Από κινητοποιήσεις για το ΕΚΑΒ στην Αθήνα

Η δημόσια Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) στη χώρα είναι στοιχειώδης και πολύ πίσω από τις λαϊκές ανάγκες, με ανεπαρκείς δομές, προσωπικό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό. Από το 2009 έως σήμερα οι δημόσιες δομές ΠΦΥ μειώθηκαν κατά 40% και κατά 50% μειώθηκε το προσωπικό. Από τους 66.290 γιατρούς μόλις οι 6.000 (το 9%) εργάζονται στις δημόσιες δομές ΠΦΥ, ενώ οι ιδιώτες είναι περίπου 37.500. Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης της ΝΔ για τον «προσωπικό γιατρό» αποτελούν συνέχιση της πολιτικής όλων των κυβερνήσεων για περιορισμό των δημόσιων δαπανών στην Υγεία, με την παροχή μόνο στοιχειωδών υπηρεσιών. Πρόκειται για μηχανισμό - κόφτη, που καταργεί την πληθυσμιακή αναφορά και τη διεπιστημονικότητα στην ΠΦΥ.

Αυτή η πολιτική αντανακλάται και στην κατάσταση του ΚΥ Πάρου. Το ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό είναι ούτως ή άλλως ανεπαρκές για τους 13.000 μόνιμους κατοίκους, πόσο μάλλον για την τουριστική αιχμή. Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το τι θα συμβεί αν υπάρξουν ταυτόχρονα δύο πολυτραυματίες ή αν χρειαστεί να λείψουν σε διακομιδή δύο υγειονομικοί την ίδια μέρα. Εδώ και μήνες, όσοι χρειάζονται μια απλή ακτινογραφία πρέπει να απευθυνθούν, με το αζημίωτο, σε κάποιο από τα ιδιωτικά κέντρα που «έχουν φυτρώσει σαν μανιτάρια» και δεν είναι καν συμβεβλημένα με τον ΕΟΠΥΥ (κοστολογούν 70 ευρώ μία απλή ακτινογραφία!).

Η περίφημη ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου του ΚΥ δεν βρίσκεται ούτε στα μισά. Ο μισθός μιας νεοδιοριζόμενης επικουρικής νοσηλεύτριας δεν επαρκεί για να ζήσει κανείς στην Πάρο. Οι όροι δουλειάς, αποδοχών, κάλυψης κοινωνικών και επιστημονικών αναγκών, στέγης κ.λπ. διαμορφώνουν όρους απόρριψης και όχι αποδοχής της εργασίας στο ΚΥ. Τουριστικός παράδεισος, υγειονομική έρημος.

Στην πρόσφατη κοινοβουλευτική Ερώτηση - με συγκεκριμένα στοιχεία - που κατέθεσε το ΚΚΕ η κυβέρνηση, μέσω της αρμόδιας υφυπουργού, απάντησε με ψέματα και αριθμούς της φαντασίας της. Με αφορμή αυτά και με δεδομένη την υποστελέχωση, κάποιοι εμφανίζουν το θέμα των διακομιδών ως το πρωτεύον ζήτημα. Είναι άλλωστε γνωστή τακτική της κυβέρνησης και των «αρμόδιων» φορέων, αντί να ενισχύουν τις βασικές δημόσιες δομές, να επιλέγουν λύσεις «πυροσβεστικού» χαρακτήρα που αφήνουν τον λαό απροστάτευτο.

Η εμπειρία από τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στον χώρο της Υγείας και πιο ειδικά στις αεροδιακομιδές είναι τραγική. Το 1999, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπέγραψε σύμβαση με την ιδιωτική εταιρεία «HELITALIA», παραδίδοντας τη διαχείριση και συντήρηση των πτητικών μέσων στην εταιρεία. Το αποτέλεσμα: Τρεις θανατηφόρες πτώσεις ελικοπτέρων σε διάστημα μόλις δύο ετών, με 14 νεκρούς συνολικά - εργαζόμενους και ασθενείς (Ιανουάριος 2001: πτώση ανοιχτά του Σουνίου, Ιούνιος 2002: πτώση κοντά στην Ανάφη, Φεβρουάριος 2003: πτώση στην Ικαρία). Εγγραφα της εποχής αποκάλυψαν ότι η εταιρεία παραδεχόταν ελλιπή συντήρηση λόγω κόστους. Μάλιστα, δημοσιεύματα της εποχής - προς επιβεβαίωση γιατί πορίσματα δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας - γράφουν μέχρι και ότι η εταιρεία αγνοούσε πιθανά επικίνδυνες καιρικές συνθήκες για το κέρδος. Η διαχείριση στη συνέχεια πέρασε τότε εξολοκλήρου στο ΕΚΑΒ και τις Ενοπλες Δυνάμεις.

Με βάση την τροπολογία που ενσωματώθηκε ως άρθρο 61 στον νόμο 4430/2026 και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α 205/31-10-2016 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, παρέχεται στο ΕΚΑΒ «η δυνατότητα να συνάπτει συμβάσεις με ιδιωτικές αεροπορικές εταιρείες ή και άλλες μεταφορικές εταιρείες». Με την τροπολογία αυτή, ένα μεγάλο μέρος των δαπανών του ΕΚΑΒ, που αφορούν τις αεροδιακομιδές και τη μεταφορά επειγόντων περιστατικών με πλωτά μέσα, ανέλαβε ο ΕΟΠΥΥ, δηλαδή οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι με τις εισφορές τους. Αυτό, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ανάπτυξη του ΕΚΑΒ, άνοιξε τον δρόμο για μεγάλο φαγοπότι ιδιωτικών εταιρειών και πιθανά για μελλοντική συμμετοχή των ασφαλισμένων στον βαθμό που οι προβλεπόμενες δαπάνες δεν επαρκέσουν. Στον συγκεκριμένο νόμο για συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, δεν έμπαινε ούτε καν σαν προοπτική η αγορά ιδίων μέσων, ώστε να είναι επαρκή.

Ολα αυτά αποδεικνύουν ότι οι πολιτικές των ιδιωτικοποιήσεων, των συμπράξεων δημόσιου - ιδιωτικού τομέα, και της εμπορευματοποίησης είναι θανατηφόρες και έχουν αποτύχει, παρ' όλα αυτά επαναλαμβάνονται. Η υποχρηματοδότηση του ΕΚΑΒ, η απουσία σύγχρονου στόλου, η μη κάλυψη των αυξημένων αναγκών στα νησιά είναι συνειδητές πολιτικές επιλογές όλων των αστικών κυβερνήσεων.

Τον Απρίλιο του 2025 έγιναν από την Πάρο 69 διακομιδές, οι 49 με πλωτό μέσο στην Σύρο (νοσοκομείο αναφοράς) και οι άλλες 20 ήταν αεροδιακομιδές εκ των οποίων 12 ήταν από τον στρατό, 3 με το αεροπλάνο του «Ιδρύματος Νομικού», 5 με το «Βελέντζειο Ιδρυμα». Η πρακτική να παρουσιάζονται οι διακομιδές ως «λύση για όλα», χωρίς καν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, καταλήγει να μας πηγαίνει πολύ μακριά από αυτά που θα μπορούσαμε να έχουμε σήμερα. Οι διακομιδές μετατρέπονται σε κανόνα επειδή η πρόληψη και η περίθαλψη, με την αναγκαία ανάπτυξη, στελέχωση και εξοπλισμό του ΚΥ, έχουν γίνει πολυτέλεια.

Οι διακομιδές σήμερα γίνονται ως εξής: Ο γιατρός της περιφέρειας επικοινωνεί με το Συντονιστικό του ΕΚΑΒ και αποφασίζεται ΑΝ και ΜΕ ΤΙ ΜΕΣΟ θα διακομιστεί ο ασθενής με τον γρηγορότερο και ασφαλέστερο τρόπο. Αν χρειαστεί πλωτό όχημα γίνεται επαφή με το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, αν χρειαστεί εναέριο επικοινωνεί με το Κέντρο Επιχειρήσεων (ΚΕΠΙΧ) και το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας. Ο γιατρός του ΕΚΑΒ δεν έχει και δεν πρέπει να έχει καμία εμπλοκή ΜΕ ΤΟ ΠΟΙΟ ΜΕΣΟ (πλωτό ή εναέριο), ποιας συγκεκριμένης εταιρείας θα αναλάβει τη διακομιδή, απλά του δίνεται η λίστα των συμβεβλημένων μέσων που του παραχωρούν οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς (με τη νομοθεσία που υπάρχει σχεδόν όλα είναι ιδιωτικά). Είναι ανεπίτρεπτη οποιαδήποτε προσπάθεια να εμπλέξουν υγειονομικούς με την κοκορομαχία ορισμένων ιδιωτών για το ποιας εταιρείας μέσο θα πραγματοποιήσει τη διακομιδή. Δεν αφορούν τον λαό της Πάρου, ούτε οι «φιλίες», ούτε η κερδοφορία του ενός ή του άλλου ιδρύματος ή πλοιοκτήτη.

Το ΚΚΕ στην Πάρο, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ασφαλείς αεροδιακομιδές, έχει στηρίξει τη λειτουργία του υγειονομικού αεροσκάφους του «Βελέντζειου Ιδρύματος» και διεκδικεί την ένταξή του στο ΕΚΑΒ και κάτω από την εποπτεία του ΚΕΠΙΧ. Στο ίδιο πλαίσιο, στηρίχθηκε και η παραχώρηση του παλιού αεροδρομίου για τη στάθμευση των μέσων αυτών.

Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι εύλογο: Ποιος είναι αρμόδιος να αποφασίσει τον τρόπο και το μέσο διακομιδής αν όχι κάποιος κρατικός φορέας; Ποιος θα διασφαλίσει την έγκαιρη και ασφαλή μεταφορά του ασθενούς, και σε ποιο νοσοκομείο αν όχι ένα ενιαίο δημόσιο σύστημα Υγείας;

Πρέπει να μπει τέρμα στις διακομιδές - μπαλαντέρ και τη μη επιστημονική συζήτηση για το αν κάποιος ασθενής θα καταλήξει στο νοσοκομείο της Σύρου ή σε κάποιο νοσοκομείο της Αθήνας με ιδιωτικό πλοίο (Kerras Cruises και άλλοι πλοιοκτήτες), με στρατιωτικό αεροπλάνο ή με ιδιωτικό ελικόπτερο (Sky Hope/Βελέντζειο Ιδρυμα).

Για το ΚΚΕ θεμέλιος λίθος για την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία διακομιδών είναι τα εξής μέτρα:

-- Η αναβάθμιση του ΚΥ της Πάρου και όλων των ΚΥ με όλες τις ειδικότητες, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των περιστατικών που απαιτούν διακομιδή. Η έλλειψη γενικών γιατρών και βασικών ειδικοτήτων (π.χ. γυναικολόγου), και κρίσιμου εξοπλισμού, όπως αξονικού τομογράφου, επιβαρύνει σοβαρά την κατάσταση. Ακόμα και από τα περιστατικά που διακομίζονται αρκετά δεν έχουν διάγνωση ή είναι μερικώς διαγνωσμένα, κάτι που καθυστερεί την παροχή κρίσιμης φροντίδας.

-- Η στελέχωση του ΚΥ με κινητές μονάδες ενταγμένες σε ένα δημόσιο και ενιαίο σχέδιο με δυνατότητα επιτόπιας παρέμβασης είναι απαραίτητη για την επείγουσα ιατρική φροντίδα στην πρώτη γραμμή.

-- Αμεση ενίσχυση του ΕΚΑΒ με προσωπικό, εξοπλισμό και σύγχρονα πτητικά και πλωτά μέσα, κατάλληλα να επιχειρούν σε δύσκολες καιρικές και γεωγραφικές συνθήκες. Οι δαπάνες για τη λειτουργία του ΕΚΑΒ πρέπει εξολοκλήρου να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και όχι τον ΕΟΠΥΥ που είναι οι εισφορές των εργαζομένων.

-- Ανάπτυξη πανελλαδικού δημόσιου συστήματος επείγουσας ιατρικής (EKAB) με επαρκή στελέχωση, τεχνικό εξοπλισμό και μέσα μεταφοράς. Με άλλα λόγια, ενιαίος φορέας διακομιδών ενταγμένος σε αποκλειστικά δημόσιο δωρεάν σύστημα Υγείας.

Αυτή είναι η μοναδική ρεαλιστική απάντηση στη λογική του κόστους - οφέλους που κάνει τις υπηρεσίες Υγείας (και διακομιδών) πανάκριβες και άναρχες. Δεν μπορεί να εξαρτώνται οι διακομιδές από τα κέρδη ή τη «φιλευσπλαχνία» ...με το αζημίωτο των διάφορων δωρητών. Είναι ευθύνη του κράτους, δεν έχουν καμία δουλειά οι ιδιώτες και τα επιχειρηματικά συμφέροντα.

Σήμερα πρέπει να δυναμώσει η πάλη του λαϊκού κινήματος για ανάπτυξη δημόσιων ΚΥ και περιφερειακών ιατρείων με σύγχρονο εξοπλισμό και επαρκή στελέχωση σε αριθμό όλων των ειδικοτήτων, προκειμένου να καλύπτονται πλήρως οι λαϊκές ανάγκες για όλες τις υπηρεσίες ΠΦΥ, πρόληψης - θεραπείας - αποκατάστασης, τακτικές και έκτακτες, όλο το 24ωρο, όλες τις μέρες του χρόνου. Να διεκδικήσουμε πιο αποφασιστικά κρατική ευθύνη για ασφαλείς και έγκαιρες διακομιδές, κρατική χρηματοδότηση, μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων, ουσιαστικές αυξήσεις των μισθών, μέτρα για τις κοινωνικές και επιστημονικές ανάγκες των υγειονομικών.

Τελικά, αξίζει να αγωνιστούμε με την πρόταση του ΚΚΕ για ένα ενιαίο, σύγχρονο, αποκλειστικά κρατικό και δωρεάν σύστημα Υγείας, πανελλαδικά αναπτυγμένο, με κεντρικό σχεδιασμό, με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας.