Παρότι έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας από την πρώτη εκτόξευση διαστημοπλοίου («Σπούτνικ») και τρεισήμισι δεκαετίες από το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στο φεγγάρι, η διαστημική εξερεύνηση συνεχίζει να είναι το ίδιο δύσκολη και επικίνδυνη όπως και στην αρχή. Πολύ περισσότερο όταν γίνεται σε έναν κόσμο 170.000.000 χιλιόμετρα μακριά, με περιορισμένες δυνατότητες παρακολούθησης και διορθώσεων.

Πριν μερικές βδομάδες, στις 9 Δεκέμβρη, η Ιαπωνία ανακοίνωσε ότι εγκατέλειψε το διαστημόπλοιό της «Νοζόμι» («Ελπίδα»), που είχε προορισμό τον Αρη, αφού απέτυχε να το θέσει σε τροχιά γύρω από τον κόκκινο πλανήτη, λόγω εξάντλησης των καυσίμων του, μετά από πολλαπλές διορθωτικές πυροδοτήσεις.

Ανήμερα τα Χριστούγεννα, κατέφτασε στον Αρη, ακριβώς όπως προβλεπόταν, το διαστημόπλοιο «Μαρς Εξπρές» της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας. Κανονικά έγινε και η αποκόλληση από το διαστημόπλοιο της αυτόματης ακάτου καθόδου και εξερεύνησης του πλανήτη για ενδείξεις ζωής «Μπιγκλ-2». Ωστόσο, από τη στιγμή που άρχισε την κάθοδο μέσα από την αραιή αρειανή ατμόσφαιρα (αποτελούμενη κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα), χάθηκαν τα ίχνη του «Μπιγκλ-2». Το διαστημόπλοιο της NASA «Μαρς Οντισι», που είναι εδώ και μερικά χρόνια τεχνητός δορυφόρος του Αρη (μαζί με το «Μαρς Γκλόμπαλ Σερβέιορ»), δεν κατάφερε να λάβει κάποιο σήμα από το «Μπιγκλ-2». Το ίδιο και το ειδικό ραδιοτηλεσκόπιο «Τζοντρέλ» στη Μ. Βρετανία, που είναι η κατασκευάστρια χώρα της ακάτου. Οι επικεφαλής της αποστολής ελπίζουν ότι το μητρικό σκάφος που προβλέπεται να επικοινωνήσει σήμερα (4 Γενάρη) με το βάρους 33 κιλών «Μπιγκλ-2» θα έχει περισσότερη τύχη.

Πιο έμπειρη από τις διαστημικές υπηρεσίες της ΕΕ και της Ιαπωνίας, η αμερικανική NASA ελπίζει ότι τα δίδυμα διαστημόπλοιά της «Σπίριτ» και «Οπορτούνιτι», που πλησιάζουν στον Αρη, θα εκτελέσουν μια άψογη αποστολή. Το «Σπίριτ» («Πνεύμα») προβλέπεται να προσεδαφιστεί από μέρα σε μέρα (αν δεν έχει ήδη προσεδαφιστεί ως την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος), ενώ το αδερφάκι του («Ευκαιρία») θα φτάσει στον κόκκινο πλανήτη τρεις βδομάδες αργότερα. Μετά την προσεδάφιση, από τα δύο διαστημόπλοια θα αναδυθούν δύο πανομοιότυπα οχήματα («Μαρς Ρόβερ») ικανά να κινηθούν στο γεμάτο μικρούς, αλλά και μεγάλους βράχους τοπίο του Αρη. Με τηλεχειρισμό από τη Γη θα οδηγηθούν σε ενδιαφέροντα πετρώματα από τα οποία θα πάρουν δείγμα για ανάλυση.

Οπως και τα άλλα διαστημόπλοια (ευρωπαϊκό και ιαπωνικό), που εκμεταλλεύτηκαν τη φετινή συγκυρία της ελάχιστης απόστασης μεταξύ Γης και Αρη για να μειώσουν το χρόνο της αποστολής κατά μερικούς μήνες, έτσι και τα αμερικανικά είχαν την ατυχία να χτυπηθούν από ηλιακές καταιγίδες κατά τη διαδρομή. Σύμφωνα με τη NASA, οι βλάβες που παρουσιάστηκαν διορθώθηκαν με προσεκτικές εντολές που στάλθηκαν από τη Γη και απομένει μόνο μια ασήμαντη μείωση της απόδοσης των ηλιακών κυττάρων παραγωγής ενέργειας. Διαπιστώνοντας κάποια σφάλματα (bugs), αλλά και περιθώρια καλύτερης απόδοσης στα πειράματα με τα αντίγραφα των δύο διαστημοπλοίων στη Γη, η NASA έκανε ήδη απομακρυσμένη αναβάθμιση του λογισμικού στους υπολογιστές του «Σπίριτ» και πρόκειται να κάνει το ίδιο και στο «Οπορτούνιτι».

Η NASA έχει ήδη ένα θετικό προηγούμενο στο ενεργητικό της στον τομέα της εξερεύνησης του Αρη με τηλεκατευθυνόμενα οχήματα, με την επιτυχή αποστολή του «Μαρς Παθφάιντερ» το 1997.

(Ολες οι εικόνες που συνοδεύουν το κείμενο είναι δημιουργήματα της - βασισμένης στα επιστημονικά δεδομένα - φαντασίας καλλιτεχνών και δεν πρόκειται βεβαίως για φωτογραφίες)