Κυριακή 24 Σεπτέμβρη 2017
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Οι ομιλίες του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, και του Γραμματέα του ΚΣ της ΚΝΕ, Νίκου Αμπατιέλου, στο 43ο Φεστιβάλ, θα δημοσιευτούν στον «Ριζοσπάστη» της ερχόμενης Τρίτης.

«Οι κόκκινοι καρποί του Οκτώβρη στην Τέχνη και τον Πολιτισμό»

Μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εκδήλωση, μέσα από την οποία αναδείχτηκε πως ο σοσιαλισμός είναι το μόνο κοινωνικό σύστημα που μπορεί να δημιουργήσει τους όρους για μια χωρίς προηγούμενο διάδοση της Τέχνης σε όλες τις μορφές της, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι επισκέπτες του Φεστιβάλ στο Στέκι του Πολιτισμού την Παρασκευή. Κεντρική ομιλήτρια στην εκδήλωση που είχε θέμα «Οι κόκκινοι καρποί του Οκτώβρη στην Τέχνη και τον Πολιτισμό» ήταν η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης, διαβάστηκαν από τους ηθοποιούς Ηρα Ρόκκου και Μίλτο Δημουλή αποσπάσματα των Μπ. Μπρεχτ, Τζον Ριντ, Ν. Καζαντζάκη, Μπεζιμένσκι, Μαγιακόφσκι, Βάρναλη, Φωτιάδη, μέσα από τα οποία αναδείχτηκε παράλληλα η πλούσια καλλιτεχνική δημιουργία σε όλες τις μορφές της Τέχνης, αλλά και η ανάπτυξη στα μέλη της σοσιαλιστικής κοινωνίας της ικανότητας να απολαμβάνουν τα πολιτιστικά αγαθά.

(Αποσπάσματα από την ομιλία και αναλυτικό ρεπορτάζ από την εκδήλωση σε επόμενο φύλλο του «Ριζοσπάστη»).


43ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΝΕ - «ΟΔΗΓΗΤΗ»
Το κορυφαίο πολιτικό - πολιτιστικό γεγονός

Η μεγάλη κόκκινη πολιτεία ήταν και πάλι εκεί. Ενα μεγάλο πλήθος λαού και νεολαίας γέμισε ασφυκτικά κάθε γωνιά του Πάρκου Τρίτση από την Πέμπτη και για τρεις μέρες. Κάθε μια από τις δεκάδες ποιοτικές εκδηλώσεις έστελνε μήνυμα αισιοδοξίας, κόντρα στην απογοήτευση και τη μοιρολατρία.

Βήμα το βήμα έβλεπες ξεκάθαρα την ελπίδα, την προοπτική, τη διέξοδο...

Από την είσοδο, ακόμα, καθώς οι επισκέπτες περνούσαν μέσα από το «τούνελ» υποδοχής με τις μορφές των πρωτοπόρων, στη Διεθνούπολη στη συνέχεια, με τους συντρόφους που επιμένουν ότι η Γη θα γίνει κόκκινη, έως τους στίχους των ποιητών, τον Μαγιακόφσκι, τον Μπρεχτ, τον Χικμέτ, τον Ρίτσο, που πλαισιώνουν όλα τα ταμπλό σε κάθε χώρο του Φεστιβάλ, όλα μιλούσαν για τη μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση.

Στη μεγάλη έκθεση - κέντρο του Φεστιβάλ, στο βιβλιοπωλείο (εκατοντάδες που στέκονταν στην ουρά για μια συνδρομή στην ΚΟΜΕΠ...), στο «escape room» στο χώρο ενάντια στα ναρκωτικά, στο Μαθητικό Στέκι με το σύγχρονο ηλεκτρονικό θρανίο, όπου μέσα από τις διαδραστικές οθόνες τα παιδιά μάθαιναν την αλφαβήτα της επανάστασης, τις εντυπωσιακές κατασκευές των εικαστικών στο χώρο Πολιτισμού, στο θέατρο με τις «10 μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο», στη συζήτηση με τις λεπτομερείς αναφορές για το διεθνή αντίκτυπο που είχε ο Οκτώβρης, στην επίσης μεγάλη συζήτηση που κράτησε έως αργά για το πώς από γενιά της ευελιξίας, της ανεργίας και της εκμετάλλευσης θα γίνουμε η γενιά της ανατροπής. `Η, τη συζήτηση για τον αντικομμουνισμό ως επίσημη ιδεολογία της ΕΕ και την εμπειρία που μετέφεραν οι σύντροφοι από την Πολωνία και τη Ρωσία, όλα, παντού, μιλούσαν για την Επανάσταση.


Το μεγάλο γεγονός, βέβαια, της πρώτης μέρας ήταν η συναυλία - αφιέρωμα σε τραγούδια του μεγάλου μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, με την παρουσία του ίδιου του Μίκη. Από την πρώτη νότα μέχρι το τέλος της συναυλίας που είχε τον τίτλο «Οταν σφίγγουν το χέρι», χιλιάδες στόματα επαναλάμβαναν στίχους χιλιοτραγουδισμένους, τραγούδια και μελωδίες που συντρόφεψαν γενιές και γενιές στους αγώνες, ήχους και λόγια που μίλησαν στις καρδιές αγωνιστών μέσα, αλλά και έξω από την Ελλάδα. Που έγιναν ένα με μεγάλες στιγμές της πάλης, τις οποίες τραγούδησαν και στις οποίες τραγουδήθηκαν λόγια μεγάλων ποιητών όπως του Ρίτσου, του Βάρναλη, του Ελύτη, που ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε τραγούδια χιλιοτραγουδισμένα μέσα στις δεκαετίες. Που οι νεότερες γενιές αγαπούν και τιμούν ακριβώς για αυτόν τους το χαρακτήρα και περιεχόμενο.

Στην ίδια ρότα τα τρία ακόμα μεγάλα αφιερώματα. Το βράδυ της Παρασκευής για τον Δ. Μητροπάνο και το αφιέρωμα σε «τραγούδια για την επαναστατική αλλαγή του κόσμου» και το Σάββατο για τον Μάνο Λοΐζο.

Φεστιβάλ, βέβαια, δεν σημαίνει μόνο χορός και τραγούδι. Το καταλάβαμε καλά, για μια ακόμα φορά, όταν στο κέντρο του χώρου, είδαμε εκατοντάδες κι εκατοντάδες να περνούν και να στέκονται ώρα πολλή σ' ένα προς ένα τα ταμπλό της μεγάλης έκθεσης για τα 100χρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης και να ακούνε από τους συντρόφους της ΚΝΕ την ανάλυση για το πώς από την άνθηση του καπιταλισμού που κουβαλούσε μαζί τον νεκροθάφτη του, φτάσαμε στην πρώτη σοσιαλιστική επανάσταση, γιατί ήταν κρίσιμο το γεγονός ότι οι μπολσεβίκοι ξεπέρασαν τα στενά όρια του οικονομικού αγώνα και διακήρυξαν ως πρώτο στόχο την κατάκτηση της εξουσίας από την ίδια την εργατική τάξη, πώς έγινε και πώς στεριώθηκε η επανάσταση, τα χίλια μύρια κύματα από τα οποία πέρασε ως την προσωρινή - ιστορικά - επικράτηση της αντεπανάστασης και γιατί ακριβώς ο Οκτώβρης φωτίζει τα βήματα για το επόμενο άλμα στον αιώνα των προλεταριακών επαναστάσεων, τον 21ο. Αναμφισβήτητα, όλα όσα συνέβησαν στο χώρο της έκθεσης συνιστούν το πραγματικά μεγάλο γεγονός, το σήμα κατατεθέν του 43ου Φεστιβάλ.


Ολο το Φεστιβάλ σφραγίστηκε από αυτό ακριβώς που δήλωνε το κεντρικό σύνθημά του: «Το μέλλον δε θα 'ρθει από μονάχο του... αν δεν πάρουμε μέτρα κι εμείς».

Στη Διεθνούπολη ο Δ. Κουτσούμπας

Το χώρο της Διεθνούπολης στο Φεστιβάλ επισκέφτηκε το απόγευμα της Παρασκευής ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας, όπου αντάλλαξε εγκάρδιους χαιρετισμούς με τις ξένες αντιπροσωπείες.

Μουσικοαφηγηματικό αντιπολεμικό αφιέρωμα

«Τούτος ο πόλεμος που έρχεται/ Δεν είναι ο πρώτος/ Πριν απ' αυτόν γίνανε κι άλλοι πόλεμοι/ Οταν τελείωσε ο τελευταίος/ Υπήρχαν νικητές και νικημένοι/ Στους νικημένους ο φτωχός λαός/ Πέθαινε απ' την πείνα/ Στους νικητές ο φτωχός λαός/ Πέθαινε το ίδιο» (απόσπασμα από το «Γερμανικό Εγχειρίδιο Πολέμου» Μπ. Μπρεχτ)

Αρχές του καλοκαιριού και η ΚΝΕ απευθύνει κάλεσμα σε όσους μαθητές θέλουν να δημιουργήσουν ένα αντιπολεμικό μουσικοαφηγηματικό αφιέρωμα. Μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου απ' όλη την Αττική συναντιούνται στο Πολιτιστικό Στέκι. Προτείνουν το War Pigs, Killing in the name, Imagine, Σιδηρόπουλο και όσα τραγούδια αγαπούν να ακούν. Το ίδιο γίνεται και με τον Μπρεχτ, τον Λειβαδίτη, τον Λουντέμη. Μέρα με τη μέρα γίνονται ομάδα και το αποτέλεσμα της δουλειάς τους ανέβηκε το βράδυ της Παρασκευής στο Μαθητικό Στέκι. Πάνω από 10 μαθητές απήγγειλαν, ρόκαραν, υποδύθηκαν...

Οι απαντήσεις, στο τι είναι πόλεμος, τίνος το αίμα μυρίζει το χώμα, ποιοι ωφελούνται και τι πρέπει να κάνουν οι λαοί ήταν ξεκάθαρες. «Για στάσου. Αυτό είναι που σε νοιάζει; Το αν θα τελειώσει ο πόλεμος; Σε μεγάλο σφάλμα πέφτεις Φώταρε. Οχι γιε μου. Ο κόμπος δεν είναι πότε θα τελειώσει. Γιατί αν τον κερδίσει εκείνος που τον άρχισε... τότε χαθήκαμε. Γι' αυτό παρακάλα να τον κερδίσουμε εμείς (...) Να εμείς, όλοι οι άνθρωποι που αγαπάμε την ησυχία και αρματωθήκαμε μια φορά μόνο και μόνο για να την προστατέψουμε».

ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ
Το ταξίδι ενός κοριτσιού στη Σοβιετική Ενωση

Με το ταξίδι ενός κόκκινου αερόστατου, να μεταφέρει τις ευχές των παιδιών που βρέθηκαν στο χώρο του Μικρόκοσμου την Παρασκευή, σε όλα τα παιδιά της Γης, ολοκληρώθηκε το μουσικοχορευτικό αφιέρωμα που παρακολούθησαν οι επισκέπτες του Φεστιβάλ με τίτλο: «Ο κόσμος που θέλουμε υπήρξε... Ελάτε να τον ξαναφτιάξουμε!».

Χρησιμοποιώντας στοιχεία και αναμνήσεις από το ταξίδι της Σαμάνθα Σμιθ στην ΕΣΣΔ, οι επισκέπτες έκαναν ένα δικό τους ταξίδι στις σοσιαλιστικές χώρες και το πώς ζούσαν τα παιδιά σε αυτές, με τις κατακτήσεις και τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού.

Η Σαμάνθα Σμιθ ήταν ένα μικρό κορίτσι, δέκα χρόνων, από τις ΗΠΑ, η οποία έστειλε γράμμα στον Πρόεδρο της Σοβιετικής Ενωσης εκφράζοντας τις ανησυχίες της μήπως η Ρωσία και οι ΗΠΑ αρχίσουν έναν πυρηνικό πόλεμο και ρωτούσε αν η ΕΣΣΔ θα ψήφιζε για έναν πόλεμο.

Η απάντηση που πήρε ήταν ότι στη Σοβιετική Ενωση προσπαθούν να κάνουν ό,τι είναι δυνατό, ώστε να μη γίνει πόλεμος ανάμεσα στις δυο χώρες, ώστε να μη γίνει γενικά πόλεμος στη Γη, και μάλιστα την προσκάλεσαν να επισκεφτεί την ΕΣΣΔ και να δει μόνη της: Στη Σοβιετική Ενωση όλοι είναι υπέρ της ειρήνης και της φιλίας ανάμεσα στους λαούς.

Μέσα λοιπόν από αυτήν την παραγωγή της ΚΝΕ, οι μικροί, αλλά και μεγαλύτεροι θεατές, έμαθαν πώς ζούσαν οι κάτοικοι και ιδιαίτερα οι μαθητές στην ΕΣΣΔ. Το «ταξίδι» της Σαμάνθα και των επισκεπτών εστιάστηκε σε πέντε άξονες: Στην επιστήμη, στο σχολείο, στην τέχνη, στον αθλητισμό και στις διακοπές και τον ελεύθερο χρόνο. Παράλληλα, καθ' όλη τη διάρκεια μικρά παιδιά ανέβαιναν στη σκηνή, γυρνούσαν χάρτινες πυραμίδες και αποκάλυπταν γράμματα... Στο τέλος σχηματίστηκε η λέξη: ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ.


Το συμπέρασμα είναι ένα: «Η κοινωνία που τα καταφέρνει αυτά δεν είναι και τόσο μακριά... Δώσε το χέρι σου κι εσύ, για να την φτιάξουμε μαζί».

Η εκδήλωση ακολούθησε τα βήματα της Σαμάνθα στο ταξίδι της στη Σοβιετική Ενωση και όλα όσα είδε.

Η παράσταση τελειώνει με τα λόγια της Σαμάνθα: «Είναι δύσκολο να πιστέψω πόσο τυχερή είμαι και πόσο άλλαξε η ζωή μου με το να γράψω εκείνο το γράμμα... Οι Σοβιετικοί αγαπούν τόσο τα παιδιά που μπορεί και να κακομάθαινα αν ζούσα εδώ». Και γυρίζει τον τελευταίο κύβο για να σχηματιστεί ολόκληρη η λέξη... ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ!

Οι μικροί επισκέπτες γράφουν τις ευχές τους: Ποτέ πόλεμος, Ειρήνη για πάντα, Σχολείο για όλους... Το κόκκινο αερόστατο ανεβαίνει και τα παιδιά το χαιρετούν...

Ενας δεν είμαι, μα χιλιάδες!

«Το μέλλον δε θα 'ρθει/ από μονάχο του, έτσι νέτο σκέτο,/ αν δεν πάρουμε μέτρα κι εμείς./ Από τα βράγχια, κομσομόλε, άρπαξε το!/ Απ' την ουρά του, πιονιέροι, εσείς»...

Ενα αφιέρωμα σε τραγούδια για την επαναστατική αλλαγή του κόσμου, με τίτλο τους στίχους του Μαγιακόφσκι «Το μέλλον δε θα 'ρθει από μονάχο του», ετοίμασε για την Κεντρική Σκηνή, την Παρασκευή το βράδυ, ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές του πολιτικού τραγουδιού στον τόπο μας, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο συνθέτης που εμφανίστηκε στη δισκογραφία πριν από 42 χρόνια με τα «Πολιτικά τραγούδια» σε ποίηση Χικμέτ και Μπίρμαν και ακολούθησαν δημιουργίες όπως η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, τραγούδια σε ποίηση Μπρεχτ, Αναγνωστάκη, Φώντα Λάδη, Αλκη Αλκαίου.

Στο πρόγραμμα και τραγούδια συνθετών όπως Θεοδωράκης, Λοΐζος, Χατζιδάκις, Μαρκόπουλος κ.ά., όλα ερμηνευμένα από τους Ρίτα Αντωνοπούλου, Κώστα Θωμαΐδη και Πάνο Μπούσαλη, που βρέθηκαν επί σκηνής, σε ενορχήστρωση του Θύμιου Παπαδόπουλου.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με το τραγούδι σε στίχους Οδυσσέα Ιωάννου «Θα 'ρθουν μέρες/ Αγριες μέρες που οι αλήθειες θα σκίζουν σαν σφαίρες/ Και οι νίκες Αγιες νίκες σαν μαχαίρια θα βγουν απ' τις θήκες»... Ακολούθησαν ο «Φασισμός» (στίχοι Φ. Λάδη), η «Μπαλάντα του έμπορα» (Μπρεχτ), «Κι ήθελε ακόμη» (Αναγνωστάκη), «Μικρόκοσμος» (Χικμέτ), «Η δίκοπη ζωή» (Μ. Ελευθερίου), αλλά και τραγούδια όπως «Θα σημάνουν οι καμπάνες» (στίχοι Ρίτσος, μουσική Μ. Θεοδωράκης), «Μπαλάντα του κυρ-Μέντιου» (στίχοι Βάρναλη, μουσική Λ. Θάνου), «Ο Τρίτος Παγκόσμιος» (στίχοι Νεγρεπόντης, μουσική Λοΐζου), «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης» (στίχοι Νεγρεπόντη, μουσική Χατζιδάκι), «Τα λόγια και τα χρόνια» (στίχοι Ελευθερίου, μουσική Μαρκόπουλος) κ.ά.


Μάλιστα, ο Θάνος Μικρούτσικος ανέβηκε στη σκηνή, συνοδεύοντας με το πιάνο και τη φωνή του τους καλλιτέχνες σε αγαπημένες μελωδίες. Συγκεκριμένα, συνόδευσε με το πιάνο του την Ρίτα Αντωνοπούλου, τραγούδησε τον «Μικρόκοσμο» του Ναζίμ Χικμέτ και διηύθυνε το «Φλεβάρης 1848» (πρόκειται για ποίημα του Αλκη Αλκαίου, το οποίο δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» το 1977. Οπως είχε διηγηθεί ο Θ. Μικρούτσικος - από τη σκηνή του 39ου Φεστιβάλ - διάβασε το ποίημα στον «Ριζοσπάστη» και αποφάσισε να το μελοποιήσει εντάσσοντάς το στο δίσκο «Τραγούδια της λευτεριάς» που ερμήνευσε η Μ. Δημητριάδη).

Η παράσταση έκλεισε με τον «Οδηγητή» των Βάρναλη - Χρ. Λεοντή «Ενας δεν είμαι, μα χιλιάδες!/ Οχι μονάχα οι ζωντανοί/ κι οι πεθαμένοι μ' ακλουθάνε/ σε μιαν αράδα σκοτεινή... Δε δίνω λέξεις παρηγόρια δίνω μαχαίρι σ' ολουνούς/ καθώς το μπήγω μες το χώμα/ γίνεται φως, γίνεται νους».


ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
«Εδώ είναι οι άνθρωποί μου»!

Για την παρουσία του στο Φεστιβάλ ο Θάνος Μικρούτσικος δήλωσε:

«Σ' αυτήν τη βάρβαρη περίοδο που περνάμε, που όσο περνάει ο καιρός τόσο πιο βάρβαρη γίνεται, το ΚΚΕ και η ΚΝΕ είναι το Κόμμα το οποίο μπορείς να στηριχτείς. Παρότι αντιμετώπιζα κάποια προβλήματα δεν θα μπορούσα να λείψω απ' το Φεστιβάλ της ΚΝΕ, το οποίο κάθε χρόνο γίνεται καλύτερο. Ο λόγος είναι απλός: Εδώ είναι ο κόσμος μου, εδώ είναι οι άνθρωποί μου»!

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Μια ιδιαίτερη νότα

Μια ιδιαίτερη νότα στο πρόγραμμα της Παρασκευής, δεύτερης μέρας του 43ου Φεστιβάλ, αποτέλεσε η συναυλία κλασικής μουσικής που δόθηκε στο χώρο Πολιτισμού στο θεατράκι που βρίσκεται εντός του Πάρκου Τρίτση. Η συναυλία περιλάμβανε αποσπάσματα από έργα τεσσάρων σπουδαίων Σοβιετικών συνθετών και συγκεκριμένα των Σεργκέι Προκόφιεφ, Ντιμίτρι Σοστακόβιτς, Αράμ Χατσατουριάν και Γκεόργκι Σβιντίροφ. Τα έργα εκτελέστηκαν άψογα από 9μελή συμφωνική ορχήστρα νέων μουσικών υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Κωνσταντίνου Σπηλιώτη και ενορχήστρωση των Χρήστου Γκότζου και Δημήτρη Ανδρονιάδη. Αξίζει να σημειωθεί η αξιόλογη δουλειά στην ενορχήστρωση προκειμένου τα συγκεκριμένα αποσπάσματα από τα έργα των Σοβιετικών συνθετών να προσαρμοστούν σε εκτέλεση από ολιγομελή συμφωνική ορχήστρα (καθώς προορίζονταν για μεγαλύτερη), όπως αυτή των νέων μουσικών που έδωσαν το «παρών» στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ.

Την 9μελή ορχήστρα των νέων μουσικών αποτέλεσαν οι: Ορέστης Σαρέλας (βιολί), Παύλος Χαμπαλής (βιολί), Παναγιώτης Καπογιάνης (κοντραμπάσο), Μάρθα Γκόλια (φλάουτο), Δημήτρης Ανδρονιάδης (ακορντεόν), Τάσος Φωτόπουλος (φαγκότο), Αλέξανδρος Μπιάγης (τρομπέτα), Δημήτρης Ζήσης (κρουστά), Παντελής Λαλεδάκης (κρουστά).

Στη συναυλία παρουσιάστηκαν 3 κομμάτια από τη σουίτα «Χιονοθύελλα» του Γ. Σβεντίροφ («Βαλς», «Ποιμενικό», «Χειμωνιάτικος δρόμος»), 1 κομμάτι («Μοντέγοι και Καπουλέτοι») από το μπαλέτο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Σ. Προκόφιεφ, 2 κομμάτια («Εισαγωγή», «Ρομάντσα») απ' το μπαλέτο «Αλογόμυγα» («Gadfly») του Ν. Σοστακόβιτς και το «Μασκαράτα Βαλς» απ τον Α. Χατζατουριάν.

Η εκδήλωση κέντρισε το ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων στο Φεστιβάλ. Ανθρωποι όλων των ηλικιών, αρκετή ώρα πριν από την έναρξη της συναυλίας, γέμισαν ασφυκτικά τις τσιμεντένιες εξέδρες στο θεατράκι του Πάρκου Τρίτση. Παράλληλα, αρκετοί ήταν αυτοί που κάνοντας την βόλτα τους στους χώρους του Φεστιβάλ σταματούσαν για να ακούσουν τις εκτελέσεις των μουσικών.

Το «παρών» έδωσε η σύζυγος του Δ. Μητροπάνου

Η σύζυγος του Δημήτρη Μητροπάνου, Βένια, έδωσε το «παρών» προχτές στο 43ο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή». Στην Κεντρική Σκηνή, λίγο πριν την έναρξη του αφιερώματος στον σπουδαίο ερμηνευτή, την συνάντησε και είχε μαζί της σύντομη συζήτηση ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας. Νωρίτερα στο χώρο την υποδέχτηκε ο Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, Ν. Αμπατιέλος, ο οποίος της πρόσφερε αντίτυπο απ' τη συλλογή «Αγριολούλουδα» του Γ. Βαρλάμου, που βρίσκεται πλέον στο Ιστορικό Αρχείο του ΚΚΕ.

Ο Δ. Κουτσούμπας στον ίδιο χώρο συνάντησε και τους ερμηνευτές που συμμετείχαν στο αφιέρωμα, Μελίνα Ασλανίδου, Δημήτρη Μπάση και Μίλτο Πασχαλίδη.

Στα βήματα της Ρώσικης Πρωτοπορίας

Κατατοπιστικές και ενδιαφέρουσες «ματιές» στα έργα καλλιτεχνών που εντάσσονται στο ρεύμα της Ρώσικης Πρωτοπορίας προσέφερε η έκθεση σε επιμέλεια της Επιτροπής Πολιτισμού του ΚΣ της ΚΝΕ, που λειτούργησε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, στο χώρο του Πολιτισμού. Με τη βοήθεια φοιτητριών της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, που ανέλαβαν το καθήκον της ξενάγησης, οι επισκέπτες του Φεστιβάλ γνώρισαν βασικά έργα της περιόδου 1910 - 1930, τα κύρια ρεύματα και τους εκφραστές τους, διαπιστώνοντας τον αντίκτυπο της Οκτωβριανής Επανάστασης, την ώθηση που έδωσε στην ανάπτυξη της Τέχνης.

Τα εκθέματα ήταν ψηφιακά αντίγραφα έργων της Συλλογής Γ. Κωστάκη που φυλάσσονται στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τα οποία δεν είχαν εκτεθεί και παρουσιαστεί στο κοινό για πολλά χρόνια.

Δίπλα σε αυτά υπήρχαν τέσσερις κατασκευές - έργο ομάδας μηχανικών. Εκτός από την κατασκευή του πύργου του Τάτλιν, που συγκέντρωσε τα βλέμματα ως ένα σημαντικό επίτευγμα, υπήρχαν αναπαραστάσεις κατασκευών του Κλούτσις, ενώ από την Παρασκευή προστέθηκε και η αναπαράσταση κατασκευής της Πόποβα που είχε δημιουργηθεί ως σκηνικό θεατρικής παράστασης. Το σκηνικό αποτελείται από ξύλινα πλαίσια και περιστρεφόμενους τροχούς που υποδεικνύουν τις μηχανές, με την πρόθεση να δημιουργήσει ένα σκηνικό χώρο απλό, στην πιο βασική του μορφή. Για το σχεδιασμό του έπαιξε ρόλο η διευκόλυνση των ηθοποιών και να μπορεί το σκηνικό να παρουσιαστεί και σε εξωτερικούς χώρους.

Η περιήγηση στους πίνακες ξεκινούσε με έργα του κυβοφουτουρισμού, ενός ρεύματος που αναπτύχθηκε ως άρνηση του κυρίαρχου μέχρι τότε ρεύματος του συμβολισμού. Στη Ρωσία το ρεύμα αυτό προσέλαβε αντιπολεμικά χαρακτηριστικά σε αντίθεση με το φασιστικό προσανατολισμό των φουτουριστών της Ιταλίας. Ακολουθούν τα εγχειρήματα των σουπρεματιστών να υπερβούν τα «δεσμά του θέματος» και να προτείνουν μια ζωγραφική μη παραστατική.

Τέλος, η έκθεση παρουσίαζε τη γέννηση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού μέσα από τη Ρώσικη Πρωτοπορία, ως υπέρβαση του τέλματος στο οποίο αυτή περιέπεσε κάτω από το βάρος των αδυναμιών και των αντιφάσεών της. Οπως εξηγούνταν από τα ταμπλό της έκθεσης και τους ξεναγούς της, ο Σοσιαλιστικός Ρεαλισμός είναι το ρεύμα που επιχειρεί να δώσει ολοκληρωμένη υπόσταση στο αίτημα για σύνδεση της Τέχνης με τη ζωή, που εξοπλίζει την Τέχνη με το πιο δυνατό όπλο, το διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΗΤΡΟΠΑΝΟ
Τραγούδια - συντροφιά στους καημούς και τα όνειρα του λαού μας

Στίχοι χιλιοτραγουδισμένοι, μελωδίες αγαπημένες, συντροφιά μικρών και μεγάλων σε κακές και καλές στιγμές.

Ηταν αυτά που πλημμύρισαν την Κεντρική Σκηνή και από τα μεγάφωνα μεγάλο μέρος όλου του Φεστιβάλ, το βράδυ της Παρασκευής, όταν λίγο μετά τις 11 άρχισε το αφιέρωμα στον Δημήτρη Μητροπάνο.

Με ερμηνευτές την Μελίνα Ασλανίδου, τον Βασίλη Κορακάκη και τον Κώστα Τριανταφυλλίδη, τον Δημήτρη Μπάση, τον Μίλτο Πασχαλίδη, πλήθος κόσμου ταξίδεψε και πάλι, με συνθέσεις σημαντικών δημιουργών που έχουν ταυτιστεί με την κρυστάλλινη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου, του λαϊκού ερμηνευτή που καθόλου τυχαία έπαιρνε για χρόνια μέρος στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Αλλωστε, όπως ανέδειξε και σύντομο βίντεο για τη ζωή του, που παρουσιάστηκε αμέσως πριν το αφιέρωμα, ο Δ. Μητροπάνος στάθηκε στο πλευρό του ΚΚΕ.

Είτε στις καρέκλες και τα τραπέζια που συγκρότησαν μια μεγάλη παρέα στο χώρο, είτε όρθιοι, κάθισαν στο αφιέρωμα μέχρι να τελειώσει, αρκετά μετά τη 1 τα μεσάνυχτα, χιλιάδες εργατόκοσμου, παρά την κούραση της δουλειάς από τη μέρα που πέρασε, άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, οικογένειες με μικρά παιδιά.

Σιγοτραγουδώντας για «καλοκαίρια και χειμώνες», για την «εθνική μας μοναξιά». Τονίζοντας πως «όσοι με το Χάρο γίναν φίλοι /με τσιγάρο φεύγουνε στα χείλη /στα τρελά τους όνειρα δοσμένοι». Αλλά και πως «μου 'χες πει πως όλα αλλάζουν /φτάνει μόνο μια αφορμή /μα τα δυο σου μάτια μοιάζουν /φάροι σ' άγονη γραμμή».


Την ώρα που τραγουδούσαν την «Ρόζα», ο Μίλτος Πασχαλίδης θύμισε το λεβέντικο ζεϊμπέκικο του Δημήτρη Μητροπάνου κι ο κόσμος ξέσπασε σε χειροκροτήματα.

Τους ερμηνευτές στη σκηνή πλαισίωνε το συγκρότημα του Δ. Μητροπάνου, οι: Γιάννης Παπαζαχαριάκης (μαέστρος - κιθάρα), Γιάννης Σινάνης (22 χρόνια το μπουζούκι του Μητροπάνου), Μίμης Τζούτζουλης (μπάσο), Κάτσικας Γιώργος (τύμπανα), Τράπαλης Ανδρέας (βιολί), Χατζηιορδάνου Ντίνος (ακορντεόν), Παπαχρηστούδης Γιώργος (πιάνο), Κατσουπάκης Ακης (πλήκτρα), Πελέκας Μάκης (μπουζούκι) και ο Δημήτρης Ευαγγελάτος (στον ήχο).

Η βραδιά έκλεισε με βίντεο με τον Δ. Μητροπάνο να τραγουδάει το «Αλίμονο» και τον κόσμο να σιγοτραγουδάει από κάτω...

Η Οκτωβριανή Επανάσταση επιβεβαίωσε τον αναντικατάστατο ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος

Απόσπασμα από την ομιλία του Λουκά Αναστασόπουλου, μέλους του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ

«Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι εκδηλώσεις του 43ου Φεστιβάλ είναι ο πιο κατάλληλος χώρος για πραγματοποιήσουμε μια τέτοια συζήτηση, ακριβώς γιατί είναι το Φεστιβάλ της ΚΝΕ, της επαναστατικής Νεολαίας του ΚΚΕ, που μάχεται στο πλευρό του ακριβώς για αυτό που έχει σαν θέμα η σημερινή μας συζήτηση, για την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης», σημείωσε ο Λουκάς Αναστασόπουλος, μέλος του Γραφείου του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ, στη δική του τοποθέτηση, προσθέτοντας μεταξύ άλλων:

«Η Οκτωβριανή Επανάσταση επιβεβαίωσε τον αναντικατάστατο ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος, για τη νίκη του επαναστατημένου λαού.

Η δράση των μπολσεβίκων όλη την περίοδο από το Φλεβάρη έως τον Οκτώβρη του 1917 ήταν το μεγαλύτερο "όπλο" της εργατικής τάξης για την κατάκτηση της εξουσίας. Η αντιπαράθεση με την αστική τάξη και τους ιδιαίτερα ικανούς της εκπροσώπους και πολιτικούς, η αντιπαράθεση με πολιτικές δυνάμεις και κόμματα που στην ουσία καλούσαν σε συμβιβασμό, η ικανότητα των μπολσεβίκων να προβλέπουν τις εξελίξεις, να διαμορφώνουν τα κατάλληλα συνθήματα και το αντίστοιχο σχέδιο δράσης που θα ενίσχυε την επαναστατική γραμμή πάλης, ήταν καθοριστικές για τη νίκη της επανάστασης.

Τι ήταν όμως αυτό που έδωσε την ικανότητα στους μπολσεβίκους να δρουν με τέτοιο τρόπο σε συνθήκες κίνησης των επαναστατημένων μαζών, τι ήταν αυτό που είχε κάνει το όνομα του Λένιν ταυτόσημο με την επανάσταση πριν καν γίνει η Οκτωβριανή Επανάσταση;

Ηταν η επίμονη δουλειά όλα τα προηγούμενα χρόνια έως το 1917, με την καθοριστική συμβολή του Λένιν, για την επεξεργασία της επαναστατικής θεωρίας, της στρατηγικής και της επαναστατικής πολιτικής του κόμματος των μπολσεβίκων, η επίμονη δουλειά για την παρέμβαση στην εργατική τάξη και το λαό της Ρωσίας.

Η πολύτιμη αυτή εμπειρία δείχνει ότι για τη νίκη της επανάστασης χρειάζεται προετοιμασία της εργατικής τάξης, έργο που επωμίζεται η ιδεολογική - πολιτική πρωτοπορία της, το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Με άλλα λόγια, η προετοιμασία της επανάστασης ξεκινάει από τον καιρό που το καθήκον της εξέγερσης δεν είναι στην ημερήσια διάταξη.

Η εξασφάλιση της οργανωμένης παρουσίας των κομμουνιστών στους χώρους δουλειάς και κατοικίας της εργατικής τάξης, η οργάνωση και η προετοιμασία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, η συμβολή στη διαμόρφωση πρωτοπόρων αγωνιστών, η πρωτοπόρα στάση και δράση στους ταξικούς αγώνες "εκπαιδεύοντας" ευρύτερα τμήματα της εργατικής τάξης, δεν είναι απλά η κοπιαστική προετοιμασία για την πραγματοποίηση του επαναστατικού σκοπού κάποια στιγμή στο μέλλον, αλλά αποτελούν την επαναστατική δράση και πάλη στο σήμερα.

Το ΚΚΕ έχει σημαντικές επεξεργασίες από τη μελέτη της ιστορίας του, της ιστορίας του ΔΚΚ, της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα. Εχει διαμορφώσει σύγχρονο πρόγραμμα και στρατηγική για την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού. Η γνώση των νόμων κίνησης του καπιταλισμού και των νομοτελειών που έχει η πάλη για την ανατροπή του, είναι νευραλγική σε αυτόν τον αγώνα.

Εδώ βρίσκεται ο ιδιαίτερος, αναντικατάστατος ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, η ίδια του η αποστολή στην κοινωνία: Η συνένωση της επαναστατικής θεωρίας με την επαναστατική πράξη.

Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ σήμερα πρωτοστατούν στην οργάνωση αγώνων ακόμα και σε συνθήκες που φαινομενικά "δεν κουνιέται φύλλο", συζητούν με τους εργαζόμενους για το ταξικό περιεχόμενο των μέτρων, τα αίτια της καπιταλιστικής κρίσης και την προσδοκία της καπιταλιστικής ανάπτυξης, για τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας και τις δυνατότητες κάλυψής τους, στη σύγκρουση με την εργοδοσία σε κάθε τόπο δουλειάς, στα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τις σχόλες κατάρτισης, όπου βρίσκεται κομμουνιστής, στην κινητοποίηση για κάθε πρόβλημα που απασχολεί τα λαϊκά στρώματα».

Μόνο η σοσιαλιστική επανάσταση ανοίγει το δρόμο της κοινωνικής απελευθέρωσης

Εκτενή αποσπάσματα από την εισαγωγική ομιλία του Μάκη Παπαδόπουλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στην κεντρική συζήτηση του 43ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» με θέμα «Αλήθειες και ψέματα για τη σοσιαλιστική επανάσταση», που έγινε την Παρασκευή

Παρά την πολύμορφη, συνεχή προπαγάνδα της άρχουσας τάξης, χιλιάδες νέοι, μαθητές, εργαζόμενοι, φοιτητές, σπουδαστές, χιλιάδες άνεργοι και συνταξιούχοι δυσανασχετούν με τη σημερινή κατάσταση. Ολοι αυτοί αναρωτιούνται σήμερα αν μπορούμε να ξεφύγουμε απ' το σημερινό βάλτο της ανασφάλειας, της εκμετάλλευσης, της ανεργίας, που γεννά το καπιταλιστικό σύστημα.

Παρότι η άρχουσα τάξη προσπαθεί επίμονα να μας πείσει ότι είμαστε όλοι μια οικογένεια και ότι η πάλη των τάξεων ανήκει στο παρελθόν, η σκληρή πραγματικότητα συντρίβει την αστική μυθοπλασία ότι ήρθε το «τέλος της ιστορίας». Αυτοί που μας μιλούν για το τέλος της ταξικής πάλης είναι η τάξη των καπιταλιστών, που καθημερινά παλεύει, επιτίθεται, πολεμά, ισοπεδώνει τα δικαιώματά μας, σφαγιάζει τις ανάγκες μας, κατοχυρώνει την εκμετάλλευση με αντεργατικούς νόμους.

Αυτοί που λένε ότι η ταξική πάλη είναι ιστορικά ξεπερασμένη, αναχρονιστική, είναι αυτοί που θέλουν τα πράγματα να μείνουν όπως είναι σήμερα, με τη νεολαία υπάκουη, ανοργάνωτη, με μισθούς πείνας, ελαστικά ωράρια και ελαστικές συνειδήσεις. Είναι οι μεγαλομέτοχοι των μονοπωλιακών ομίλων, μια χούφτα παράσιτα, που συχνά κερδίζουν από επιχειρήσεις που δεν τις έχουν δει ούτε σε φωτογραφία, δεν ξέρουν καν πού βρίσκονται. Ορισμένοι, μάλιστα, απ' τους κορυφαίους του αστικού στρατοπέδου δε διστάζουν να πουν τα πράγματα με τ' όνομά τους, όπως ο Αμερικανός χρηματιστής Γουόρεν Μπάφετ, που είπε: «Ναι υπάρχει ταξικός πόλεμος, με τη διαφορά ότι αυτός διεξάγεται απ' τη δική μου τάξη και τον κερδίζουμε αυτόν τον πόλεμο».


Απέναντι στους καπιταλιστές βρίσκονται αντικειμενικά οι μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι που παράγουν τον κοινωνικό πλούτο αλλά δεν τον καρπώνονται. Σε αυτούς απευθυνόμαστε καθημερινά και μαχητικά εμείς οι κομμουνιστές, για να φωτίσουμε με τη δράση μας και τις προγραμματικές μας θέσεις ότι υπάρχουν οι δυνατότητες να ζήσουμε πολύ καλύτερα, να έχουν όλοι δουλειά χωρίς τον εφιάλτη της ανεργίας, να εργαζόμαστε λιγότερες ώρες, απολαμβάνοντας καλύτερο επίπεδο ζωής, να έχουμε υψηλού επιπέδου δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες Υγείας και Εκπαίδευσης.

Σε αυτούς απευθυνόμαστε για να φωτίσουμε ότι υπάρχει άλλος δρόμος, ο δρόμος της ανάπτυξης με γνώμονα την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας και όχι το καπιταλιστικό κέρδος, ο δρόμος της κοινωνικής κρατικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, ο δρόμος της εργατικής εξουσίας. Να φωτίσουμε ότι μόνο αν η εργατική τάξη πάρει στα χέρια της το τιμόνι της εξουσίας και τα κλειδιά της οικονομίας, μπορεί να υπάρξει επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της παραγωγής με κριτήριο την ικανοποίηση των αναγκών του λαού.

Εμείς οι κομμουνιστές μιλούσαμε και μιλάμε πάντα καθαρά στους νέους, στους εργαζόμενους, στα λαϊκά στρώματα, για το πώς μπορεί να αλλάξει ριζικά η κοινωνία, για το πώς μπορεί η εποχή της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο να μπει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Τονίζουμε ότι η παλιά, γερασμένη κοινωνία του καπιταλισμού που σαπίζει, δεν μπορεί να μετεξελιχθεί ομαλά, σταδιακά, ειρηνικά, στη νέα κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, ανασφάλεια, φτώχεια, ανεργία και πολέμους, στη σοσιαλιστική κοινωνία.


Τονίζουμε ότι ο μόνος τρόπος για να ανοίξει ο δρόμος της κοινωνικής απελευθέρωσης είναι η σχεδιασμένη και οργανωμένη επίθεση της εργατικής τάξης και των κοινωνικών συμμάχων της για την ανατροπή της εξουσίας της αστικής τάξης. Ο μόνος δρόμος είναι η σοσιαλιστική επανάσταση, μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Η επανάσταση ως άλμα στην ιστορική εξέλιξη της κοινωνίας, ως βίαιο πέρασμα που αλλάζει το χαρακτήρα της κοινωνικής οργάνωσης και της οικονομικής ζώνης, δεν εμφανίστηκε για πρώτη φορά με την Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917. Το πέρασμα απ' τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό, η άνοδος της αστικής τάξης στην εξουσία έγινε επίσης με βίαιες αστικές επαναστάσεις, που γκρέμισαν την εξουσία των ευγενών φεουδαρχών γαιοκτημόνων και την απόλυτη μοναρχία.

Με άλλα λόγια, ο Λουδοβίκος και η Μαρία Αντουανέτα δεν έφυγαν απ' το προσκήνιο της Ιστορίας με κάποιο δημοψήφισμα ή με ειρηνικό κοινωνικό διάλογο, αλλά με την αστική Γαλλική Επανάσταση, με την ένοπλη πάλη και τις γκιλοτίνες, με χιλιάδες θύματα. Ακόμα και μέσα στο επαναστατικό αστικό στρατόπεδο, η ένοπλη βίαιη αντιπαράθεση των ριζοσπαστών ιακωβίνων με τους συντηρητικούς Γιρονδίνους συνεχίστηκε για χρόνια, μέχρι και το 1793.

Ολα αυτά τα υποβαθμίζει ή τα διαστρεβλώνει η σύγχρονη χυδαία αστική ιστοριογραφία, που τολμά να κατηγορεί ακόμα και τον Ροβεσπιέρο για ολοκληρωτισμό.

Μεταρρύθμιση ή επανάσταση;

Ωστόσο, πολλοί νέοι αναρωτιούνται καλοπροαίρετα: Δεν μπορεί άραγε σήμερα να υπάρξει ένας ανώδυνος, ειρηνικός δρόμος για να μειωθούν και να εξαλειφθούν οι κοινωνικές ανισότητες; Δεν μπορεί με την ανάδειξη μιας προοδευτικής κυβέρνησης στο έδαφος του καπιταλισμού να εφαρμοστεί μια πολιτική προς όφελος των λαϊκών αναγκών; Ας σκεφτούμε με βάση την πείρα μας.

Το πρόσφατο πάθημα απ' την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση από το 2015 μέχρι σήμερα πρέπει να γίνει μάθημα. Αποδείχτηκε ότι η νέα κυβέρνηση όχι μόνο δεν προχώρησε στην ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων, αλλά κλιμάκωσε την αντιλαϊκή επίθεση για να ανακάμψουν τα κέρδη του κεφαλαίου.

Ομως το ελληνικό παράδειγμα δεν είναι το μοναδικό. Μια σειρά κόμματα που αναδείχθηκαν στην κυβέρνηση με φιλολαϊκές διακηρύξεις, συχνά και με τη στήριξη Κομμουνιστικών Κομμάτων, εφάρμοσαν στη συνέχεια αντιλαϊκή πολιτική ενίσχυσης του κεφαλαίου, που έφτασε στην περίπτωση της Ιταλίας μέχρι τη συμμετοχή στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας. Αυτό επιβεβαιώνει η πείρα απ' την Πορτογαλία, τη Γαλλία και την Ιταλία, μέχρι την Κύπρο. Η ιστορική πείρα επιβεβαιώνει ότι καμιά αλλαγή αστικής κυβέρνησης δεν μπορεί να οδηγήσει στην ανατροπή του καπιταλισμού.

Αυτό που διδάσκει η Ιστορία είναι ότι το κράτος υπηρετεί πάντοτε την εκάστοτε άρχουσα τάξη, δηλαδή σήμερα την αστική τάξη, την τάξη των καπιταλιστών. Δεν υπάρχει κράτος που να στέκεται έξω και πάνω απ' τα διαφορετικά ταξικά συμφέροντα της κοινωνίας. Επομένως, όσοι μηχανοδηγοί, όσες κυβερνήσεις κι αν αλλάξουν μέσα στο τρένο του αστικού κράτους, αυτό θα κινείται σταθερά πάνω στις ράγες που καθορίζουν τα στρατηγικά συμφέροντα της αστικής τάξης.

Το στρατηγικό συμφέρον της αστικής τάξης όχι απλά δε συμβαδίζει, αλλά αντιστρατεύεται την ικανοποίηση των αναγκών του λαού. Η ανάκαμψη και γενικότερα η αύξηση των κερδών του κεφαλαίου απαιτεί φτηνή εργατική δύναμη, μεγαλύτερο ξεζούμισμα των εργαζομένων, αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, συνεχείς θυσίες των κοινωνικών αναγκών, απ' το λαϊκό εισόδημα μέχρι τη δημόσια υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος.

Το σύνολο των λειτουργιών του αστικού κράτους, το σύνολο των νόμων και του Συντάγματος υπηρετεί τον ίδιο κοινό στόχο: Να διασφαλίζεται η κυριαρχία και η εξουσία του κεφαλαίου και να ενισχύεται η καπιταλιστική κερδοφορία.

Σκεφτείτε τι διδάσκουν στα σχολεία, πώς αντιμετωπίζουν η αστυνομία και τα δικαστήρια τους εργατικούς αγώνες, από ποιον παίρνει και σε ποιον δίνει ο ετήσιος κρατικός προϋπολογισμός.

Αποτελεί επικίνδυνη αυταπάτη ότι αυτό το αστικό κράτος μπορεί να το χρησιμοποιήσει προς όφελός της η εργατική τάξη. Ακόμα μεγαλύτερη αυταπάτη είναι να πιστεύει κανείς ότι η αστική τάξη θα παραδώσει οικειοθελώς την εξουσία της μετά από ένα αρνητικό γι' αυτήν αποτέλεσμα στις κοινοβουλευτικές εκλογές.

Καταρχήν η αστική τάξη παρεμβαίνει καθημερινά και αποφασιστικά στις λαϊκές συνειδήσεις και επομένως στη διαμόρφωση του εκάστοτε αποτελέσματος των εκλογών. Μπορεί όλοι να έχουμε από μια ψήφο, όμως για παράδειγμα δε διαθέτουμε όλοι τηλεοπτικά κανάλια για να επιδράσουμε στη συνείδηση των εργαζομένων, ούτε είμαστε όλοι μεγαλομέτοχοι ομίλων για να απειλούμε με απολύσεις και να υποσχόμαστε νέες προσλήψεις, ούτε είμαστε ιδιοκτήτες μεγάλων ποδοσφαιρικών ομάδων.

Στην πραγματικότητα, η αυταπάτη για φιλολαϊκή λύση μέσα απ' τις αστικές εκλογές δίνει ανάσες και σταθεροποιεί την αστική εξουσία, ιδιαίτερα όταν αυτή αντιμετωπίζει δυσκολίες.

Εξάλλου, αν η αστική τάξη διαπιστώσει τον παραμικρό άμεσο κίνδυνο, δε διστάζει να περάσει σε πιο αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης, να αξιοποιήσει δικτατορικές ή φασιστικές κυβερνήσεις για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η δικτατορία του κεφαλαίου.

Η ιστορική πείρα απ' τη Χιλή μέχρι την Ισπανία και απ' τη Γερμανία μέχρι την Ελλάδα επιβεβαιώνει αυτό το συμπέρασμα. Σκεφτείτε πόσες δεκαετίες ήταν παράνομο το ΚΚΕ στον 20ό αιώνα.

Η εργατική τάξη δεν μπορεί να αξιοποιήσει τους αστικούς θεσμούς για την οργάνωση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Πρέπει να τσακίσει επαναστατικά το αστικό κράτος. Το νέο σοσιαλιστικό κράτος απαιτεί νέα όργανα και θεσμούς, που σε μεγάλο βαθμό τούς γεννά η επαναστατική ταξική πάλη μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Οι αστικοί θεσμοί είναι φτιαγμένοι για να κρατούν την εργατική τάξη μακριά απ' τη λήψη των αποφάσεων. Τα όργανα και οι θεσμοί της νέας εργατικής εξουσίας απαιτούν και προϋποθέτουν τη συνεχή ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη και στον έλεγχο των αποφάσεων. Είναι θεσμοί που πρέπει να διευκολύνουν τη συνειδητή δράση της εργατικής τάξης για την οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Γενικότερα οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας προϋποθέτει την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

Να τελειώνουμε με τις κοινοβουλευτικές αυταπάτες

Ο Μ. Παπαδόπουλος, αφού αναφέρθηκε στην επαναστατική κατάσταση και το πώς αυτή εκδηλώθηκε στην περίπτωση της Ρωσίας τον Οκτώβρη του 1917, καθώς και στο πώς την αξιοποίησαν οι μπολσεβίκοι στη συνέχεια, σημείωσε:

«Αυτήν την πολύτιμη ιστορική πείρα πρέπει να μελετά κάθε Κομμουνιστικό Κόμμα. Μια πείρα που υπογραμμίζει ότι εμείς οι κομμουνιστές, στις σημερινές συνθήκες υποχώρησης του κινήματος, δεν περιμένουμε παθητικά να ξημερώσει κάποια μεγάλη μέρα της επαναστατικής κατάστασης. Παλεύουμε καθημερινά για να δημιουργηθούν πρωτοπόρες εστίες αντίστασης και αντεπίθεσης σε κάθε εργασιακό χώρο, κάθε κλάδο, κάθε σχολείο, ΤΕΙ, πανεπιστήμιο. Παλεύουμε καθημερινά για να ωριμάσει η ταξική συνείδηση των εργαζομένων και να σημαδέψει καθαρά τον ταξικό εχθρό, την εξουσία του κεφαλαίου.

Παλεύουμε ενάντια στις κοινοβουλευτικές αυταπάτες, με κορυφαίο παράδειγμα τη στάση που κράτησε το ΚΚΕ απέναντι στις πολύμορφες πιέσεις που του ασκήθηκαν για να συμμετάσχει ή να στηρίξει τη λεγόμενη κυβέρνηση της Αριστεράς, δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ. Η στάση που κράτησε το ΚΚΕ δεν ήταν ευκαιριακή και δικαιώθηκε απ' τις εξελίξεις. Ηταν αποτέλεσμα βασανιστικής θεωρητικής επεξεργασίας, ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής απόφασής μας να μην υποχωρήσουμε απ' το Πρόγραμμά μας, την επαναστατική στρατηγική και από τα άμεσα καθήκοντα της πάλης, να υπηρετήσουμε το πραγματικό συμφέρον της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι εμείς οι κομμουνιστές δεν παλεύουμε αποφασιστικά για την αλλαγή του συσχετισμού δύναμης στις βουλευτικές εκλογές. Επιδιώκουμε σταθερά την εκλογική άνοδο του Κόμματος, ώστε από καλύτερες θέσεις να αξιοποιούμε το βήμα του κοινοβουλίου για να αποκαλύψουμε την αστική πολιτική, να προβάλλουμε ριζοσπαστικά αιτήματα για τα λαϊκά προβλήματα, να φωτίζουμε την ανάγκη ανατροπής της δικτατορίας του κεφαλαίου. Ομως, η προεκλογική δράση μας εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια για την οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης.

Μπορεί στην Ελλάδα να νικήσει η σοσιαλιστική επανάσταση;

Συχνά ακούμε τον εξής αντίλογο: Ακόμα και αν όσα λέτε είναι γενικά σωστά, δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα. Αν ο λαός σηκώσει το ανάστημά του και αποφασίσει να συγκρουστεί, θα τον συντρίψει το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, η εγχώρια άρχουσα τάξη.

Καταρχήν, δεν πρέπει να σκεπτόμαστε μια τόσο ριζική αλλαγή, όπως η ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου στην Ελλάδα, με τον υπόλοιπο κόσμο να μένει ακίνητος. Να σκεφτόμαστε, δηλαδή, λαθεμένα ότι ο αρνητικός συσχετισμός σε βάρος των λαών που υπάρχει σήμερα στην περιοχή μας, θα έχει μείνει αμετάβλητος, στατικός.

Η εμφάνιση επαναστατικής κατάστασης σε μια χώρα των Βαλκανίων, της Ανατολικής Μεσογείου όπως η Ελλάδα, δεν θα "πέσει απ' τον ουρανό". Ασφαλώς οι συγκεκριμένοι παράγοντες που θα οδηγήσουν στην επαναστατική κατάσταση δεν μπορούν να προβλεφθούν σήμερα με ακρίβεια. Ομως, όποια και αν είναι η πολύ συγκεκριμένη αφετηρία, για παράδειγμα μια βαθιά, μακρόχρονη οικονομική κρίση ή κάποια εμπλοκή της χώρας σ' έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο, η όξυνση της ταξικής πάλης δεν πρόκειται να περιοριστεί μόνο στη χώρα μας. Θα αγκαλιάζει και θα αφορά μια ευρύτερη περιοχή.

Πάντα συμβαίνει αυτό όταν υπάρχουν μεγάλες και έντονες εξελίξεις. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, πόσο γρήγορα αλλάζει η εικόνα και η κατάσταση στη Μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια, παρότι το επαναστατικό εργατικό κίνημα δεν είναι ακόμα ο πρωταγωνιστής των εξελίξεων.

Ενα νικηφόρο επαναστατικό άλμα στην Ελλάδα ή σε μια γειτονική χώρα θα επιδράσει στην πορεία της ταξικής πάλης στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό έδειξε η πείρα της νικηφόρας Επανάστασης του Οκτώβρη του '17 στη Ρωσία, που με τη διεθνή ακτινοβολία της αποτέλεσε τον καταλύτη για να συγκροτηθούν και να ισχυροποιηθούν πολλά ΚΚ, καθώς και για την επαναστατική άνοδο, για τις εξεγέρσεις που εκδηλώθηκαν στη συνέχεια στην Ουγγαρία, στη Γερμανία, στην Ιταλία.

Αντίστροφα, την εποχή εκείνη η έμπρακτη υποστήριξη, η ταξική αλληλεγγύη των εργατών πολλών ευρωπαϊκών κρατών συνέβαλε σημαντικά στη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Επίσης, η άρχουσα τάξη των καπιταλιστών και οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες που τη στηρίζουν, δεν είναι παντοδύναμες και ιδιαίτερα σε επαναστατικές συνθήκες βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση. Είναι η περίοδος που ο ανταγωνισμός τους με άλλες αστικές τάξεις και άλλες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες κορυφώνεται, συγκρούονται ανοιχτά οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά.

Το επαναστατικό εργατικό κίνημα και η εργατική εξουσία σε μια χώρα μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Πιο σωστά, μόνο η επαναστατική πρωτοπορία του ΚΚ και στη συνέχεια μόνο η εργατική εξουσία μπορεί να αξιοποιήσει προς όφελος του λαού αυτές τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.

Βασικοί όροι για να συμβεί αυτό, είναι να διαφυλαχτεί η ταξική ανεξαρτησία του επαναστατικού εργατικού κινήματος απ' τις επιδιώξεις και τους στόχους κάθε ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, να μη γίνει δηλαδή ουρά κανενός ιμπεριαλιστικού κέντρου. Να υπάρχει σταθερός προσανατολισμός για την επαναστατική ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, τόσο στην περίοδο του ιμπεριαλιστικού πολέμου όσο και στην περίοδο της ιμπεριαλιστικής ειρήνης.

Οι μπολσεβίκοι αξιοποίησαν τις οξυμένες αντιθέσεις μεταξύ της Γερμανίας και της Βρετανίας την περίοδο του Α' Παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού Πολέμου με θεαματικά αποτελέσματα. Προέβλεψαν σωστά ότι, λόγω των οξυμένων αντιθέσεων, ο γερμανικός στρατός δεν θα προχωρούσε σε άμεση συνεργασία με τις αντίπαλες δυνάμεις της στρατιωτικής συμμαχίας της Αντάντ (δηλαδή της Αγγλίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας), με στόχο την εξουδετέρωση των μπολσεβίκων. Δεν θα συνέβαινε, δηλαδή, αυτό που συνέβη το 1871, όταν μετά το Γαλλο-πρωσικό Πόλεμο ο γαλλικός αστικός στρατός έπνιξε στο αίμα την Παρισινή Κομμούνα, με τη στήριξη των πρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων κατοχής.

Μετά τη νίκη της Επανάστασης, οι μπολσεβίκοι κέρδισαν πολύτιμο χρόνο για την εδραίωση της σοβιετικής εξουσίας, παραχωρώντας προσωρινά στη Γερμανία κάποια ρωσικά εδάφη, χωρίς όμως να συμμαχήσουν και να στηρίξουν τα γερμανικά ιμπεριαλιστικά σχέδια. Υπέγραψαν μια Συνθήκη Ειρήνης με επώδυνους όρους για να εδραιώσουν τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία και τα κατάφεραν.

Το παράδειγμα των μπολσεβίκων απέδειξε ότι μόνο η εργατική εξουσία μπορεί να αξιοποιήσει προς όφελος του λαού τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, γιατί δεν την κρατά στο χέρι καμία ιμπεριαλιστική συμμαχία. Γι' αυτό και μπορεί να συνάπτει αμοιβαία επωφελείς οικονομικές συμφωνίες, που θα υπηρετούν τα συμφέροντα του νέου εργατικού κράτους.

Ετσι, μια σειρά προβλήματα που πιθανά θα εμφανιστούν τον πρώτο καιρό μετά τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης σχετικά με την επάρκεια καυσίμων, φαρμάκων, σύγχρονων όπλων, μπορούν να αντιμετωπιστούν απ' την εργατική εξουσία, η οποία θα αξιοποιήσει προς όφελός της τον ανταγωνισμό, τις οξυμένες αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα για τον έλεγχο και το μοίρασμα των αγορών της Ανατολικής Μεσογείου.

Επίσης, δεν πρέπει να υποτιμάμε τις μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες και τον πλούτο που παράγεται σήμερα στη χώρα μας. Πολύ περισσότερο, δεν πρέπει να υποτιμάμε τις δυνατότητες να αναπτυχθεί γρήγορα και να απογειωθεί η εγχώρια παραγωγή αν απαλλαγεί απ' τις αλυσίδες της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

Η Ελλάδα είναι πλούσια χώρα σε ενεργειακές πηγές, σε λιγνίτη, υδρογονάνθρακες, αιολικό και υδάτινο δυναμικό. Είναι πλούσια χώρα σε ορυκτούς πόρους, σε αποθέματα χρυσού, βωξίτη, νικελίου, χαλκού. Διαθέτει σύγχρονη βιομηχανική και αγροτική παραγωγή. Πάνω απ' όλα διαθέτει πολυάριθμο, ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, μεγάλο αριθμό επιστημόνων. Διαθέτει δηλαδή τη βασική παραγωγική δύναμη που μπορεί να φτιάξει νέα εργοστάσια, νέα θερμοκήπια, νέα καράβια, νέες οικοδομές.

Το βασικότερο όμως είναι ότι οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, η κοινωνική κρατική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και τη γη, η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, μπορούν να απελευθερώσουν μια σειρά από αναξιοποίητες παραγωγικές δυνατότητες της χώρας. Δυνατότητες που σήμερα φυλακίζονται, αφού όλες οι αποφάσεις για το τι και πόσο θα παραχθεί λαμβάνονται με γνώμονα το κέρδος του κεφαλαίου.

Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, γιατί στις μέρες μας στην Ελλάδα έχει ουσιαστικά σταματήσει η κατασκευή σπιτιών, την ίδια ώρα που χιλιάδες νέοι ζουν αναγκαστικά με τους γονείς τους. Η οικοδομική δραστηριότητα σταμάτησε διότι σήμερα δεν καθορίζεται απ' τις κοινωνικές ανάγκες, αλλά απ' τη δυσκολία των καπιταλιστών του κλάδου να πουλήσουν σπίτια με ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους.

Ας σκεφτούμε γιατί χιλιάδες νοικοκυριά ζουν σήμερα σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας, ενώ η Ελλάδα είναι πολύ πλούσια σε ενεργειακές πηγές. Διότι στον καπιταλισμό η Ενέργεια είναι εμπόρευμα και όχι κοινωνικό αγαθό, κοινωνικό δικαίωμα.

Η υπεροχή του κεντρικού σχεδιασμού

Τα πράγματα, όμως, θα είναι πολύ διαφορετικά στο έδαφος της κοινωνικής ιδιοκτησίας. Θα αλλάξουν ο σκοπός και ο ρυθμός που θα αναπτύσσονται οι παραγωγικές δυνάμεις. Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας θα οργανώσει την παραγωγή και θα κατανέμει τα προϊόντα με στόχο την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας, που συνεχώς διευρύνονται. Οι εργαζόμενοι δε θα αναζητούν κάποιο αφεντικό μέσα στη ζούγκλα της καπιταλιστικής αγοράς για να πουλήσουν την εργατική τους δύναμη για να επιβιώσουν. Η ανασφάλεια και η εκμετάλλευση θα είναι πλέον παρελθόν.

Οι εργαζόμενοι θα συμμετέχουμε στη λήψη και στον έλεγχο των αποφάσεων, θα ελέγχουν και θα ανακαλούν τους αντιπροσώπους τους στη Γενική Συνέλευση σε κάθε εργασιακό χώρο. Θα συνδέονται με τα μέσα παραγωγής μέσα απ' τον κεντρικό σχεδιασμό, δηλαδή με τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής και οικονομίας.

Δεν χαράσσουμε ένα ουτοπικό σχέδιο επί χάρτου. Βασιζόμαστε στην ιστορική πείρα της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης και της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα. Πριν την Επανάσταση του '17, πολλοί έλεγαν ότι η Ρωσία δεν είναι ώριμη για σοσιαλισμό αφού δεν είχε καν ολοκληρωθεί ο εξηλεκτρισμός της χώρας. Οι μπολσεβίκοι απέδειξαν ότι η σοβιετική εξουσία κατάφερε γρήγορα να ολοκληρώσει τον εξηλεκτρισμό. Η σοβιετική εξουσία έφερε τον πλήρη εξηλεκτρισμό της χώρας και όχι το αντίστροφο. Η Σοβιετική Ενωση κατάφερε να καλύψει το σύνολο των ενεργειακών αναγκών του λαού σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, χάρη στον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό.

Τέλος, δεν παραγνωρίζουμε ότι η σοσιαλιστική επανάσταση στις σύγχρονες συνθήκες θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια πολύ πιο οργανωμένη λειτουργία του αστικού κράτους, με σύγχρονα μέσα παρακολούθησης, καταστολής και μαζικής καταστροφής συγκριτικά με την εποχή της Οκτωβριανής Επανάστασης. Ομως, ο αποφασιστικός παράγοντας για τη χρήση και την αξιοποίηση όλων αυτών των σύγχρονων μέσων και μηχανισμών παραμένει ο άνθρωπος. Επομένως, η επαναστατική δράση, η αποφασιστική ταξική πάλη, η ωρίμανση της ταξικής συνείδησης των εργαζομένων μπορεί να εξουδετερώσει την κρατική καταστολή και να αξιοποιήσει τη νέα τεχνολογία για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης».

Οι νέες δυνατότητες

Ο ομιλητής στάθηκε σε συμπεράσματα από την πείρα των ανατροπών απαντώντας σε ερωτήματα και προβληματισμούς για τις αιτίες τους που συχνά δημιουργούνται σε νέους, εξηγώντας τις θέσεις του ΚΚΕ για το πώς φτάσαμε στην αντεπανάσταση του 1991. Συνεχίζοντας σημείωσε:

«Σήμερα, επίσης, έχουμε πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες ώστε ο κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας να διασφαλίζει όχι μόνο την επάρκεια, αλλά και την ταχεία βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών που καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας.

Η εκρηκτική διάδοση της πληροφορικής, η δυνατότητα γρήγορης επεξεργασίας μεγάλου όγκου πληροφοριών και δεδομένων, οι δυνατότητες μεγάλης αύξησης της παραγωγικότητας που εξασφαλίζει η ρομποτική και η πλήρης αυτοματοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής, θα αποτελέσουν ισχυρά όπλα στα χέρια της εργατικής εξουσίας. Στα χέρια του κεφαλαίου αυτές οι τεχνολογικές δυνατότητες μεταφράζονται σε νέα βάσανα για τους εργαζόμενους, μεταφράζονται σε απολύσεις, εντατικοποίηση όσων δουλεύουν, εξαθλίωση της στρατιάς των ανέργων.

Ομως, στα χέρια της εργατικής εξουσίας θα μεταφραστούν σε περισσότερο, δημιουργικό ελεύθερο χρόνο και μεγαλύτερες δυνατότητες ενεργούς συμμετοχής στη λήψη και στον έλεγχο αποφάσεων για την παραγωγή και κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής.

Ματαιοπονούν, λοιπόν, οι εκπρόσωποι της αστικής τάξης, που επαναλαμβάνουν μονότονα, δογματικά ότι ο καπιταλισμός είναι αναντικατάστατος, αιώνιος, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.

Η νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης, η θετική αλλά και η αρνητική πείρα του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε, οι σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες και η ιστορική πείρα της επαναστατικής ταξικής πάλης, αποδεικνύουν ότι είναι εφικτή μια κοινωνία χωρίς αφεντικά, χωρίς καπιταλιστές, χωρίς ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Αποδεικνύουν ότι η εργατική τάξη μπορεί να εκπληρώσει την ιστορική της αποστολή, να καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Μ' αυτήν την κόκκινη σημαία της κοινωνικής απελευθέρωσης βαδίζουμε κάθε μέρα, αποφασιστικά, μαχητικά, χωρίς ταλαντεύσεις, για να έρθει πιο γρήγορα το μέλλον.

Βαδίζουμε με εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη και ξέρουμε ότι ο λαός θα πει την τελευταία λέξη».

Μοναδικές στιγμές του 43ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή»


Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ