Τον τελευταίο καιρό υπάρχει μια κινητικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και δίνει ελπίδες για το μέλλον των λαών της Γης. Η αρχή έγινε στο Σιάτλ των ΗΠΑ. Ακολούθησαν διάφορες άλλες ποικιλόμορφες εκδηλώσεις σε πόλεις σε ολόκληρο τον πλανήτη, για να φτάσουμε σήμερα, μόλις ένα μήνα πριν, στις προγραμματιζόμενες εκδηλώσεις στην Πράγα. Εκεί, όπου στις 23-28 του Σεπτέμβρη γίνεται η σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αναμένεται αγωνιστές απ' όλο τον πλανήτη να διαδηλώσουν ενάντια στη βαρβαρότητα της παγκοσμιοποίησης.

Αυτό που δε φαίνεται με την πρώτη ματιά, είναι ο ρόλος που παίζει το Internet σε όλες αυτές τις συχνές παγκόσμιες κινητοποιήσεις. Ας ρίξουμε μια «κλεφτή» ματιά σε αυτή τη διάσταση του διαδίκτυου.

Ενας τεράστιος αριθμός από ηλεκτρονικά περιοδικά κι εφημερίδες, από σελίδες κομμάτων, κινημάτων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, ακτιβιστών κλπ. σχηματίζουν ένα χαώδες δίκτυο πληροφόρησης αλλά και συντονισμού αγωνιστικών εκδηλώσεων.

Ολα τα μέσα επικοινωνίας χρησιμοποιούνται. Από απλή αρθρογραφία, μέχρι βίντεο και ήχος. Ετσι, μπορείτε να βρείτε το τελευταίο άρθρο γνωστών προσωπικοτήτων του Διαδικτύου, όπως ο Νόαμ Τσόμσκι, στο www.zmag.org, ή ν' ακούσετε ένα από τα ραδιόφωνα που θα βρείτε στο www.microradio.net, τα οποία μεταξύ άλλων, υπόσχονται ότι θα καλύψουν ζωντανά τα γεγονότα στην Πράγα.

Ταυτόχρονα μπορείτε να μάθετε τα τελευταία νέα των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων μέσα από το παγκόσμιο δίκτυο ενημέρωσης που έχει στηθεί με πρωτοβουλία του ΚΚΕ στο www.solidnet.org.

Ειδικές σελίδες για τις διαδηλώσεις στην Πράγα έχουν στηθεί στο www.destroyimf.org και στο inpeg.ecn.cz. Περιεχόμενό τους είναι ο συντονισμός των εκδηλώσεων και η ενημέρωση για τις τελευταίες εξελίξεις στην Πράγα.

Για πιο άμεση ενημέρωση έχουν δημιουργηθεί mail lists, μέσα από τις οποίες γίνεται και κάποιος συντονισμός. Ετσι μέσα από αυτές μπορεί κάποιος να μάθει από το ακριβές πρόγραμμα των εκδηλώσεων, μέχρι το πώς θα βρει εισιτήριο για την Πράγα, πού μπορεί να μείνει κλπ. Επίσης, γίνεται ανταλλαγή απόψεων, ιδεών και εμπειριών για διάφορες μορφές αγώνα.

Μια ακόμη σημαντική πηγή ενημέρωσης είναι το www.indymedia.org, ένα κέντρο ενημέρωσης, δικτυωμένο σε πάρα πολλές πόλεις του πλανήτη και ειδικά σε πόλεις των ΗΠΑ. Αρθρα, φωτογραφίες, βίντεο και ήχος καλύπτουν, σε κανονικό χρόνο, τις αγωνιστικές εκδηλώσεις σε όλο τον πλανήτη.

Φυσικά ο κατάλογος είναι τεράστιος και θα ήταν αδύνατο να καλύψουμε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων των αγωνιστικών δυνάμεων μέσα στο Internet. Δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε έναν από τους κόμβους που αναφέραμε παραπάνω ή τις σελίδες του «Ριζοσπάστη» και του ΚΚΕ και ν' ακολουθήσετε τους συνδέσμους που θα βρείτε εκεί. Καλό ταξίδι και προσοχή μη χαθείτε.

Σε απόσταση 12 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη βρίσκεται ένας μεγάλος σπειροειδής γαλαξίας, ο Μ83. Φωτογραφίες του υπάρχουν σε πολλά αστρονομικά πόστερς και εξώφυλλα βιβλίων. Κοιτάζοντας καλύτερα αυτές τις φωτογραφίες κάποιος μπορεί να παρατηρήσει στην άκρη του Μ83 ένα μικρό νεφέλωμα ελλειψοειδούς σχήματος. Πρόκειται για το γαλαξία νάνο NGC 5253. Δεν πρόκειται, όμως, για έναν ασήμαντο συνοδοιπόρο του Μ83. Αυτός ο μικρός γαλαξίας περνάει μια περίοδο εκρηκτικής γέννησης νέων άστρων (μέσα του δημιουργούνται αστέρια με εκπληκτικό ρυθμό). Ο ρυθμός σχηματισμού αστέρων του NGC 5253 είναι πολλές φορές μεγαλύτερος από του Μ83.

Τα τελευταία χρόνια οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι οι νάνοι γαλαξίες όπως ο NGC 5253 είναι πολύ πιο κοινοί απ' ό,τι πίστευαν μέχρι τότε. Επιπλέον, είναι πολύ διαφορετικοί από τα μεγάλα ξαδέρφια τους: παραμένουν σε αδράνεια για δισεκατομμύρια χρόνια και μετά ξεσπούν σε σύντομες περιόδους ταχύρυθμης γέννησης αστέρων. Τέτοιες διαδικασίες παρατηρούνται και σε μεγάλους γαλαξίες, αλλά η ακτινοβολία τους καλύπτεται ως ένα βαθμό από την υπόλοιπη ακτινοβολία του γαλαξία. Μόνο στους νάνους γαλαξίες μπορούν οι ερευνητές να δουν καθαρά αυτό το εκπληκτικό φαινόμενο.

Οι αστρονόμοι γνωρίζουν ότι νέα άστρα γεννιούνται σχεδόν καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του σύμπαντος. Ο δικός μας γαλαξίας, ένας συνήθης μεγάλος σπειροειδής γαλαξίας, περιέχει 100 δισ. αστέρια. Ο σχηματισμός νέων αστεριών στον Γαλαξία είναι μια σταθερή αργή διαδικασία που περιλαμβάνει τη σύμπτυξη τεράστιων διαστρικών νεφών αερίων και σκόνης. Κάθε γήινο έτος, κατά μέσο όρο δημιουργούνται σ' αυτόν αστέρια με συνολική μάζα ίση με τη μάζα του Ηλιου.

Αντίθετα η εκρηκτική γέννηση αστέρων είναι μια σύντομη περίοδος -από ένα έως 20 εκατομ. χρόνια- κατά την οποία η γέννηση αστεριών γίνεται με ρυθμούς μέχρι και 100 φορές πάνω από το συνηθισμένο. Ξέρουμε ότι αυτή η περίοδος είναι σύντομη, γιατί αν διαρκούσε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια ο γαλαξίας όπου συμβαίνει θα έμενε χωρίς τα διαστρικά νέφη από τα οποία φτιάχνονται τα άστρα.

Η αυξημένη γέννηση νέων άστρων προκαλεί μια δραματική αύξηση στη φωτεινότητα του γαλαξία. Κυριαρχεί η ακτινοβολία αστεριών με περίπου 20 ηλιακές μάζες, τα οποία ζουν μερικά εκατομμύρια χρόνια. Αυτά τα άστρα είναι δεκάδες χιλιάδες φορές πιο λαμπερά από τον Ηλιο. Θερμαίνουν και ιονίζουν τα πυκνά νέφη αερίων και σκόνης από τα οποία σχηματίζονται και τα οποία με τη σειρά τους απορροφούν την ορατή και υπεριώδη ακτινοβολία των αστέρων, επανεκπέμποντάς τη με τη μορφή ραδιοκυμάτων και υπέρυθρης ακτινοβολίας. Ακριβώς γι' αυτό, το φαινόμενο αναγνωρίστηκε και μελετήθηκε μόλις τα τελευταία 20 χρόνια, που νέα τηλεσκόπια και δορυφόροι επέτρεψαν στους αστρονόμους να παρατηρήσουν με ακρίβεια αυτά τα μήκη κύματος.

Οι δυο πιο γνωστοί νάνοι γαλαξίες είναι το Μεγάλο και το Μικρό Νεφέλωμα του Μαγγελάνου, που είναι ορατοί με γυμνό μάτι μόνο και μόνο επειδή βρίσκονται σε απόσταση μόλις 300.000 ετών φωτός. Ολοι οι άλλοι νάνοι γαλαξίες φαίνονται μόνο με τηλεσκόπιο, ωστόσο είναι πολύ περισσότεροι από τους κανονικούς. Στην Τοπική Ομάδα, την ομάδα γαλαξιών που περιλαμβάνει και τον δικό μας, υπάρχουν μόνο δύο μεγάλοι σπειροειδείς γαλαξίες (ο Γαλαξίας και η Ανδρομέδα) και περίπου 40 νάνοι γαλαξίες. Η αναλογία αυτή θεωρείται τυπική τουλάχιστον για το εγγύς σύμπαν.

Οι γαλαξίες νάνοι όπου συμβαίνει εκρηκτικός σχηματισμός νέων αστέρων, όπως ο NGC 4214 (α) περιέχουν ομάδες νεαρών γαλάζιων άστρων που περιβάλλονται από νέφη φωτεινών αερίων. Η εκρηκτική γέννηση νέων άστρων στον γαλαξία Zw 0855+06 (d) προκλήθηκε προφανώς από μια συνάντησή του με έναν άλλο νάνο γαλαξία, στην οποία πρέπει να οφείλεται και η γέφυρα των αστεριών μεταξύ τους. Ο γαλαξίας Χενίζ 2-10 (e) έχει μια παλιρροϊκή ουρά αερίου, κάνοντας τους αστρονόμους να πιστεύουν ότι κατάπιε κάποιον μικρότερο γαλαξία. Ο γαλαξίας αυτός έχει επίσης κελύφη αερίου που δημιουργήθηκαν από νέα άστρα μεγάλης μάζας.

Η συνένωση δύο γαλαξιών πυροδοτεί το σχηματισμό αστέρων σ' αυτή την καλλιτεχνική απόδοση του φαινομένου (δεν πρόκειται για φωτογραφίες) στον γαλαξία νάνο II Zw40. Στο πρώτο στάδιο (αριστερά), δύο νάνοι γαλαξίες που αποτελούνται από ηλικιωμένα κόκκινα άστρα και νέφη ατομικού υδρογόνου (κίτρινο), έλκονται βαρυτικά σε τροχιά ο ένας γύρω από τον άλλο. Καθώς ακολουθούν μια φθίνουσα σπειροειδή τροχιά, ουρές αερίου και άστρων δημιουργούνται από τις παλιρροϊκές δυνάμεις, ενώ την ίδια περίοδο αρχίζει ο σχηματισμός ομάδων νεαρών μπλε άστρων (πάνω). Το τελικό στάδιο (πάνω δεξιά) δείχνει την όψη που έχει σήμερα ο συγκεκριμένος γαλαξίας όπως φαίνεται από τηλεσκόπιο (φωτογραφία και όχι καλλιτεχνική απόδοση).