Το σημάδι του κ. Μπους στο μάγουλο δεν είναι από πέσιμο. Από γροθιά είναι! Από γροθιά του Ελληνα πρωθυπουργού. Πες ο ένας, πες ο άλλος ήρθαν στα χέρια. Πάνω, λοιπόν, στην πάλη, και ενώ είχε συμφωνηθεί να μη χρησιμοποιηθούνε γροθιές, ο Μπους δίνει μπαμπέσικα μια στον Σημίτη. Τα παίρνει, τότε, ο δικός μας και του τραβάει το μοιραίο κροσέ. Αποτέλεσμα δυο δόντια σπασμένα και το σημάδι στο μάγουλο. Και η Αμερική στο καναβάτσο!

Θα είδατε, βέβαια, πως πριν καταλήξουμε στο ξύλο, κάναμε ό,τι μπορούσαμε να βρεθεί ειρηνική λύση. Προσφέραμε μπλουζάκια, δώσαμε ευρώ... κάναμε, τέλος πάντων, ό,τι περνούσε από το χέρι μας. Η επιμονή, όμως, της Αμερικής πάνω σε δυο εθνικά ζητήματα οδήγησε τις συζητήσεις στο αδιέξοδο και, τέλος, ανάγκασε τον κ. Σημίτη να τραβήξει εκείνο το μοιραίο κροσέ.

Η δεύτερη έχει να κάνει με την τρομοκρατία. Η επιμονή της Αμερικής να εξαιρέσει τον ίδιον τον κ. Σημίτη από τη γνωστή ΠΑΣΟΚική λίστα, έκανε τον Ελληνα πρωθυπουργό Τούρκο. «Τέτοια προσβολή», φώναξε, «δεν τη δέχομαι»! Και είχε δίκαιο ο άνθρωπος. Σε τέτοιο παιχνίδι εντυπώσεων - και - εκείνος απ' έξω;

Εκεί, λοιπόν, που αγκαλιάστηκαν, χαρούμενοι για την απόλυτη συμφωνία που κατέληξαν, μια αδέξια κίνηση του ενός, ένα λάθος βλέμμα του άλλου... Αποτέλεσμα: η γροθιά του κ. Σημίτη και το πρησμένο μάγουλο του κ. Μπους!

Σημείωση: Νίκο, σου είχα υποσχεθεί να γράψω ένα κείμενο γιατί ένας σερβιτόρος με τόσο ωραίο χαμόγελο δεν πρέπει να ψηφίζει ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Θα το κάνω την άλλη βδομάδα!

Δασκάλα, αργότερα καθηγήτρια, η Βάγια Παπαγκόγκου, έζησε μια δύσκολη αλλά και καταπληκτική ζωή - πάντα κοντά στους απλούς ανθρώπους! Μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Τρικάλων του ΚΚΕ στην Κατοχή, γίνεται η «ψυχή» των μεγάλων κινητοποιήσεων των αγροτισσών ενάντια στους κατακτητές. Στον Εμφύλιο βγαίνει στο βουνό και φτάνει στο βαθμό της υπολοχαγού πολιτικού επιτρόπου. Μετά τον Εμφύλιο έζησε στη Σοβιετική Ενωση απ' όπου επαναπατρίστηκε το 1966.

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μεγάλα μέρη που είναι αλληλένδετα: «Πόλεμος και Εθνική Αντίσταση» με επιλεγμένα αποσπάσματα από άρθρα και μαρτυρίες από τους λαϊκούς αγώνες και πολύτιμο ανέκδοτο υλικό - δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής, άρθρα, χρονικά, επιφυλλίδες, σκίτσα κ.λπ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ειδική δουλιά για τις γυναίκες που γινόταν όχι μόνο από τις κομματικές υπεύθυνες, αλλά και από τους άντρες. Ιδιαίτερα στα επόμενα χρόνια, που οι γυναίκες παίρνουν πολύ ενεργό μέρος σαν μαχήτριες στο «Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας» (Β` μέρος). Το τρίτο μέρος του βιβλίου «Στη Σοβιετική χώρα», περιλαμβάνει καθαρά αυτοβιογραφικές εξιστορήσεις για τον τόπο όπου «οικοδομούνταν ο αληθινός σοσιαλισμός», ο οποίος, όπως λέει η συγγραφέας, «επιζεί σαν τη σπίθα κρυμμένη στη στάχτη».

Με έντονα χρώματα ζωγραφίζεται η πάλη των αγροτισσών, που ντυμένες με τα καραγκούνικα ρούχα, εισέβαλλαν στις πόλεις και διαδήλωναν με συγκεκριμένα αιτήματα, αψηφώντας τη φοβέρα των κατακτητών, τη σύλληψη, τον εγκλεισμό τους σε κελιά γεμάτα νερό... Με ζοφερά χρώματα περιγράφει την άθλια κατάσταση των γυναικών της υπαίθρου, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές - μιζέρια, αγραμματοσύνη, φτώχεια, ξυπολυσιά. «Σπάσαμε τα δεσμά μας», λέει στη μαρτυρία της μια αγρότισσα, (άρθρο που υπογράφει η συγγραφέας σε εφημερίδα της εποχής με το ψευδώνυμο Β. Θεσσαλιώτισσα). Μιλάει για την προσπάθεια οργάνωσης των γυναικών της υπαίθρου με γλαφυρό τρόπο:

«Μια Κυριακή πρωί παίρνω μαζί μου για συνοδεία δυο "αετοπούλες" μαθήτριές μου προηγούμενα και μέσα από χωράφια, όχι από δρόμο, φτάσαμε στο πλησιέστερο από το Παλαιομονάστηρο χωριό, τη Ραψίστα - σήμερα Γόμφοι. Εκεί, μετά τον εκκλησιασμό των κατοίκων, σε συνεργασία με τα τοπικά στελέχη του ΕΑΜ και με τον ίδιο τον ιερέα, συγκεντρώσαμε τους κατοίκους του χωριού, άνδρες και γυναίκες, με μικρά παιδιά στην αγκαλιά τους, μερικές και με τα μεγαλύτερά τους να παίζουν παραπέρα... Ολοι καθισμένοι κάτω σε χορταριασμένο μέρος... Και εκεί, όρθια μπροστά τους, χωρίς χαρτιά και σημειώσεις στα χέρια έλεγα απλά τις "αλήθειες" που οι ίδιοι ήξεραν καλύτερα από μένα. Και βλέπω εκεί μάτια βουρκωμένα... και τα μάγουλα του ιερέα να τρέχουν δάκρυα... Και εκεί στο ύπαιθρο αμέσως η συγκρότηση των γυναικών σε ΕΑΜικές ομάδες. Μερικές γυναίκες επιφορτίστηκαν με συγκεκριμένα καθήκοντα, μα μια που δεν ανέλαβε καθήκον παραπονείται. Θέλει και αυτή κάτι ξεχωριστό από τις πολλές να κάνει. -Σκέφτηκες εσύ να κάνεις κάτι;- τη ρώτησα.

- Θέλω να είμαι "κράχτρα", μου απάντησε. Θέλω να κράζω και να μαζώνω ούλες τις γυναίκες σαν έρχεσαι στο χωριό μας. Βρήκε λοιπόν και μια αρμοδιότητα παραπάνω από όσες ξέραμε εμείς, η πρωτοΕΑΜίτισσα από το χωριό Ραψίστα».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η περιγραφή για το πώς δημιουργήθηκε η εφημερίδα «Αγωνίστρια»: «Οταν πρωτοβγήκε η εφημερίδα της Περιφερειακής Επιτροπής Τρικάλων "Λαοκρατία", γράφει η Παπαγκόγκου, εμείς οι γυναίκες του τμήματος στελεχών μιλήσαμε με τον σύντροφο Παπαστεφάνου, που έβγαζε την εφημερίδα, να καθιερώσουμε μια στήλη για δημοσιεύματα από το γυναικείο κίνημα. Υστερα από συζήτηση καταλήξαμε να βγάλουμε ξεχωριστή γυναικεία εφημερίδα. Σ' αυτό, η πρώτη ώθηση έγινε από τον ίδιο τον γραμματέα της ΠΕΤ, σύντροφο Βασίλη "Φτελιά"». Σε συνέχεια η συγγραφέας διηγείται πώς κατέληξαν στον συγκεκριμένο τίτλο:

Αλλοι τίτλοι όπως «συντρόφισσα», «αντιφασίστρια», «φλόγα», απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους. Τη λύση έδωσε τελικά ο άντρας: «Τότε επεμβαίνει ο "Φτελιάς":

- Για τον εαυτό τους τι λόγια λένε οι γυναίκες;

- "Είμαι στον αγώνα!", "Είμαι αγωνίστρια", έτσι λένε...

- Ε, τότε, "Αγωνίστρια" να την πείτε, μας συμβούλευσαν οι σύντροφοι».

Η συγγραφέας αναφέρεται και στις πορείες που έκαναν δεκαοχτώ μαχήτριες που επιλέχτηκαν, για να πάρουν μέρος στα μέσα Μαρτίου του 1949 στη συνδιάσκεψη της Πανελλήνιας Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (μέλους της ΠΔΟΓ) που πραγματοποιήθηκε στο χιονισμένο Βίτσι. Ανάμεσά τους η ίδια, υπεύθυνη τότε των μαχητριών της Ι Μεραρχίας. Πορείες επικίνδυνες και οδυνηρές, ώσπου να φτάσουν στον τόπο της συνδιάσκεψης όπου πήραν μέρος αντιπρόσωποι από άλλες χώρες, αλλά και πολεμικοί ανταποκριτές - Ελληνες και ξένοι...

Η συγγραφέας αναφέρεται εκτενώς στο παιδαγωγικό έργο της Ρόζας Ιμβριώτη σε κείμενα της ίδιας της παιδαγωγού, αλλά και στη γνωριμία και συνεργασία μαζί της.

Και ένα απόσπασμα από ανέκδοτη ομιλία της εθνοσυμβούλου Μαρίας Σβώλου, που δημοσιεύεται ολόκληρη: (Εφημ. «Ρήγας» 9 Ιουλίου 1944, ομιλία στο Εθνικό Συμβούλιο).

«Οσον αφορά τη λαοκρατία θ' αντικρίσουμε μόνο τα ζωντανότερα προβλήματα που μπαίνουν μπροστά σήμερα:

Είναι ανάγκη και η γυναίκα να πάρει μια ισότιμη θέση μπροστά σ' όλους τους νόμους που κανονίζουν τη ζωή της στην οικογένεια, στην εργασία, την Πολιτεία. Δεν το συζητάμε σαν έπαθλο για τους αγώνες της. Το ζητάμε εν ονόματι του μισού πληθυσμού της χώρας. Σ' ένα λαοκρατούμενο κράτος ο πληθυσμός αυτός δεν μπορεί να μένει στο περιθώριο ή να υποτιμάται. Ξέρουμε βέβαια πως η πραγματική κοινωνική ισοτιμία των φύλων δεν είναι δυνατή χωρίς οικονομική και κοινωνική αλλαγή, όμως το λαϊκό κράτος δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την ισοτιμία ανδρών και γυναικών και είναι πρώτιστο συμφέρον του λαϊκού κράτους να χρησιμοποιήσει όλες τις ικανότητες...Ο σημερινός αγώνας των γυναικών της Ελλάδας δίνει όλο το δικαίωμα να ζητήσουν να εργαστούν στη ζωή. Αφού μονάχες πήραν το δικαίωμα να εξισωθούν μπρος στο θάνατο...».

Αυτά ήδη από το 1944...

Οπως επανειλημμένα έχει τονίσει η ΕΣΑΚ - ΤΤ, με τη μετατροπή του ΤΤ σε ΑΕ και την εισαγωγή του στο Χρηματιστήριο, η κυβέρνηση ικανοποιεί τις επιδιώξεις του τραπεζικού κεφαλαίου. Παραδίδοντάς το - αργά ή γρήγορα - στους μεγαλοκαρχαρίες του κλάδου, το μετατρέπει σε απλό υποπρακτορείο διανομής των διαφόρων προϊόντων του μελλοντικού εξαγοραστή.

Σημειώνει ότι τα ευνοϊκά επιτόκια χορηγήσεων και τα υψηλά επιτόκια καταθέσεων θα πάψουν εφόσον η ΑΕ θα κινείται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Αυτό θα αποτελεί καίριο πλήγμα για πολλά λαϊκά νοικοκυριά, καθώς οι καταθέσεις του ΤΤ προέρχονται κατά κύριο λόγο από αυτές ακριβώς τις οικογένειες, που από ιδρύσεως του ΤΤ του εμπιστεύονταν τις οικονομίες τους, τόσο για το δημόσιο χαρακτήρα του ιδρύματος στο δεδομένο σύστημα, όσο και από το γεγονός ότι τόκιζε τα χρήματα από την πρώτη δραχμή κατάθεσης. Δηλαδή, δεν είχε πλαφόν, όπως έχουν οι άλλες τράπεζες για τον εντοκισμό των καταθέσεων.

Οι δε εργαζόμενοι του ΤΤ θα βρεθούν αντιμέτωποι με την εντατικοποίηση που θα φέρει η μείωση προσωπικού στο πλαίσιο περιορισμού του «λειτουργικού κόστους» για να μείνουν περισσότερα να μοιραστούν οι μέτοχοι. Στο ίδιο πλαίσιο Θα προωθηθούν οι ελαστικές μορφές απασχόλησης και οι «ενοικιάσεις» εργαζομένων. Η περίπτωση του άλλοτε 100% δημόσιου ΟΤΕ είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα

Η ΕΣΑΚ πιστεύει ότι το ΤΤ πρέπει να εξακολουθήσει να έχει το δημόσιο χαρακτήρα του. Πολύ περισσότερο, μέσα από την ένταση της λαϊκής πάλης, να διαμορφωθούν τέτοιες συνθήκες, που με μια άλλη, λαϊκή εξουσία, να έχει το Ιδρυμα το δημόσιο και λαϊκό χαρακτήρα που πρέπει να έχει ένα πιστωτικό ίδρυμα, σε μια δημόσια οικονομία. Μια οικονομία προς όφελος του λαού, κεντρικά σχεδιασμένη, που θα έχει στο κέντρο της προσοχής τον εργαζόμενο. Τον άνθρωπο του μόχθου, αυτόν που παράγει τα σημερινά αγαθά και που δικαιούται να καρπώνεται όλον τον πλούτο τον οποίο παράγει.

Το υπουργείο Μεταφορών - Επικοινωνιών (ΥΜΕ) ετοίμασε νομοσχέδιο, με το οποίο: Το ΤΤ παύει να είναι η τράπεζα των μικροκαταθετών με τα υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων και τα χαμηλότοκα δάνεια. Σταματά να διαθέτει τα χρηματικά διαθέσιμά του σε χαμηλότοκες χρηματοδοτήσεις στους οργανισμούς και επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας για την κατασκευή σχολικών κτιρίων, νοσοκομείων, δρόμων, σε δήμους και κοινότητες, σε Λιμενικά Ταμεία κλπ. Μετατρέπεται από αυτοτελής δημόσια υπηρεσία, σε ανώνυμη τραπεζική εταιρία, εμπορικό τραπεζικό ίδρυμα, με μόνο σκοπό το όσο γίνεται μεγαλύτερο κέρδος.

Η διάρκεια της ανώνυμης τραπεζικής εταιρίας (ΑΕ), ορίζεται σε 100 χρόνια, το ΤΤ καθίσταται δημόσια αποκεντρωμένη υπηρεσία με μετοχικό κεφάλαιο 1,2 δισ. ευρώ (ή 408,9 δισ. δρχ). Οι καταθέσεις στην ΑΕ τελούν υπό την εγγύηση του Δημοσίου για δύο έτη από την έγκριση της μετατροπής του σε ανώνυμη τραπεζική εταιρία από την Τράπεζα της Ελλάδας.

Οι συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου του Δημοσίου, μετατρέπονται σε ιδιωτικού δικαίου. Η διοίκηση θα καταστρώσει νέο οργανόγραμμα και θα κάνει ανακατατάξεις προσωπικού, καθορίζοντας ποιος θα δουλεύει πού, με γνώμονα τις ανάγκες της ΑΕ. Ως ανάχωμα στις αντιδράσεις ορίζει ότι η σχέση εργασίας δε θα λύνεται παρά για τους ίδιους λόγους με τους δημοσίους υπαλλήλους. Οτι η σύμβαση δε θα καταγγέλλεται παρά μόνο για αιτία που αφορά το πρόσωπο του εργαζομένου. Πόσο θα κρατήσει αυτό; Με μελλοντική νομοθετική ρύθμιση καταργείται εύκολα η αναφερόμενη. Σε κάθε περίπτωση, ως εργαζόμενοι θα βιώνουν την υπερεντατικοποίηση, για να επιτευχθούν οι στόχοι της διοίκησης και των μετόχων της ΑΕ.

Οι αποδοχές του προσωπικού ορίζεται ότι δε θα είναι μικρότερες από τις σημερινές. Αν υπάρχει διαφορά στα μισθολόγια, θα «καταβάλλεται ως έκτακτο επίδομα μέχρι την καθ' οποιονδήποτε τρόπο κάλυψή της». Ομως άλλη νέα ρύθμιση μπορεί να το ανατρέψει και να περικόψει μισθούς. Επιπλέον, τι θα γίνει με τα επιδόματα, που ήδη παίρνουν;

Δίνεται η δυνατότητα αίτησης μετάταξης σε δημόσια υπηρεσία ΝΠΔΔ ή ΟΤΑ. Ωστόσο, για να γίνει, χρειάζεται πρώτα η σύμφωνη γνώμη υπηρεσιακών παραγόντων και υπουργικές αποφάσεις.

Πάντως, κατά πληροφορίες, νομικοί σύμβουλοι του ιδρύματος ενημέρωσαν πρόσφατα εργαζομένους του ΤΤ στην Αθήνα, σχετικά με τις εξελίξεις. Η κεντρική ιδέα ήταν «ψάξτε να επιτύχετε μετάταξη, γιατί εδώ, οι θέσεις εργασίας δεν είναι εξασφαλισμένες.» Εργαζόμενοι έθεσαν τρία ερωτήματα: Πρώτον, γιατί να μην αντιδράσουν στην ιδιωτικοποίηση; Δεύτερον, γιατί να μην εξασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας; Τρίτον - και ειδικά για τους μεγαλύτερους - πού θα πάνε, αν περάσουν τα σχέδια ξεπουλήματος; Κατά τις ίδιες πηγές, οι συμβιβασμένες ηγεσίες των ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ (στηρίζουν πλήρως το εγχείρημα εκποίησης) απάντησαν ότι «δεν είναι του παρόντος να ασχοληθούμε με τέτοια ζητήματα»!

Βέβαια, και για όσους καταφέρουν να μεταταχθούν ή επιλέξουν την «εθελούσια έξοδο», που ίσως θεσμοθετηθεί στην προσπάθεια μείωσης προσωπικού, είναι άγνωστο τι θα ισχύσει με τους ευνοϊκούς σήμερα όρους αποπληρωμής των δανείων (κύρια στεγαστικά) που χορήγησε το ίδρυμα στους υπαλλήλους του.

Στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό, το προσωπικό παύει να έχει ασφάλιση δημοσίου και «υπάγεται στην ασφάλιση του κλάδου συντάξεων και του κλάδου ασθενείας του ΙΚΑ και διέπεται από τις διατάξεις της οικείας νομοθεσίας για το προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου». Για την αναγνώριση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων που απορρέουν από την προϋπηρεσία στο δημόσιο, η κυβέρνηση παραπέμπει σε νέο νόμο.

Η κυβέρνηση σχεδιάζει το επόμενο βήμα να είναι η εισαγωγή του ΤΤ στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών μέσα στο 2003. Ανοίγει, έτσι, ο δρόμος να περιέλθει στα χέρια μεγαλοτραπεζιτών που το ορέγονται και προβλέπονται «επιθετικές» εξαγορές. Σχετικά, ακούγονται ονόματα όπως της Eurobank (Λάτσης) και Εμπορικής. Εξάλλου, επιχειρηματικοί όμιλοι, όπως ο ΔΟΛ, του Κόκκαλη, της Εθνικής επιδιώκουν μερίδιο -μέσω της διεκδίκησης σε συμφωνία με ξένους- μετοχών των ΕΛΤΑ.

Οι δύο οργανισμοί υπέγραψαν σύμβαση πενταετούς ισχύος όπου προβλέπεται ότι το δίκτυο των ΕΛΤΑ θα καταστεί και δίκτυο παροχής προϊόντων του ΤΤ. Από το Δίκτυο του ΤΤ θα πωλούνται και προϊόντα των ΕΛΤΑ. Δύνανται να αναπτυχθούν στο μέλλον κοινά προϊόντα (όπως τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα, αμοιβαία κεφάλαια, στεγαστικά δάνεια σε ιδιώτες, κλπ). Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια οι ταχυδρόμοι θα εκπαιδευτούν και θα εξοπλιστούν κατάλληλα, ώστε σε όλη την Ελλάδα σε όλα τα χωριά και σε όλα τα σπίτια να εξυπηρετούν με την προσφορά της δυνατότητας πραγματοποίησης απλών τραπεζικών εργασιών. Γνώστες του χώρου αναφέρουν πως δημιουργείται ένας τραπεζικός οργανισμός με ευρεία γκάμα προϊόντων, υπηρεσιών και δίκτυο που ξεπερνά τα 1.600 σημεία εξυπηρέτησης. Κάτι που δε θα άφηνε ασυγκίνητους τους κάθε λογής μεγαλοκαρχαρίες.

Αλλωστε και από μόνο του το ΤΤ προβάλλεται από την πολιτική ηγεσία του ΥΜΕ ως το μεγαλύτερο ίδρυμα αποταμίευσης της χώρας και οι πελάτες του υπολογίζονται σε 4,5 εκατομμύρια. Η διοίκηση του ιδρύματος ανέμενε για το 2001: Καθαρά κέρδη 55 δισ. δρχ. από 21,7 το 2000 (αύξηση 250%). Καταθέσεις 3,050 τρισ. δρχ. από 2,813 (αύξηση 8,4%). Χορηγήσεις στεγαστικών δανείων 410 δισ. δρχ. από 306 (αύξηση 34%). Ιδια κεφάλαια 471 δισ. δρχ. από 451 (αύξηση 10%). Τέλος, διατηρεί 82 ακίνητα, που η ονομαστική τους αξία, βάσει του ισολογισμού του 1999, ανέρχεται σε 6,6 δισ. δρχ. Τα ακίνητα θα αποτιμηθούν 6 μήνες μετά τη μετατροπή σε ΑΕ, ενώ θα υπάρχει 2ετής απαλλαγή από το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας.