Το τσέχικο αναγνωστικό κοινό απέκτησε την ευκαιρία να απολαύσει ένα δείγμα από τα έργα του ποιητή και συνεργάτη της εφημερίδας μας Γιώργου Κακουλίδη. Οι εκδόσεις «Ορεγκο» κυκλοφόρησαν ένα βιβλίο με επιλογή από όλες τις ποιητικές συλλογές του Γ. Κακουλίδη, με τον τίτλο: «Η αλήθεια που δεν υπάρχει». Η μετάφραση είναι της Βιέρα Κλόντζα - Γιάκλοβα. Ευκαιρίας δοθείσης ας «γευτούμε» κι εμείς κάτι από τα «Πέντε Αστρα» και την έμπνευση του ποιητή: Δεν ξέρουν τι να με κάνουν./ Παιδί ακόμα/ έσπρωχνα με δύναμη το κεφάλι μου/να βγω έξω στα βρύα και στο κρύο νερό./Τρεις φωνές τάραξαν την έξοδό μου:/ο Μαγιακόφσκι πυροβόλησε το κεφάλι μου/ο αέρας παίρνει τα λόγια μου/όλα χάθηκαν./Κύμα θαλάσσης έσπασε μπροστά μου/κι άφησε ένα σκυλί με πέντε άστρα στην πλάτη./Δεν ξέρουν τι να με κάνουν, του λέω/έχεις τίποτα για μένα;/Οχι, απαντά/αμέλησα και θα αμελώ.

Ο Γ. Κακουλίδης, εμφανίστηκε στα Γράμματα το 1979 και έχει σημαντική παρουσία στο χώρο της ποίησης και της πεζογραφίας. Εχει εκδώσει 10 ποιητικές συλλογές και 3 αφηγήματα. Εχει τιμηθεί με το Βραβείο Καβάφη καθώς και από το Δήμο Καισαριανής. Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από τον Θάνο Μικρούτσικο και τον Νίκο Κυπουργό. Εχει ακόμα πραγματοποιήσει δύο εκθέσεις ζωγραφικής, επηρεασμένος από τον ζωγράφο πατέρα του Δημήτρη Κακουλίδη.

Μια σαλάτα νόστιμη και χορταστική, που μπορεί να αντικαταστήσει και το κυρίως γεύμα (σε κανονική ποσότητα) ας κάνουμε σήμερα. Απαραίτητα υλικά: 2 κονσέρβες τόνο (καλύτερα σε νερό όχι σε λάδι), 4 αγγουράκια τουρσί, 300 γρ. κόκκινα φασόλια (βρασμένα), 1-2 σκελίδες σκόρδο, μισό κρεμμύδι και μαϊντανό. Σουρώνουμε τον τόνο και βάζουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά μαζί, αφού ψιλοκόψουμε τα αγγουράκια, το σκόρδο, το κρεμμύδι και το μαϊντανό. Ρίχνουμε ελαιόλαδο (περίπου 4 κουταλιές), λίγο αλατοπίπερο, λεμόνι και την απολαμβάνουμε μόνοι μας ή με παρέα.

Το «παιδί θαύμα» του ελληνικού κινηματογράφου, μεγάλωσε. Ενηλικιώθηκε. Μέστωσε και εξελίχθηκε σε ώριμο «άντρα - θαύμα». Εναν άντρα που οι αναμνήσεις του είχαν αποκτήσει υπόσταση και αυτονομία. Αναμνήσεις, που ήταν ζωντανές, δηλαδή, ενοχλητικές. Φορτικές. Πίεζαν το κεφάλι και την ψυχή του συγγραφέα να τις απελευθερώσει. Αίτημά τους ήταν, να αναστηθούν, για να ζήσουν ακόμα μια φορά και να βασιλέψουν. Να σβήσουν, να πεθάνουν για δεύτερη φορά. Για πάντα. Ετσι και έγινε.

Το βιβλίο του Γιάννη Καλατζόπουλου «Γιαννάκης το παιδί θαύμα» (Εκδόσεις «Καστανιώτη») κάνει κι αυτό με τη σειρά του το δικό του «θαύμα». Κατορθώνει κάτι σπάνιο. Κυριολεκτικά καθηλώνει από τις πρώτες σελίδες.

Ο συγγραφέας μοιάζει να γνωρίζει καλά τη δουλειά του. Ξέρει να γητεύει, να συναρπάζει, να σοκάρει και να αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη. Οπλο του η γοητεία των διαλεχτών λέξεων. Λέξεις που επιλέχτηκαν προσεκτικά για να σχηματίσουν εικόνες και να αναπλάσουν εποχές, να διανύσουν τεράστιες χρονικές αποστάσεις.

Λέξεις που περιγράφουν απίστευτες καταστάσεις, λέξεις που ζωγραφίζουν χαρακτήρες. Λέξεις, που ανατρέπουν, που περιγελούν, που κατανοούν, που ανασταίνουν το παρελθόν, λέξεις που καταγράφουν με χιούμορ το παρόν και το παρελθόν το παρόν, χωρίς ίχνος πικρίας... Λέξεις τολμηρές, εξαιρετικές, νοσταλγικές, ερωτικές, μαγικές, ποιητικές, ρεαλιστικές, επαναστατικές.

Λέξεις αισθαντικές, σε πολλά σημεία όμως, ιδιαιτέρως εγκεφαλικές. Τέλος, λέξεις που ισορροπούν ανάμεσα στο χτες και το σήμερα, που ακροβατούν μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας (που ξεπερνά τη φαντασία).

Ο Γιάννης Καλατζόπουλος με εκπληκτική αφηγηματική άνεση ξαναγίνεται το μικρομέγαλο παιδάκι που διασχίζει την Ομόνοια της δεκαετίας του '50, για να καταλήξει στο εστιατόριο «Μέγας Αλέξανδρος». Και με την ίδια άνεση, λίγες σειρές παρακάτω μεταμφιέζεται σε ώριμο άνδρα, με νεανική, σχεδόν παιδική, ψυχή. Τον παρατηρούμε: είναι καθισμένος στο Φλοκαφέ, πλάι σε ένα «μπισκοτάκι», σε μια νέα κοπέλα και προσπαθεί να της μιλήσει τη γλώσσα της. Τα σημερινά, αξιοθρήνητα ελληνικά, με την ελπίδα ίσως να γίνει κατανοητός για να την πείσει για τον έρωτα και για την επανάσταση. Με την ελπίδα να μικρύνει την «απόσταση» που τους χωρίζει...

Μα, τέλος πάντων, τι είναι τελικά αυτό το βιβλίο; Αυτοβιογραφία ή μυθιστόρημα; Ο ίδιος ο συγγραφέας το αποκαλεί μυθ-υστέρημα. Η γράφουσα όμως, επιμένει. Πρόκειται για μυθιστόρημα. Και παρακαλεί να της επιτραπεί να το θεωρεί και να το αποκαλεί έτσι. Δεν αγνοεί, φυσικά, τα αυτοβιογραφικά στοιχεία που περιέχει. Αντιθέτως, γνωρίζει πολύ καλά, πώς αυτά είναι τα μοναδικά «οικοδομικά υλικά», η «πρώτη ύλη» του κάθε συγγραφέα.

Πώς να το κάνουμε; Χωρίς να ανακατέψουμε αναμνήσεις, στάχτες, χαλάσματα, εμμονές, σφάλματα, έρωτες, όνειρα, οράματα, ιδέες, χωρίς να κολλήσουμε τα δυο κιτρινισμένα κομμάτια της ίδιας «φωτογραφίας», τότε, πώς και με τι θα χτίσουμε το οικοδόμημά μας; Με δανεικά; Με πλαστικά υλικά μιας χρήσεως; Γίνεται; Δε γίνεται.

Αλλωστε, η δομή, η πλοκή, η αρχιτεκτονική, η εκτέλεση, οι υποψίες, οι αγωνίες, οι εναλλαγές, οι ανατροπές, το απροσδόκητο τέλος... μετά το τέλος, το αβίαστο πέρασμα από τη φαντασία στην πραγματικότητα μιλούν από μόνα τους.

Συνηγορούν και υποστηρίζουν την άποψή μου. Πώς το βιβλίο «Γιαννάκης, το παιδί θαύμα» είναι μια καθαρά ποιοτική μυθιστορία! Μυθιστορία που αποπνέει νοσταλγία, που μοσχοβολά έρωτα και επανάσταση.

«Μόλις είχανε μπει στο αυτοκίνητο για να γυρίσουνε πίσω, φέρνοντας μαζί τους και τέσσερις τραυματίες, γίνανε στόχος ενός δαιμονισμένου αεροπλάνου που σφυρηλατούσε την περιοχή, ξερνώντας φωτιά. Μια βόμβα, απ' αυτές που τις λένε "έξυπνες", έπεσε δίπλα τους σχεδόν επάνω τους και τους τίναξε όλους στον αέρα^. τους διέλυσε. Ομως, στον πρώτο δυνατό κρότο, άνοιξε η πίσω πόρτα του αυτοκινήτου και η Ελλη τινάχτηκε έξω. (Αλλά δε βρέθηκε, ούτε ζωντανή ούτε πεθαμένη^. περίεργο και μυστήριο.) Ετσι, η Δάφνη τώρα πια, δεν είχε παρά μόνο τον αγαπημένο της στη ζωή». Μια κραυγή πόνου και οργής, ένα βιβλίο που δε χαρίζει και δε χαρίζεται σε κανέναν, είναι το νέο μυθιστόρημα του Αγγελου Γόντικα, «Μάρκος και Δάφνη - Βελιγράδι 1999». Θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια ιστορική μυθιστορία, αφού καταφέρνει τόσο παραστατικά και συνάμα λυρικά, να παρουσιάσει το δράμα του σερβικού έθνους, μέσα από τις ζωές δύο ερωτευμένων ζευγαριών. Ιστορίες πραγματικές; Τι σημασία έχει, αφού οι άνθρωποι εκεί έζησαν το «μεγαλείο» της φρίκης μέσα από τα εγκλήματα που διέπραξαν τα κοράκια του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Ο συγγραφέας καταφέρνει να προβληματίσει, να συγκινήσει αλλά και να οργίσει τον αναγνώστη, μια που ο ίδιος είναι ανήσυχη φύση. Ο Αγγελος Γόντικας ασχολείται με επιτυχία εκτός από τη συγγραφή, με τη ζωγραφική (έχει πραγματοποιήσει πολλές εκθέσεις), τη γραφιστική, την εικονογράφηση, τη μουσική και την ποίηση.

Σε ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου, μας «ταξιδεύει» και τούτη την Κυριακή, ο συγγραφέας - συνεργάτης της εφημερίδας μας Βασίλης Λιόγκαρης. Πάμε να συναντήσουμε ομορφιές, ιστορικά γεγονότα, βεντέτες, Μανιάτες (!), ακρογιαλιές αλλά και χιονοδρομικά κέντρα, μια που η θερμοκρασία - πού θα πάει; - κάποια στιγμή θα «επιστρέψει» στα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Και να επιστρέψουμε πιο «γεμάτοι», στα δικά μας μέρη...

Επιβλητικοί, ογκώδεις γρανιτένιοι ασβεστόλιθοι με μια άγρια κουρσάρικη όψη, σπίτια στο βαθύ σταχτί με κόκκινες κεραμοσκεπές, μεσαιωνικά δρομάκια, καλντερίμια κι ένας σωρός από διάφορα γιοτ και υψίστης κομψότητας ιστιοφόρα σε υποδέχονται, όταν το φέρι - μποτ από τη Σάντα Τερέζα της Σαρδηνίας σε μια μόνο ώρα προσεγγίζει στο λιμάνι του Μποναφάτσο. Σε ευλόγησε ο Θεός κι αντίκρισες το μεγαλειώδες και πανέμορφο αρχοντονήσι της Κορσικής.

Η Κορσική με έκταση 8.720 τ. χιλ. μήκος 185 χλμ. και πλάτος 83 χλμ., είναι μετά τη Σικελία και τη Σαρδηνία το τρίτο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου. Απέχει 170 χιλ. από τις ακτές της ηπειρωτικής Γαλλίας, 83 χιλ. από την Ιταλία και μόνο 12 χιλ. από τη Σαρδηνία.

Κατ' εξοχήν ορεινό νησί με πανύψηλα ποικιλοβραχώδη βουνά και τεράστια δάση από πεύκα, οξιές, καστανιές και βελανιδιές. Οι τεράστιες κοιλάδες της καλύπτονται από τον περίφημο θάμνο Μακί - από αυτόν πήραν τ' όνομά τους οι αντιστασιακές οργανώσεις της Γαλλίας κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου πολέμου - κι από κουμαριές, σχίνα, ρείκια, ασφάκες, μυρτιές, λεβάντα και δεντρολίβανο. Χαρά Θεού να τα βλέπεις και να τα περιηγείσαι. Η κύρια πλουτοπαραγωγική πηγή της είναι τα δάση, τα φελλόδεντρα, τα εσπεριδοειδή, η κτηνοτροφία και προπάντων ο τουρισμός της με τις περίφημες εναλλαγές του τοπίου. Ενα τοπίο πραγματικά εκπληκτικό πάνω σ' ένα νησί γεμάτο οχυρά, ακροπόλεις, κάστρα, παλιά μεσαιωνικά χωριά με στενοδρόμια και καλντερίμια που ακόμα δυστυχώς φωλιάζει το μίσος και η αιματερή βεντέτα ανάμεσα σε παλιές αντιμαχόμενες οικογένειες καθώς και το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.

Από τον 11ο ως και τον 13ο αιώνα η Κορσική βρισκότανε υπό την κυριαρχία της Πίζας. Η οποία αργότερα αμφισβητήθηκε από τον εμπορικό της αντίπαλο τη Γένοβα που με τη σειρά της δέχτηκε την πίεση των βασιλιάδων της Αραγωνίας.

To 1768 οι Γενοβέζοι παραχώρησαν την Κορσική στον σύμμαχό τους Γάλλο βασιλιά τον Λουδοβίκο τον 15ο κι από τότε το νησί αποτελεί μέρος του γαλλικού κράτους αν κι έχει νομοθετική αυτονομία, έντονα χαρακτηριστικά ανεξαρτησίας και κορσικανική πολυφωνία.

Το πιο διάσημο τέκνο της Κορσικής είναι ο Ναπολέοντας Βοναπάρτης αυτοκράτορας της Γαλλίας, επονομαζόμενος και Μεγάλος.

Ο Ναπολέων γεννήθηκε στη δυτική πόλη του νησιού το γραφικό Αγιάτσο και επί το ελληνικότερον Αιάκειον, όπου η προσωπικότητά του δεσπόζει σε όλην την πόλη με διάφορα αγάλματά του σε πολλές στάσεις.

Η πόλη από μόνη της έχει πολλά αξιοθέατα και περίφημες ακρογιαλιές. Μερικά χιλιόμετρα πιο ψηλά από το Αγιάτσο υπάρχει ένα ελληνόφωνο μανιάτικο χωριό οι Καρυές με την ελληνική εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνα (υπάρχει επίσης μια μεγάλη ταβέρνα που έχει το όνομα Οίτυλος).

Συνέχεια ο δρόμος περνά από γραφικά μεσαιωνικά χωριά, για να καταλήξει μέσω των Πιάνων (κωμόπολη) σ' ένα εντυπωσιακό καλοκαιρινό θέρετρο το Πόρτο. Επειδή υπάρχουν πανύψηλα βουνά, υπάρχουν κι έξι χιονοδρομικά κέντρα για χειμερινό τουρισμό.

Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Μπαστιά στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού που, για να πάμε εκεί περάσαμε από το Κόρτε, μια μικρή πόλη σε υψόμετρο 1.100 μέτρων όπου είναι η πατρίδα ενός μεγάλου επαναστάτη και κυβερνήτη του νησιού, του Πασκάλ Παολί. Το άγαλμά του δεσπόζει στο κέντρο της μικρής ιστορικής πλατείας.

Η Μπαστιά είναι όμορφη και γραφική με το κάστρο της, την Ακρόπολή της και την πλατεία του Αγίου Νικολάου, της τρίτης μεγαλύτερης πλατείας στην Ευρώπη με το άγαλμα του Ναπολέοντα με ρωμαϊκή στολή.

Πέρασαν μερικές έξοχες μέρες κι εδώ τελειώνει το πανέμορφο ταξίδι μας στη Σαρδηνία και την Κορσική, όταν το πλοίο της γραμμής μάς μεταφέρει στην απέναντι ιταλική πλευρά, στο λιμάνι του Λιβόρνο.

ΥΓ: Και σε τελευταία ανάλυση, όλα αυτά τα γραφικά και εντυπωσιακά τοπία και ακρογιάλια - ιδίως αυτά -, καμιά σχέση δεν έχουν με τη λάμψη και την ομορφιά των δικών μας ελληνικών νησιών.