Η διαμόρφωση και η πορεία που ακολούθησε το ΚΕΑ, στο οποίο μετέχει ενεργητικά και ο ΣΥΝ, επιβεβαιώνει την εκτίμηση των Θέσεων του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ ότι «αποτελεί από την ίδρυσή του θεσμικό στοιχείο της ΕΕ και μοχλός συντονισμού της επιχείρησης για μετάλλαξη του χαρακτήρα των κομμάτων που διατηρούν τον τίτλο κομμουνιστικό ή έχουν κρατήσει στον ένα ή τον άλλο βαθμό, έστω και τυπικά, ορισμένα χαρακτηριστικά»¹.

Το ΚΕΑ, ως συγκροτημένο κέντρο του οπορτουνισμού για όλη την Ευρώπη, στοχεύει στο να συσπειρώσει όλα εκείνα τα κομμουνιστικά κόμματα που συμβιβάζονται με την αστική ιδεολογία και πολιτική, αξιοποιώντας τη σκληρή διαπάλη στο εσωτερικό μιας σειράς κομμουνιστικών κομμάτων ανάμεσα στην επαναστατική γραμμή ρήξης με τον ιμπεριαλισμό και σε εκείνη της ενσωμάτωσης. Το ΚΕΑ αξιοποιεί κατάλληλα τα κενά, τις αδυναμίες και τις καθυστερήσεις διαμόρφωσης επαναστατικής στρατηγικής στις σύγχρονες συνθήκες από μια σειρά ΚΚ μετά τις ανατροπές. Επιδιώκει να επιδράσει στη διαμόρφωση της σύγχρονης πορείας και φυσιογνωμίας των ΚΚ με τη νόθευση της αντίληψης για το σοσιαλισμό, την οριστική προσχώρηση στο οπορτουνιστικό ρεύμα και την ταξική συνεργασία. Να μπολιάσει την αντίληψη των ΚΚ με όλη την αντικομμουνιστική επιχειρηματολογία, επικεντρώνοντας καθόλου τυχαία στον Στάλιν, δηλαδή στην περίοδο που μπήκαν τα θεμέλια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ.

Ταυτόχρονα το ΚΕΑ επιχειρεί παρέμβαση και πέραν των συνόρων της ΕΕ. Με πακτωλό χρημάτων από την ΕΕ και με πολυπλόκαμο δίκτυο παραρτημάτων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, με προμετωπίδα το λεγόμενο ίδρυμα «Ρόζα Λούξεμπουργκ», που ανήκει στην «Αριστερά» της Γερμανίας, έχει στήσει παραρτήματα μελέτης και προβολής θεωρητικών θέσεων του οπορτουνισμού σε χώρες όπως: Πολωνία, Ρωσία, Βραζιλία, Μεξικό, Νότια Αφρική, Ισραήλ, Παλαιστίνη, Βιετνάμ και πρόσφατα και στην Ινδία². Με την παρέμβασή του στηρίζει τις οπορτουνιστικές δυνάμεις στον υπονομευτικό τους ρόλο ενάντια στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.

Αλλά και στο εργατικό κίνημα οι δυνάμεις του ΚΕΑ αταλάντευτα υπηρέτησαν την ταξική συνεργασία, τη συνδιαλλαγή, τον εργοδοτικό συνδικαλισμό, το συμβιβασμό. Καθώς λοιπόν το κεφάλαιο γίνεται ακόμα πιο επιθετικό σε συνθήκες κρίσης, οι δυνάμεις του ΚΕΑ, όπως η «Αριστερά» στη Γερμανία ή το «Μπλόκο» στην Πορτογαλία, έχουν αναλάβει εργολαβικά το ρόλο αναχαίτισης όποιας εργατικής συνδικαλιστικής οργάνωσης με ριζοσπαστικά ταξικά αιτήματα. Μέσα στο καλοκαίρι συνδικαλιστικά στελέχη τους πρότειναν μειώσεις μισθών, ωραρίου και απολύσεις για να ανακάμψουν δήθεν πολυεθνικές επιχειρήσεις. Η κυβερνητική σύμπραξη με τους σοσιαλδημοκράτες στο κρατίδιο του Βερολίνου, σε σύμπνοια με τους εργατοπατέρες, ανακοίνωσε πάγωμα μισθών και αύξηση ωραρίων στους δημόσιους υπαλλήλους, μειώνοντας περαιτέρω την τιμή της εργατικής δύναμης.

Με άλλα λόγια αφήνουν ανυπεράσπιστους τους εργατοϋπαλλήλους στην εργοδοτική απαίτηση για ευελιξία και συμπίεση προς τα κάτω της τιμής της εργατικής δύναμης. Καλλιεργούν τη λογική ότι με «σύγχρονες» προτάσεις προσαρμογής των εργατών είναι δυνατό να ικανοποιηθεί και η δίψα των καπιταλιστών για νέα κέρδη και ταυτόχρονα οι εργάτες να αποφύγουν τις συνέπειες της κρίσης. Το αποτέλεσμα βέβαια είναι να υιοθετείται η τελευταία λέξη της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Η εχθρική στάση τους απέναντι στο ταξικά προσανατολισμένο συνδικαλιστικό κίνημα, η προσπάθεια αναχαίτισης κάθε γνήσιας ριζοσπαστικής ταξικής διεκδίκησης απέναντι στην εργοδοσία εκφράζεται πολύμορφα, επιστρατεύοντας είτε τα απολύτως ελεγχόμενα από την εργοδοσία ξεπουλημένα επιχειρησιακά συμβούλια (π.χ. στη Γερμανία) είτε συνδικαλιστικές ενώσεις χειραγωγούμενες από τη σοσιαλδημοκρατία στη λογική της ταξικής συνεργασίας. Σε μεγάλες απεργίες, π.χ. στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, έπαιξαν ρόλο «πέμπτης φάλαγγας» (επιχειρήσεις «Φολγκσβάγκεν» στην Πορτογαλία - «Κοντινεντάλ» στη Γερμανία κ.α).

Η ευρωεκλογική διακήρυξη του ΚΕΑ δε χωρά καμιά παρερμηνεία ως προς το ποια είναι η στόχευσή του: «Μπροστά στην παρούσα κρίση, η Ευρωπαϊκή Αριστερά καλείται ολοένα και περισσότερο να παίξει αποφασιστικό ρόλο για την ανάδειξη κοινών πολιτικών δράσεων ενάντια στην πολιτική και πολιτισμική ηγεμονία της δεξιάς. Η εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην ΕΕ έγινε δυνατή, μεταξύ άλλων, εξαιτίας ενός είδους μεγάλου συνασπισμού ανάμεσα στα κόμματα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Αυτή η συναίνεση είναι ένας από τους λόγους για την πολιτική κρίση του τρόπου λειτουργίας της Ευρώπης. Δημιουργεί μεγάλες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων»³.

Στην προεκλογική του πλατφόρμα το ΚΕΑ δεν κάνει βεβαίως καμιά αναφορά στο ζήτημα της εξουσίας των μονοπωλίων. Δηλαδή το βασικό πολιτικό πρόβλημα μεθοδικά αποκρύπτεται, ενώ εξωραΐζεται ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της ΕΕ. Η έννοια του σοσιαλισμού δε βρίσκει καμιά θέση στο κείμενο, έστω ως λεκτική αναφορά. Με το καλημέρα και εξ ορισμού δηλαδή, τα όποια κομμουνιστικά κόμματα συνυπογράφουν τη διακήρυξη με τους οπορτουνιστές απαρνιούνται ή πιέζονται να απαρνηθούν τη βασική αποστολή τους που καθορίζεται από το χαρακτήρα τους, ευνουχίζουν ή πιέζονται να ευνουχίσουν τη στρατηγική τους στα όρια του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Παράλληλα αποκρύπτονται θεμελιακές αντιθέσεις, νομοτέλειες της καπιταλιστικής παραγωγής και αναπαραγωγής. Αποδίδονται στη νεοφιλελεύθερη διαχείριση του καπιταλισμού τόσο οι αιτίες της κρίσης όσο και οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Μάλιστα η διακήρυξη του ΚΕΑ κάνει την ...περισπούδαστη εκτίμηση: «Ο κόσμος έχει οδηγηθεί σε αυτή την παγκόσμια κρίση από την ηγεμονική πολιτική των ΗΠΑ και ειδικότερα της κυβέρνησης Μπους»⁴. Αποδίδεται η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος στην «ανεξέλεγκτη χωρίς φραγμούς» λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η κρίση στην ΕΕ στην «εξάρτησή της από τις ΗΠΑ», όπως παραπλανητικά τονίζεται στην εν λόγω διακήρυξη. Δηλαδή σκόπιμα αποσιωπάται ότι η εξάρτηση και μεταξύ διαφορετικών ιμπεριαλιστικών κέντρων είναι χαρακτηριστικό του καπιταλισμού στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, όπως η εξαγωγή κεφαλαίων, η διαπλοκή στη σύνθεση των κεφαλαίων τμημάτων που συσσωρεύονται σε διαφορετικές αγορές. Κρύβεται το κύριο, ότι πρόκειται για μια κρίση υπερ-παραγωγής του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, που η βαθύτερη αιτία της είναι η σχέση εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης απ' το κεφάλαιο.

Δεν υπάρχει σε κανένα σημείο ξεκάθαρη στάση αντιπαράθεσης με τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και ιδιαίτερα με την ΕΕ. Το αντίθετο μάλιστα, υιοθετείται σκόπιμα ότι «η ΕΕ βρίσκεται σε σταυροδρόμι», αν θα απορρίψει τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση ή όχι, αν δήθεν θα επιλέξει φιλολαϊκό ή αντιλαϊκό δρόμο. Επιδιώκει να συγκαλύψει ότι η ΕΕ προέκυψε ως διακρατική ένωση της κυριαρχίας των μονοπωλίων στην Ευρώπη, γι' αυτό και δεν μπορεί ν' αλλάξει, παρά μόνο να πολεμηθεί από το εργατικό κίνημα, όπως πρέπει να πολεμηθεί η εξουσία των μονοπωλίων του κεφαλαίου σε κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ. Η νεοφιλελεύθερη ή η σοσιαλδημοκρατική διαχείριση του καπιταλισμού, οι ξεπερασμένοι διαχωρισμοί περασμένων δεκαετιών όπως «αριστερά - δεξιά» που εξυπηρετούν τη δικομματική-διπολική εναλλαγή, τον παραπλανητικό ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας στη χειραγώγηση των εργατικών και λαϊκών μαζών, συγκαλύπτουν την πραγματική ελάχιστη διαχωριστική γραμμή που είναι μεταξύ των μονοπωλίων και της λαϊκής πλειοψηφίας. Σε αυτή την αντιπαράθεση πρέπει να τοποθετείται κάθε κόμμα και τα ΚΚ είναι αυτά που από τον ίδιο το χαρακτήρα τους παίρνουν θέση ενάντια στα μονοπώλια, με το μέρος της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τη μικρομεσαία αγροτιά, τους μικροεπαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους.

Κεντρικό σύνθημα της διακήρυξης του ΚΕΑ είναι το αταξικό σύνθημα «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» που θεωρεί ως δεδομένο ότι θα υπάρχουν καπιταλιστικά κέρδη και σπέρνει αυταπάτες ότι ταυτόχρονα με την ύπαρξή τους μπορούν δήθεν να προταχθούν και να ικανοποιηθούν οι λαϊκές ανάγκες, ενώ παράλληλα καλλιεργούνται οι διαχρονικές σοσιαλδημοκρατικές αυταπάτες για «δίκαιη αναδιανομή», την ώρα που η εξουσία βρίσκεται στα χέρια του κεφαλαίου.

Ταυτόχρονα στο κείμενο του ΚΕΑ εκφράζεται η ανησυχία ότι «αναπτύσσεται αντιπαράθεση μεταξύ του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για την ασφάλεια και τη στρατηγική των πολεμικών επεμβάσεων και της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ (...) Πρέπει να τονίσουμε τον πολιτικό, και όχι μόνο στρατιωτικό, αρνητικό ρόλο που παίζει το NATO, σύμφωνα με τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ευρώπη (...) To NATO παρέμεινε και αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο σε ένα επιχειρησιακό εργαλείο των κυβερνήσεων των ΗΠΑ για τις ηγεμονικές στρατηγικές τους»⁵. Αθωώνεται δηλαδή η ΕΕ και επιχειρείται να εμφανιστεί ως το δήθεν αντίβαρο στις ΗΠΑ. Ζυμώνεται η άποψη ότι το NATO μπορεί να αλλάξει αν απαλλαγεί από την «αμερικανική ηγεμονία». Η διακήρυξη του ΚΕΑ επίσης αναφέρει ότι «...η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να ανοίξει στη δημοκρατική συμμετοχή όλων των ανθρώπων, αλλιώς δε θα έχει μέλλον», καλλιεργώντας έτσι απατηλή συναινετική στάση απέναντι στην ΕΕ και το NATO. Συγκαλύπτεται ο χαρακτήρας αυτών των κέντρων επίθεσης ενάντια στους λαούς, ανεξάρτητα από το μεταξύ τους συσχετισμό ή και τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό.

Στην ίδια κατεύθυνση είναι και οι θέσεις της προεκλογικής πλατφόρμας του ΚΕΑ για την αναμόρφωση ή τον εκδημοκρατισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας:

«Κριτικάρουμε τους στόχους και τις τρέχουσες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, την απόλυτη ανεξαρτησία της από οποιαδήποτε μορφή πολιτικού ελέγχου, την έλλειψη διαφάνειας στις αποφάσεις της και τις δράσεις της. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πρέπει να αλλάξει σύμφωνα με τα κριτήρια της απασχόλησης και της κοινωνικής και οικολογικής ανάπτυξης με επιλεκτική μείωση των επιτοκίων. Η ΕΚΤ πρέπει να υπόκειται σε δημόσιο και δημοκρατικό έλεγχο και οι κανονισμοί της πρέπει να αλλάξουν. (...). Οι πιστώσεις και το σύστημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πρέπει να επαναπροσανατολιστούν...»⁶.

Ανάλογες είναι οι θέσεις του για την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: «...για την αναθεώρηση των δομικών ρυθμιστικών προγραμμάτων της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ»⁷.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

(Από άρθρο του Κώστα Παπαδάκη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων, που δημοσιεύθηκε στο 6ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ, το 2009).

Σημειώσεις

1. «18ο Συνέδριο του ΚΚΕ, Ντοκουμέντα», έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 297.

2. Βλ. Ιστοσελίδα Ιδρύματος «Ρόζα Λούξεμπουργκ», www.rosalux.de.

3. Εκλογική Πλατφόρμα του ΚΕΑ - 2009, «Μαζί για την Ευρώπη».

4. Εκλογική Πλατφόρμα του ΚΕΑ - 2009, «Μαζί για την Ευρώπη».

5. Εκλογική Πλατφόρμα του ΚΕΑ - 2009, «Μαζί για την Ευρώπη».

6. Εκλογική Πλατφόρμα τον ΚΕΑ - 2009, «Μαζί για την Ευρώπη».

7. Εκλογική Πλατφόρμα του ΚΕΑ - 2009, «Μαζί για την Ευρώπη».