Μια ακόμα αφορμή για να έρθει στην επιφάνεια το ότι η πολιτική που παραδίδει την Υγεία σε ιδιώτες εμποδίζει την ουσιαστική προστασία της δημόσιας υγείας (και άρα την αντιμετώπιση έκτακτων γεγονότων) αποτελεί ο ιός του Δυτικού Νείλου.

Ο ιός εκδηλώθηκε τις προηγούμενες μέρες, τη βδομάδα που πέρασε παρατηρήθηκε αύξηση των κρουσμάτων που επιβεβαιώνονται εργαστηριακά, ενώ οι ειδικοί επιστήμονες εκτιμούν ότι αναμένεται να καταγράφονται καθημερινά 5 - 10 κρούσματα του ιού κυρίως σε ηλικιωμένους μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη. Πέρα από το καθαρά επιστημονικό κομμάτι, προκύπτουν μια σειρά ζητήματα που αφορούν στο εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα της δημόσιας υγείας.

Ο τομέας της δημόσιας υγείας περιλαμβάνει το σύνολο των δραστηριοτήτων και υποδομών ενός κράτους που αποσκοπούν στη διασφάλιση ασφαλών και υγιεινών συνθηκών εργασίας, διαβίωσης και αναψυχής, καθαρού περιβάλλοντος, ασφάλειας και ποιότητας στα είδη διατροφής, εντοπισμού και ελέγχου των κινδύνων για την υγεία, παρακολούθησης της υγείας του πληθυσμού. Η ολοκληρωμένη προστασία της δημόσιας υγείας προϋποθέτει τη συστηματική εκτίμηση και τον έλεγχο (με στόχο βέβαια την ανάλογη αναπροσαρμογή τους) των συνθηκών διαβίωσης, εργασίας, εκπαίδευσης, αναψυχής, μετακίνησης, παραγωγής - μεταφοράς - διάθεσης προϊόντων και τροφίμων κ.ά. με σκοπό την ανεύρεση των κινδύνων για την υγεία και την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων προστασίας. Συνδέεται, δηλαδή, με εκείνο το έργο που απαιτείται για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος διαμόρφωσης ενός προβλήματος υγείας, ενός ιού, μιας επιδημίας κτλ.

Για παράδειγμα, ο ιός του Δυτικού Νείλου εκδηλώθηκε φέτος, χρονιά που ο προϋπολογισμός για τις κωνωποκτονίες μειώθηκε κατά 50%. Οι συγκεκριμένες εργασίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε περιοχές όπως η περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και οι όμοροι νομοί. Τα αιτήματα των κατοίκων είναι διαρκή και έντονα, γιατί στις περιοχές αυτές υπάρχουν ορυζώνες, λίμνες, ποτάμια, στάσιμα νερά, αυλάκια για την άρδευση των καλλιεργειών, με αποτέλεσμα οι κωνωποκτονίες να είναι απαραίτητες για να προληφθούν η ανάπτυξη των κουνουπιών και τα προβλήματα που αυτή συνεπάγεται. Ενώ όμως υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι για να αυξηθούν οι κωνωποκτονίες (π.χ. οι υψηλές θερμοκρασίες) αυτές αποφασίστηκε φέτος να μειωθούν.

Δεν πρόκειται μάλιστα για την πρώτη χρονιά που προκύπτουν προβλήματα, καθώς αυτές ανατίθενται σε ιδιώτες, στους οποίους έχουν συσσωρευθεί χρέη από τις νομαρχίες. Με αποτέλεσμα οι κάτοικοι και η υγεία τους να γίνονται όμηροι καθυστερήσεων, εκβιασμών (π.χ., πέρυσι, αντί οι κωνωποκτονίες να γίνουν όπως πρέπει το Μάη έγιναν τον Ιούνη, με συνέπεια να είναι αμφίβολα και τα αποτελέσματα).

Τελικά, εκ των υστέρων - και αφού εκδηλώθηκε ο ιός του Δυτικού Νείλου - τα συναρμόδια υπουργεία Υγείας και Αγροτικής Ανάπτυξης αποφάσισαν την εντατικοποίηση των κωνωποκτονιών.

Την ίδια στιγμή, οι υπηρεσίες δημόσιας Υγείας είναι γυμνές απ' το αναγκαίο προσωπικό. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας όπως καταγράφηκαν το Δεκέμβρη του 2008: «Στη Γενική Διεύθυνση Υγείας και στις πέντε διευθύνσεις που υπάγονται σε αυτή υπηρετούν μόνο 14 γιατροί δημόσιας υγείας, δύο επισκέπτες υγείας και μόλις εφτά επόπτες δημόσιας υγείας. Σε όλη τη χώρα υπηρετούν μόλις 338 επόπτες δημόσιας υγείας, που αποτελούν μόλις το 50% των προβλεπόμενων θέσεων. Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση στους επισκέπτες υγείας, καθώς σε όλη τη χώρα υπηρετούν μόνο 73! Στις περιφερειακές υπηρεσίες δημόσιας υγείας γιατροί υπηρετούν μόνο σε 5 από τις 13 περιφέρειες. Σε όλες τις περιφερειακές υπηρεσίες δεν υπηρετεί κανένας επόπτης δημόσιας υγείας, επισκέπτης υγείας, υγιεινολόγος μηχανικός, κτηνίατρος ή άλλο επάγγελμα δημόσιας υγείας. Από τις 55 νομαρχιακές Διευθύνσεις Υγιεινής οι 33 δε διαθέτουν κανένα γιατρό δημόσιας υγείας και εξυπηρετούνται από κάποιο αποσπασμένο γιατρό του ΕΣΥ και αγροτικό γιατρό».

Οι επόπτες υγείας είναι υπεύθυνοι για ό,τι αφορά στη δημόσια υγιεινή (τρόφιμα, νερό, περιβάλλον, υπηρεσίες, καταστήματα, ανθυγιεινές εστίες, θαλασσινά νερά).

Τα λαϊκά στρώματα βρίσκονται αντιμέτωπα με τη συνεχή υποβάθμιση και εμπορευματοποίηση των δημόσιων νοσοκομείων και υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) που είναι απαραίτητες για την ενημέρωση του πληθυσμού, την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο, αφού προωθούνται - μέσω του «Καλλικράτη», της ολοήμερης λειτουργίας των νοσοκομείων κλπ. - ο παραπέρα κατακερματισμός των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, το βάθεμα της εμπορευματοποίησης της Υγείας - Πρόνοιας, η λειτουργία των νοσοκομείων και υπηρεσιών Υγείας ως επιχειρήσεων.

Ηδη το σημερινό δημόσιο σύστημα Υγείας χαρακτηρίζεται από μεγάλες ανεπάρκειες στην ΠΦΥ και δεν έχει κατεύθυνση την πρόληψη, δεν είναι συνδεδεμένο με τον τόπο κατοικίας, δουλειάς, εκπαίδευσης.

Οι υπηρεσίες δημόσιας Υγείας και ο σχεδιασμός για την πρόληψη και τον έλεγχο κινδύνων, όπως η μόλυνση του νερού, η ατμοσφαιρική ρύπανση, τα ακατάλληλα τρόφιμα, οι επιδημίες, οι επιπτώσεις από φυσικές καταστροφές, είναι ανύπαρκτες ή πλήρως υποβαθμισμένες. Σε αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση αποποιείται ακόμα περισσότερο τις ευθύνες της για την πρόληψη που έχει ανάγκη ο λαός, δωρεάν και μέσα από δημόσιες υπηρεσίες Υγείας, και προωθεί ένα ελάχιστο βασικό πακέτο εξετάσεων για τις οποίες θα πληρώνουν ξανά τα ασφαλιστικά ταμεία και οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι.

Μιλώντας την Πέμπτη σε ραδιοφωνικό σταθμό η υπουργός Υγείας, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ανήγγειλε μεταξύ άλλων: «...Εχει πολύ μεγάλη σημασία να μιλάμε και για τα θέματα πρόληψης... Και γι' αυτό το λόγο έχει μεγάλη σημασία η ενημέρωση, ο τρόπος ζωής, και είναι ευθύνη μας να δώσουμε περισσότερο βάρος στο χώρο της δημόσιας υγείας, προβλέποντας βασικές προληπτικές εξετάσεις». Πρόσθεσε ακόμα ότι «αυτή την περίοδο και σε συνεργασία και με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας επεξεργαζόμαστε κάποιο βασικό πακέτο προληπτικών εξετάσεων, που να μπορεί μάλιστα να συνδυαστεί και με την ολοήμερη λειτουργία των νοσοκομείων». Ωστόσο, η πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση δημιουργεί για τα λαϊκά στρώματα έναν ασφυκτικό τρόπο ζωής (βλ. «αγορά» και όχι κατάργηση ρύπων, ξεπούλημα και οικοπεδοποίηση της γης, εντατικοποίηση και εργασιακή ανασφάλεια, ο βασικός μισθός μόλις που φτάνει για να στοιβαχθεί μια 4μελής οικογένεια σε ένα 2άρι κτλ.). Την ίδια στιγμή, είναι καθημερινές οι εξετάσεις και τα φάρμακα που «βγαίνουν» εκτός λίστας ασφαλιστικών ταμείων ή γίνονται σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα που ξεζουμίζουν τα Ταμεία και τους ασφαλισμένους.

Το ΚΚΕ θεωρεί ότι η φροντίδα για την υγεία είναι κοινωνικό δικαίωμα που αφορά όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, εθνικότητα, εργασία, κλπ. Η ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού σχετίζεται με την αναβάθμιση όλων των όρων που επιδρούν στην υγεία. Παλεύει μεταξύ άλλων για:

• Πρόληψη των αιτιών που οδηγούν στην ασθένεια και την αναπηρία και ικανοποίηση όλων των λαϊκών αναγκών.
• Συγκρότηση των υπηρεσιών που πρέπει να συμβάλλουν στην πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία και αποκατάσταση της υγείας σε ένα ενιαίο δημόσιο σύστημα Υγείας και όχι αποσπασματική λειτουργία τους με κίνητρο το κέρδος.
• Διασφάλιση ότι τα μέτρα για την προστασία της υγείας είναι συλλογικά και όχι στη βάση της ατομικής ευθύνης. Τα μέτρα, οι παρεμβάσεις και οι έλεγχοι για την πρόληψη να οργανώνονται συστηματικά και σχεδιασμένα από το κράτος και όχι συγκυριακά, μετά από κάποιο τραγικό συμβάν.
• Δωρεάν κάλυψη όλων των εργαζομένων και των οικογενειών τους από τις υπηρεσίες Υγείας (εξετάσεις, νοσηλεία, φάρμακα κλπ.), ανεξάρτητα από την οικονομική και ασφαλιστική τους κατάσταση. Οι δαπάνες να προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό και όχι από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων ή άμεσα από την τσέπη τους.

Αναδεικνύεται ότι η ουσιαστική προστασία της υγείας απαιτεί το συντονισμένο αγώνα των εργαζομένων για τη δημιουργία ενός ενιαίου, καθολικού, αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας και Πρόνοιας, με την κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ενα τέτοιο σύστημα Υγείας, που την ευθύνη για τη χρηματοδότησή του, τη σχεδιασμένη ανάπτυξη και λειτουργία του θα έχει το κράτος, μπορεί να συμβάλει στην ουσιαστική διασφάλιση των παραπάνω για την προστασία της δημόσιας υγείας.