ΛΥΣΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ

1.Ιη1 και ο Αξιωματικός παγιδεύεται

Παίζουν τα λευκά

Ενα από τα ισχυρότερα ετήσια ανοιχτά τουρνουά παγκοσμίως είναι το «Sharjah open», που διεξάγεται αυτές τις μέρες στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Εδώ βλέπουμε την παρτίδα μιας από τις μεγαλύτερες ελπίδες της Ινδίας, του 14χρονου Νιχάλ Σαρίν. 1.ε4 γ5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5 η6 4.Αxγ6 δxγ6 5.δ3 Αη7 6.θ3 Ιζ6 7.Ιγ3 Ιδ7 8.Αε3 ε5 9.Βγ1!? Πολύ πιο συνηθισμένο σ' αυτήν τη θέση είναι το 10.Βδ2. Η ιδέα της κίνησης αυτής είναι να αφήσει το δ2 ελεύθερο, μήπως μελλοντικά χρειαστεί να μανουβράρει τον Ιζ3 προς το τετράγωνο γ4. 9...Βε7 10.Αθ6 ζ6 11.Αxη7 Βxη7 12.α4 α5 13.Ιδ2 Ιζ8 14.Ιγ4 Βγ7?! Καθυστερεί κι άλλο την ανάπτυξη. Προτιμότερο θα ήταν το 14...Αε6, αφού μετά από π.χ. 15.Ιδ6+ Ρδ8 ο μαύρος Βασιλιάς θα είναι ασφαλής στο γ7. 15.Βθ6 Εμποδίζοντας το μικρό ροκέ 15...Ιε6 16.0-0 Μάλλον καλύτερο θα ήταν το 16.0-0-0, ώστε τα λευκά να είναι έτοιμα για να επιτεθούν στο κέντρο με η3 και ζ4 16...β6? (βλ. διάγραμμα) Ηταν απαραίτητο να παιχτεί 16...Ιζ4 για να εμποδιστεί η επόμενη κίνηση του Λευκού. Οι περιπλοκές μετά από 17.η3?! Ιxθ3+ 18.Ρη2 Ιη5 19.ζ4 Ιζ7 φαίνεται να ευνοούν τα μαύρα, αφού δεν παίζεται το 20.Βη7 λόγω 20...Αθ3+! με ιδέα 21.Ρxθ3? Ιη5+ και χάνεται η λευκή Βασίλισσα, ενώ και μετά από 20.Βθ4 Αε6! 21.Βxζ6 Axγ4 22.δxγ4 Βε7 τα μαύρα δεν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα.

17.ζ4! Τα λευκά ανοίγουν το κέντρο, για να εκμεταλλευτούν τη θέση του μαύρου Βασιλιά εκεί. 17...Αα6 Στο 17...Ιxζ4 (ή 17...εxζ4 18.Πε1 και 19.ε5) θα ακολουθούσε 18.Πxζ4! εxζ4 19.ε5! με σκοπό 19...ζxη5 20.Πε1 ή 19...ζ5 20.δ4! γxδ4 21.Ιδ6+ Ρδ8 22.Ιε2 με ισχυρή επίθεση για τα λευκά, μετά από π.χ. 22...γ5 (ή 22...Βε7 23.Ιxδ4 Ργ7 24.Βxζ4) 23.Ιxζ4 Βδ7 24.Ιδ5 Βε6 25.Βη7 18.ζ5 Ιδ4 Εχανε και το 18...Αxγ4 19.ζxε6 Αxε6 20.Πxζ6, απειλώντας τόσο τον Αε6 όσο και το η6. 19.Ιε3 Ακόμα καλύτερο θα ήταν το 19.ζxη6, όπου μετά από 19...Αxγ4 20.δxγ4 0-0-0 21.Πxζ6 θxη6 22.Βη5 Ιxγ2 23.Παζ1 η θέση του Μαύρου είναι χαμένη, λόγω των πολλών αδυναμιών του (πιόνια η6, ε5, γ6 και ανοικτός Βασιλιάς). 19...0-0-0 20.Πζ2 Πθη8 21.Παζ1 γ4 22.δxγ4 Βε7 23.ζxη6 Πxη6 24.Βθ4 Πδη8 ή 24...Πζ8 25.β3 25.Πxζ6 απλούστερο ήταν το 25.Ρθ1 25...Βγ5? Αυτό χάνει εύκολα. Μετά από 25...Αxγ4 26.Πζ8+! Ρδ7 27.Βxε7+ Ρxε7 28.Πxη8 Αxη8 29.Ιζ5+ ο Λευκός έχει πιόνι περισσότερο, αλλά μπορεί να αντιμετώπιζε κάποιες τεχνικές δυσκολίες. 26.Πxη6 θxη6 27.Ρθ2 Αxγ4 28.Πζ6 Πδ8 29.Ιxγ4 Βxγ4 30.Βη4+ Ρβ8 31.Βxη6 Πη8 32.Βθ7 Πδ8 33.Βε7 Βη8 34.Πζ7 1-0

Από την τελετή έναρξης στο Βελιγράδι

Κι αν τα εντυπωσιακά αυτά στοιχεία αφορούν τη δουλειά που γινόταν στη βάση, το «σκάκι κορυφής» δεν είχε να ζηλέψει τίποτα, αφού στο κάτω - κάτω δεν ήταν παρά το αποτέλεσμα ακριβώς αυτής της δουλειάς: Από το θάνατο του τέταρτου παγκόσμιου πρωταθλητή Αλεξάντερ Αλιέχιν (1946) και έπειτα, το παγκόσμιο πρωτάθλημα έχει γίνει καθαρά «σοβιετική υπόθεση», με πέντε Σοβιετικούς να διαδέχονται ο ένας τον άλλο στον παγκόσμιο τίτλο επί 25 χρόνια (!), ενώ δεν αποτέλεσαν εξαίρεση ούτε οι μεγάλες διεθνείς ομαδικές διοργανώσεις, όπως οι Σκακιστικές Ολυμπιάδες και τα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα Εθνικών ομάδων, που σχεδόν χωρίς εξαίρεση κατακτήθηκαν με μεγάλη ευκολία από τις Εθνικές ομάδες της ΕΣΣΔ.

Ο εντυπωσιακός αυτός συσχετισμός δυνάμεων ήταν λογικό να γεννήσει σε πολλούς φίλους και παράγοντες του σκακιού τον «αυτονόητο» συνειρμό μιας μεγάλης συνάντησης, μιας «τιτανομαχίας» ανάμεσα στην πανίσχυρη Εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ και τους καλύτερους σκακιστές του υπόλοιπου κόσμου. Και πράγματι, η πραγματοποίηση αυτού του ονείρου δεν άργησε να έρθει: Το 1970, ο Ολλανδός Μαξ Ούβε, πέμπτος παγκόσμιος πρωταθλητής και πρόεδρος της Παγκόσμιας Σκακιστικής Ομοσπονδίας εκείνο τον καιρό, ανακοινώνει τη διοργάνωση του «Ματς του αιώνα» ανάμεσα στην Εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ και τη Μεικτή Κόσμου. Τελικά το περίφημο «Ματς του αιώνα» αποφασίστηκε να γίνει στο Βελιγράδι, από τις 29/3 έως τις 5/4 του 1970.

Η θρυλική σοβιετική Εθνική ομάδα θα αντιμετώπιζε τους καλύτερους σκακιστές του υπόλοιπου κόσμου, συμπεριλαμβανομένων και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, που ακολουθώντας το παράδειγμα της ΕΣΣΔ είχαν αναπτύξει σημαντικά το σκάκι, τόσο στις αθλητικές δομές όσο και στο ίδιο το εκπαιδευτικό τους σύστημα.

Οι δύο ομάδες αποτελούνταν από δέκα μέλη που θα έδιναν τέσσερις διαδοχικούς αγώνες εναντίον του αντίστοιχου αντιπάλου, ενώ κάθε ομάδα μπορούσε να αξιοποιήσει έναν αναπληρωματικό. Πριν την έναρξη του ματς, ο Μαξ Ούβε, που εκτός από εμπνευστής και διοργανωτής του ματς, ήταν και αρχηγός της Μεικτής Κόσμου, ανακοίνωσε τη σύνθεση των ομάδων.

Η σύνθεση της σοβιετικής ομάδας ανά σκακιέρα είχε ως εξής: Μπόρις Σπάσκι, Τίγκραν Πετροσιάν, Βίκτορ Κορτσνόι, Λεβ Πολουγκαέβσκι, Εφίμ Γκέλερ, Βασίλι Σμίσλοβ, Μαρκ Ταϊμάνοβ, Μιχαήλ Μποτβίνικ, Μιχαήλ Ταλ, Πωλ Κέρες και αναπληρωματικός ο Λεονίντ Στάιν.

Απ' την πλευρά της Μεικτής Κόσμου εμφανίστηκαν οι ακόλουθοι: Μπεντ Λάρσεν (Δανία), Μπόμπι Φίσερ (ΗΠΑ), Λάγιος Πόρτις (Ουγγαρία), Βλαστιμίλ Χορτ (Τσεχοσλοβακία), Σβέτοζαρ Γλίγκοριτς (Γιουγκοσλαβία), Σάμιουελ Ρεσέβσκυ (Πολωνία), Βόλφγκανγκ Ούλμαν (ΓΛΔ), Μίλαν Ματούλοβιτς (Γιουγκοσλαβία), Μιγκέλ Νάιντορφ (Πολωνία), Μπόρισλαβ Ιβκοβ (Γιουγκοσλαβία) και αναπληρωματικός ο Φρίντριχ Ολαφσον (Ισλανδία).

Αρχικά το ματς φαινόταν διαδικαστική υπόθεση για τη σοβιετική ομάδα, αφού οι παίκτες της Μεικτής Κόσμου έπρεπε να αντιμετωπίσουν πέντε (!) παγκόσμιους πρωταθλητές (Μποτβίνικ, Ταλ, Σμίσλοβ, Πετροσιάν και Σπάσκι) και αρκετούς πρωτοπόρους που είχαν επανειλημμένα πετύχει εξαιρετικά αποτελέσματα στους προκριματικούς του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος, φτάνοντας ακόμα και στους ημιτελικούς.

Παρ' όλα αυτά, η εξαιρετική απόδοση από τις τέσσερις πρώτες σκακιέρες της Μεικτής Κόσμου κράτησε μια σχετική ισορροπία και τελικά το αποτέλεσμα του ματς κρίθηκε την τελευταία στιγμή, με την οριακή, αλλά πειστική νίκη των Σοβιετικών με σκορ 20^½- 19^½...

Παρακάτω αξίζει να δούμε μία κλασική πια παρτίδα από την πρώτη σκακιέρα του ματς. Πρόκειται για την πανέμορφη νίκη του Σοβιετικού Μπόρις Σπάσκι, που εκείνο τον καιρό ήταν και παγκόσμιος πρωταθλητής, εναντίον του Δανού πρωταθλητή και κατ' επανάληψη διεκδικητή του παγκοσμίου, τίτλου Μπεντ Λάρσεν.

1. β3 ε5

2. Αβ2 Ιγ6

3. γ4 Ιζ6

4. Ιζ3 ε4

5. Ιδ4 Αγ5

6. Ιγ6 δγ6

7. ε3 Αζ5

8. Βγ2 Βε7

9. Αε2 0 - 0 - 0

10. ζ4 Ιη4

11. η3 θ5

12. θ3 θ4!

Στο σημείο αυτό, οποιοσδήποτε θα τραβούσε το άλογο του η4 που απειλείται απ' το πιόνι. Ωστόσο, ο Σπάσκι έχει δει υπερβολικά μακριά!

13. θη4 θη3

14. Πη1 Πθ1!!

Μια εκπληκτική κίνηση που καθιέρωσε αυτήν την παρτίδα ως μία απ' τις πιο διάσημες μινιατούρες!¹ Ο Σπάσκι επιτίθεται με τον πιο εμπνευσμένο τρόπο ενάντια στον λευκό βασιλιά που έχει ξεμείνει απροστάτευτος στο κέντρο της σκακιέρας.

15. Πθ1 η2

16. Πζ1 Βθ4+

17. Ρδ1 ηζ1=Β+

Στο σημείο αυτό τα λευκά εγκατέλειψαν, αφού αν κόψουν με τον Αξιωματικό στο ζ1 ακολουθεί 17. ...Αη4+ 18. Αε2 (Αν 18. Ργ1 Βε1+ 19. Βδ1 Βδ1 ματ) 18. ...Βθ1 ματ!

Σημείωση:

1. «Μινιατούρα» στο σκάκι λέγεται η πολύ σύντομη παρτίδα που τελειώνει το πολύ μέσα σε είκοσι κινήσεις.