• ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2026: Κατατέθηκε στην Ολομέλεια το σχέδιο «σφαγής» του λαού
• «ΜΠΑΡΟΥΤΑΠΟΘΗΚΗ» ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΟΛΗ Η ΧΩΡΑ: Λιμάνια και ναυπηγεία της χώρας στη δίνη πολεμοκάπηλων σχεδιασμών
• ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ: Η επιρροή της Ρωσίας στα Βαλκάνια πλήττεται από τις αμερικανικές κυρώσεις
• ΗΠΑ - ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ: Στρατηγικές επενδύσεις και αγορές ενός τρισ. δολαρίων

2025 The Associated Press. All

Οι αμερικανικές κυρώσεις στη «Lukoil» και τη «Rosneft» επιταχύνουν ανακατατάξεις και διεργασίες στους ανταγωνισμούς για τη διεθνή «πίτα» της Ενέργειας

Στην πραγματικότητα, η «τράπουλα» της Ενέργειας ξαναμοιράζεται με στόχο οι ΗΠΑ να βγουν κερδισμένες, αυξάνοντας όχι μόνο τις πωλήσεις πετρελαίου, αλλά και τη γεωπολιτική τους «επιρροή».

Εκτός από την Ινδία, την Τουρκία και την Κίνα, που αποτελούν τους βασικότερους αγοραστές ρωσικών υδρογονανθράκων και σύμφωνα με αναφορές έχουν διακόψει - τουλάχιστον προς ώρας - ορισμένες παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου, η ενεργειακή και γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας στα Βαλκάνια έχει επίσης πληγεί σημαντικά.

Βούλγαροι αναλυτές σημειώνουν ότι «ακόμη και όταν τελειώσει ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και ενδεχομένως αρθεί η επιβολή κυρώσεων, η Ρωσία θα δυσκολευτεί να ανακτήσει την επιρροή της στις ενεργειακές αγορές της περιοχής, δεδομένου του μεγαλύτερου αριθμού πιο αξιόπιστων προμηθευτών και χωρών - εταίρων», ενώ «η Μόσχα θα πρέπει να αναζητήσει εναλλακτικούς τρόπους για να διατηρήσει τη γεωοικονομική της επιρροή στην περιοχή».

Οταν τον περασμένο μήνα επιβλήθηκαν οι τελευταίες αμερικανικές κυρώσεις κατά της ρωσικής πετρελαϊκής βιομηχανίας, η Βουλγαρία βρέθηκε σε δύσκολη θέση, καθώς η Lukoil PJSC ήταν ιδιοκτήτρια του μεγαλύτερου διυλιστηρίου πετρελαίου της χώρας.

Η κυβέρνηση αποφάσισε να κατασχέσει τις εγκαταστάσεις της Neftohim κοντά στη Μαύρη Θάλασσα και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία της «Lukoil». Αφαίρεσε κάθε δικαίωμα από τους μετόχους και διόρισε έναν διαχειριστή για να διαπραγματευτεί μια πιθανή πώληση. Υποψήφιοι αγοραστές από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τον Περσικό Κόλπο έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον. Η «Lukoil» ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι λαμβάνει «όλα τα απαραίτητα μέτρα» για την πώληση του διυλιστηρίου Neftohim, του δικτύου πρατηρίων καυσίμων και άλλων περιουσιακών στοιχείων της στη Βουλγαρία.

Πρόκειται για σημαντικό πλήγμα για τη Ρωσία στην περιοχή των Βαλκανίων, όπου ΕΕ - ΗΠΑ - ΝΑΤΟ ανταγωνίζονται σκληρά με τη Ρωσία εδώ και δεκαετίες, αλλά και την Κίνα.

Στη Βουλγαρία, πολιτικοί και αναλυτές εκφράζουν εδώ και χρόνια «ανησυχίες» για τη «δυσανάλογη συμμετοχή της Ρωσίας» στην οικονομία, και ιδίως στον τομέα της Ενέργειας. Η «Lukoil» έχει καταγγείλει πολιτικές πιέσεις να πουλήσει το διυλιστήριό της και τα 220 πρατήρια βενζίνης που διαθέτει σε όλη τη χώρα.

Στη Σερβία, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να εξαγοράσει την εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας, «Naftna Industrija Srbije» (NIS), αναλαμβάνοντας τον έλεγχο από τη ρωσική «Gazprom».

Ο Σέρβος Πρόεδρος Αλ. Βούτσιτς, στην πάγια προσπάθειά του να «ισορροπήσει» μεταξύ Ρωσίας και «Δύσης», θέλει να αποφύγει την κατάσχεσή της, αλλά και να πείσει την Ουάσιγκτον για τις προθέσεις του να «απαλλαγεί» από τη «Gazprom», προκειμένου να αποφύγει κυρώσεις.

Το ρωσικής ιδιοκτησίας διυλιστήριο της χώρας έχασε τον περασμένο μήνα τις προμήθειες πετρελαίου μετά τη λήξη αρκετών εξαιρέσεων από τις αμερικανικές κυρώσεις. Ο Πρόεδρος Βούτσιτς ζήτησε από τη «Gazprom» να βρει αγοραστή για να αποφευχθεί η εθνικοποίηση της εταιρείας. Η «Gazprom» ζήτησε από τις ΗΠΑ να παρατείνουν την άδεια λειτουργίας της NIS, ενώ προσπαθεί να μεταβιβάσει τον έλεγχο σε τρίτο μέρος.

Η Βουλγαρία είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και πρόκειται να υιοθετήσει το ευρώ, ενώ η Σερβία επιθυμεί να ενταχθεί στην ΕΕ. Ωστόσο, για ιστορικούς και οικονομικούς λόγους, και όντας δεσμευμένες από τη ρωσική Ενέργεια, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών έδειξαν απροθυμία να σπάσουν τους δεσμούς.

Η όξυνση ωστόσο του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού του ευρωατλαντικού μπλοκ με τη Ρωσία μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία καθιστά αδύνατη τη διατήρηση τέτοιων «ισορροπιών» ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα.

«Ο πυρήνας της επιρροής της Ρωσίας βασίζεται στην κυριαρχία της στον τομέα της Ενέργειας μέσω του πετρελαίου και του φυσικού αερίου», λέει ο Ρ. Στεφάνοφ.

«Η αλλαγή οφείλεται εξολοκλήρου στην πίεση των ΗΠΑ, καθώς η ΕΕ δεν έχει την απαραίτητη επιρροή. Χωρίς τις κυρώσεις, αυτό δεν θα είχε συμβεί», πρόσθεσε.

Μόλις ολοκληρωθεί, η προσπάθεια να εκδιωχθούν οι ρωσικοί πετρελαϊκοί γίγαντες από τη Βουλγαρία και τη Σερβία θα συμβάλει στην «εξουδετέρωση της επιρροής του Πούτιν», σύμφωνα με τον Μάριο Μπικάρσκι, αναλυτή για την Ευρώπη στην ερευνητική εταιρεία «Verisk Maplecroft». Αυτό συμβαίνει καθώς «οι ευκαιρίες για άσκηση πίεσης και άλλες μορφές συνεργασίας με τις πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ έχουν μειωθεί», είπε. Η Ρωσία μπορεί να προσπαθήσει να ανακτήσει την οικονομική της επιρροή στα Βαλκάνια, αλλά αυτό θα είναι δύσκολο, σύμφωνα με τον Μπικάρσκι.

Οι αμερικανικοί πετρελαϊκοί κολοσσοί «Chevron» και «ExxonMobil» φέρεται να εξετάζουν διάφορες επιλογές για την αγορά μέρους των διεθνών περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής πετρελαϊκής εταιρείας «Lukoil», η οποία έχει τεθεί υπό καθεστώς κυρώσεων από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Reuters, αποκαλύπτοντας ακόμη μια πτυχή των διαπραγματεύσεων, καθώς η Ενέργεια βρίσκεται από την πρώτη στιγμή στο επίκεντρο της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης στην Ουκρανία.

Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών έδωσε την περασμένη εβδομάδα την έγκρισή του σε πιθανούς αγοραστές να συζητήσουν με τη «Lukoil» σχετικά με τα περιουσιακά στοιχεία της στο εξωτερικό. Η λίστα των πιθανών υποψηφίων για τα διεθνή assets της «Lukoil» αυξάνεται από τότε που το υπουργείο Οικονομικών έδωσε άδεια σε εταιρείες να ξεκινήσουν συνομιλίες.

Οι αμερικανικοί πετρελαϊκοί κολοσσοί, η αμερικανική εταιρεία ιδιωτικών επενδύσεων «Carlyle» κ.ά. θα συμμετάσχουν στην «κούρσα» για την απόκτηση ορισμένων στοιχείων του χαρτοφυλακίου της «Lukoil», του οποίου η αξία ξεπερνά τα 20 δισ. δολάρια.

Η «Lukoil» εξάγει περίπου το 2% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου στην εγχώρια αγορά και στο εξωτερικό και έχει δηλώσει ότι αναζητά αγοραστές για τα διεθνή περιουσιακά της στοιχεία, τα οποία παράγουν το 0,5% του παγκόσμιου πετρελαίου με βάση τα στοιχεία του 2024.

Διαθέτει τρία διυλιστήρια στην Ευρώπη, συμμετέχει σε κοιτάσματα σε Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Ιράκ, Μεξικό, Γκάνα, Αίγυπτο και Νιγηρία, καθώς και εκατοντάδες πρατήρια σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

Η «Lukoil» έχει επίσης συμμετοχή στην OML-140 της Νιγηρίας, την οποία εκμεταλλεύεται η «Chevron».

Η «Exxon» εξετάζει επιλογές για περιουσιακά στοιχεία της «Lukoil» στο Καζακστάν, όπου τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ρωσική εταιρεία έχουν μερίδια στο Karachaganak και στο Tengiz, όπως ανέφεραν οι πηγές.

Θα μπορούσε επίσης να εξετάσει μια πιθανή προσφορά για το κοίτασμα West Qurna 2 στο Ιράκ, το οποίο λειτουργεί από την «Lukoil» και είναι το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο της ρωσικής εταιρείας, όπως ανέφεραν δύο από τις πηγές.

Οι κυρώσεις των ΗΠΑ σε βάρος των «Rosneft» και «Lukoil» αποφέρουν καρπούς, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.

«Η ζήτηση για ρωσικό πετρέλαιο μειώνεται, λόγω της αποτελεσματικότητας των αμερικανικών κυρώσεων» ανακοίνωσε η αρμόδια υπηρεσία του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών.

Διάφορες ποιότητες ρωσικού πετρελαίου «διαπραγματεύονται πολύ κάτω από όλες τις άλλες διεθνείς τιμές», με αρκετές να βρίσκονται σε πολυετή χαμηλά, σημειώνεται ακόμα στην ανακοίνωση.

Σχεδόν 12 μεγάλοι αγοραστές της Ινδίας και της Κίνας δήλωσαν ότι σκοπεύουν να διακόψουν τις αγορές ρωσικού πετρελαίου σε ό,τι αφορά τις παραδόσεις του Δεκεμβρίου, όπως προκύπτει από έγγραφο που δημοσιεύτηκε από το Τμήμα Οικονομικής Ανάλυσης Κυρώσεων του υπουργείου.

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία στις αρχές του 2022, οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν επιβάλει εκατοντάδες κυρώσεις στη Ρωσία, σε πρόσωπα και εταιρείες, ωστόσο η Μόσχα επιδεικνύει μέχρι τώρα αντοχή, βρίσκοντας διάφορους τρόπους να προσαρμόζεται σε αυτές.

Οι νέες αμερικανικές κυρώσεις ωστόσο στη ρωσική Ενέργεια θεωρούνται οι πιο σημαντικές έως τώρα, ενώ στο επίκεντρο τίθεται και η «αυστηρή» εφαρμογή τους.

«Αν αυτές εφαρμοστούν σωστά, τότε νομίζω ότι θα έχουν αντίκτυπο», δήλωσε η Αντζελα Στεντ, ανώτερη συνεργάτιδα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Επιχειρήσεων, σε συνέντευξη στο Bloomberg για τις κυρώσεις κατά της «Rosneft» και της «Lukoil». «Μέχρι στιγμής, καμία από τις κυρώσεις δεν έχει εφαρμοστεί πραγματικά αυστηρά. Αυτό είναι που πρέπει να προσέξουμε», επεσήμανε.

Στο μεταξύ η τουρκική προεδρία διέψευσε δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία «οι αγορές ρωσικού φυσικού αερίου από την Τουρκία θα σταματήσουν, επειδή υπέγραψε συμφωνία LNG με τις ΗΠΑ και ότι "μια ενεργειακή κρίση είναι στον ορίζοντα"».

«Η Τουρκία, με τις υποδομές της σε αγωγούς, LNG και αποθήκευσης, είναι μια από τις ισχυρότερες χώρες στην περιοχή όσον αφορά την ασφάλεια εφοδιασμού. Δεν υπάρχει κίνδυνος να υπάρξει πρόβλημα στην ασφάλεια εφοδιασμού με φυσικό αέριο ή κίνδυνος ενεργειακής κρίσης, ούτε σήμερα ούτε τον επερχόμενο χειμώνα», σημειώνεται.

Τονίζεται επίσης ότι «η προμήθεια φυσικού αερίου της Τουρκίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία συνεχίζεται αδιάλειπτα, όπως έχει προγραμματιστεί, στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων συμβάσεων».

Παράλληλα, διευκρινίζεται ότι «η προμήθεια φυσικού αερίου μέσω αγωγών και LNG από την Τουρκία από περισσότερες πηγές όπως οι ΗΠΑ, το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν, η Αλγερία, το Ομάν και το Κατάρ αποτελεί τεχνική επιλογή που αποσκοπεί στη διαφοροποίηση της ασφάλειας εφοδιασμού, την αύξηση του ανταγωνισμού και την ενίσχυση της ευελιξίας του εφοδιασμού».

«Αμ' έπος αμ' έργον»... για την επιτάχυνση των επικίνδυνων σχεδίων, με την κυβέρνηση να καταθέτει τη σχετική διάταξη για τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων της ONEX στο λιμάνι της Ελευσίνας στο σχέδιο νόμου που κατέθεσε την Τρίτη 18 Νοέμβρη το υπουργείο Ανάπτυξης στη Βουλή. Σύμφωνα με αυτή προστέθηκε σχετικό άρθρο που τροποποιεί τον ν. 4965/2022 που αφορά στην «εξυγίανση των Ναυπηγείων Ελευσίνας» με την παράδοσή στους στην ONEX. Συγκεκριμένα, το άρθρο τροποποιεί το άρθρο 4 του σχετικού νόμου και σημειώνει ότι οι δραστηριότητες «(...) δύνανται να ασκούνται και προς τον σκοπό παροχής εφοδιαστικών, λιμενικών και πάσης φύσεως συναφών υποστηρικτικών υπηρεσιών (...) καθώς και υπηρεσιών εμπορικής, αμυντικής, εφοδιαστικής ή ενεργειακής φύσεως προς τον σκοπό επωφελέστερης αξιοποίησης των εγκαταστάσεων των ναυπηγείων, των υφιστάμενων και μελλοντικών υποδομών τους, εξυπηρέτησης της λειτουργίας τους και των πάσης φύσεως δραστηριοτήτων του».

Σημειώνεται ότι όπως δήλωσε ο Τ. Θεοδωρικάκος, θα βρεθεί την επόμενη εβδομάδα στις ΗΠΑ, τόσο για το θέμα της Ελευσίνας, όσο και για άλλα θέματα που άπτονται του χώρου των τεχνολογιών.

Eurokinissi

Οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος είναι πυκνές: Η κυβέρνηση προωθεί νομοθετική ρύθμιση για τη μετατροπή του λιμανιού της Ελευσίνας σε αμερικανικό κόμβο logistics, με τη συμμετοχή της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας των ΗΠΑ (DFC) στις δραστηριότητες της ONEX. Η κίνηση έρχεται ως απευθείας απάντηση στην κινεζική παρουσία στον Πειραιά και πυροδοτεί οργισμένη αντίδραση από το Πεκίνο, που κατηγορεί τις ΗΠΑ για «ψυχροπολεμική νοοτροπία» και «παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας». Στο στόχαστρο μπαίνει και ο ΟΛΘ, λόγω των ρωσικών κεφαλαίων που συμμετέχουν στον έλεγχό του, ενώ τα ναυπηγεία της χώρας ετοιμάζονται να παράγουν πολεμικά πλοία για την πολεμική προπαρασκευή της ΕΕ και θαλάσσια drones για την Ουκρανία, συμφωνία που προκάλεσε ήδη την αντίδραση της Ρωσίας, η οποία την Πέμπτη μίλησε για «ανάλογη απάντηση»!

Η τελευταία εξέλιξη αφορά την ενίσχυση από πλευράς κυβέρνησης και Αμερικανών του λιμένα Ελευσίνας ως αντίβαρου στην παρουσία των Κινέζων στον ΟΛΠ, επιβεβαιώνοντας ότι πίσω από τα πανηγύρια περί «συμμάχων» και «επενδύσεων» η χώρα αναδεικνύεται όλο και περισσότερο σε πεδίο όπου συγκρούονται ιμπεριαλιστικά κέντρα για τον έλεγχο υποδομών και διαύλων, με ανυπολόγιστους κινδύνους για τον λαό.

Οι πρώτες σχετικές ανακοινώσεις ήρθαν διά στόματος Βασίλη Κικίλια, υπουργού Ναυτιλίας, στο πλαίσιο των εργασιών της «6ης Διακυβερνητικής Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια» (P-TEC), που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, λέγοντας καθαρά και ξάστερα ότι «έχει δοθεί εντολή από τον πρωθυπουργό να ξεκινήσει η συζήτηση με τους Αμερικανούς ομολόγους μας για το πώς θα ενισχυθούν τα ναυπηγεία και τα λιμάνια, εδώ αλλά και στις ΗΠΑ, ώστε να συνδεθούν μεταξύ τους». Πρόσθεσε ότι τις εβδομάδες και τους μήνες που ακολουθούν η κυβέρνηση της ΝΔ θα προχωρήσει σε συμφωνία που αφορά αμερικανικές στρατηγικές επενδύσεις στην Ελλάδα, στο κομμάτι των υποδομών.

Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης μίλησε δημόσια για το ενδεχόμενο «μεταφοράς του λιμανιού της Ελευσίνας σε άλλη περιοχή, κοντά στα ναυπηγεία». Ακολούθησε η επίσκεψη της πρέσβειρας των ΗΠΑ Κ. Γκίλφοϊλ στο υπουργείο Ανάπτυξης για απευθείας συνεννοήσεις με τον υπουργό Τ. Θεοδωρικάκο, ανακοινώνοντας τη «θέσπιση άμεσης νομοθετικής πρωτοβουλίας για τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων της ONEX, με τη συμμετοχή της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας των ΗΠΑ, DFC, ενισχύοντας τον στρατηγικό ρόλο του λιμανιού στα Ναυπηγεία Ελευσίνας ως ενεργειακού, εμπορικού και διαμετακομιστικού κέντρου», επεκτείνοντας «τις δραστηριότητές της εκτός από τη ναυπηγική βιομηχανία και στον εμπορικό, διαμετακομιστικό, λιμενικό, ενεργειακό και αμυντικό τομέα».

Από την πλευρά της, η Γκίλφοϊλ χαρακτήρισε τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης «απλώς ένα μικρό παράδειγμα όλων αυτών που σχεδιάζουμε και σκοπεύουμε να κάνουμε με τον υπουργό Ανάπτυξης, ο οποίος έχει ένα πολύ μεγάλο χαρτοφυλάκιο που σκοπεύουμε να εκμεταλλευτούμε πλήρως, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». «Προσβλέπουμε στην επέκταση και χρήση του λιμανιού Ελευσίνας ως κόμβου logistics σε αυτήν τη σημαντική γεωπολιτική περιοχή. Αποτελεί ένα κομβικής σημασίας βήμα προς τα εμπρός», πρόσθεσε, εκτιμώντας παράλληλα ότι «έχουμε πολλές ευκαιρίες», ενώ εστίασε στη «συνεργασία στους βασικούς τομείς της ενεργειακής ασφάλειας και της ναυπηγικής βιομηχανίας», υπογραμμίζοντας ότι «αυτές είναι δύο προτεραιότητες του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ».

Παράλληλα η κινεζική πρεσβεία εξέδωσε οργισμένη ανακοίνωση - απάντηση στις πρόσφατες δηλώσεις της Γκίλφοϊλ με τις οποίες παρότρυνε την Ελλάδα «να πουλήσει το λιμάνι του Πειραιά για να αντισταθμίσει την κινεζική επιρροή».

Εκπρόσωπος Τύπου της κινεζικής πρεσβείας στην Ελλάδα μίλησε για «κακόβουλη συκοφάντηση της φυσιολογικής σινοελληνικής εμπορικής συνεργασίας και σοβαρή παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας», προσθέτοντας: «Οι σχετικές δηλώσεις, διαποτισμένες με ψυχροπολεμική νοοτροπία και λογική ηγεμονισμού, αντιβαίνουν στη θεμελιώδη επαγγελματική δεοντολογία ενός διπλωμάτη και αποκαλύπτουν πλήρως τη δόλια πρόθεση των ΗΠΑ να εξυπηρετήσουν τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα, εκμεταλλευόμενες το λιμάνι του Πειραιά, ακόμα και την Ελλάδα. Η Κίνα εκφράζει την έντονη δυσαρέσκεια και την κατηγορηματική της αντίθεση».

Σημειώνει δε με νόημα πως «όταν η Ελλάδα αντιμετώπιζε την κρίση χρέους, η Κίνα έτεινε χείρα βοηθείας (...) Στο μέλλον οι κινεζικές επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να αυξάνουν τις επενδύσεις τους και (...) θα συμβάλουν στην ακόμη καλύτερη ανάπτυξη του λιμανιού».

Σε συνέντευξή του στον ρ/σ «ΣΚΑΪ» την Τετάρτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Μαρινάκης επιβεβαίωσε τη συνέχεια των σχεδιασμών, λέγοντας ότι «αυτά δεν γίνονται εν κενώ. Ερχονται ως συνέχεια πρωτοβουλιών, και σε ενεργειακό και σε γεωπολιτικό επίπεδο, της κυβέρνησης», παραπέμποντας και στις «προηγούμενες πρωτοβουλίες», π.χ. «όσα συνέβησαν στην Αλεξανδρούπολη».

Δεδομένου ότι και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης παρουσιάζει αντίστοιχο «προφίλ», καθώς στο σχήμα που ελέγχει τον ΟΛΘ συμμετέχουν κατά βάση ρωσικά κεφάλαια, ο Μαρινάκης ρωτήθηκε αν θα υπάρξει αντίστοιχη (αμερικανική) πρόταση για δεύτερο λιμάνι κοντά στη Θεσσαλονίκη. Δεν το απέκλεισε, τονίζοντας σε κάθε περίπτωση ότι «οι ΗΠΑ είναι στρατηγικός μας σύμμαχος απ' τους πιο σημαντικούς, αν όχι ο πιο σημαντικός (...) και θέλουμε πάνω σε αυτήν τη στρατηγική συνεργασία να επενδύσουμε, να την αυξήσουμε, να την ισχυροποιήσουμε. Δεν κρυβόμαστε εμείς»...

Να σημειωθεί επίσης ότι την ίδια ημέρα η ΟΛΘ ΑΕ ανακοίνωσε την υπογραφή της σύμβασης με την κοινοπραξία «ΜΕΤΚΑ-ΤΕΚΑΛ» για την επέκταση λιμενικής υποδομής του 6ου Προβλήτα του Λιμένος Θεσσαλονίκης, έργο που προβλέπεται από την σύμβαση παραχώρησης του λιμανιού μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και του ΟΛΘ.

Η κατασκευή θα κοστίσει 195,6 εκατ. ευρώ και προβλέπεται να ολοκληρωθεί σε 40 μήνες. Με την ολοκλήρωση του έργου το λιμάνι της Θεσσαλονίκης εξασφαλίζει την ταυτόχρονη εξυπηρέτηση περισσότερων πλοίων εμπορευματοκιβωτίων, αποκτά τη δυνατότητα εξυπηρέτησης Ultra Large Container Vessels έως 24.000 TEU, μοναδική για τη Βόρεια Ελλάδα, και αυξάνει τη συνολική χωρητικότητα του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων από 650.000 TEU σήμερα σε 1.500.000 TEU.

Πυκνές είναι και οι εξελίξεις που αφορούν τα ναυπηγεία. Πρόσφατες είναι οι ανακοινώσεις περί πρότασης υλοποίησης προγράμματος ναυπήγησης πολεμικών πλοίων στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του ευρωενωσιακού χρηματοδοτικού εργαλείου SAFE, διά στόματος Πάνου Ξενοκώστα, προέδρου της Ενωσης Ελληνικών Ναυπηγείων και διευθύνοντα συμβούλου του ομίλου «ONEX Technologies», και Νίκου Παπάτσα, αντιπροέδρου της Ενωσης Ελληνικών Εταιρειών Αεροδιαστημικής, Ασφάλειας και Αμυνας.

Σύμφωνα με τα όσα ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια του Forum «Defence for Growth», που διοργάνωσε η CLEON, τα ναυπηγεία Σύρου και Ελευσίνας, τα οποία από κοινού ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ παρέδωσαν στον αμερικανικών συμφερόντων μονοπωλιακό όμιλο της ONEX, προορίζονται για τη ναυπήγηση ελληνικής κατασκευής πολεμικών πλοίων με ενσωματωμένα Μade in Greece τεχνολογικά πολεμικά συστήματα, τα οποία θα αξιοποιούνται τόσο από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό όσο και από ευρωπαϊκές ή τρίτες χώρες, με φόντο την πολεμική προετοιμασία.

Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη άνοιξη η Ενωση Ελληνικών Ναυπηγείων και η Ενωση Ελληνικών Εταιρειών Αεροδιαστημικής, Ασφάλειας και Αμυνας υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο αποτελεί «μπούσουλα» για τη σύμπραξη μεταξύ ναυπηγικού και «αμυντικού» τομέα και καθορίζει έναν «ολοκληρωμένο μηχανισμό συνεργειών, δικτύωσης, ανταλλαγής πληροφορίας και προώθησης κοινών δράσεων, με στόχο την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγικής βάσης και την αναβάθμιση του εγχώριου οικοσυστήματος άμυνας, ναυπήγησης και τεχνολογίας», όπως αναφερόταν στη σχετική ανακοίνωση.

Επιπλέον, ο Π. Ξενόκωστας ανακοίνωσε την επικείμενη κατάθεση της πρότασης για ένταξη στο SAFE, που αποτελεί τον χρηματοδοτικό πυλώνα ύψους 150 δισ. ευρώ του σχεδίου «ReArm Europe» για την «ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας».

Τα ναυπηγεία, όπως και τα λιμάνια της χώρας μας, αποτελούν υποδομές στρατηγικής σημασίας για τα «αρπακτικά» του πολέμου, με τον ευρωενωσιακό «Xάρτη Πορείας για την Αμυντική Ετοιμότητα 2030» να δίνει την κατεύθυνση για αξιοποίηση και μετατροπή μιας σειράς υποδομών, μεταξύ αυτών και ναυπηγικών, σε «κόμβους» ενίσχυσης της «αμυντικής» βιομηχανίας της Ευρώπης.

Οι σχεδιασμοί αυτοί βρίσκονται σε επιταχυνόμενη τροχιά υλοποίησης. Κατά τη συνάντηση του Κυρ. Μητσοτάκη με τον Ζελένσκι την Κυριακή υπογράφηκε συμφωνία για τη συμπαραγωγή μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας (USV, δηλαδή θαλάσσιων drones) των ουκρανικών δυνάμεων σε ναυπηγεία στην Ελλάδα (τα δημοσιεύματα «δείχνουν» το Ναυπηγείο Σκαραμαγκά) με τεχνολογία που θα προέρχεται και από ελληνικές εταιρείες.

Για τη χρηματοδότηση υπάρχει πρόβλεψη πόρων για την παραγωγή και προμήθεια USV στον υφιστάμενο Μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) των Ενόπλων Δυνάμεων για την περίοδο 2025 - 2036. Αθήνα και Κίεβο θα επιχειρήσουν παράλληλα να εντάξουν το συγκεκριμένο σχέδιο και στα δάνεια του ευρωπαϊκού κανονισμού SAFE.

Μέσα σε ένα μπαράζ σύνθετων εξελίξεων που μπλέκει ακόμα περισσότερο το κουβάρι των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για να κερδίζουν οι καπιταλιστές, ο λαός και οι κρίσιμες υποδομές όπως τα ναυπηγεία και τα λιμάνια αντιμετωπίζουν μεγάλους κινδύνους, ειδικά σε περίπτωση γενίκευσης των συγκρούσεων ανάμεσα στα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα.

Γι' αυτό είναι χρέος του λαού, των εργαζομένων στα ναυπηγεία και παντού, της νεολαίας, να μπουν εμπόδιο στα επικίνδυνα σχέδια των ιμπεριαλιστών που καμία σχέση δεν έχουν με τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες, δυναμώνοντας τη συλλογική και οργανωμένη πάλη ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα του κέρδους, της εκμετάλλευσης και του πολέμου, που σέρνει τους λαούς στον όλεθρο.

Διέξοδος υπάρχει, και βρίσκεται στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, εκεί όπου μέσα σε συνθήκες εργατικής εξουσίας και με κεντρικό σχεδιασμό, τα ναυπηγεία όπως και όλες οι υποδομές δεν θα αξιοποιούνται για να πλουτίζουν οι λίγοι από την εκμετάλλευσή τους, αλλά για να καλύπτονται οι ολοένα διευρυνόμενες κοινωνικές ανάγκες των πολλών.

Eurokinissi

Ενας προϋπολογισμός με ...«θετικούς δείκτες» και «αισιόδοξες εκτιμήσεις» μέσα σε ένα περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας στην παγκόσμια οικονομία, την ώρα που οξύνονται οι αντιθέσεις των ιμπεριαλιστικών κέντρων και σε συνθήκες πολεμικής οικονομίας. Πρόκειται για έναν προϋπολογισμό που - όπως όλοι οι κρατικοί προϋπολογισμοί διαχρονικά - αποτελεί εργαλείο υλοποίησης των αντιλαϊκών πολιτικών, αναδιανομής σε βάρος των πολλών και προς όφελος των λίγων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 2026 τα φορολογικά έσοδα εκτοξεύονται ακόμα περισσότερο, με το 95% από αυτά να το πληρώνουν τα νοικοκυριά και μόλις το 5% οι όμιλοι. Ετσι, από το σύνολο των 73,5 δισ. ευρώ των εσόδων τα νοικοκυριά θα φεσωθούν με περίπου 70 δισ.! Αυτά είναι τα αποτελέσματα της καπιταλιστικής ανάπτυξης που επικαλείται η κυβέρνηση, η οποία στο προσχέδιο λέει προκλητικά ότι «η ανάπτυξη που πετυχαίνουμε όλοι μαζί υπηρετεί έναν βασικό στόχο: Τη βελτίωση της ζωής των πολιτών με δικαιοσύνη, ασφάλεια και προοπτική για το μέλλον»...

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι θεσπίζεται ειδικό καθεστώς υπερέκπτωσης 100% σε επιχειρήσεις της πολεμικής βιομηχανίας, όπου το σύνολο για το 2026 θα φτάσει τα 150 εκατ. ευρώ!

Ας δούμε πιο συγκεκριμένα πώς η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται τη βελτίωση της ζωής των πολιτών.

Σύμφωνα με το σχέδιο προϋπολογισμού:

- Το σύνολο των φορολογικών εσόδων για το 2026 εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 73,5 δισ. ευρώ, έναντι πρόβλεψης 70,8 δισ. για το 2025.

- Ο ΦΠΑ, ο άδικος αυτός έμμεσος φόρος που επιβαρύνει τα λαϊκά νοικοκυριά, θα φτάσει τα 29,1 δισ. ευρώ το 2026, έναντι 27,5 δισ. το 2025.

- Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης θα φτάσει τα 7,44 δισ. ευρώ το 2026, έναντι 7,39 δισ. το 2025.

- Το σύνολο των έμμεσων φόρων θα φτάσει τα 40,8 δισ., εκτίμηση που θεωρείται πολύ επιεικής.

Το δε πρωτογενές πλεόνασμα θα παραμείνει θηριώδες, καθώς θα ανέλθει στο 2,8% του ΑΕΠ το 2026. Με βάση τις εκτιμήσεις, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2025 θα διαμορφωθεί σε 3,6% του ΑΕΠ, έναντι 3,2% που ήταν η εκτίμηση στην Εκθεση Προόδου του Μεσοπρόθεσμου τον περασμένο Απρίλη. Το 2025 και το 2026 το πλεόνασμα αναμένεται να σπάσει το φράγμα των 11 δισ., του 2024.

Σε αυτά τα στοιχεία αντικατοπτρίζεται και το μέγεθος της «σφαγής» των λαϊκών νοικοκυριών, παρά το γεγονός ότι στο σχέδιο η κυβέρνηση περιγράφει μια σειρά μέτρα που δήθεν ανακουφίζουν. Στην πραγματικότητα πρόκειται είτε για ρυθμίσεις που ευνοούν τους ομίλους, είτε για μέτρα στη λογική «δίνω ένα, παίρνω πίσω πέντε». Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσό των παρεμβάσεων αυτών το 2026 φτάνει τα 1,76 δισ. ευρώ ενώ το σύνολο των φορολογικών εσόδων θα εκτιναχθεί στα 73,5 δισ. ευρώ, δηλαδή 2,7 δισ. παραπάνω από το 2025.

Μερικά παραδείγματα είναι ενδεικτικά για το τι έχει να περιμένει ο λαός:

Για το 86,6% των φορολογούμενων που έχουν εισοδήματα έως 20.000 ευρώ η φοροελάφρυνση θα είναι απειροελάχιστη και θα φτάνει με το ζόρι το μισό ευρώ, που βέβαια θα εξανεμιστεί από τον τιμάριθμο και την εμπορευματοποίηση της Υγείας και της Παιδείας. Συνεπώς, για το 86,6% συνολικά των νοικοκυριών που έχουν τέτοιου είδους εισοδήματα δεν θα υπάρξει επί της ουσίας καμία φοροελάφρυνση.

Σε ό,τι αφορά τους νέους τα στοιχεία είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικά: Το 75% όσων είναι κάτω των 30 ετών έχουν εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ, άρα δεν φορολογείται καθόλου και είναι «άνθρακες ο θησαυρός» το ότι δεν θα φορολογείται το εισόδημα των νέων κάτω των 25 ετών μέχρι 20.000 ευρώ, όπως λέει η κυβέρνηση. Είναι ελάχιστοι οι νέοι κάτω των 25 που έχουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 10.000 και μέχρι 20.000 ευρώ.

Οσο για τους βιοπαλαιστές αυτοαπασχολούμενους, στους οποίους έχει αυξηθεί υπέρμετρα η φορολογία τα τελευταία χρόνια, ένα και μόνο παράδειγμα είναι αρκετό: Ενας αυτοαπασχολούμενος που έχει εισόδημα από ατομική επιχείρηση και φορολογείται με 9%, με 22%, με 44% (την ώρα που ένας κεφαλαιοκράτης ο οποίος έχει αντίστοιχο εισόδημα από μερίσματα φορολογείται μόλις με 5%), το 2027, παρά τις μειώσεις των φορολογικών συντελεστών, θα πληρώσει περισσότερο φόρο απ' ό,τι φέτος!

Τέλος, σύμφωνα με το σχέδιο προϋπολογισμού, η κυβέρνηση δίνει 300 εκατ. ευρώ στους εφοπλιστές για το «πρασίνισμα» του στόλου τους, ενώ την ίδια ώρα ανακοινώνει μόλις 100 εκατ. για το αγροτικό πετρέλαιο, «ποσό που δεν φτάνει ούτε για ένα γέμισμα».

Ματωμένα πλεονάσματα σε βάρος συνταξιούχων, ανέργων, ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και ασφαλισμένων θα παρουσιάσουν οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) και το 2026 σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026. Ετσι οι ασφαλιστικοί οργανισμοί ΕΦΚΑ, ΔΥΠΑ, ΕΟΠΥΥ και ΟΠΕΚΑ προϋπολογίζεται να καταγράψουν πλεόνασμα ύψους 1,790 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, το οποίο έρχεται να προστεθεί στο φετινό πλεόνασμα ύψους 1,996 δισ. ευρώ των ίδιων φορέων, το οποίο μάλιστα είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό που αρχικά προϋπολογιζόταν.

Στον αντίποδα, συντάξεις, επιδόματα ανεργίας και προνοιακά επιδόματα επί της ουσίας θα συνεχίσουν να χάνουν την αγοραστική τους αξία, καθώς οι όποιες αυξήσεις ψίχουλα για το 2026 δεν καλύπτουν τη θηριώδη ακρίβεια που χρόνια τώρα τα εξαϋλώνει, ενώ οι μνημονιακές περικοπές παραμένουν σε πλήρη λειτουργία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 2026 για τα 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους η αύξηση στις κύριες συντάξεις θα είναι κάτω και από τον φετινό επίσημο πληθωρισμό (2,6%), ενώ εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς που έχουν προσωπική διαφορά θα λάβουν ακόμα μικρότερη αύξηση. Οσον αφορά τις επικουρικές, ακόμα μία χρονιά δεν θα δοθεί ούτε ένα ευρώ αύξηση. Ετσι η δαπάνη για τις συντάξεις θα αυξηθεί μόλις κατά 629 εκατομμύρια ευρώ, με το μεγαλύτερο μέρος να πηγαίνει στην αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων και όχι σε πραγματικές αυξήσεις των συντάξεων.

Η διαρκής συμπίεση των συντάξεων επιτρέπει στην κυβέρνηση να περιορίσει παραπέρα και τις μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ετσι ενώ οι εισφορές των ασφαλισμένων για τις συντάξεις τους το 2026 εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 4,15% σε σύγκριση με φέτος και θα φτάσουν τα 20,488 δισ. ευρώ, που μαζί με τις αποδόσεις της περιουσίας και τις εισπράξεις εισφορών από προηγούμενα έτη θα ξεπεράσουν τα 23 δισ. ευρώ, οι μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό θα παρουσιάσουν αύξηση μόλις κατά 3%.

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση διατηρεί για έναν ακόμα χρόνο το απαράδεκτο χαράτσι της «Εισφοράς Αλληλεγγύης» των συνταξιούχων προς το ΑΚΑΓΕ, το οποίο το 2026 θα ανέλθει στα 888 εκατομμύρια ευρώ από 884 εκατομμύρια φέτος.

Χωρίς καμία ουσιαστική προστασία παραμένουν και οι άνεργοι. Τα επιδόματα ανεργίας παραμένουν σχεδόν ίδια, καθώς προϋπολογίζονται στα 2 δισ. ευρώ από τα 1,960 δισ. φέτος. Ποσό που αποτελεί μόλις το 53,2% των συνολικών εσόδων της ΔΥΠΑ, τα οποία το 2026 θα φτάσουν τα 3,775 δισ. ευρώ. Στην πραγματικότητα οι εισφορές των εργαζομένων, αντί να πηγαίνουν για τη στήριξη όσων είχαν την ατυχία να χάσουν τη δουλειά τους, κατά ένα σημαντικό μέρος κατευθύνονται στα γνωστά «προγράμματα απασχόλησης» και «επιμόρφωσης», δηλαδή προς τις ίδιες τις επιχειρήσεις και τους διάφορους μεσάζοντες. Μόνο φέτος σε τέτοιου είδους προγράμματα κατευθύνθηκαν 1,025 δισ. ευρώ, ενώ το 2026 προϋπολογίζονται 751 εκατομμύρια ευρώ.

Θύμα των περίφημων πλεονασμάτων πέφτει και η Πρόνοια, με τις συνολικές δαπάνες του ΟΠΕΚΑ για το 2026 να παραμένουν επί της ουσίας και αυτές παγωμένες στα φετινά επίπεδα, μόλις στα 3,278 δισ. το 2026 από 3,231 δισ. ευρώ φέτος. Ειδικότερα, για τα ΑμεΑ το κονδύλι θα διαμορφωθεί στα 1,150 δισ. ευρώ από 1,133 δισ. φέτος. Παγωμένα παραμένουν και τα οικογενειακά επιδόματα, αφού, παρά την κλάψα για το δημογραφικό, θα δοθούν 700 εκατομμύρια ευρώ όπως και φέτος. Το ίδιο θα γίνει και για αυτούς που βρίσκονται «στον πάτο του βαρελιού», τους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, για τους οποίους το κονδύλι θα παραμείνει ίδιο, στα 500 εκατομμύρια ευρώ. Δεν θα έχουν καλύτερη τύχη ούτε οι υπερήλικες ανασφάλιστοι, για τους οποίους προϋπολογίζονται μόλις 230 εκατ. ευρώ από 225 εκατ. ευρώ φέτος.

Στο μεταξύ, «παγωμένη» παραμένει η κρατική δαπάνη για την Υγεία, ενώ όλο και περισσότερο μετατοπίζεται στις άμεσες και έμμεσες πληρωμές. Κι αυτό γιατί και για το 2026 ο προσανατολισμός είναι η αύξηση των εσόδων στη λογική των «νοσοκομείων - αυτοχρηματοδοτούμενων μονάδων», με χρηματοδότη τον λαό, που θα πληρώσει είτε έμμεσα (μέσω του ΕΟΠΥΥ και των εισφορών του κ.λπ.), είτε άμεσα (με επίκεντρο τα απογευματινά επί πληρωμή ιατρεία και χειρουργεία).

Είναι χαρακτηριστικό ότι το μεγαλύτερο μέρος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (βλ. προϋπολογισμός ΕΟΠΥΥ) προέρχεται από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων. Συγκεκριμένα από τα 8,5 δισ. ευρώ που προβλέπονται ως «έσοδα του ΕΟΠΥΥ», εργαζόμενοι και συνταξιούχοι θα «χρηματοδοτήσουν» από τις εισφορές τους περισσότερα από 6 δισ., ποσό αυξημένο κατά 200 εκατομμύρια σε σχέση με πέρυσι. Την ίδια στιγμή το κράτος δεν επιβαρύνεται ούτε με ένα ευρώ παραπάνω, αφού το 2026 όπως και το 2025 οι «μεταβιβάσεις» του προς τον ΕΟΠΥΥ είναι 2,2 δισ. Επίσης, προβλέπεται πλεόνασμα στον ΕΟΠΥΥ ύψους 628 εκατ. ευρώ, δείχνοντας ότι το ξεζούμισμα των εργαζομένων, δηλαδή οι εισφορές τους, δεν τους επιστρέφονται καν ως «ανταπόδοση» υπηρεσιών.

Οι δε «μεταβιβάσεις» από τον ΕΟΠΥΥ προς τα νοσοκομεία παραμένουν στο ίδιο ύψος: Από 1,823 δισ. στα ...1,824 δισ.

Στον προϋπολογισμό γίνεται ακόμα λόγος για «αυξημένη φαρμακευτική δαπάνη», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το κράτος έδωσε ή θα δώσει περισσότερα κονδύλια για τη φαρμακευτική κάλυψη του λαού. Κάθε δαπάνη που προστίθεται για το κράτος, όπως είναι τα καινοτόμα φάρμακα, αφαιρείται από την τσέπη του λαού, είτε πετώντας φάρμακα εκτός της θετικής λίστας, είτε με αύξηση ή επιβολή συμμετοχής στα φάρμακα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από τον ΕΟΠΥΥ έχουν διατεθεί δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για τη μείωση του clawback και rebate των φαρμακοβιομηχανιών.

2025 The Associated Press. All

Από την παρουσία του Ντ. Τραμπ και του Μ. Μπιν Σαλμάν στο επιχειρηματικό φόρουμ των δύο χωρών

Την ίδια ώρα, ωστόσο, η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε χωρίς η κυβέρνηση Τραμπ να αποσπάσει κάποια χειροπιαστή δέσμευση από τη Σαουδική Αραβία για επίσπευση των παζαριών με στόχο μια «Συμφωνία του Αβραάμ» με το Ισραήλ, πέρα από τη μη δεσμευτική αναφορά του Μπιν Σαλμάν, υπό τον όρο της διασφάλισης μιας σαφούς «πορείας προς μια λύση δύο κρατών» στο Παλαιστινιακό.

Διεργασίες σε αυτό το ευρύτερο παζάρι όμως εξακολουθούν να καταγράφονται, με κινήσεις και αξιώσεις για «ανταλλάγματα».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο π.χ. φαίνεται ότι ξεπεράστηκε ο «σκόπελος» που είχε ορθώσει μέχρι σήμερα το Ισραήλ για αποκλειστική πρόσβαση στα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη F-35 στη Μέση Ανατολή, και η Σαουδική Αραβία θα γίνει η πρώτη αραβική χώρα που θα τα αποκτήσει. Οχι περιορισμένων δυνατοτήτων (όπως ζητούσε το Ισραήλ) αλλά προηγμένων (κατά δήλωση Τραμπ).

Η Σαουδική Αραβία θα αποκτήσει τα επόμενα χρόνια πιθανώς 48 αεροσκάφη F-35, έχοντας παράλληλα ενισχύσει τη στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ μέσω της νέας «Συμφωνίας Στρατηγικής Αμυνας» (US - Saudi Strategic Defense Agreement, SDA).

Οι παραπάνω εξελίξεις βέβαια δεν είναι μονοδιάστατες, καθώς τα τελευταία χρόνια η ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, παραμένοντας βασικός «σύμμαχος» των ΗΠΑ στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, αναπτύσσει σε σημαντικό βαθμό παράλληλες σχέσεις με ανταγωνιστές της Ουάσιγκτον, όπως Κίνα και Ρωσία (με πολύ στενή συνεργασία μεταξύ άλλων στην ομάδα πετρελαιοπαραγωγών κρατών OPEC+), προχώρησε σε «εξομάλυνση» σχέσεων με το Ιράν με κινεζική διαμεσολάβηση, ενώ τον Οκτώβρη υπέγραψε πολύ σημαντική συμφωνία αμοιβαίας ασφάλειας με το Πακιστάν (που διαθέτει και πυρηνικά όπλα, όπως το Ισραήλ).

Η πρώτη επίσκεψη του Μπιν Σαλμάν στις ΗΠΑ από το 2018 αποδείχθηκε από διάφορες πλευρές ιδιαίτερα σημαντική για τα συμφέροντα της ηγεσίας της Σαουδικής Αραβίας, η οποία εδώ και χρόνια επιζητούσε όχι μόνο την αναβάθμιση της διμερούς στρατιωτικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ αλλά και την πρόσβαση σε προηγμένη αμερικανική τεχνολογία για την κατασκευή πυρηνικών σταθμών Ενέργειας και σε προηγμένα τσιπ για εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης, στο πλαίσιο πολιτικών για την απεξάρτηση της οικονομίας της χώρας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και του φιλόδοξου στόχου να γίνει μελλοντικά διεθνής κόμβος υπηρεσιών Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η «Συμφωνία Στρατηγικής Αμυνας» (SDA) ΗΠΑ - Σαουδικής Αραβίας που υπογράφηκε στις 19 Νοέμβρη προβλέπει ενίσχυση της διμερούς πολυεπίπεδης «αμυντικής» συνεργασίας και περιλαμβάνει:

- Αναβάθμιση της στρατιωτικής συνεργασίας των ΗΠΑ με τη Σαουδική Αραβία, καθώς το Ριάντ γίνεται «Μείζων Μη ΝΑΤΟικός Εταίρος» των ΗΠΑ, θέση που έχουν εξασφαλίσει άλλες 19 χώρες (Ισραήλ, Αίγυπτος, Κατάρ, Ιορδανία, Κουβέιτ κ.ά.).

- Εγκριση πώλησης δεκάδων (48 σύμφωνα με πληροφορίες) μαχητικών F-35 στη Σαουδική Αραβία και 300 σύγχρονων αρμάτων μάχης «Abrams».

- Διευκόλυνση της λειτουργίας αμερικανικών πολεμικών βιομηχανιών στη Σαουδική Αραβία, για την ενίσχυση της επιτόπιας παραγωγής.

- Σαουδαραβικά κεφάλαια για την κάλυψη αμερικανικών στρατιωτικών δαπανών στην ευρύτερη περιοχή (στη λογική του «burden sharing»).

- Ενίσχυση κοινών στρατιωτικών αποστολών και ανταλλαγής πληροφοριών για την αντιμετώπιση διεθνών και περιφερειακών απειλών.

- Συνεργασία στους τομείς πυρηνικής Ενέργειας, Τεχνητής Νοημοσύνης και κρίσιμων ορυκτών (π.χ. σπάνιες γαίες), με ειδικά Μνημόνια Κατανόησης που ενεργοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Συμφωνίας.

Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, υπογράφηκε και διμερές «Πλαίσιο Κρίσιμων Ορυκτών» (Critical Minerals Framework), που οδηγεί στη δημιουργία κοινοπραξίας του Πενταγώνου και της αμερικανικής εταιρείας σπάνιων γαιών «MP Materials» με τη σαουδαραβική «Maaden» για τη δημιουργία σταθμού επεξεργασίας κρίσιμων ορυκτών (όπως σπάνιες γαίες) που θα παράγονται στη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες για πολεμικές βιομηχανίες και ομίλους τεχνολογιών αιχμής των ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, η «MP Materials» και το Πεντάγωνο θα έχουν το 49% της κοινοπραξίας και η σαουδαραβική το 51%.

Υπογράφηκε επίσης Κοινή Δήλωση για την Ολοκλήρωση Διαπραγματεύσεων για Συνεργασία στην Πυρηνική Ενέργεια, η οποία σύμφωνα με πηγές στον Λευκό Οίκο επιβεβαιώνει ότι οι ΗΠΑ και οι αμερικανικές εταιρείες θα είναι οι επιλεγμένοι εταίροι της Σαουδικής Αραβίας σε μελλοντικό πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς (π.χ. παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας).

Οι δύο χώρες συμφώνησαν επίσης να συνεχίσουν τις επόμενες βδομάδες τις διμερείς διαπραγματεύσεις για εμπορικά ζητήματα, μείωση των δασμών σε διάφορα προϊόντα και βελτίωση του «επενδυτικού περιβάλλοντος».

Το σαουδαραβικό υπουργείο Οικονομίας και το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ υπέγραψαν ακόμα συμφωνίες για ενίσχυση της συνεργασίας στην τεχνολογία των αγορών κεφαλαίων, με συναφείς ρυθμίσεις και κριτήρια, και για την εμβάθυνση της συνεργασίας τους σε διεθνείς χρηματοπιστωτικούς θεσμούς.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν και όσα προέκυψαν ή δημοσιοποιήθηκαν από το Φόρουμ Σαουδικής Αραβίας - ΗΠΑ που έγινε στο συνεδριακό κέντρο «Κένεντι» της Ουάσιγκτον στις 19 Νοέμβρη.

Το Φόρουμ έδωσε πρόσθετες εγγυήσεις και ενδείξεις για σημαντική ενδυνάμωση της διμερούς οικονομικής και στρατηγικής σχέσης. Στη διάρκειά του ανακοινώθηκαν συμφωνίες επενδύσεων ύψους 270 δισ. δολαρίων σε τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η Υγεία, οι υποδομές, η Ενέργεια, η Εκπαίδευση και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

Ο δε μεγαλοκαπιταλιστής Ιλον Μασκ, μέχρι πρότινος κυβερνητικός εταίρος του Προέδρου Τραμπ, ανακοίνωσε σχέδια για τη συνεργασία της εταιρείας του, «xAI», που ειδικεύεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη, με τη σαουδαραβική κρατική τεχνολογική εταιρεία «Humain», με στόχο την κατασκευή ενός τεράστιου κέντρου δεδομένων (data center) ισχύος 500 μεγαβάτ, που θα λειτουργεί με περίπου 600.000 προηγμένα τσιπ της «Nvidia».

Το έργο αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας σε υποδομές ΑΙ. Το data center των 500 MW (πολύ μεγαλύτερο από τα συνήθη κέντρα AI) θα βασίζεται σε μικροεπεξεργαστές και άλλα προϊόντα της «Nvidia», που αποτελούν πρότυπο για την εκπαίδευση και ανάπτυξη μοντέλων AI. Η συνεργασία προσφέρει στον Μασκ μια ισχυρή νέα βάση υποδομών για την «xAI», ενώ προσφέρει στη Σαουδική Αραβία δυνατότητες τεχνολογικής αναβάθμισης στις νέες «έξυπνες» πόλεις που χτίζονται (με πρώτη τη Νeom) και πετρελαϊκής απεξάρτησης της οικονομίας, στο πλαίσιο του «Οράματος 2030».

Σημαντικές συμφωνίες εξασφάλισε η σαουδαραβική κρατική εταιρεία τεχνολογίας αιχμής «Humain» και με άλλα αμερικανικά τεχνολογικά μονοπώλια, όπως οι εταιρείες «Advanced Micro Devices» και «Cisco Systems», για την οικοδόμηση κέντρων δεδομένων στη Σαουδική Αραβία.

Αυτά ενώ τον περασμένο Μάη, κατά την επίσημη επίσκεψη του Ντ. Τραμπ στο Ριάντ, είχαν εξασφαλίσει σημαντικές συμφωνίες και επενδύσεις άλλα αμερικανικά τεχνολογικά μονοπώλια, όπως οι εταιρείες «Nvidia» και «Qualcomm».

Υπογράφηκαν επίσης συμφωνίες για κοινοπραξίες σε ανάπτυξη υποδομών υπολογιστικού νέφους (cloud), ψηφιακής ασφάλειας και άλλες για επενδύσεις στην Ενέργεια (συμπεριλαμβανομένων της «πράσινης» και των Ανανεώσιμων Πηγών) ανάμεσα στις εταιρείες «Chevron», «Aramco» και «ACWA Power».

Ανακοινώθηκαν ακόμα συμβάσεις για νοσοκομειακά συστήματα και φαρμακευτική έρευνα, καθώς και συνεργασίες με τις εταιρείες «Pfizer», «Cleveland Clinic» και «ImmunityBio».

Σημαντικές ήταν και οι μπίζνες στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και επενδυτικών κεφαλαίων, με συμφωνίες με τις εταιρείες «State Street», «Blackstone» και SNB.

Ενδιαφέρον προκαλεί και η επίτευξη συμφωνιών στους τομείς των Κατασκευών και της αναβάθμισης υποδομών εφοδιαστικής αλυσίδας στη Σαουδική Αραβία, με εταιρείες όπως «Halliburton», «General Dynamics», BD και «Cisco».

Ανακοινώθηκαν επιπλέον συμφωνίες για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, τουριστικές επενδύσεις και ανάπτυξη πολυτελών τουριστικών προορισμών («luxury destinations») μέσω των εταιρειών «Diriyah» και «New Murabba».

Ωστόσο, οι στενότερες σχέσεις ΗΠΑ - Σαουδικής Αραβίας δεν αποκλείουν τα παράλληλα παζάρια και «ανοίγματα» του Ριάντ με Ιράν, Κίνα και Ρωσία, δεδομένων του «Στρατηγικού Διαλόγου» που πραγματοποιεί ιδιαίτερα με τις δύο τελευταίες, της σημαντικής σαουδαραβο-ρωσικής συνεργασίας στον οργανισμό OPEC+ για τον έλεγχο των διεθνών τιμών πετρελαίου (παρά τις έντονες πιέσεις που ασκήθηκαν - χωρίς αποτέλεσμα - από τις ΗΠΑ, κυρίως επί προεδρίας Μπάιντεν, για αύξηση της παραγωγής και «στρίμωγμα» της Ρωσίας) και της αναβάθμισης του ρόλου της Σαουδικής Αραβίας ως βασικού προμηθευτή πετρελαίου της Κίνας.

Δεν αποκλείεται βεβαίως κάποια από τα σχέδια που υπογράφηκαν αυτήν τη βδομάδα στην Ουάσιγκτον να «στραβοπατήσουν», μεταξύ άλλων λόγω της διεθνούς γεωπολιτικής ρευστότητας, των σφοδρών γεωπολιτικών και εμπορικών ανταγωνισμών (όπως για τους κινεζικούς και τους ινδικούς - «δυτικούς» διεθνείς εμπορικούς διαδρόμους), στο πλαίσιο του συνολικότερου ανταγωνισμού ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.