Με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης ότι και ο τομέας της υγείας πρέπει να εναρμονίζεται «με τους κανόνες της Εσωτερικής Αγοράς, περιλαμβανομένων των κανόνων ανταγωνισμού», είναι εναρμονισμένο και το «νέο σύστημα» - όπως το αποκάλεσε ο υπουργός Υγείας Ν. Κακλαμάνης - που θα ισχύσει απ' την 1.1.2005 για τα δημόσια νοσοκομεία.

Το νέο σύστημα, που θα αποτελέσει εφαρμογή του προγράμματος της ΝΔ, επιγραμματικά προβλέπει τα εξής: Συμβάσεις νοσοκομείων με τις ασφαλιστικές εταιρίες. Στα απογευματινά ιατρεία, την επίσκεψη θα την πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρίες. Θα γίνει αναπροσαρμογή των ιατρικών πράξεων και αμοιβών. Οι γιατροί που θα επιλέξουν την πλήρη, αλλά όχι αποκλειστική απασχόληση, θα μπορούν να έχουν νόμιμα ιδιωτικό ιατρείο εκτός νοσοκομείου.

Στην ίδια λογική, πάντως, υπακούει και η πρόταση του υφυπουργού Υγείας Θ. Γιαννόπουλου, που μίλησε για ένα ειδικό λογαριασμό όπου θα κατατίθενται τα φακελάκια για τους γιατρούς - μια δήλωση που προκάλεσε αναταράξεις μέσα στην κυβέρνηση. Αλλωστε, το υπογράμμισε και ο ίδιος ότι δεν ανακάλυψε την πυρίτιδα και ότι αυτά που προτείνει αποτελούν ευρωπαϊκή πρακτική. Στη συνάντηση με τους υγειονομικούς συντάκτες (24.5.2004) ο Θ. Γιαννόπουλος διευκρίνισε: «Οταν λέμε για το "φακελάκι" εννοούμε ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα για την ιδιωτική ασφάλιση να πληρώσει μέσω του λογιστηρίου».

Η δυνατότητα αυτή δίνεται στις ασφαλιστικές εταιρίες αμέσως μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπως ανακοίνωσε ο Ν. Κακλαμάνης (24.5.2004). Η κυβέρνηση, είπε ο Ν. Κακλαμάνης, θα εκμεταλλευτεί τη βελτιωμένη υποδομή, εν πρώτοις, των Ολυμπιακών νοσοκομείων για την εξασφάλιση συμβάσεων των νοσοκομείων και των ασφαλιστικών εταιριών, «που θεσμοθέτησε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, αλλά που υπάρχει και στο κυβερνητικό πρόγραμμα της ΝΔ»!

Μάλιστα, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας ήταν σταθερά προσανατολισμένη στην κατεύθυνση της σύναψης συμβάσεων των νοσοκομείων με τις ασφαλιστικές εταιρίες απ' την ανάληψη των καθηκόντων της. Οταν, στην πρώτη συνάντησή τους (5.4.2003), οι υγειονομικοί συντάκτες έθεσαν αυτό το ερώτημα, ο Ν. Κακλαμάνης απάντησε: «Αυτό θα είναι το δεύτερο μεγάλο θεσμικό νομοσχέδιο που θα είναι ένας νόμος που θα διέπει τους κανόνες του παιχνιδιού μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και σε πρωτοβάθμιο και σε δευτεροβάθμιο επίπεδο. Μέσα στο 2005, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας».

Επίσης ο Ν. Κακλαμάνης, μιλώντας στην Ελληνική Ραδιοφωνία ΝΕΤ 105,8 (12.5.2004), δήλωσε: «Θα ενισχύσω το άρθρο που δίνει τη δυνατότητα στα δημόσια νοσοκομεία να διαπραγματευτούν με ασφαλιστικές εταιρίες».

Πρόκειται δηλαδή για εξώθηση των εργαζομένων στην ιδιωτική ασφάλιση, σύμφωνα με τα διευρυμένα κριτήρια εμπορευματοποίησης της υγείας που απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Στο Συμβούλιο των Υπουργών Οικονομίας (ΕΚΟΦΙΝ) στις Βρυξέλλες (10.5.2004) επανεξετάστηκαν οι στόχοι από τις Συνόδους της Λισαβόνας και της Βαρκελώνης στο χώρο της Υγείας που αποτυπώνεται στο τρίπτυχο: Πρόσβαση για όλους ανεξαρτήτως εισοδήματος ή πλούτου. Υψηλή ποιότητα περίθαλψης. Οικονομική σταθερότητα και βιωσιμότητα των συστημάτων.

Η έκθεση που συζητήθηκε στο ΕΚΟΦΙΝ - συντάχτηκε το Μάρτη του 2003 - ανάμεσα στα άλλα προειδοποιεί: Οσο κι αν η οργάνωση των συστημάτων Υγείας παραμένει υπόθεση των κρατών μελών, υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές της Ευρωπαϊκή Ενωσης (ΕΕ) που υπερισχύουν των εθνικών πολιτικών. Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναμένεται να μορφοποιηθούν στο Συμβούλιο Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής και Υγείας που θα γίνει και πάλι στις Βρυξέλλες στις 1-2 Ιούνη 2004.

Ανάμεσα στις προκλήσεις, όπως τις χαρακτηρίζει η έκθεση, είναι: Το κόστος των συστημάτων Υγείας αυξάνεται λόγω των νέων τεχνολογιών και των νέων θεραπειών. Οι απαιτήσεις για περίθαλψη αυξάνονται καθώς αυξάνεται το προσδόκιμο επιβίωσης και λόγω της αύξησης του εισοδήματος. Ετσι μετρούν την Υγεία και την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των εργαζομένων, με χρήμα (κόστος), λες και θα 'πρεπε να πεθαίνουν για να μην κοστίζουν στο κεφάλαιο.

Η ΕΕ επίσης, χωρίς δισταγμούς υποδεικνύει: Οι εθνικές πολιτικές πρέπει να συμφωνούν και να εναρμονίζονται με τους κανόνες της Εσωτερικής Αγοράς, περιλαμβανομένων των κανόνων ανταγωνισμού και των αρχών της ελεύθερης διακίνησης των ανθρώπων, των αγαθών και των υπηρεσιών. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία αναγνωρίζει την ευθύνη των κρατών μελών στην οργάνωση των συστημάτων Υγείας συνεχίζει η έκθεση, αλλά, όπως τονίζει, κάθε περιορισμός στις ελευθερίες της εσωτερικής αγοράς πρέπει να είναι πλήρως δικαιολογημένες.

Η ουδέτερη παράθεση στοιχείων από την έκθεση σημαίνει επιδοκιμασία στο χαράτσι των ασθενών που επιβάλλεται με διαφορετικούς τρόπους από χώρα σε χώρα: Για να μειώσουν το κόστος κάποια από τα κράτη μέλη, αναφέρει η έκθεση, έχουν καθιερώσει τις απευθείας πληρωμές για τους ασθενείς. Επίσης άλλες χώρες μειώνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες Υγείας εφαρμόζοντας λίστες παρεχομένων ιατρικών πράξεων. Τέλος, ορισμένες χώρες έχουν εφαρμόσει ένα βασικό μοντέλο παροχής υπηρεσιών και οι ασθενείς επιβαρύνονται για τις επιπλέον υπηρεσίες.

Οι πληρωμές γίνονται άμεσα απ' τους ασθενείς είτε έμμεσα μέσω των ιδιωτικών ασφαλίσεων. Το κόστος, σύμφωνα με την έκθεση, που πληρώνουν για την Υγεία τα νοικοκυριά, είτε απευθείας είτε με συμπληρωματική ιδιωτική ασφάλιση, είναι κατά μέσο όρο 20 - 30% στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Την πρωτοκαθεδρία στις ιδιωτικές δαπάνες Υγείας κατέχει η Ελλάδα. Σύμφωνα με μελέτες της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και του Ινστιτούτου των Βιομηχάνων (ΙΟΒΕ) οι ιδιωτικές δαπάνες Υγείας αποτελούν το 44% του συνόλου των δαπανών Υγείας, όταν ο μέσος όρος των χωρών της ευρωζώνης είναι 26,3%.

Δε λείπει και η ευρω-υποκρισία από την έκθεση: Το γεγονός, σημειώνει, ότι τα συστήματα απαιτούν κάποια οικονομική συμμετοχή από τον ασθενή, δημιουργεί το ρίσκο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού να μην μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες Υγείας.

Και έπεται το «ενδιαφέρον»: Σε ορισμένα κράτη μέλη εφαρμόζονται πολιτικές για την εξασφάλιση της πρόσβασης και των φτωχών, αναφέρει η έκθεση.

Τη σύνοδο του ΕΚΟΦΙΝ ακολούθησε η Συνάντηση των υπουργών Υγείας και Οικονομικών του ΟΟΣΑ, στο Παρίσι στις 12 Μάη 2004.

Τα συμπεράσματα της συνάντησης προετοιμάζουν την Προκρούστεια κλίνη για τα συστήματα Υγείας. Ανάμεσα στις διαπιστώσεις είναι ότι οι δαπάνες για την Υγεία, στις χώρες του ΟΟΣΑ, αυξήθηκαν, τα τελευταία 30 χρόνια, από 5% σε 9% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. Με ίδιο με την Ευρωπαϊκή Ενωση Πνεύμα ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι «η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται επίσης να συμβάλει αρκετά στη μελλοντική αύξηση των δαπανών Υγείας».

Στη Συνάντηση του Παρισιού έγινε αναφορά σε μέτρα που πήραν κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία, για να εξασφαλίσουν τη «βιωσιμότητα» των συστημάτων περίθαλψης.

Τα μέτρα της Γερμανίας στον τομέα της Υγείας περιλαμβάνονται στη διαβόητη «Ατζέντα 2010» του καγκελάριου Γκ. Σρέντερ. Ορισμένα από αυτά τα μέτρα είναι:

• Αύξηση της εισφοράς των συνταξιούχων για την περίθαλψη στο 1,7% (μέχρι τώρα ήταν το μισό).
• Οσοι παίρνουν εργοστασιακή σύνταξη θα πληρώνουν για περίθαλψη 13,5% έως 14,5% (πλήρωναν το μισό).
• Μειώνονται οι ασφαλιστικές εισφορές για την περίθαλψη από 14,4% του ακαθάριστου μισθού σε 13,6% το 2004 και σε 12,5% το 2006, ενώ από δω και πέρα οι εργαζόμενοι υποχρεώνονται να πληρώνουν 10 ευρώ το τρίμηνο για εξωνοσοκομειακή φροντίδα και οδοντιατρική θεραπεία.
• Δε θα καλύπτονται οι τεχνητές οδοντοστοιχίες από το 2005 από κανένα ασφαλιστικό ταμείο.
• Το επίδομα ασθενείας που έως τώρα πληρωνόταν εξίσου από τον εργοδότη και τον εργαζόμενο, από το 2007 περιέρχεται στην αποκλειστική ευθύνη του ασφαλισμένου.
• Για όλες τις υγειονομικές παροχές οι ασθενείς θα πληρώνουν 10% των εξόδων, το λιγότερο 5 ευρώ έως 10 ευρώ.
• Οι συνταξιούχοι από το 2004 θα πληρώνουν μόνοι τους και όχι με τη συνδρομή των ταμείων για νοσηλευτική περίθαλψη.
• Ο εργαζόμενος, για νοσηλευτική περίθαλψη θα πληρώνει 10 ευρώ την ημέρα με μάξιμουμ 28 ημέρες το χρόνο.
• Καταργούνται: Το επίδομα κηδείας, το βοήθημα για γυαλιά (πλην των παιδιών και των βαριά αναπήρων με προβλήματα όρασης) και η χορήγηση των εξόδων μεταφοράς για νοσοκομειακή περίθαλψη (δηλαδή αντίστοιχο ελληνικό ΕΚΑΒ).

Η φιλοσοφία που διαπνέει τις προτάσεις του ΟΟΣΑ είναι η υπαγωγή της Υγείας στους κανόνες του «ανταγωνισμού» και της «αγοράς». Στην απόφαση αναφέρεται: «Οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την εξασφάλιση της οικονομικής στήριξης των συστημάτων Υγείας. Η ιδιωτική ασφάλεια Υγείας μπορεί να παίξει ρόλο στην προσπάθεια αυτή και χρειάζεται ένας καλύτερος σχεδιασμός για να προσδιοριστεί η συμμετοχή της».

Μετά την ψήφιση του νόμου 1397/83 για το Εθνικό Σύστημα Υγείας - ποτέ βέβαια δεν υπήρξε ΕΣΥ - η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων των νοσοκομείων με ιδιωτικές επιχειρήσεις δόθηκε με το νόμο 2071/1992, που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ με υπουργό Υγείας τον Γ. Σούρλα.

Το άρθρο 136 έχει τίτλο «Σύναψη Συμβάσεων» και αναφέρει: «Το υπουργείο Υγείας-Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή τα υπ' αυτού εποπτευόμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου δύνανται να συνάπτουν συμβάσεις με οποιονδήποτε φορέα ή ιδιωτική επιχείρηση, για την υπ' αυτών κοινωνική προστασία που έχουν ανάγκη αυτής. Με απόφαση του υπουργείου Υγείας-Πρόνοιας καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις εφαρμογής της σύμβασης».

Η επόμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ - με υπουργό Υγείας τον Δ. Κρεμαστινό - ψήφισε το νόμο 2194/94 για την «Αποκατάσταση του ΕΣΥ», με τον οποίο - παρότι κατάργησε πληθώρα άρθρων του 2071/92 - διατήρησε το άρθρο 136.

Στη συνέχεια το ΠΑΣΟΚ, με υπουργό Υγείας τον Κ. Γείτονα, ψήφισε το νόμο 2519/97. Το άρθρο 28 αναφέρεται στους «πόρους των νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας» και - εκτός των άλλων πηγών χρηματοδότησης, όπως ο κρατικός προϋπολογισμός - προβλέπει ότι πόροι των νοσοκομείων είναι και «τα έσοδα από νοσήλια για υπηρεσίες που παρέχονται σε ασφαλισμένους ασφαλιστικών εταιριών οι οποίες συνάπτουν συμβάσεις με τα νοσοκομεία, μετά από έγκριση του υπουργού Υγείας-Πρόνοιας, καθώς και σε αλλοδαπούς σύμφωνα με τις διεθνείς συμβατικές υποχρεώσεις της χώρας». Και συνεχίζει: «Δεν αναγνωρίζονται δαπάνες ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών σε ασφαλισμένους τους που συνδέονται οπωσδήποτε με νοσηλεία σε νοσοκομεία ή με τη διάρκεια της νοσηλείας αυτής, εφόσον η ασφαλιστική εταιρία δεν έχει γνωστοποιήσει στο νοσοκομείο ότι καλύπτει συνολικά ή κατά μέρος το νοσηλευόμενο ασφαλισμένο της και αυτό βεβαιώνεται με αντίστοιχο πιστοποιητικό. Ειδικότερα, για υπηρεσίες προς ψυχικά ασθενείς, το νοσήλιο μπορεί να διαφοροποιείται με βάση και τις παρεχόμενες υπηρεσίες προ-επαγγελματικής κατάρτισης και τις συνοδευτικές υποστηρικτικές υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης και επανένταξης».

Με τη διαβόητη «μεταρρύθμιση του ΕΣΥ», με υπουργό Υγείας τον Αλ. Παπαδόπουλο, το ΠΑΣΟΚ ψήφισε το νόμο 2889/2001, ο οποίος στο άρθρο 6 προβλέπει: «Στον οργανισμό του νοσοκομείου μπορεί να προβλέπονται από ξενοδοχειακής άποψης και μόνο, θέσεις Α΄ και Β΄ κατηγορίας με ειδικό υψηλότερο νοσήλιο. Οι θέσεις αυτές δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 20% της δυναμικότητας σε κλίνες του νοσοκομείου. Η διάθεση των κλινών των θέσεων Β΄ και Α΄ γίνεται μόνο με την προϋπόθεση ότι δεν είναι απαραίτητες για τη νοσηλεία ιδιαιτέρως βαρέων περιστατικών, από το διοικητή του νοσοκομείου, με κριτήρια τη βαρύτητα των περιστατικών και τη σειρά προτεραιότητας. Ο διοικητής μπορεί να εκχωρήσει αυτή την αρμοδιότητα στο διευθυντή της Ιατρικής Υπηρεσίας».

Πριν ακόμα δημοσιευτεί ο νόμος 2889/2001 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 37/2.3.2003) και με αφορμή ένα πόρισμα των επιθεωρητών του υπουργείου Υγείας ότι το Νοσοκομείο «Αγία Ολγα» παρουσιάζει διαφυγόντα έσοδα ο - τότε - υπουργός Υγείας Αλ. Παπαδόπουλος έδωσε εντολή να αναβαθμιστούν οι κλίνες του νοσοκομείου. Ετσι, στις 6.2.2002 το Διοικητικό Συμβούλιο του «Αγία Ολγα» αποφάσισε - κατά πλειοψηφία - την αναβάθμιση σε Α΄ και Β΄ θέση 203 κρεβατιών (δηλαδή του 82,5% του συνόλου των κλινικών). Οπως αναφέρθηκε στην εισήγηση, «επιβάλλεται η διαβάθμιση των θέσεων ώστε να αυξηθούν τα νοσήλια που καταβάλλουν τα ασφαλιστικά ταμεία, ούτως ώστε να καλύπτουν το πραγματικό κόστος νοσηλείας των ασθενών χωρίς να επιβαρύνεται οικονομικά το νοσοκομείο»! Και το προσδοκώμενο όφελος ήταν 50-70 εκατ. δραχμές, επιπλέον, το χρόνο.

Η απόφαση ανακλήθηκε στις 20.2.2002 λόγω - όπως καταγράφηκε και στα πρακτικά της συνεδρίασης του ΔΣ του «Αγία Ολγα» - των διαμαρτυριών του Συλλόγου των Εργαζομένων, φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και επιστημόνων της ευρύτερης περιοχής.

Μετά την τοποθέτηση των προέδρων στα Περιφερειακά Συστήματα Υγείας- Πρόνοιας και των διοικητών στα νοσοκομεία άρχισαν βολιδοσκοπήσεις και κρούσεις για τη σύναψη συμβάσεων των ασφαλιστικών εταιριών με δημόσια νοσοκομεία και ειδικό τιμολόγιο, στο πνεύμα ακριβώς που πάρθηκε η απόφαση στο «Αγία Ολγα».

Στο προεκλογικό - για τις εθνικές εκλογές της 7.3.2004 - πρόγραμμά της για την Υγεία η ΝΔ συμπεριέλαβε στο κεφάλαιο για τη χρηματοδότηση τη «δυνατότητα σύναψης συμβάσεων κρατικών νοσοκομείων με ιδιωτικούς ασφαλιστικούς φορείς». Κατά την παρουσίαση του προγράμματος, ο Γ. Σουφλιάς - γραμματέας τότε Πολιτικού Σχεδιασμού και Προγράμματος της ΝΔ και νυν υπουργός ΠΕΧΩΔΕ - είπε: «Στόχος μας είναι τα δημόσια νοσοκομεία να γίνουν ανταγωνιστικά και να προσελκύσουν ασφαλισμένους αποκλειστικά ή επικουρικά και από τον ιδιωτικό τομέα».

Και το ΠΑΣΟΚ στο προεκλογικό του πρόγραμμα έκανε ένα βήμα παραπέρα απ' αυτά που θεσμοθέτησε. Ετσι υποσχόταν την «αναδιοργάνωση της χρηματοδότησης» των υπηρεσιών Υγείας και ανάμεσα στα μέτρα προέβλεπε: «Σύναψη συμβάσεων με ιδιωτικούς ασφαλιστικούς φορείς» και «δημιουργία εκτεταμένου δικτύου συμπληρωματικής κοινωνικής ασφάλισης για κάλυψη πρόσθετων παροχών».

Στο φόντο αυτών των δεσμεύσεων οι ασφαλιστικές εταιρίες διεκδικούν τη διεύρυνση της πίτας της ασφαλιστικής αγοράς, όπως τονίστηκε σε ημερίδα της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδας (ΕΑΕΕ) στις 11.5.2004. Η προτίμηση στρέφεται στα φιλέτα της Υγείας και των συντάξεων, έχοντας, όπως υπογράμμισαν, στο επίκεντρο των επιδιώξεών τους τη διαχείριση των επαγγελματικών ταμείων που θέσπισε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.