Κυριακή 13 Ιούλη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Φτωχότεροι έγιναν οι φτωχοί

Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι επιβιώνουν με ένα δολάριο τη μέρα, σημειώνει η ετήσια έκθεση του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, ενώ υπογραμμίζει ότι οι φτωχοί έγιναν πολύ φτωχότεροι στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, παρά τους σχετικά μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης του παγκόσμια παραγόμενου πλούτου.

Περιττό να σημειώσουμε, γιατί συμβαίνει αυτό και πού πηγαίνει ο, πράγματι, ολοένα και πολύ μεγαλύτερος παραγόμενος πλούτος από τους εργαζόμενους και τους λαούς όλου του κόσμου και, ιδιαίτερα, των λεγόμενων αναπτυσσόμενων χωρών, που μαστίζονται από τη φτώχεια, την πείνα, την εξαθλίωση και τις αρρώστιες. Και μπορεί η έκθεση του ΟΗΕ να ρίχνει τις ευθύνες για την κατάσταση αυτή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και την Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΤ), αλλά, στην πραγματικότητα, αυτές βαραίνουν το διεθνή ιμπεριαλισμό και την πολιτική του, τους νόμους της αγοράς, τις κάθε λογής απελευθερώσεις της ασύδοτης δράσης των πολυεθνικών, τις καπιταλιστικές διαρθρωτικές αλλαγές, τον εντεινόμενο ανταγωνισμό, κλπ., κλπ. Ολ' αυτά, που κάποιοι άλλοι ονομάζουν παγκοσμιοποίηση, είτε γιατί θέλουν κι αυτοί να κρύψουν τις βαθύτερες ρίζες των προβλημάτων, είτε γιατί έχουν αυταπάτες, ότι υπάρχουν ουσιαστικές και φιλολαϊκές λύσεις στα πλαίσια του σύγχρονου καπιταλισμού. Στο κάτω κάτω της γραφής, όπως όλοι γνωρίζουν, οι ΗΠΑ και οι άλλες μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες ελέγχουν και καθοδηγούν το ΔΝΤ και την ΠΤ.

Κέρδη για τους λίγους

Τι σημαίνει η συνεχής και, μάλιστα, γοργή αύξηση του δανεισμού των ελληνικών νοικοκυριών από τις τράπεζες; Πρώτον, ότι τα τελευταία όλο και λιγότερο μπορούν να καλύψουν τις όποιες ανάγκες τους με τα έσοδα που έχουν. Κανένας, βέβαια, δεν προτιμά να δανείζεται από την τράπεζα -και, βέβαια, να πληρώνει και τόκους- όταν έχει δικά του χρήματα. Δεύτερον, πολλά και συνεχώς αυξανόμενα κέρδη για τις τράπεζες. Πολύ περισσότερο, όταν τα επιτόκια είναι δυο και τρεις φορές πάνω από τον τρέχοντα επίσημο πληθωρισμό.

Τα παραπάνω αποτελούν μια από τις πολλές συνέπειες της μόνιμης πλέον εισοδηματικής πολιτικής μονόπλευρης λιτότητας, που εφαρμόζουν όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις, είτε είναι ΠΑΣΟΚ είτε ΝΔ. Και το σημειώνουμε, μια και προχτές, η Τράπεζα της Ελλάδας ανακοίνωσε με ιδιαίτερη χαρά και περηφάνια, ότι στην πενταετία 1997 - 2002 ο δανεισμός των ελληνικών νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 300%.

Στη φτήνια τα καρπούζια...

Μεγάλες ποσότητες καρπουζιών μένουν αμάζευτα και σαπίζουν στα χωράφια, επειδή η ντόπια αγορά αδυνατεί να απορροφήσει το σύνολο της φετινής παραγωγής. Οι καρπουζοπαραγωγοί είναι σε απόγνωση, καθώς δε βρίσκουν εμπόρους ν' αγοράσουν το προϊόν τους, παρά το γεγονός ότι τους το προσφέρουν σε εξευτελιστικές τιμές. Η μείωση του εισοδήματός τους είναι δραματική - δε «βγάζουν» ούτε τα καλλιεργητικά έξοδα - κι απελπισμένοι αναζητούν κάποια βοήθεια από την πολιτεία.

Δύο από τις βασικές αιτίες του προβλήματος, είναι: Πρώτον, οι αθρόες εισαγωγές καρπουζιών από γειτονικές χώρες και κυρίως από την Τουρκία, την Αλβανία και τα Σκόπια, που έγιναν στις αρχές του καλοκαιριού. Και, δεύτερον, το σταμάτημα των εξαγωγών, καθώς «χάθηκαν» οι αγορές της Ευρώπης που απορροφούσαν ελληνικά καρπούζια. Τη βασική ευθύνη και για τα δυο φέρει η κυβέρνηση, η οποία και επέτρεψε τις εισαγωγές και δεν έκανε τίποτα για να εξασφαλίσει εξαγωγές.

... αλλά τα τρώμε ακριβά

Ομως, παρά το γεγονός ότι οι παραγωγοί δε βρίσκουν εύκολα έμπορο να πουλήσουν, με αποτέλεσμα τα καρπούζια να σαπίζουν απούλητα στα χωράφια, εντούτοις οι καταναλωτές εξακολουθούμε να τρώμε αυτό το φρούτο πληρώνοντάς το ακριβά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τιμή στην οποία το αγοράζει ο καταναλωτής είναι δεκαπλάσια από εκείνη στην οποία το πουλάει ο παραγωγός, καθώς από το χωράφι το καρπούζι «φεύγει» με 3-5 λεπτά το κιλό και στο μανάβη πουλιέται 30 μέχρι 50 λεπτά!

Βεβαίως, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της τεράστιας διαφοράς το «τσεπώνουν» οι μεγαλέμποροι, που βλέπουν τα κέρδη τους να αυξάνουν, ενώ χαμένοι είναι και οι παραγωγοί που πουλούν φτηνά και οι καταναλωτές που αγοράζουν ακριβά. Αλλά έτσι λειτουργεί η διαβόητη «ελεύθερη» καπιταλιστική αγορά, στην οποία ορκίζονται «αιώνια και σταθερή πίστη κι αφοσίωση» και οι «σοσιαλιστές» του ΠΑΣΟΚ και οι «φιλελεύθεροι» της ΝΔ, αλλά και όσοι ακόμη πορεύονται στα πλαίσια των «ευρω-μονοδρόμων»...

Συμπτώσεις...

Το σενάριο, σύμφωνα με το οποίο, η ηγεσία μιας χώρας αποσπά την προσοχή της κοινής γνώμης σε θέματα συνήθως εξωτερικής πολιτικής (π.χ. μια απειλή, έναν πόλεμο, κλπ.), ώστε - εκτός της εξυπηρέτησης ευρύτερων ιμπεριαλιστικών σχεδίων - να καλλιεργήσει τάσεις συσπείρωσης και να εξασφαλίσει την επανεκλογή της, έχει γραφτεί πολλές φορές. Για παράδειγμα, δεν είναι λίγοι Αμερικανοί πρόεδροι, οι οποίοι έχουν κατηγορηθεί για πρακτική εφαρμογή αντίστοιχων σεναρίων. Από τους δυο τελευταίους, ο Μπιλ Κλίντον κατηγορήθηκε ότι εκμεταλλεύτηκε με τον τρόπο αυτό τον πόλεμο ενάντια στη Γιουγκοσλαβία, ενώ αρκετοί Αμερικανοί αναλυτές κατηγορούν τον σημερινό ότι εκμεταλλεύεται ανάλογα το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης του Σεπτέμβρη, κάνοντας πολέμους και καλλιεργώντας κλίμα «τρομο-υστερίας», ανομολόγητων απειλών και κινδύνων κλπ.

Θυμηθήκαμε τα παραπάνω, με αφορμή τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα στη Μόσχα, με τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Και δεν έχουμε εμείς, βέβαια, περισσότερες πληροφορίες απ' όσες μεταδίδουν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, αλλά δεν μπορούμε να μη σημειώσουμε τη σύμπτωση, ότι η ενέργεια αυτή έρχεται λίγο πριν την επικείμενη - μάλλον το Σεπτέμβρη - προκήρυξη εκλογών στη Ρωσία. Και δεν ξεχνάμε, βέβαια, ότι και οι προηγούμενες εκλογές στη χώρα αυτή είχαν γίνει στη σκιά ανάλογων γεγονότων, κλιμάκωσης του πολέμου στην Τσετσενία, κλπ., κλπ.

ΒΙΒΛΙΟ
Για το σολωμικό «μεταλλείο»

Ενας από τους καλύτερους - ΕΑΜικής καταβολής - ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, κλασικός φιλόλογος, μεταφραστής έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Ιστορικού Τμήματος του Ιονίου Πανεπιστημίου, ο Γιάννης Δάλλας, έχει προσφέρει πλούσιο και σημαντικότατο μελετητικό έργο. Εργο, το οποίο ρίχνει νέο, διαλεκτικής αντίληψης «φως», σε μεγάλα δημιουργήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, με τα οποία ο μελετητής έχει βαθείς συναισθηματικούς και ιδεολογικοαισθητικούς «δεσμούς». Μελέτες, για πεζογραφικό έργο του πρωτοπόρου σοσιαλιστή Κωνσταντίνου Θεοτόκη, για τα βαρναλικά «Οι σκλάβοι στα δεσμά τους» και «Το φως που καίει», για τις «Ωδές», άλλα έργα και την ποιητική του Κάλβου, τέσσερις μελέτες για την καβαφική ποίηση, καθώς και ευάριθμα άλλα δοκίμια για θέματα και κείμενα της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής λογοτεχνίας μας. Φέτος ο Γ. Δάλλας κατέθεσε σε έναν τόμο, με τίτλο «Σκαπτή ύλη από τα σολωμικά μεταλλεία» (σελ. 332, εκδόσεις «Αγρα»), έντεκα μελέτες που έγραψε και δημοσίευσε από το 1981 έως το 2000. Κάθε μελέτη του Γ. Δάλλα είναι αποτέλεσμα μιας συστηματικής «ανασκαφής» των στρωμάτων και υποστρωμάτων αυτού καθ' αυτού του θέματος και της μορφολογίας του δημιουργήματος, αλλά και των αντανακλάσεων εμφανών ή αφανών επί του έργου του βίου, των ιδεών, της ποιητικής αισθητικής, της εποχής και των επιρροών του δημιουργού.

Ο μελετητής διερευνώντας στα βάθη των «μεταλλείων» της σολωμικής ποίησης, φέρνει στο φως όλη τη «χρυσοφόρα φλέβα» της, όπου «ανάμεσα σε δυο επίπεδα πολιτισμού και δύο γλώσσες» (σ.σ. την ιταλική και ελληνική) «συντελείται η ένωση του ελληνικού κειμένου με τα ξένα περικείμενα». Η ένωση, δηλαδή, της σολωμικής ποίησης (στα έργα της ωριμότητας του ποιητή και κυρίως στα «Αυτόγραφα» και στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους») με έργα ξένων δημιουργών (λ.χ. των Αυγουστίνου, Ωριγένη, Φιτσίνο, Δάντη, Ντιντερό, Μέντελσον, Χέγκελ, Σίλερ). Λ.χ. ο «Κρητικός» του Σολωμού πιθανόν να «πηγάζει» από το ποίημα του Σίλερ «Ηρώ και Λέαδρος». Τα κείμενα του Γ. Δάλλα, κατάστικτα από συγκριτολογικές αναφορές σε έργα άλλων ξένων ποιητών του 18ου και 19ου αιώνα, και φυσικά στου Κάλβου, ανοίγουν νέους ορίζοντες στην ερμηνεία του - «διόλου αμιγή, παρά ακατέργαστου» ακόμη από την κριτική, όπως τονίζει ο μελετητής - «θησαυρού» της σολωμικής ποίησης. Ενας «θησαυρός», που σαν «Το ψηλό δέντρ' ολόκληρο ηχολογά κι αστράφτει/ μ' όλους της τέχνης τους ηχούς, με τ' ουρανού τα φώτα».


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

ΠΡΟΣΩΠΟ
Μαχμούντ Αμπάς

Ο Μαχμούντ Αμπάς δε βρίσκεται σε ιδιαίτερα αξιοζήλευτη θέση -αυτό είναι το λιγότερο που θα μπορούσε να πει κανείς. Μπορεί να τον «στηρίζουν» (φραστικά) οι ΗΠΑ, η ΕΕ και ο ...Ισραηλινός πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν, ωστόσο η τακτική που ακολουθούν εν πολλοίς θα εξαρτηθεί από το αν θα καταφέρει να τηρήσει την εκεχειρία που κήρυξαν η Χαμάς, η Ισλαμική Τζιχάντ και η Φατάχ, αλλά και να προωθήσει τα πολλαπλά εκκρεμή ζητήματα στο τραπέζι του διαλόγου. Η θέση του υπονομεύεται από την άρνηση, στην πραγματικότητα, της κυβέρνησης του Ισραήλ να προβεί σε παραχωρήσεις στα θέματα της απελευθέρωσης των 8.000 Παλαιστινίων κρατουμένων, αλλά και της καταστροφής των εποικισμών, την ώρα που οι δολοφονικές επιχειρήσεις του Ισραηλινού στρατού συνεχίζονται.

Το γεγονός είναι ότι η «διαλλακτική» στάση του Μαχμούντ Αμπάς δε φέρνει επί της ουσίας κανένα αποτέλεσμα, ενώ προκαλεί την οργή του Γιάσερ Αραφάτ και των περισσότερων Παλαιστινίων αξιωματούχων. Ο Αραφάτ δε μάσησε τα λόγια του: Η πολιτική του, είπε κατά πληροφορίες την Παρασκευή, αποτελεί «προδοσία των συμφερόντων του παλαιστινιακού λαού». Στέλεχος της Φατάχ προέβλεψε ότι αν η σημερινή κατάσταση διατηρηθεί και μετά τις χωριστές επισκέψεις του Αμπάς και του Σαρόν στην Ουάσινγκτον -και τις συναντήσεις που θα έχουν με το υπερατλαντικό «αφεντικό», ποιον άλλον; τον Τζορτζ Ουόκερ Μπους-, «η πρωθυπουργία του δε θα διαρκέσει και πολύ». Ιδωμεν...



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ