Σάββατο 16 Ιούνη 2012 - Κυριακή 17 Ιούνη 2012
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Θετικές παρενέργειες της εκμάθησης μουσικού οργάνου

Η εντατική μουσική εκπαίδευση από νεαρή ηλικία καλλιεργεί δεξιότητες πέρα από την ικανότητα να παίζει κανείς κάποιο μουσικό όργανο. Η συγκέντρωση του μουσικού στις λεπτές πτυχές του ήχου βοηθά στην κατανόηση της γλώσσας και βελτιώνει αντιληπτικές ικανότητες, όπως η προσοχή, η λειτουργική μνήμη και ο αυτοέλεγχος.

Οι μουσικοί αντιλαμβάνονται τον ήχο πιο καθαρά απ' ό,τι οι μη μουσικοί, επειδή η πρακτική εκμάθησης του οργάνου εκπαιδεύει ολόκληρο τον εγκέφαλό τους. Οι ήχοι ενός οργάνου ταξιδεύουν από τον κοχλία (στο εσωτερικό αυτί) πηγαίνοντας στο (πρωτόγονο) εγκεφαλικό στέλεχος, πριν φτάσουν στον φλοιό, την περιοχή όπου εδρεύουν οι ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες και μετά ξαναγυρίσουν στο εγκεφαλικό στέλεχος και πίσω στον κοχλία. Αυτό το κύκλωμα ανατροφοδότησης επιτρέπει στον μουσικό να αξιοποιεί διάφορες περιοχές του εγκεφάλου για να παράγει π.χ. τον κατάλληλο τόνο για μια μελωδία. Ο έλεγχος ενός ηλεκτρικού σήματος στο εγκεφαλικό στέλεχος (κίτρινη γραμμή στο γράφημα) αποκαλύπτει την εξαιρετική ευαισθησία του μουσικού στο ύψος (συχνότητα) του ήχου: ο μουσικός μπορεί να παρακολουθήσει ένα εισερχόμενο ηχητικό κύμα (κόκκινη γραμμή) με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια συγκριτικά με έναν μη μουσικό.

Προφανώς, η εντατική μουσική εκπαίδευση ενός παιδιού αφαιρεί χρόνο από άλλες δραστηριότητες και δεν είναι ο μοναδικός τρόπος για να καλλιεργηθούν και αναπτυχθούν οι νοητικές ικανότητές του.

Η άνοδος και η πτώση των νετρίνων

Τον περασμένο Σεπτέμβρη, οι ερευνητές του πειράματος OPERA στο Εθνικό Εργαστήριο του Γκραν Σάσο στην Ιταλία, ανακοίνωσαν ότι σύμφωνα με τις μετρήσεις τους, τα νετρίνα (είδος ουδέτερων υποατομικών σωματιδίων, ελάχιστης μάζας και ασθενούς αλληλεπίδρασης με την υπόλοιπη ύλη) κινούνται 0,002% πιο γρήγορα από το φως. Τις μετρήσεις πραγματοποίησαν, καταγράφοντας τους χρόνους άφιξης των νετρίνων που στέλνονταν στο Γκραν Σάσο από τις εγκαταστάσεις του CERN (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών) στην Ελβετία, 730 χιλιόμετρα μακριά. Η διαφορά της ταχύτητας νετρίνων και φωτός ήταν ελάχιστη, αλλά αν ήταν αληθινή, ένα από τα θεμέλια της σύγχρονης φυσικής, η θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν θα έπρεπε να επεκταθεί ή αντικατασταθεί με νέα θεωρία. Από την αρχή, η διεθνής επιστημονική κοινότητα αντιμετώπισε τα αποτελέσματα της ομάδας OPERA με επιφύλαξη, υποπτευόμενη πειραματικό λάθος.

Δεν έγινε το ίδιο και με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η ανακοίνωση της ερευνητικής ομάδας του πειράματος OPERA έδωσε μέχρι και πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα στον παγκόσμιο αστικό Τύπο. Η εντυπωσιοθηρία, η λογική πουλάμε ό,τι «πουλάει» και παραμυθιάζουμε όποιον μπορεί να παραμυθιαστεί, είναι βασική αρχή του, που δεν περιορίζεται μόνο στις λεγόμενες εφημερίδες «ταμπλόιντ», αλλά αντανακλάται συχνά και στις πιο σοβαρές αστικές φυλλάδες και φυσικά στα ηλεκτρονικά μέσα. Η κοσμοθεωρία την οποία πλασάρουν δεν είναι επιστημονική, γιατί λοιπόν να πάρουν υπόψη την επιστημονική μεθοδολογία και τους κανόνες πραγματοποίησης της επιστημονικής έρευνας και να παρουσιάσουν το θέμα στα μέτρα του;

Νέα επιβεβαίωση της θεωρίας του Αϊνστάιν

Οπως ανακοινώθηκε στις 8 Ιούνη, σε διεθνές επιστημονικό συνέδριο για τα νετρίνα στο Κιότο της Ιαπωνίας, μετά από ανάλογα πειράματα που πραγματοποιήθηκαν από ερευνητικές ομάδες σε 5 διαφορετικά εργαστήρια (4 στο Γκραν Σάσο και 1 στις ΗΠΑ), διαπιστώθηκε ότι και τα νετρίνα ακολουθούν κατά γράμμα τη θεωρία της Σχετικότητας και δεν κινούνται πιο γρήγορα από το φως. Οι ίδιοι οι επιστήμονες του OPERA εντόπισαν το πρόβλημα που οδήγησε στις λάθος μετρήσεις τους, σε κάτι πολύ απλό: στην προβληματική επαφή ενός καλωδίου οπτικής ίνας του συστήματος χρονισμού της πειραματικής διάταξης.

Η επιστήμη δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει ούτε έξω, ούτε πάνω από την κοινωνία, τις κυρίαρχες σε αυτήν παραγωγικές σχέσεις και το εποικοδόμημα που δημιουργούν αυτές οι σχέσεις. Μοιραία στον καπιταλισμό, η υπέρτατη αρχή, το κυνήγι του κέρδους, αλλά και τα συναφή «ιδανικά» των ανθρώπων, αντανακλώνται άλλοτε απευθείας (κατεύθυνση της έρευνας με αποκλειστικό κριτήριο την κερδοφορία, περιορισμοί και αποκλεισμοί στη διάδοση της επιστημονικής γνώσης, απόκρυψη ανακαλύψεων που πλήττουν συμφέροντα, περιορισμοί παραγωγής φαρμάκων από φτωχές χώρες λόγω πατέντας κ.λπ.) και άλλοτε έμμεσα (πρόωρες κινήσεις εντυπωσιασμού, παράκαμψη της διαδικασίας δημοσίευσης των μελετών για έλεγχο από την επιστημονική κοινότητα πριν τη γνωστοποίηση στο κοινό, διαρροές στον Τύπο με στόχο την προσέλκυση χρηματοδοτήσεων, σκόπιμη παραποίηση ή δημιουργία ψεύτικων μετρήσεων που θα επιτρέψουν την απαιτούμενη παραγωγή δημοσιεύσεων κλπ.).

Αν οι επιστήμονες του πειράματος OPERA δεν είχαν περιοριστεί να ελέγχουν και να επανελέγχουν οι ίδιοι τις μετρήσεις τους και είχαν γνωστοποιήσει νωρίτερα τη μεθοδολογία και τα δεδομένα τους σε άλλα εργαστήρια για να τα διασταυρώσουν, αν είχαν αξιολογήσει καλύτερα τις δικές τους επιφυλάξεις ως προς το συμπέρασμά τους και δεν είχαν δελεαστεί από το κύρος που θα έφερνε η αμφισβήτηση του Αϊνστάιν και της θεωρίας της Σχετικότητας (που επί δεκαετίες επαληθεύεται ξανά και ξανά σε κάθε τομέα της φυσικής πραγματικότητας), ίσως θα είχαν γλιτώσει το φιάσκο.

Ετσι προχωρεί ή παρεμποδίζεται;

Σχετικά με τα ευρήματα γύρω από την ταχύτητα των νετρίνων και την αρχική ανακοίνωση της ερευνητικής ομάδας του πειράματος OPERA, ο Σέρτζιο Μπερτολούτσι του CERN δήλωσε πως «αν και το (σ.σ. τελικό) αποτέλεσμα δεν είναι τόσο συναρπαστικό όσο θα θέλαμε, είναι αυτό που όλοι περιμέναμε κατά βάθος. Η υπόθεση τροφοδότησε τη φαντασία του κοινού και έδωσε στον κόσμο τη δυνατότητα να δει την επιστημονική μέθοδο στην πράξη - ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα τέθηκε προς έλεγχο, διερευνήθηκε ενδελεχώς και επιλύθηκε εν μέρει χάρη στη συνεργασία ανάμεσα σε υπό κανονικές συνθήκες ανταγωνιστικά πειράματα (σ.σ. ερευνητικές ομάδες). Ετσι προχωρεί μπροστά η επιστήμη».

Αν αντιπαρέλθει κανείς την εξαιρετικά «επικοινωνιακή» διατύπωση για «υπόθεση που τροφοδότησε τη φαντασία του κοινού», θα διαπιστώσει ότι πράγματι στον καπιταλισμό και η επιστήμη, ως μια από τις κοινωνικές λειτουργίες, εξελίσσεται άναρχα και με ανταγωνιστικό τρόπο. Κοινωνικοί πόροι, ανθρώπινοι και υλικοί, σπαταλώνται για να «ξαναανακαλυφθεί ο τροχός» και επειδή οι ανακαλύψεις της μιας ερευνητικής ομάδας συχνά κρατούνται μυστικές από την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα, η έρευνα προχωράει πιο αργά απ' ό,τι θα μπορούσε. Ο καπιταλισμός μπαίνει εμπόδιο στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και απ' αυτό δεν ξεφεύγει ούτε η επιστήμη, που σήμερα αποτελεί σημαντική παραγωγική δύναμη. Η ανάγκη επιβεβαίωσης ή απόρριψης των επιστημονικών συμπερασμάτων από άλλες ερευνητικές ομάδες θα υπάρχει πάντα. Ομως, το να θεωρεί κανείς ότι ο ανταγωνιστικός, ο καπιταλιστικός τρόπος ανάπτυξης της επιστήμης είναι ουσιαστικά ο μοναδικός, ο καλύτερος, ο «φυσιολογικός», μάλλον είναι προκατειλημμένη, μη επιστημονική αντιμετώπιση.


Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγές: www.cern.ch, «Scientific American»



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ