλη του 1942 έως τις 18 του Νοέμβρη του ίδιου έτους. Στις 19 Νοέμβρη 1942 μπήκε σε εφαρμογή το σοβιετικό σχέδιο αντεπίθεσης. Οι τρομακτικές μάχες που ακολούθησαν τέλειωσαν στις 2 Φλεβάρη 1943, με τη συντριβή των γερμανικών στρατευμάτων και των συμμάχων τους και την παράδοση της στρατιάς του Φον Πάουλους.

Ο ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης, Ι. Β. Στάλιν, χαρακτήρισε τη μάχη του Στάλινγκραντ «τη μεγαλύτερη στην ιστορία των πολέμων». Ηταν εκείνο το σημείο καμπής, που άλλαξε τη ροή του πολέμου. Ακολούθησε η συντριβή των γερμανικών τεθωρακισμένων στο Κουρσκ (5 Ιούλη - 23 Αυγούστου 1943), ενώ παράλληλα στο Λένινγκραντ κατά την πλέον αιματηρή πολιορκία στην Ιστορία, που κράτησε 872 μέρες και κόστισε τη ζωή σε πάνω από 1.000.000 Σοβιετικούς πολίτες, η αντίσταση πήρε επικές διαστάσεις μέχρι τη λήξη της πολιορκίας στις 27 Γενάρη 1944.

Η Σοβιετική Ενωση αντιμετώπισε τις δυνάμεις του «Αξονα» στην ηπειρωτική Ευρώπη μόνη της επί 2 ολόκληρα χρόνια.

Το τίμημα ήταν βαρύ. Η ΕΣΣΔ είχε 20.000.000 νεκρούς σε μάχιμο και άμαχο πληθυσμό, ενώ συνολικά τα θύματα υπολογίζονται σε περίπου 30 εκατομμύρια, μαζί με τους ανάπηρους και τους τραυματίες.

Για σύγκριση: Οι νεκροί της Βρετανίας έφτασαν τους 375.000 και των ΗΠΑ τους 405.000. Την ίδια στιγμή, στο ανατολικό μέτωπο η Βέρμαχτ είχε απώλειες περίπου 10.000.000 άνδρες, δηλαδή σχεδόν το 77% των συνολικών απωλειών της στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από τα 260 δισ. δολάρια του συνολικού ύψους των ζημιών που υπέστη η ευρωπαϊκή ήπειρος στη διάρκεια του πολέμου, τα 128 δισ. δολάρια αναλογούσαν στην ΕΣΣΔ: Σε σωρούς ερειπίων μετατράπηκαν 1.710 πόλεις της ΕΣΣΔ. Ακόμα, κάηκαν 70.000 χωριά και κεφαλοχώρια. Καταστράφηκαν ολοκληρωτικά ή εν μέρει 32.000 βιομηχανικές επιχειρήσεις και 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών. Καταληστεύθηκαν 98.000 κολχόζ, 5.000 σοβχόζ και Μηχανοτρακτερικοί Σταθμοί, χιλιάδες νοσοκομεία, σχολεία, μουσεία, ανώτερα ιδρύματα και βιβλιοθήκες.

Στα τέλη του 1944 - αρχές του 1945, ο γερμανικός στρατός παρέμενε αρκετά ισχυρός, παρά τις βαριές του ήττες στο ανατολικό μέτωπο. Είχε στις τάξεις του 5.400.000 άνδρες, 28.500 πυροβόλα και όλμους, 3.950 άρματα και 1.960 αεροπλάνα. Οι εφεδρείες του, που αργότερα χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο εναντίον των σοβιετικών στρατευμάτων, αριθμούσαν 2.433.000 άνδρες, 2.700 πυροβόλα, 5.300 άρματα και άλλα επιθετικά όπλα και 3.270 αεροπλάνα.

Στις 12/1/1945, τα σοβιετικά στρατεύματα εξαπέλυσαν μιαν επίθεση τεράστιας έκτασης, που διέλυσε τη ναζιστική στρατιωτική μηχανή.

Ηταν τόσο μεγάλη αυτή η στρατιωτική ενέργεια του Κόκκινου Στρατού, που στην κυριολεξία άφησε ολόκληρο τον κόσμο άναυδο.

«Είναι ίσως η πιο μεγάλη επίδειξη στρατιωτικής δύναμης που έχει δει ποτέ ο κόσμος», έγραφαν οι αγγλικές εφημερίδες και το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων υποχρεωνόταν να αναγνωρίσει ότι «ποτέ δεν έγινε στην πολεμική ιστορία μια τέτοια επίθεση».

Η ορμητική αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού, εκτός των άμεσων αποτελεσμάτων στο πεδίο της μάχης, έσβησε κάθε σενάριο ξεχωριστής συνθηκολόγησης μεταξύ ΗΠΑ - Μ. Βρετανίας και της ναζιστικής Γερμανίας, παρόλο που υπήρχαν Αμερικανοί και Βρετανοί αξιωματούχοι που μέχρι την τελευταία στιγμή υποστήριζαν ένα τέτοιο σενάριο. Η λογική που είχε διατυπώσει με γλαφυρό τρόπο από τη δεκαετία του 1930 ο μετέπειτα Πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, «οι δύο τίγρεις θα παλέψουν μεταξύ τους και θα ματώσουν. Οταν πια θα κείτονται σχεδόν άπνοες και χωρίς αίμα θα έρθει η σειρά μας να επιβληθούμε», δεν σταμάτησε ποτέ να βρίσκεται στην ατζέντα των Δυτικών «συμμάχων». Αποτέλεσε μια βασική αιτία και της καθυστέρησης, παρά τις συμφωνίες που είχαν κάνει με την ΕΣΣΔ, για το «άνοιγμα» του δεύτερου μετώπου στη Δύση.

Τελικά, μόνο το 1944, όταν πλέον η Σοβιετική Ενωση καταδίωκε τις γερμανικές στρατιές από τα εδάφη της και είχε γίνει φανερό ότι ο Κόκκινος Στρατός προετοιμαζόταν να απελευθερώσει και τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης, μόνο τότε υποχρεώθηκαν να ανοίξουν το δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη. Μόλις στις 6 Ιούνη 1944, με την απόβαση στη Νορμανδία. Κι αυτό, από το φόβο ότι η παρουσία του Κόκκινου Στρατού στην Ευρώπη θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια αλλαγή συσχετισμών σε βάρος της αστικής εξουσίας σε μια σειρά από κράτη. Ετσι ξεκίνησαν έναν αγώνα δρόμου για να φτάσουν πρώτοι στη γερμανική πρωτεύουσα.

Ηταν, όμως, μόνο ο Κόκκινος Στρατός αυτός που στο ανατολικό μέτωπο κατέστρεψε ή αιχμαλώτισε 607 γερμανικές μεραρχίες, κάνοντας τους ναζί να έχουν εκεί μέχρι και τετραπλάσιες απώλειες σε σύγκριση με όλα τα άλλα μέτωπα μαζί (Β. Αφρική, Δ. Ευρώπη, Ιταλία).

Με τη μία μετά την άλλη τις χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης να απελευθερώνονται από τον Κόκκινο Στρατό ο Απρίλης του 1945 βρίσκει τον χιτλερικό στρατό να καταρρέει.

Στις 21.50 της 30ής του Απρίλη 1945, ο Κόκκινος Στρατός ύψωνε την κόκκινη σημαία της παγκόσμιας εργατιάς στο Ράιχσταγκ.

«Η νίκη επί του ναζισμού - φασισμού στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ένα τεράστιας σημασίας γεγονός στην Ιστορία, η μνήμη του οποίου πρέπει να διατηρηθεί και να την υπερασπιστούμε μπροστά στις συνεχείς προσπάθειες ιστορικής διαστρέβλωσης, που στοχεύουν να μας οδηγήσουν να ξεχάσουμε τον αποφασιστικό ρόλο που έπαιξαν η ΕΣΣΔ, οι κομμουνιστές και οι αντιφασίστες από όλο τον κόσμο.

Ο ναζισμός - φασισμός, δημιούργημα του καπιταλισμού, ήταν η πιο βίαιη και τρομοκρατική εκδήλωση του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Είναι υπεύθυνος για το ξέσπασμα αυτού του πολέμου επιθετικότητας και λεηλασίας που προκάλεσε περισσότερους από 75 εκατομμύρια θανάτους, εκ των οποίων περισσότεροι από 27 εκατομμύρια ήταν Σοβιετικοί πολίτες, προκάλεσε αμέτρητα δεινά και τον τρόμο των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης. Οι λαοί δεν μπορούν να ξεχάσουν επίσης τις "μαύρες σελίδες" της ρίψης των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, από τις ΗΠΑ, δίχως να υπάρχει στρατιωτική ανάγκη, ως επίδειξη της δύναμής τους και της φιλοδοξίας τους για παγκόσμια ηγεμονία.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος (1939 - 1945) ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, ενώ την ίδια στιγμή είχε στόχο την καταστροφή του πρώτου εργατικού σοσιαλιστικού κράτους, της ΕΣΣΔ, πράγμα που εκφράστηκε συγκεκριμένα με την υποστήριξη που πρόσφεραν σε εξοπλισμό και στην επεκτατική φιλοδοξία της ναζιστικής Γερμανίας το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Γιορτάζοντας την 75η επέτειο της Νίκης της ιστορικής 9ης Μάη του 1945, τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα που υπογράφουν αυτήν τη δήλωση, γνωρίζοντας ότι εκφράζουν τα συναισθήματα και τις προσδοκίες των εργαζομένων και των λαών όλου του κόσμου:

• Αποτίουν φόρο τιμής σε όλους εκείνους που έδωσαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών ενάντια στις ναζιστικές - φασιστικές ορδές και ειδικότερα στους ηρωικούς αντιστασιακούς και αντιφασίστες μαχητές, τον ηρωικό σοβιετικό λαό και τον Κόκκινο Στρατό, με ηγέτη το Κομμουνιστικό Κόμμα, των οποίων η συμβολή έγραψε ηρωικές σελίδες, όπως ήταν οι μάχες της Μόσχας, του Λένινγκραντ και του Στάλινγκραντ, των οποίων η συμβολή ήταν καθοριστική για τη νίκη ενάντια στη βαρβαρότητα.
• Θεωρούν πως η νίκη της Σοβιετικής Ενωσης κατά της ναζιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της, του Αντικομιντέρν άξονα, επιτεύχθηκε χάρη στον ταξικό χαρακτήρα της σοβιετικής εξουσίας με τη συμμετοχή των μαζών του λαού, στον καθοδηγητικό ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος και στην ανωτερότητα που επέδειξε το σοσιαλιστικό σύστημα. Αυτή η νίκη αποτελεί μια τεράστια ιστορική παρακαταθήκη για το επαναστατικό κίνημα.
• Χαιρετίζουν τη μεγάλη πρόοδο στη διαδικασία της κοινωνικής και εθνικής χειραφέτησης των εργαζομένων και των λαών, που έγινε δυνατή μετά τη Νίκη και την ενίσχυση των δυνάμεων της κοινωνικής προόδου και της ειρήνης, με την ενίσχυση του στρατοπέδου των σοσιαλιστικών χωρών στην Ευρώπη, στην Ασία και τη Λατινική Αμερική, δημιουργώντας ταυτόχρονα τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στις καπιταλιστικές χώρες, την πλατιά ανάπτυξη των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων και την επακόλουθη διάλυση των αποικιακών αυτοκρατοριών.
• Καταγγέλλουν και καταδικάζουν τις συκοφαντικές εκστρατείες που στοχεύουν να υποτιμήσουν, να διαστρεβλώσουν, ακόμη και να αρνηθούν τον αποφασιστικό ρόλο της ΕΣΣΔ και των κομμουνιστών στην ήττα του ναζισμού - φασισμού, και επίσης κατηγορούν άδικα και ψευδώς τη Σοβιετική Ενωση για την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Θέλουν με αυτόν τον τρόπο να διαγράψουν τις ευθύνες του μεγάλου κεφαλαίου και των κυβερνήσεων που υπηρετούσαν τα συμφέροντά του στην προώθηση και την άνοδο του φασισμού και στην εξαπόλυση του πολέμου, να εξωραΐσουν και αποκαταστήσουν τον φασισμό, καταστρέφοντας ταυτόχρονα τα μνημεία και τη μνήμη του απελευθερωτικού Σοβιετικού Στρατού, προωθώντας τον αντικομμουνισμό και αντιμετωπίζοντας τους κομμουνιστές και άλλους αντιφασίστες ως εγκληματίες.
• Καταγγέλλουν και καταδικάζουν τις αντικομμουνιστικές αποφάσεις της ΕΕ και την ανιστόρητη συκοφάντηση που προσπαθεί να ταυτίσει τον σοσιαλισμό με το τέρας του φασισμού.
• Προειδοποιούν ότι τα πιο αντιδραστικά και επιθετικά τμήματα του ιμπεριαλισμού ποντάρουν όλο και περισσότερο στον φασισμό και τον πόλεμο ως "διέξοδο" στη βαθιά κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, του οποίου ο απάνθρωπος χαρακτήρας γίνεται ιδιαίτερα εμφανής όταν, ακόμη και μπροστά στη σοβαρότατη πανδημία του Covid-19, ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και οι σύμμαχές του καπιταλιστικές δυνάμεις συνεχίζουν την εγκληματική πολιτική των αποκλεισμών και των επιθέσεων ενάντια σε χώρες και λαούς.
• Θεωρούν ότι ο αγώνας για την ειρήνη, την κοινωνική πρόοδο και τον σοσιαλισμό είναι ενιαίος και δεσμεύονται να επιδιώξουν την ισχυροποίηση της κοινής δράσης της εργατικής τάξης, των εργαζομένων και των λαών του κόσμου, των πολιτικών δυνάμεων που είναι αφοσιωμένες στο μπλοκάρισμα της φασιστικής βαρβαρότητας, στον αγώνα κατά του ιμπεριαλισμού και της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας και στην αποτροπή ενός νέου, τραγικών διαστάσεων, πολέμου.
• Η κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι εργάτες και οι λαοί του κόσμου τονίζει τη σημασία της ενίσχυσης της αντιιμπεριαλιστικής πάλης, για τη λαϊκή κυριαρχία και την ανεξαρτησία των κρατών, για τα δικαιώματα των εργατών και των λαών, στο δρόμο του επαναστατικού ξεπεράσματος του καπιταλιστικού συστήματος, το οποίο γεννά τον φασισμό, τον πόλεμο, τις αδικίες, τους κινδύνους και τις αντιφάσεις του παρόντος. Οπως πριν από 75 χρόνια, έτσι και σήμερα, είναι η πάλη των κομμουνιστών και όλων εκείνων που αντιπαλεύουν την καπιταλιστική εκμετάλλευση και την καταπίεση, που θα ανοίξει τον δρόμο για το μέλλον της ανθρωπότητας».

• Σάββατο 9 Μάη

Οι Τομεακές Οργανώσεις ΑΣΟΕΕ και Παντείου θα καταθέσουν στεφάνι στις 12 μ. στο μνημείο του Σοβιετικού Στρατιώτη στην Καλλιθέα (Συγγρού και Φιλαρέτου).

Οι Οργανώσεις Γεωπονικού και Σχολών Υγείας του ΕΚΠΑ οργανώνουν ιστορικό περίπατο στο κέντρο της Αθήνας, στις 10 π.μ. Αντίστοιχα, η ΤΟ ΝΟΠΕ Αθήνας οργανώνει ιστορικό περίπατο στο ίδιο μέρος στις 12 μ.

Οι ΤΟ ΦΜΣ και της Φιλοσοφικής Αθήνας οργανώνουν ιστορικό περίπατο στις 12 μ. στην Καισαριανή.

Οι ΟΒ στο δήμο Κερατσινίου - Δραπετσώνας οργανώνουν διαδικτυακή παρουσίαση του βιβλίου «10 μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο», στις 8 μ.μ., με ομιλητή τον Παναγιώτη Λυμπριτάκη, στέλεχος της ΚΝΕ. Δηλώσεις συμμετοχής και κατάθεση ερωτήσεων στο: kne-peiraia@outlook.com.gr

Οι Εδαφικές ΟΒ Δήμου Θεσσαλονίκης οργανώνουν σύσκεψη με τίτλο: «Θεσσαλονίκη: Ο ματωμένος Μάης του 1936, σύγχρονα διδάγματα», στις 7 μ.μ., στο Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ (Βελισσαρίου 5, περιοχή Ευζώνων). Θα μιλήσει ο Παύλος Μάρλης, μέλος του ΤΓ Δήμου Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ.

Η Μαθητική ΟΒ Πολίχνης Δυτικής Θεσσαλονίκης διοργανώνει escape room με θέμα την Αντιφασιστική Νίκη, στις 8 μ.μ., στα ΔΑΚ Πολίχνης.

Η Μαθητική ΟΒ Κατερίνης οργανώνει escape room, στις 7 μ.μ., στο Πάρκο Κατερίνης.

Οι Μαθητικές ΟΒ Σερρών οργανώνουν εκδρομή, στις 11.30 π.μ., στον Λευκώνα με παιχνίδι, συζήτηση και graffiti για το περιεχόμενο της μέρας.

Η ΤΟ Καβάλας κάνει διαδικτυακή εκδήλωση, στις 8.30 μ.μ. Θα μιλήσει ο Γιάννης Γιαγκίδης, μέλος της Τομεακής Επιτροπής Καβάλας του ΚΚΕ και θα ακολουθήσει συζήτηση. Το link είναι: https://join.skype.com/m80mnfr47xp9.

Η ΤΟ Ξάνθης κάνει διαδικτυακή εκδήλωση στις 8 μ.μ. Θα μιλήσει ο Αντώνης Τζιρίτας, μέλος του Συμβουλίου Περιοχής Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης της ΚΝΕ και θα ακολουθήσει συζήτηση. Το link είναι: https://join.skype.com/pU94n5IfLCp7

• Κυριακή 10 Μάη

Οι Οργανώσεις της ΚΝΕ στο Αιγάλεω οργανώνουν ιστορικό περίπατο στα μνημεία της Εθνικής Αντίστασης της πόλης (έναρξη 11.30 π.μ. από το μνημείο των Αιγαλιωτών που σφαγιάσθηκαν από τους ναζί στις 29 Σεπτέμβρη του 1944).

Οι ΤΟ Πανεπιστημίου Πειραιά και Παντείου κάνουν ιστορικό περίπατο στις 12 μ. στην Καλλιθέα.

Η ΤΟ Εβρου οργανώνει διαδικτυακή εκδήλωση, στις 7 μ.μ. Θα μιλήσει η Δέσποινα Σταυρίδου, μέλος του Τομεακού Συμβουλίου Εβρου της ΚΝΕ και θα ακολουθήσει συζήτηση. Το link είναι: https://join.skype.com/ftcn1K0Fldye

Η ΤΟ Ροδόπης κάνει διαδικτυακή εκδήλωση στις 8 μ.μ. Θα μιλήσει ο Νίκος Καραδήμος, μέλος του Γραφείου Περιοχής Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης της ΚΝΕ. Το link είναι: https://join.skype.com/cprqLL6ErGCE

• Δευτέρα 11 Μάη

Η Περιφερειακή Οργάνωση ΑΕΙ Θεσσαλονίκης διοργανώνει εκδήλωση στις 6 μ.μ., στο Στέκι Νεανικής Δημιουργίας και Πολιτισμού της ΚΝΕ με παράλληλη διαδικτυακή αναμετάδοση μέσω zoom, με τίτλο «Κάθε άνθρωπος που αγαπάει την ελευθερία χρωστάει στον Κόκκινο Στρατό περισσότερα απ' ό,τι μπορεί ποτέ να πληρώσει. Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα. Επίκαιρο όσο ποτέ».

Θα μιλήσουν ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ και η Κωνσταντίνα Τσιουπρά, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ. Το link είναι: https://us02web.zoom.us/j/89559136558

• Κομμουνιστικό Κόμμα Αργεντινής
• Κομμουνιστικό Κόμμα Αρμενίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Αζερμπαϊτζάν
• Αιγυπτιακό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Κομμουνιστικό Κόμμα Αυστραλίας
• Κόμμα Εργασίας Αυστρίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Βελγίου
• Κομμουνιστικό Κόμμα Βενεζουέλας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Βραζιλίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Βρετανίας
• Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Βρετανίας
• Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Πόλος για την Κομμουνιστική Αναγέννηση στη Γαλλία
• Κομμουνιστικό Επαναστατικό Κόμμα Γαλλίας
• Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Ενοποιημένο Κομμουνιστικό Κόμμα Γεωργίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα στη Δανία
• Κομμουνιστικό Κόμμα (Ελβετία)
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας
• Κομμουνιστικό Κόμμα ΗΠΑ
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας (Μαρξιστικό)
• Ιρακινό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Κομμουνιστικό Κόμμα Κουρδιστάν - Ιράκ
• Τουντέχ - Ιράν
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ιρλανδίας
• Κόμμα Εργατών Ιρλανδίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ισραήλ
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα των Εργαζομένων της Ισπανίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Λαών της Ισπανίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Καταλονίας
• Ενωση Λαού Γαλικίας
• Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Κόμμα Κομμουνιστικής Επανίδρυσης Ιταλίας
• Σοσιαλιστικό Κίνημα Καζακστάν
• Κομμουνιστικό Κόμμα Καναδά
• Κόμμα Εργατών Κορέας
• Κολομβιανό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας
• Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Κροατίας
• ΑΚΕΛ Κύπρου
• Κομμουνιστικό Κόμμα Λευκορωσίας
• Σοσιαλιστικό Κόμμα Λιθουανίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Λουξεμβούργου
• Κομμουνιστικό Κόμμα Μακεδονίας (Βόρεια Μακεδονία)
• Κομμουνιστικό Κόμμα Μάλτας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού
• Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα Μεξικού
• Κομμουνιστικό Κόμμα Μπαγκλαντές
• Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα της Αοτεαρόα (Νέα Ζηλανδία)
• Κομμουνιστικό Κόμμα Νορβηγίας
• Νοτιοαφρικανικό ΚΚ
• Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Ολλανδίας
• Εργατικό Κόμμα Ουγγαρίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας
• Ενωση Κομμουνιστών Ουκρανίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Πακιστάν
• Παλαιστινιακό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Παραγουανό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Περουβιανό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ρωσικής Ομοσπονδίας
• Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης
• Ενωση Κομμουνιστικών Κομμάτων - ΚΚΣΕ
• Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας
• Κομμουνιστές της Σερβίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Σλοβακίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Σουαζιλάνδης
• Σουδανέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα
• Κομμουνιστικό Κόμμα Σρι Λάνκα
• Συριακό Κομμουνιστικό Κόμμα
• Συριακό Κομμουνιστικό Κόμμα (Ενοποιημένο)
• Κομμουνιστικό Κόμμα Βοημίας - Μοραβίας (Τσεχία)
• Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας
• Φιλιππινέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα (ΠΚΠ 1930)
• Κομμουνιστικό Κόμμα Φινλανδίας
• Κομμουνιστικό Κόμμα Χιλής

Μοσχοβίτες και Μοσχοβίτισσες δουλεύουν στην κατασκευή αμυντικών γραμμών, Οκτώβρης 1941

Αλλά πριν συμβεί η κοσμοϊστορική αυτή νίκη, απαιτήθηκαν χιλιάδες θυσίες ανθρώπων, πρόθυμων να δώσουν τη ζωή τους «για να γενούνε τα σκοτάδια φως»...

Τη δική τους ξεχωριστή συμβολή είχαν σε αυτήν την τιτάνια μάχη και οι γυναίκες, που πάλεψαν με αυταπάρνηση σε κάθε μετερίζι αγώνα. Πηγή έμπνευσης και διδαγμάτων για τη συμμετοχή των γυναικών σε αυτές τις στιγμές της ταξικής πάλης αποτελούν τα λογοτεχνικά έργα Σοβιετικών συγγραφέων, στα οποία ανατρέχουμε σήμερα.

Εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες έπιασαν δουλειά στα εργοστάσια, αντικαθιστώντας στην παραγωγή τους άντρες που πολεμούσαν στο μέτωπο. Με αυταπάρνηση δούλεψαν στις πολιορκημένες πόλεις του Λένινγκραντ και της Μόσχας, συμβάλλοντας στα οχυρωματικά έργα και στην άμυνα, στην περίθαλψη των τραυματιών, στη φροντίδα των παιδιών που έμεναν ορφανά.

Περισσότερες από 1.000.000 γυναίκες στα κολχόζ απέκτησαν τη θέση της οδηγού και της μηχανικού. Πάνω από 200.000 γυναίκες έγιναν υπεύθυνες συνεργείων και πρόεδροι κολχόζ, μένοντας στα χωράφια κι αντικαθιστώντας με αξιοσύνη τους άντρες σε όλες τις βαριές δουλειές, για να μπορεί να φτάνει έγκαιρα στους φαντάρους το στάρι.

Γυναίκες πιλότοι

1.000.000 γυναίκες πήραν μέρος στις μάχες και στα αντάρτικα τμήματα μέσα από τις γραμμές του Κόκκινου Στρατού.

Ο Μπόρις Βασίλιεφ, γεννημένος το 1924, περιγράφει με εξαιρετική ζωντάνια στη νουβέλα του «Είναι γαλήνια εδώ η χαραυγή» τις υπεράνθρωπες προσπάθειες μιας ομάδας πέντε 19χρονων κοριτσιών με επικεφαλής έναν επιλοχία να αναχαιτίσουν 16 φασίστες σαμποτέρ.

«Κανένας δε θυμόταν πόσο κράτησε η μάχη. Αν την μετρήσεις με τη συνηθισμένη ώρα, ήταν σύντομη, όπως πρέπει να είναι η μάχη "εκ συναντήσεως" σύμφωνα με τον κανονισμό. Αν όμως την μετρήσεις με το τι έζησαν - με τις δυνάμεις που κατέβαλαν, την ένταση, τον κίνδυνο - κράτησε όσο ένα ολόκληρο κομμάτι ζωής και γι' άλλους τόσο κρατάει μια ολόκληρη ζωή».

Το βιβλιάριο της Ζόγια ως μέλους της Κομσομόλ

Τα αεροσκάφη που χρησιμοποιήθηκαν ήταν διθέσια, κατασκευασμένα για εκπαιδευτικούς σκοπούς ή γεωργική χρήση, ελαφριά, με ξύλινα μέρη και επένδυση από υφάσματα κόντρα πλακέ. Αθόρυβα, δεν διέθεταν ούτε ραντάρ ούτε αλεξίπτωτα. Η αδυναμία ανάπτυξης μεγάλης ταχύτητας τους επέτρεπε να αποφεύγουν εύκολα τις μεγάλες μανούβρες που αναγκάζονταν να κάνουν τα καταδιωκτικά της Λουφτβάφε. Στα τέσσερα χρόνια της δράσης τους (1942-1945) πραγματοποίησαν περισσότερες από 30.000 αποστολές κατά μήκος του ανατολικού μετώπου, ρίχνοντας 23.000 τόνους βομβών. Οι «μάγισσες της νύχτας» (Nachthexen), όπως τις αποκαλούσαν οι Γερμανοί, ή «Γεράκια του Στάλιν», όπως ήταν γνωστές στην πατρίδα τους, σπάνια αστοχούσαν στις αποστολές. 30 από αυτές έπεσαν στο καθήκον και 23 τιμήθηκαν με τον τίτλο της «Ηρωίδας της Σοβιετικής Ενωσης».

«Ε, σύντροφοι! Γιατί είστε τόσο λυπημένοι;... Να είστε τολμηρότεροι, ν' αγωνίζεστε, να χτυπάτε τους φασίστες, να τους καίτε, να τους φαρμακώνετε!... Δε φοβάμαι το θάνατο, σύντροφοι! Είναι τιμή να πεθαίνεις για το λαό σου!».

Η 18χρονη κομσομόλα Ζόγια Κοσμοντεμιάνσκαγια εκτελέστηκε από τους ναζί για δολιοφθορά (1941). Αν κι ήταν ακόμα μαθήτρια λυκείου, είχε ενταχθεί εθελοντικά σε μια παρτιζάνικη ομάδα. «Τι μπορώ να κάνω, όταν ο εχθρός είναι τόσο κοντά; Αν φτάσουν εδώ, δε θα μπορέσω να συνεχίσω να ζω...». Τη συνέλαβαν στο χωριό Πετρίτσεβο, γιατί έκαψε τις ίσμπες που έμεναν οι Γερμανοί και το στάβλο του στρατιωτικού τμήματος. Τη βασάνισαν απάνθρωπα και, αφού είδαν ότι μόνο τον καιρό τους έχαναν, την εκτέλεσαν με απαγχονισμό. «Εσείς τώρα θα με κρεμάσετε, αλλά εγώ δεν είμαι μόνη μου. Είμαστε διακόσια εκατομμύρια, όλους δεν θα μπορέσετε να μας κρεμάσετε. Θα εκδικηθούν το θάνατό μου! Οσο δεν είναι αργά παραδοθείτε, οπωσδήποτε η νίκη θα είναι δική μας!».

Το παρτιζάνικο όνομα της Ζόγια ήταν Τάνια, εμπνευσμένο από το παράδειγμα της Τάνια (Τατιάνα Σολομάχα, 1892 - 1918), μιας νεαρής μπολσεβίκας δασκάλας. Είχε μαρτυρήσει στα χέρια των Λευκών, παραμένοντας ακλόνητη. Λίγο πριν την εκτελέσουν, μαζί με δεκαοχτώ συντρόφους της, φώναξε περήφανα: «Γεια σας σύντροφοι! Αυτό το αίμα που βρίσκεται στους τοίχους δε θα χαθεί άδικα! Γρήγορα θα έρθουν τα Σοβιέτ!».

Στον τάφο της Ζόγια στήθηκε ένα μνημείο που στο μαύρο μάρμαρό του ήταν σκαλισμένα τα λόγια του Νικολάι Οστρόφσκι - λόγια που κάποτε η Ζόγια, ως έμβλημα, ως διαθήκη, είχε αντιγράψει στο σημειωματάριό της και που τα είχε πραγματοποιήσει στη σύντομη ζωή της και στο θάνατό της: «Το πιο ακριβό στον άνθρωπο είναι η ζωή. Αυτή του δίνεται μια φορά και πρέπει να την ζήσει κανείς έτσι που... να μπορέσει πεθαίνοντας να πει: όλη μου τη ζωή, όλες μου τις δυνάμεις τις έδωσα στο πιο ωραίο ιδανικό του κόσμου - στον αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας» (Λ. Κοσμοντεμιάνσκαγια, «Η Ζόγια και ο Σούρα»).

«Τι έχω κάνει; Τίποτα περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο Σοβιετικό, που υπερασπίζεται την πατρίδα. Η δική μου ευτυχία είναι να πολεμώ για την ευτυχία των άλλων. Τι περίεργο που η λέξη ευτυχία δεν έχει πληθυντικό. Είναι αντίθετο απ' το νόημά της. Αν είναι αναγκαίο να πεθάνω για το κοινό καλό, είμαι έτοιμη να το κάνω»...Ρόζα Σανίνα, ελεύθερη σκοπεύτρια του Σοβιετικού Στρατού.

2.000 γυναίκες πολέμησαν στο πλευρό των αντρών ως ελεύθεροι σκοπευτές. Η υπομονή και η προσοχή που έδιναν στη λεπτομέρεια τις έκαναν ιδανικές σκοπεύτριες. Ο στρατηγός Μορόζοφ, που θεωρείται ο «πατέρας» των ελεύθερων σκοπευτών, είχε πει πως «τα δάχτυλα των γυναικών είναι πιο ευαίσθητα από του άντρα. Επομένως, όταν μια γυναίκα πυροβολεί, ο δείκτης της πιέζει τη σκανδάλη πιο σταθερά και ήρεμα».

Τα πρώτα κυρίως χρόνια του πολέμου, με την εισβολή των Γερμανών, όταν οι Σοβιετικοί αμύνονταν ώστε να κερδίσουν χρόνο για τη μεγάλη ανασύνταξη και αντεπίθεση, η δράση των σκοπευτριών, των οποίων οι πρωτεύοντες στόχοι ήταν ανώτεροι αξιωματικοί, υπήρξε καίρια και αποτελεσματική.

Η Ρόζα Σανίνα, που έχασε τρεις αδερφούς στον πόλεμο και έζησε τον βομβαρδισμό του Αρχανγκέλσκ από τα γερμανικά αεροσκάφη, όταν ανακοινώθηκε ότι ο Σοβιετικός Στρατός θα δεχόταν και γυναίκες στρατιώτες, έσπευσε να καταταγεί. Περίμενε πάντα την κατάλληλη στιγμή για να πυροβολήσει, δεν αστοχούσε σχεδόν ποτέ και ήταν διατεθειμένη να υποστεί τρομακτικές κακουχίες, για να σιγουρευτεί ότι θα πετύχαινε τον εχθρό.

Τον Γενάρη του 1945, η Σανίνα έγραψε σε επιστολή της ότι φοβόταν πως το τέλος πλησίαζε. Στη διμοιρία της, από τα 78 άτομα είχαν σκοτωθεί οι 72. Στις 27 Γενάρη τραυματίστηκε σοβαρά. Οταν την εντόπισαν οι Σοβιετικοί, ήταν ετοιμοθάνατη. Ξεψύχησε την επόμενη μέρα. Ηταν μόλις 20 ετών. Στη σύντομη θητεία της είχε 54 επιβεβαιωμένους θανάτους.

Οι γυναίκες αυτές υπήρξαν πράγματι. Εζησαν και πολέμησαν. Η μνήμη τους διαφυλάχτηκε ακέραια, με το δικό τους όνομα ή με κάποιο άλλο, συμβολικό, που όμως συμπυκνώνει τα έργα και τις ημέρες εκατομμυρίων επώνυμων και ανώνυμων αγωνιστών. Εκείνων που έδωσαν όλες τους τις δυνάμεις στην υπεράσπιση της σοβιετικής πατρίδας τους, αλλά και στο «ωραιότερο ιδανικό του κόσμου»: Τον αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας...

Το βλέμμα τους, είτε «έπεσαν» είτε επέζησαν, ήταν στραμμένο στο μέλλον. Στην επόμενη γενιά, στους επόμενους αγώνες, στις επόμενες κατακτήσεις.

«Τα παιδιά μου ποτέ πια δε θα δούνε ούτε το γαλάζιο ουρανό, ούτε τα λουλούδια, ποτέ πια δε θα υποδεχτούν την άνοιξη. Εδωσαν τη ζωή τους για τα άλλα παιδιά... Αλλά πέφτοντας σε αυτήν τη μεγάλη και σκληρή σύγκρουση χάραξαν με τα κατορθώματά τους, με την τόλμη τους, με το θάνατό τους το δρόμο για τη νίκη και την ευτυχία... Για να σωθεί η ανθρωπότητα από το αίσχος, από τη σκλαβιά και την εξόντωση το σοβιετικό κράτος δεν έδωσε χρυσάφι, αλλά αίμα. Με το πιο ακριβό νόμισμα, με το αίμα και τη ζωή των παιδιών της, η χώρα μας ξανάδωσε στον κόσμο το δικαίωμα ν' ανασαίνει ελεύθερα» (Λιουμπόφ Κοσμοντεμιάνσκαγια, «Η Ζόγια και ο Σούρα»).

Γι' αυτή την πανανθρώπινη ανάσα, συνεχίζουμε κι εμείς τον αγώνα με περηφάνια για το χτες, με αποφασιστικότητα σήμερα, με ακλόνητη πίστη στο αύριο...